1. Wstęp
Przez odpad rozumie się wszystkie przedmioty oraz substancje stałe,
a także nie będące ściekami substancje ciekłe powstałe w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały ; za odpady uważa się również osady ściekowe.
Pod pojęciem odpadów niebezpiecznych rozumie się te odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny, inne właściwości i okoliczności stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka albo dla środowiska.
Odpady klasyfikuje się w zależności od źródeł powstawania, stopnia uciążliwości bądź stwarzania zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska.
2. Źródła zagrożeń.
Wśród około 123 mln ton odpadów przemysłowych wytworzonych
w kraju w roku 1995 około 60% wytworzyły kopalnictwo surowców energetycznych i przemysł paliwowo-energetyczny. Łącznie z odpadami
z pozostałych gałęzi przemysłu oraz przemysłu metalurgicznego i metali nieżelaznych stanowiło to 90% całkowitej ilości odpadów. Ilość odpadów przemysłowych, która została zdeponowana na składowiskach, hałdach, stawach osadowych wyniosła 55,5 mln ton. Z danych GUS wynika, że w ogólnej masie wytworzonych w ciągu roku odpadów przemysłowych około 3% stanowią odpady szczególnie niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego
i organizmów żywych, przede wszystkim odpady toksyczne. Ich głównymi wytwórcami są: przemysł metali nieżelaznych, chemiczny i koksowniczy, hutniczy, maszynowy i niektóre gałęzie przemysłu lekkiego. W niewielkich ilościach powstają one na terenie całego kraju, jednak znacznie zwiększoną koncentracje obserwuje się w Polsce południowej.
Odpady komunalne, to przede wszystkim odpady z gospodarstw domowych, obiektów obsługi ludności (handel, gastronomia, szkoły, urzędy, czy służba zdrowia ). W masie tych odpadów około 50% stanowią części organiczne, resztę mineralne. Intensywność powstawania odpadów komunalnych na obszarze kraju jest proporcjonalna do gęstości zaludnienia. Szacuje się, że w roku 1995 na jednego mieszkańca objętego obsługą usuwania odpadów przypadało około 2,5 m3 .
Wśród odpadów komunalnych ułamek procenta, za to niezwykle groźny, stanowią odpady szczególnie niebezpieczne, należą do nich: opakowania
z resztkami produktów toksycznych, resztki rozpuszczalników, farb i lakierów, przeterminowane leki i chemikalia, materiały zakaźne, zużyte baterie.
W roku 1995 około 99% odpadów komunalnych skierowano na wysypiska, tylko 1% przerobiło kilka kompostowni.
Na podstawie powyższych danych wynika, że ilość odpadów przemysłowych nagromadzonych na wysypiskach w Polsce gwałtownie wzrasta . Widać również , że ilość odpadów wykorzystanych gospodarczo spadła w porównaniu z latami 80 tymi, lecz w porównaniu z rokiem 1995 ilość tych w 1996 roku wzrosła o około 2 mln ton . Korzystny dla środowiska jest spadek ilości odpadów składowanych na wysypiskach , lecz ich ilość jest ciągle stosunkowo za duża w porównaniu z ilością odpadów wytworzonych .
3. Rodzaje odpadów powstające na wsi.
Na wsi i w małych miastach odpady można podzielić na:
Odpady komunalne - popularnie zwane śmieciami. Na terenach wiejskich oraz małych miastach zarówno ilość powstających odpadów ,jak i ich skład różnią się w sposób istotny od odpadów powstających w dużych miastach.
Odpady komunalne z terenów gmin wiejskich zawierają zwiększone ilości drobnej frakcji , w której występuje najczęściej popiół z palenisk domowych oraz szereg innych drobnych składników mineralnych. Składniki mineralne takie jak żużel , kamienie , gruz itp., występują w zwiększonych ilościach .
Odpady problemowe - powstają na wsi w związku ze stosowaniem zabiegów agrochemicznych oraz eksploatacją maszyn i pojazdów rolniczych. W gminach wiejskich ich ilość nie jest duża -2 - 5% , ale stwarzają one poważne zagrożenie dla środowiska. Szczególne zagrożenie stanowią silnie toksyczne środki ochrony roślin i opakowań po nich. Do ich przechowywania stosuje się najczęściej mogilniki , co należy traktować jako rozwiązanie tymczasowe , do momentu zorganizowania właściwego , regionalnego systemu unieszkodliwiania. Do tej samej grupy zaliczyć należy odpady z obiektów służby zdrowia . Ze względu na ich skażenie mikroorganizmami chorobotwórczymi nie można ich deponować w środowisku , a ich spalanie w kotłowniach szpitalnych również nie jest właściwym rozwiązaniem.
