Ochrona środowiska i jej cele,

zadania, historia

Wykład 1

Poziom podstawowy

Dr inż. Jacek Kamczyc

Ochrona środowiska na świecie

Kiedy ludzkość zaczęła dostrzegać

problem zagrożenia środowiska?

-smog w Donora (Pensylwania) 27-31.09.1948

20 ofiar, 7000 zachorowań

Kiedy ludzkość zaczęła dostrzegać

problem zagrożenia środowiska?

-smog w Londynie 5-9.12.1952

12.000 ofiar

-Rachel Carson

książka pt. ”Cicha wiosna” -1962 (Silent spring)

Ochrona środowiska na Świecie

XXIII sesja Zgromadzenia Ogólnego Narodów

Zjednoczonych (3 grudnia 1968 r.)

"po raz pierwszy w historii ludzkości pojawił się kryzys o zasięgu ogólnoświatowym, obejmujący

zarówno kraje rozwinięte, jak i rozwijające się - kryzys dotyczący stosunku człowieka do

środowiska. Oznaki zapowiadające ten kryzys widoczne były od dawna - eksplozja

demograficzna, niedostateczna integracja niezmiernie rozwiniętej techniki z wymogami

środowiska, wyniszczanie ziem uprawnych, bezplanowy rozwój stref miejskich, zmniejszanie

się terenów wolnych i coraz większe niebezpieczeństwo wyginięcia wielu form życia

zwierzęcego i roślinnego. Nie ulega wątpliwości, że jeśli proces ten będzie kontynuowany,

przyszłe życie na Ziemi może być zagrożone. Jest więc sprawą palącą rozpatrzenie problemów

zagrożenia środowiska umożliwiającego człowiekowi realizowanie jego najwyższych aspiracji

oraz podjęcie kroków dla zapobieżenia temu niebezpieczeństwu. [..] Stało się jasne, że

wszyscy żyjemy w biosferze, której przestrzeń i zasoby, jakkolwiek olbrzymie, są jednak

ograniczone".

Rezolucja numer 2398 - §2 i §3 zobowiązała Sekretarza Generalnego NZ do

przygotowania raportu o stanie środowiska

Ochrona środowiska na Świecie

Raport U'Thanta -

Sekretarza Generalnego NZ (26 maja 1969 r.)

„ Człowiek i jego środowisko”

„ The problems of human environment”

Najważniejsze zagadnienia poruszane w tym raporcie:

1. brak powiązania wysoko rozwiniętej techniki i technologii z

wymogami środowiska

2. wyniszczenie ziem uprawnych

3. bezplanowy rozwój stref miejskich

4. zmniejszanie się powierzchni wolnych, otwartych terenów

5. znikanie wielu form życia zwierzęcego i roślinnego

6. zatruwanie i zanieczyszczanie środowiska

7. konieczność ochrony takich elementów środowiska jak gleba, woda

i powietrze.

Ochrona środowiska na Świecie

I raport Klubu Rzymskiego z 1972 rok - Denis Meadows

„ Granice wzrostu”

„ Limits to Growth”

Klub Rzymski - międzynarodowa organizacja utworzona w 1968 roku zrzeszająca naukowców, polityków

i biznesmenów zajmująca się badaniem i publikowaniem globalnych problemów świata

Ochrona środowiska na Świecie

Wnioski z I raportu Klubu Rzymskiego

Jeśli obecne trendy rozwojowe w zakresie zaludnienia, uprzemysłowienia,

zanieczyszczenia środowiska, produkcji żywności nie ulegną zmianie, to w którymś

momencie przed upływem 100 lat osiągniemy na naszej planecie granice wzrostu.

1.

Można zmienić te światowe trendy rozwojowe i ustanowić warunki ekologicznej i

ekonomicznej stabilizacji, która by się dała utrzymać 2. przez długi czas.

Jeśli ludzie zdecydują się dążyć do tego drugiego celu to im szybciej zaczną pracować

3. dla jego osiągnięcia, tym większe będą szanse powodzenia!