Częstą praktyką jest spalanie tworzyw sztucznych w piecach domowych lub na wolnym powietrzu , co powoduje emisję do atmosfery dużej ilości niebezpiecznych substancji chemicznych ( dioksyn , furanów , fosgenu). Ta ,, niskopoziomowa" emisja sprawia , że na terenach wiejskich występują większe ich stężenia niż w otoczeniu dużej spalarni przemysłowej.
Odpady roślinne i zwierzęce związane z uprawą roślin i hodowlą zwierząt - zalicza się tutaj obornik , resztki roślin , zepsute płody rolne wykorzystywane są często jako nawóz. Choć nie zawsze właściwie zagospodarowane , nie stwarzają zwykle większych problemów , poza terenami , gdzie bardziej opłacalne jest stosowanie nawozów sztucznych.
Bardzo niebezpiecznymi odpadami tej grupy są produkty poubojowe i padłe zwierzęta , stanowią one zagrożenie . Powinny być przerabiane w zakładach przemysłowych na wartościowe , wysokobiałkowe pasze - w żadnym razie zakopywane w ziemi na ,, dziko".
Kiedy już wiadomo jakie wieś ,, produkuje " odpady należałoby napisać o zasadach zmniejszania i gospodarowania odpadami. Przede wszystkim:
Należy dążyć do zmniejszania ilości powstających odpadów , szczególnie tych ,które wymagają unieszkodliwienia.
Prawidłowo gospodarować , powinno to się opierać na segregowaniu odpadów w miejscu ich powstawania. Szczególną uwagę należy zwrócić na odrębne gromadzenie odpadów domowych i odpadów niebezpiecznych.
Na wysypisku należy składować jedynie te składniki , które nie nadają się do gospodarczego wykorzystania. Taki obowiązek wynika z art. 53 i 54 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska .
Wg danych statystycznych w Polsce jest 2070 gmin wiejskich . Liczba mieszkańców waha się w szerokich granicach 3000-20000 , przy czym w większości gmin liczba mieszkańców nie przekracza 5000 osób . Przyjmując , że średni wskaźnik nagromadzenia w gminie wynosi 0,6 m3/ mieszkańca/ rok, ciężar objętościowy tych odpadów 300 kg/ m3 i zakładając że odpady wywożone będą przez 250 dni roboczych w ciągu roku , to otrzymujemy dane , które charakteryzują skalę problemu odpadów w zależności od liczby mieszkańców gminy. (tab1.)
TABELA1.
Liczba mieszkańców |
Ilość powstających odpadów |
Ilość odpadów usuwanych w ciągu doby |
||
tys. |
M3/ rok |
Tony/ rok |
M3/ dobę |
Tony/ dobę |
2500 |
1500 |
450 |
6,0 |
1,8 |
5000 |
3000 |
900 |
12,0 |
3,6 |
10000 |
6000 |
1800 |
24,0 |
7,2 |
Tę liczbę odpadów można zmniejszyć przez selektywną ich zbiórkę. Należy podkreślić iż do minimalizowania ilości odpadów , jak również do odpowiedniej gospodarki nimi , zmuszone są organa gmin - zgodnie z art. 56 ustawy o ochronie środowiska . W związku z powyższym powinny być stosowane tzw. zintegrowane systemy gospodarki odpadami wykorzystujące wszystkie dostępne dziś rozwiązania (organizacyjno - techniczno - technologiczne ). Do tych rozwiązań należą między innymi :
Kompostowanie i zagospodarowanie kompostu.
Segregacja.
Ad. 1 .
Czym jest kompostowanie ?
Kompostowanie jest procesem chemiczno - biologicznym na drodze którego organiczne odpady z domu zostają zamienione w kompost.
Nawożenie ziemi kompostem użyźnia ją , powoduje to, iż korzenie roślin stają się silniejsze i odporniejsze.
♦ Jakie rodzaje odpadów nadają się do kompostowania, a które nie?.
Do kompostowania nadają się wszelkiego rodzaju odpady organiczne:
resztki owoców, warzyw i roślin
odpady kuchenne , resztki jedzenia
zużyte torebki po herbatach ekspresowych
odpady z hodowli ogrodniczej - liście , trawy
po rozdrobnieniu gałęzie drzew , trawy
Do kompostowania nie nadają się:
wszelkie materiały które nie podlegają rozkładowi
wszelkie tworzywa sztuczne - opakowania , folie , tkaniny syntetyczne , styropian , szkło
guma
granulat używany do wchłaniania odchodów kotów,
odchody zwierząt domowych
Kompostowanie przy użyciu kompostownika może przebiegać wg trzech procesów :
♦ Kompostowanie naturalne :
Nie stosujemy żadnych dodatków , Zgromadzone w kompostowniku odpady samoczynnie podlegają procesowi kompostowania.
Proces ten jest jednak długotrwały . Uzyskany tą drogą kompost jest niskiej jakości .
♦ Kompostowanie bio - chemiczne:
Do kompostowania stosujemy preparaty bakteryjne przyśpieszające proces kompostowania . preparaty te zawierają szczepy mikroorganizmów i bakterii.
Składowane w kompostowniku odpady musimy okresowo zraszać preparatem biologicznym , zgodnie z instrukcją producenta preparatu. Kompost uzyskujemy po okresie 3 - 4 miesięcy.
Kompostowanie biologiczne :
Do kompostowania stosujemy dżdżownice kalifornijskie. Dżdżownice te potrafią przerobić dziennie odpady o wadze kilkukrotnie przekraczającej ich wagę ciała. W wyniku ich działania bardzo szybko otrzymujemy HUMUS będący naturalnym nawozem. Najpopularniejszy naturalny nawóz - obornik posiada w 1 gramie masy 50 do 300 milionów kolonii bakteryjnych . Humus wprowadzony do gleby umożliwia rozwój wielu innych mikroorganizmów, które współdziałają i współpracują ze światem roślin. Miliardy żywych organizmów , substancję ich przemiany materii, jak i produkty metabolizmu roślin tworzą wokół korzeni biologiczną osłonę tzw. ryzosferę. Właśnie dzięki niej , a nie bezpośrednio z roztworu glebowego roślina pobiera to, co w danym momencie jest jej potrzebne. Stanowi ona również barierę dla substancji szkodliwych.
Dżdżownice jak każde hodowane zwierzę wymaga opieki. Musimy kontrolować wilgoć wsadu . W okresie zimy konieczne jest ocieplanie kompostownika, aby nasi mali przyjaciele mogli przeżyć . Należy przestrzegać zasad kompostowania.
Wrzucanie do kompostownika niewłaściwych odpadów może spowodować wytrucie dżdżownic.
Segregacja
Segregacja odpadów jest bardzo często jednorazową akcją, polegającą na zakupie odpowiednich pojemników i rozmieszczeniu ich na terenie gminy. Łatwość uzyskania na ten cel dotacji lub preferencyjnego kredytu sprawia, że przy nikłym wysiłku finansowym otrzymuje się spektakularny efekt: wszędzie stoją kolorowe pojemniki. Co by należało zrobić, żeby program segregacji odpadów w gminie nie sprowadzał się tylko do działań pozornych, całkiem nieskutecznych, ale żeby realnie działał i mógł być z sukcesem rozwijany? O czym warto wiedzieć wcześniej?
Segregacja odpadów nie jest kurą znoszącą złote jaja.
Nie należy przede wszystkim wierzyć opiniom, że segregacja to dla gminy niewyczerpalna żyła złota. Często przedstawiane wyliczenia, mówiące o tym, że wkrótce po wprowadzeniu segregacji ilość odpadów kierowanych na składowisko zmniejszy się o 90%, a sprzedaż wysegregowanych surowców wtórnych znacząco zasili budżet gminy, są nieprawdziwe. Nie jest również prawdą, że jakiejkolwiek gminie w Polsce udało się dzięki segregacji kilkukrotnie przedłużyć okres eksploatacji składowiska albo że dostarczanie zebranego szkła do huty pokryje koszty zbiórki i selekcji. Takie właśnie informacje podane zostały ostatnio w znanym i zdawałoby się wiarygodnym piśmie adresowanym do samorządów lokalnych.
Są w Polsce gminy, które odniosły sukces.