D.H. Meadows, D.L. Meadows, J. Randers, W. W. Behrens III: Granice wzrostu., PWE, Warszawa 1973

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja ONZ w Sztokholmie 5-16 czerwca 1972 r.

„Środowisko życia człowieka”

26 zasad

• prawo człowieka do odpowiednich warunków życia w środowisku,

• zachowanie naturalnych zasobów ziemi dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń

poprzez staranne planowanie i zarządzanie,

• użytkowanie nieodnawialnych zasobów ziemi w taki sposób, aby uchronić je

przed wyczerpaniem,

• przeciwdziałanie zanieczyszczeniom środowiska, powodującym poważne zmiany

w ekosystemach,

• zapobieganie zanieczyszczeniom mórz,

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja ONZ w Sztokholmie 5-16 czerwca 1972 r.

„Środowisko życia człowieka”

1. Ustanowienie 5 czerwca - Światowym Dniem Ochrony

Środowiska

2. Powołanie UNEP - United Nations Environmental Program

(siedziba europejska w Paryżu)

3. Sformułowano koncepcję ekorozwoju

4. Wprowadzono „politykę ochrony środowiska” - funkcja państwa

Ochrona środowiska na Świecie

Program Kanadyjskiego Stowarzyszenia

Przemysłu Chemicznego (1984)

„Odpowiedzialność i Troska”

„Responsible Care”

Przyczynił się do powstawania późniejszych standardów

zarządzania środowiskowego

Ochrona środowiska na Świecie

Raport ONZ z 1987 r. - Raport Burtland

„Nasza Wspólna Przyszłość”

„ Our Common Future”

Gio Harlem Burtland - przewodnicząca WCED (World Commission on

Environment and Development ) - Komisji do Spraw Środowiska i

Rozwoju powołanej w 1983 roku, premier rządu Norwegii

pierwsza definicja zrównoważonego rozwoju (sustainable development)

"Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to

jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być

zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich

zaspokojenie."

Ochrona środowiska na Świecie

Międzynarodowa Izba Gospodarcza (1991)

„Karta Biznesu na Rzecz Ekorozwoju”

16 zasad zarządzania środowiskowego dla firm

1. Norma Brytyjska BS 7750 dotycząca systemów zarządzania ekologicznego - od

kwietnia 1997 roku norma BS 7750 została zastąpiona Międzynarodową Normą ISO

14000

2. Regulacja UE 1836/93 dotycząca „Zarządzania środowiskowego i systemu audytów”

zatwierdzona przez Radę w 1993 roku - EMAS

3. Międzynarodowa Norma ISO 14000 obowiązująca od września 1996 roku

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja NZ i Szczyt Ziemi (Earth Summit) -

3-14 czerwca 1992

„Środowisko i Rozwój” Rio de Janeiro

- Delegacje 172 na 178 krajów członkowskich ONZ

- 1100 organizacji pozarządowych

DOKUMENTY KONFERENCJI

• Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju - „Karta Ziemi” (27 zasad, dążenie do

zrównoważonego rozwoju, nawiązanie do Deklaracji Sztokholmskiej z 1972 r.);

• • Agenda 21 - kompleksowy program wprowadzający zasadę zrownoważonego

rozwoju.

• Ramowa Konwencja Klimatyczna

• Konwencja o Biorożnorodności

• Deklaracja o Lasach

• Powołano do życia Komisje ds. Zrownoważonego rozwoju

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja NZ i Szczyt Ziemi (Earth Summit) -

3-14 czerwca 1992

„Środowisko i Rozwój” Rio de Janeiro

Ochrona środowiska na Świecie

Agenda 21 (preambuła + 39 rozdziałów)

I część (rozdz.2-8) - wymiar socjalno-ekonomiczny

zrównoważonego rozwoju

II część (rozdz. 9-22) - ochrona i zarządzanie zasobami

naturalnymi

III część ( rozdz. 23-32) - rola głównych grup celowych w

polityce środowiskowej (biznes, handel, rolnictwo, technika,

młodzież itp.)

IV część (rozdz. 33-39) - wdrożenie zrównoważonego rozwoju

NIE MA MOCY PRAWNEJ, TYLKO MORALNĄ

Ochrona środowiska na Świecie

Wdrożenie Agendy 21

„…myśl globalnie, działaj lokalnie.”

Poziom międzynarodowy

Poziom narodowy

Poziom lokalny

Poziom regionalny

Organizacje wdrażające

UNCSD - Komisja Trwałego Rozwoju ONZ

UNEP - Program Ochrony Środowiska ONZ

WB - Bank Światowy

GEF - Globalny Program na rzecz Środowiska

OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej

i Rozwoju

EBRD - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

EC - Komisja Europejska

Ochrona środowiska na Świecie

Wdrożenie Agendy 21

„…myśl globalnie, działaj lokalnie.”

Struktura wydatków:

ok.40% środków - zapobieganie wymieraniu gatunków

ok. 40% środków - zapobieganie zmianom klimatycznym

ok. 20% środków - ochrona wód międzynarodowych

Kilka % - zapobieganie powstawaniu dziury ozonowej

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja NZ i Szczyt Ziemi (Earth Summit) -

3-14 czerwca 1992 - PODSUMOWANIE

• nowy ład społeczny.

• zmiana postaw ludzkich - szczególnie poprzez powszechną edukację.

• w ramach gospodarki kluczowe znaczenie ma czystsza produkcja.

• przestrzeń ekologiczna, definiowana jako prawo każdego człowieka do

użytkowania takiej samej ilości nieodnawialnych surowców i lasów, w sposób

nie naruszający podobnych praw przyszłych pokoleń.

• rozwój zrównoważony (zasada zapobiegania szkodom, a nie usuwania

skutków)

Ochrona środowiska na Świecie

Konferencja NZ w Kioto - grudzień 1997

• Redukcja emisji do powietrza gazów cieplarnianych na podstawie protokołu

o co najmniej 5% wg stanu na 1990 rok

8% kraje UE

6% Japonia

„2 x 55”

Podpis 55 krajów które odpowiadają za 55% emisji światowej to warunek obowiązywania

Ochrona środowiska na Świecie

„Zrównoważony rozwój” 2.08-4.09.2002 -

Johannesburg (RPA)

• 104 przywódców państw obecnych na szczycie

• 8 000 przedstawicieli organizacji pozarządowych

• 4 000 przedstawicieli mediów

• Przyjęcie Deklaracji odnawiającej zobowiązania Agendy 21

• Przyjęcie pakietu wspólnych zobowiązań

Motto:

„Zrównoważony rozwój jest drogą ku poprawie jakości życia ludzi

na całym świecie bez rabunkowej eksploatacji ziemskich zasobów

naturalnych.”

Ochrona środowiska na Świecie

„Zrównoważony rozwój” 2.08-4.09.2002 -

Johannesburg (RPA) -

wystąpienie Kofi A. Annana

Zrównoważony rozwój nie jest łatwym celem. Potrzebne będą istotne zmiany w sferze

podejmowania decyzji na najwyższych szczeblach jak i w codziennych zachowaniach

producentów i konsumentów. (…)

Okazało się jednak, że deklaracje to za mało, by podołać wyznaczonemu zadaniu. Nie udało nam

się dokonać pełnej integracji ekonomicznych, społecznych i środowiskowych filarów rozwoju, ani

nie zaniechaliśmy w wystarczającym stopniu nieracjonalnych praktyk, które stały się przyczyną

dzisiejszych problemów. (…)

Żyjemy na jednej planecie, połączeni delikatną i gęstą siecią ekologicznych, społecznych,

gospodarczych i kulturowych więzi, które kształtują nasze życie. Jeśli naszym celem jest

osiągnięcie zrównoważonego rozwoju, musimy wykazać większą odpowiedzialność - za

ekosystemy, od których zależy nasza egzystencja, (…)

Szczyt 2002 w Johannesburgu jest okazją, by nabrać nowej dynamiki w dążeniu do zbudowania

bezpiecznej przyszłości. Szczyt musi zjednoczyć świat i doprowadzić do zawiązania globalnych

sojuszy w celu realizacji Agendy 21.