Z drugiej jednak strony nie jest też prawdą, że wszystkie wprowadzone do tej pory programy segregacji odpadów w gminach są nieefektywne lub pozorne. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że wdrożenie takiego programu to proces kilkuletni, wymagający przezwyciężenia sporych trudności. Dopiero po ich pokonaniu można mówić o wymiernych korzyściach - oczywiście w perspektywie kilkuletniej, przy czym część z nich zawsze będzie miała charakter niewymierny. Do gmin, które z powodzeniem wdrożyły program segregacji, należą: Żywiec, Tarnowskie Góry i wiele innych.
Segregacja to tylko fragment całości.
Trzeba mieć świadomość tego, że segregacja zmierzająca do możliwie szerokiego wykorzystania odpadów jest tylko jednym ze środków porządkujących gospodarkę odpadami, która obejmuje ich gromadzenie, transport, utylizację i unieszkodliwianie. Program selektywnej zbiórki odpadów powinien być ściśle związany z programem zmniejszenia ilości odpadów. Choć powodzenie tego ostatniego zależy głównie od rozwiązań systemowych - na szczeblu państwa, to jednak istnieją pewne możliwości rozwijania go na poziomie gminy.
Podstawowe problemy do rozwiązania.
Wprowadzenie w gminie programu segregacji odpadów to w rzeczywistości rozwiązanie następujących problemów:
zapewnienie akceptacji programu przez mieszkańców gminy, co oznacza wprowadzenie efektywnego programu informacji i edukacji;
zapewnienie warunków technicznych obsługi programu segregacji;
zapewnienie zbytu dla wysegregowanych surowców wtórnych.
Dwa pierwsze elementy gmina może rozwiązać sama (najlepiej przy współpracy ze sprawną firmą konsultingową). Zapewnienie zbytu wysegregowanych surowców wymaga zlokalizowania najbliżej położonych odbiorców i analizy opłacalności dostaw. Może to przysparzać pewnych kłopotów, gdyż rynek surowców wtórnych jest w Polsce na etapie rozwoju.
4. Selektywna zbiórka zużytych opakowań szklanych jako najlepsza i najskuteczniejsza forma ich zagospodarowania.
Rynek na stłuczkę teraz i w przyszłości.
Aktualna ocena potencjału polskich hut w zakresie możliwości przetwórczych stłuczki szklanej jest oceną przybliżoną, co wynika z wielu przyczyn. Ogólnie należy przyjąć, że zapotrzebowanie to utrzymuje się aktualnie na poziomie około 300 tys. ton rocznie i będzie rosło w miarę modernizacji wanien szklarskich.
Niestety, zaspokajane jest tylko w około 20% około 60 tys. ton, co wynika przede wszystkim z braku kompleksowego, skutecznego systemu odzysku zużytych opakowań szklanych, jak również nowoczesnych instalacji do uzdatniania stłuczki.
Potencjał produkcyjny polskich hut szkła opakowaniowego rośnie corocznie i bez błędu można stwierdzić, że w 1997 roku znalazło się na rynku około 650 tys. ton opakowań szklanych. Modernizacje wanien szklarskich i ciągły postęp technologiczny pociągają za sobą coraz większe zapotrzebowanie na czystą stłuczkę spełniającą technologiczne światowe normy jakościowe (od 20 do 100 gram zanieczyszczeń na tonę). Powyższe normy pozwalają uniknąć strat produkcyjnych spowodowanych zanieczyszczoną stłuczką, jak również wpływają na jakość wyrobu finalnego tzn. butelek i słoików. Jest to szczególnie ważne przy nowoczesnych liniach, na których można produkować szkło cienkościenne.
Z powyższych danych niepodważalnie wynika, że istniejące zapotrzebowanie hut na stłuczkę jest niezaspokojone, co przy jednoczesnym zjawisku corocznego wywozu na składowiska około 500 tys. ton stłuczki stanowi swoisty fenomen.
Zbiórka i zagospodarowanie stłuczki.
W zasadzie można wyróżnić dwa podstawowe miejsca powstawania i odzysku stłuczki szkła opakowaniowego:
firmy przetwórcze, gdzie jest ona odpadem poprodukcyjnym,
gospodarstwa domowe, z których szkło poużytkowe trafia do odpadów komunalnych.
Ad. a) praktycznie całość tej stłuczki jest zagospodarowywana i trafia do hut bezpośrednio lub przez pośredników,
Ad. b) badania składu morfologicznego odpadów komunalnych w Polsce wykazują, że zawierają one przeciętnie 12% stłuczki.
Żeby ją odzyskać stosuje się kilka sposobów m.in. selektywną zbiórkę, jest sposób na odzyskanie najczystszych surowców.
Analizując aktualną sytuację rynkową można stwierdzić, że stłuczka jest towarem.
Jest na nią popyt, lecz podaż pozostaje nadal zbyt mała. Wynika to niewątpliwie z kilku przyczyn, m.in. z właściwości fizykochemicznych tego materiału, który wymaga innego systemu zbiórki niż złom czy makulatura.
Różne podejścia stosowane do zbiórki w Polsce.
Specyfiką polskiego krajobrazu w zakresie odzysku surowców jest różnorodność podejść organizacyjnych do tego zagadnienia, co wynika zarówno z uwarunkowań historycznych (system gospodarki socjalistycznej), jak i wpływu współczesnych tendencji i rozwiązań zachodnich:
Zbiórka przez specjalne firmy recyklingowe
Ta formuła stanowi przykład nowego sposobu odzysku surowców połączonego z edukacją społeczeństwa oraz bliższą współpracą z gminami.
Przykładem jest tu: RECYKLING CENTRUM i RECYKLING CENTRUM SYSTEM. Firmy te stawiają własne pojemniki wyzwalając inicjatywę lokalnych władz.
Zbiórka przez firmy wywozowe (eksploatacyjne)
Podstawową formułą jest objęcie selektywną zbiórką (pojemniki, worki) części lub całości powierzchni danej jednostki terytorialnej, z której dana firma wywozi odpady komunalne. Daje się tu zauważyć kilka podejść:
zbiórka jest finansowana z budżetów lokalnych i źródeł zewnętrznych (WFOŚ, NFOŚiGW), np. gmina kupuje pojemniki i płaci za ich obsługę firmom wywozowym (Warszawa),
zbiórka jest częściowo finansowana z budżetu gminy np. gmina kupuje pojemniki, a koszty eksploatacji ponosi firma je obsługująca (Rzeszów),
zbiórka nie jest finansowana przez gminę - w tym wypadku poszukuje się firm, które kupią pojemniki i będą je eksploatować na swój koszt (Kalisz).
Inne formy
Wśród innych form wymienić należy:
współpracę innych podmiotów (np. hut) z gminami na zasadzie, że część pojemników zostaje zakupiona przez dany podmiot i przekazana gminie w formie darowizny - co miało miejsce w przypadku Huty Szkła JAROSŁAW S.A. i miast: Przeworsk, Łańcut, Sanok, Krynica, Cieszanów,
prowadzenie zbiórki tylko na bazie worków (Żywiec, Siewierz),
istniejące w dalszym ciągu punkty skupu surowców wtórnych oraz firmy obrotu surowcami,
inicjatywy lokalne (zbiórki przez parafie i szkoły),
indywidualne zbieractwo.
4. Wnioski
różnorodność podejść stosowanych do zbiórki w Polsce powoduje, że poszczególne działania są często oderwane i konkurencyjne,
oddolne inicjatywy przemysłu szklarskiego pozwalają na zainicjowanie systemu selektywnej zbiórki, ale rozwiązań trzeba poszukiwać na poziomie gospodarza danego terenu,
zmiany legislacyjne ("Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku", "Ustawa o odpadach") powinny przyspieszyć proces tworzenia systemów zbiórki, zwłaszcza przy tworzeniu infrastruktury systemu; natomiast zachęty w postaci ulgi podatkowej dla firm wykorzystujących odpady w swoim procesie technologicznym oraz ulgi inwestycyjne dla firm recyklingowych są dość ciekawą zapowiedzią nowego spojrzenia ministerstwa finansów na sprawy zagospodarowywania odpadów,
przy wdrażaniu przyjętej koncepcji zbiórki należy znaleźć wiarygodną i odpowiedzialną firmę gwarantującą powodzenie przedsięwzięcia.
Godnym odnotowania jest fakt, że bez względu na stosowaną formułę zbiórki - jej powodzenie zależy od aktywności osoby bezpośrednio odpowiedzialnej za realizację.
Dlaczego zbiórka selektywna u źródła?
Ta formuła zabezpiecza pozyskanie najczystszego surowca, a warunkiem koniecznym jest przeprowadzenie odpowiedniej kampanii informacyjno-edukacyjnej wśród mieszkańców. W praktyce sprawdzają się zarówno worki (niska zabudowa - Żywiec, Siewierz), jak i pojemniki (przy zabudowie wysokiej - Rzeszów, Warszawa). W przypadku pojemników lepsze efekty daje zbiórka w pojemnikach różniących się od typowych kontenerów na śmieci.