Ochrona środowiska na Świecie

„Zrównoważony rozwój” 2.08-4.09.2002 -

Johannesburg (RPA) -ZOBOWIĄZANIA

• do 2015 r.: zmniejszenie o 50% liczby osób żyjących poniżej granicy ubóstwa, czyli za

1 dolara lub mniej dziennie

• do 2015 r.: zmniejszenie o połowę liczby osób bez dostępu do wody pitnej o

odpowiedniej jakości i urządzeń sanitarnych

• do 2020 r.: znaczące poprawienie standardu życia min. 100 milionów mieszkańców

obecnie istniejących slumsów

• do 2010 r.: znaczne osłabienie tempa wymierania rzadkich odmian fauny i flory

• do 2015 r.: odnowienie w morzach i oceanach zasobów ryb

• do 2020 r.: zaprzestanie wytwarzania i stosowania środków chemicznych w sposób

szkodliwy dla ludzi i środowiska

Ochrona środowiska na Świecie

„Zrównoważony rozwój” 2.08-4.09.2002 -

Johannesburg (RPA) - SŁABOŚCI

• brak jasno określonych planów działania oraz brak pomysłów i strategii

współdziałania na rzecz osiągnięcia zamierzonych celów

• przerzucenie wielu działań na istniejące instytucje systemu ONZ i wcześniejsze

porozumienia międzynarodowe

Ochrona środowiska w Europie

Ochrona środowiska w Europie

Traktat Rzymski z 1957 roku - Traktat

ustanawiający Europejską Wspólnotę

Gospodarczą

BRAK USTALEŃ DOTYCZĄCYCH ŚRODOWISKA

Ochrona środowiska w Europie

Pierwszy Program Działań Związanych z Ochroną

Środowiska - 23 listopada 1973 r. - Paryż

1. Zapobiegać, zmniejszać i , o ile to możliwe, eliminować zanieczyszczenia

środowiska

2. Wprowadzić rozsądny system zarządzania zasobami naturalnymi, aby uniknąć

nadmiernej eksploatacji, co mogłoby zachwiać równowagę przyrodniczą

3. Sprawdzić, czy kwestie ochrony środowiska są dokładnie rozważane przy

budowie miast oraz wykorzystania gruntów

4. Wspierać międzynarodową współpracę w dziedzinie poszukiwania rozwiązań

problemów środowiskowych

Ochrona środowiska w Europie

Kolejne Programy Działań Związanych z Ochroną

Środowiska

1977

1983

1987 - wprowadzenie bardziej rygorystycznych norm w zakresie ochrony środowiska

(art. 130r do 130t)

1993 - promowanie koncepcji zrównoważonego rozwoju

TRAKTAT Z MASTRICHT - listopad 1993

EWG Wspólnota Europejska

(art. 130r do 130t) (art. 130R do 130T)

Ochrona środowiska w Europie

TRAKTAT Z MASTRICHT - listopad 1993

1. zasada wysokiego poziomu ochrony,

2. zasada przezorności (ostrożności), - BAT - Best Available Technology

3. zasada stosowania działań zapobiegawczych (zasada prewencji),

4. zasada naprawiania szkód przede wszystkim u źródła,

5. zasada „zanieczyszczający płaci”,

Ochrona środowiska w Europie

Egzekwowanie prawa Wspólnoty dotyczącego

ochrony środowiska

Brak respektowania przepisów Wspólnoty

Opinia danego Państwa

Decyzja Komisji Europejskiej

Zalecenia Komisji Europejskiej

Sąd Europejski Pominięcie Wykonanie

Kara

pieniężna

Ochrona środowiska w Europie

System zarządzania środowiskowego ISO

ISO 14000 - system zarządzania środowiskiem

(Environmental Mangement System - EMS)

BS 7750

EMAS- Eko-zarządzanie i audit środowiskowy

(Eco-Management and Auditing Scheme - EMAS)