Dlaczego jest to sprawa gmin?
W myśl "Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku..." gminy są zobowiązane do tworzenia warunków do selektywnej zbiórki. Nie da się ukryć, że utrzymanie czystości i porządku należy do obowiązkowych zadań własnych gminy.
Mechanizm udzielania firmom wywozowym koncesji (od VI 1997 r.) pozwala gminie wpływać na właściwy poziom usług w tym zakresie oraz na praktyczną i skuteczną realizację selektywnej zbiórki. Polityka naszego państwa preferuje gminy w zakresie kredytów i dotacji z WFOŚ i NFOŚiGW.
Dlaczego powinny to robić firmy wywozowe?
Wynika to z różnych przyczyn:
gmina ma kontrolę nad zbiórką prowadzoną przez firmę,
nie tworzy się nowej infrastruktury technicznej, ale wykorzystuje już istniejącą (samochód, boksy), pracownicy firmy znają doskonale teren,
najczęściej zakład oczyszczania jest własnością gminy,
w przypadku dużych ośrodków miejskich istnieje możliwość wyboru firmy do prowadzenia zbiórki.
Rola odbiorcow zużytych opakowań.
Pomoc ze strony hut i firm recyklingowych:
inspirowanie władz samorządowych do tworzenia systemów zbiórki - pomoc w zakresie promocji i edukacji,
doradztwo techniczne na etapie tworzenia systemu - pomoc w odbiorze zebranego surowca,
ustalenie warunków wieloletniej współpracy i podpisanie umowy gwarantującej jej stabilność.
uzyskanie akceptacji społeczności lokalnej do wprowadzenia takich rozwiązań,
znalezienie usługodawców zapewniających właściwy poziom świadczonych usług w zakresie obsługi pojemników,
określenie minimalnej i zalecanej częstotliwości opróżniania pojemników,
określenie kryteriów miejsc ustawienia pojemników,
znalezienie rynków zbytu,
wygospodarowanie środków z budżetu lokalnego na wspomaganie pierwszego okresu wdrażania,
przeprowadzenie kampanii uświadamiającej przed wdrożeniem systemu oraz po wdrożeniu; bieżący monitoring i udoskonalanie systemu,
zbieranie informacji i opinii od mieszkańców w celu optymalnego zaspokojenia oczekiwań społecznych.
Mity uzasadniające wyższość nie prowadzenia zbiórki selektywnej
Mit pierwszy - to się nie opłaca
Nasze kontrargumenty:
Koszty wywozu i składowania rosną corocznie i w niektórych regionach dochodzą do 100 zł za tonę,
opakowania w śmieciach zmniejszają pojemność, a tym samym skracają żywotność składowisk,
zamiast wnosić opłatę, za składowanie można dostać pieniądze,
producenci opakowań są gotowi je odbierać,
pojemniki są drogie - tak - ale na ich zakup można znaleźć fundusze (pożyczki i czasami dotacje) w WFOŚ., szczególnie preferowane są tu gminy,
obsługa pojemników nie jest droższa (a jeśli tak to niewiele) niż zwykła zbiórka śmieci w KP-7. Wymaga często specjalistycznego auta z dźwigiem HDS, ale w każdej dziedzinie potrzebne są inwestycje.
Mit ten propagowany jest najczęściej przez firmy wywozowe, które przeważnie eksploatują wysypiska, a którym zależy na przyjęciu jak największej masy odpadów.
Mit drugi - lepiej zbierać według modelu "suche-mokre"
lub odzyskiwać opakowania na stacji segregacji.
Stacje segregacji są ogromną inwestycją i nadal ich nie ma,
opakowania szklane, plastikowe, papierowe, blaszane zmieszane ze śmieciami trudno odsegregować (doświadczenia wiedeńskie),
nawet odzyskane są bardzo brudne - trzeba je myć,
opcja SUCHE-MOKRE i tak zakłada zbiórkę selektywną. Polega ona na wstępnym rozdzieleniu odpadów na tzw. frakcję mokrą oraz suchą. Frakcja mokra jest dalej biologicznie przetwarzana na kompost, natomiast sucha podlega dalszemu sortowaniu. Sortowanie takie w języku fachowym nazywa się pozytywnym. Jest znacznie trudniejsze do osiągnięcia niż tzw. sortowanie negatywne, stosowane np. przy usuwaniu zanieczyszczeń selektywnie gromadzonych frakcji pojedynczych. Wielofrakcyjny zbiór zgromadzonych odpadów - a takim jest właśnie frakcja sucha - jest już znacznie trudniej rozfrakcjonować,
mieszkaniec nie widzi nowoczesnego podejścia ekologicznego.
Mit trzeci - Polacy nie zaakceptują zbiórki selektywnej,
bo wymaga ona dyscypliny.
Są już dobre przykłady: Jarosław, Sanok, Żywiec, Koszalin, Rzeszów, Przeworsk, Zamość i inne,
skutki edukacji ekologicznej wśród młodzieży są już zauważalne,
uświadamianie mieszkańców także daje efekty,
przeciętny Polak akceptuje logiczne i konsekwentne działania,
dobrze usytuowane lokalizacje pojemników zachęcają do zbiórki selektywnej.
Mit czwarty - gminy nie mają pieniędzy na zbiórkę selektywną,
bo trzeba do niej dopłacać
gminy topią gigantyczne środki w nowe wysypiska lub w pseudonowatorskie systemy utylizacji,
dobre programy zbiórki selektywnej powinny być i są wspomagane przez NFOŚiGW,
firmy wywozowe czasami zrobią wszystko, aby uzasadnić władzom samorządowym, że stać ich tylko na "prostą wywózkę".
5."EKO-BILETY"- instrument promocji segregacji odpadów
Program ma całkowicie oryginalny charakter i w takiej konstrukcji jest realizowany od września 1995 w Mikołowie przez Fundacje Mikołowską.
Od października 1997 jest realizowany również w Oświęcimiu. Konieczne stało się zaproponowanie bodźców, które zachęcą do zbiórki surowców. Założeniem "eko-biletów" jest "premiowanie" zachowań proekologicznych przez umożliwienie tańszego: nabycia książek, wstępu do kina i na basen.
Zasada działania projektu "eko-bilety" polega na tym, że w poszczególnych punktach skupu są przyjmowane surowce wtórne (papier, szkło) w zamian za które przynoszący je, zamiast pieniędzy otrzymuje "eko-bilet, który można wykorzystać w księgarni, kinie, na lodowisku czy basenie. Koszt surowców wtórnych jest bardzo niski toteż potrzebne jest dofinansowanie "eko-biletów" od sponsorów.
Istotą przedsięwzięcia jest to, że każdy podmiot zaangażowany w projekcie jest zainteresowany jego realizacją. Kino, basen, księgarnie zarabiają na "eko-biletach" (wzrasta ilość klientów), skup pozyskuje surowce i zarabia na odstawieniu ich do przetwórcy. Forma "eko-biletów" czyni z nich narzędzie reklamy dla osób i firm wspierających finansowo ten program. Co najważniejsze, ze względu na bodziec ekonomiczny mieszkańcy w sposób aktywny powinni włączyć się do projektu, kształtując tym samym zachowania proekologiczne. Projekt jest mierzalny, albowiem emitowane bilety posiadają numeracje.
6. Wnioski
W gospodarce odpadami nader wyraźnie rzuca się w oczy, że skupiamy się bardzo intensywnie na likwidacji skutków naszego niegospodarnego postępowania, poświęcając znacznie mniej uwagi likwidacji problemu u źródła, czyli minimalizacji powstawania odpadów w ogóle.
7. Literatura.
1. Dziennik Ustaw Nr 96/1997 r. Poz. 592 „O odpadach”.
Ministerstwo Ochrony Środowiska.
Walkowicz Tomasz „Towarzystwo na rzecz Ziemi”.
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Wrocław , dnia 12.11.1999
WYDZIAŁ GÓRNICZY
GZZ/ROK V
,, RACJONALNA GOSPODARKA ODPADAMI"
Wykonały :
Anna Jackowiak
Iwona Karpińska
Spis treści
1. Wstęp.
2. Źródła zagrożeń.
3. Gospodarka odpadami
rodzaje odpadów powstające na wsi,
racjonalna gospodarka odpadami,
- kompostowanie,
- segregacja.
Selektywna zbiórka zużytych opakowań jako najlepsza forma ich zagospodarowania.
,, Eko-bilety".
Wnioski.
Literatura.