KORZYŚCI STOSOWANIA NORM SERII ISO 14000

FINANSE - redukcja kosztów energii, surowców, usuwania odpadów

ZARZĄDZANIE - szybkie wykrywanie nieprawidłowości, wprowadzanie działań

zapobiegawczych

PRAWNO-SPOŁECZNIE - polepszenie wizerunku firmy w oczach klientów,

dostęp do kapitału, łatwiejsze uzyskiwanie zezwoleń

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Screening - przegląd zgodności prawa krajowego ze Wspólnotowym

Dorobek wspólnotowy PRAWA UNIJNEGO (tzw. acquis communautaire) klasyfikuje się:

I grupa - Nie sprawia problemów

II grupa - Przyjęcie wymaga adaptacji o charakterze technicznym

III grupa - Przyjęcie prawa niemożliwe przed datą członkowstwa - wymaga okresów

przejściowych

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

70 dyrektyw i 21 rozporządzeń w podobszarach

- Zagadnienia horyzontalne,

- Ochrona przyrody,

- Jakość wód, - wymaga około 13 mld Euro

- Ograniczenie zanieczyszczeń przemysłowych i ocena ryzyka, - wymaga około

6,3 mld Euro

- Jakość powietrza

- Hałas z maszyn i urządzeń

- Chemikalia i organizmy genetycznie zmodyfikowane

- Gospodarka odpadami, - wymaga około 4 mld Euro

- Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona przed promieniowaniem

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Polska w obszarze „Środowisko” wynegocjowała najlepsze

warunki gdyż:

1.Posiada duży potencjał gospodarczy

i ludnościowy oraz inwestycje w dziedzinie

ochrony środowiska

2.Posiada duży stopień decentralizacji administracji publicznej

3.Podjęła transpozycję prawa wspólnotowego - tworzenie aktów wykonawczych

4.Praktycznie wdraża przepisy nowego prawa ochrony środowiska - inwestycje po 2000

roku

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Zmiana w emisji SO2

4180

3210

2995 2820 2725 2605

2376 2368 2320

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

1 988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

Lata

Dwutlenek siarki (tys. ton)

SO2

Zmiana w emisji pyłów

3400

1950

1680 1580 1495 1395 1308 1250 1200

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

1 988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

Lata

Pyły (tys. ton)

Pyły

Zmiany w emisji NOx

1150

1280

1205

1130 1120

1105

1120

1154

1180

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

1 988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

Lata

Tlenki azotu (tys.ton)

Nox

Zmiana w emisji CO2

509

384 388 359 372 348 330

373 370

0

100

200

300

400

500

600

1 988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997

Lata

Dwutlenek węgla (tys. ton)

CO2

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Dlaczego potrzeba aż 39 mld Euro?

1. Zaniedbania z lat 1945-1989

2. Różne źródła prawa

Polska Unia Europejska

Ochrona zasobów

przyrodniczych

Bezwzględne respektowanie

standardów produkcyjnych

i emisyjnych

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Ochrona środowiska w Polsce

Stan negocjacji i okresy przejściowe

12 obszarów przejściowych z 31 ujętych w traktacie akcesyjnym

Zestawienie okresów przejściowych w obszarze ŚRODOWISKO

Jakość wód

• W odniesieniu dyrektywy 91/271/WE z 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych do

artykułów 3, 4, 5,7,13 ustanowiono:

→ 10-letni okres przejściowy, który trwać będzie do 31 grudnia 2015 r.

dla zrzutów ścieków z aglomeracji o zrównoważonej liczbie mieszkańców (RLM) 10000-15000 oraz

dla zrzutów ścieków aglomeracji o RLM od 2000 do 10000,

→ 13-letni okres przejściowy, który trwać będzie do 31 grudnia 2015 r.

dla zrzutów ścieków z aglomeracji o RLM powyżej 15000

→ 8-letni okres przejściowy, który trwać będzie do 31 grudnia 2010 r. dla zrzutów ścieków z

aglomeracji o RLM powyżej 100000

• W odniesieniu do dyrektywy 76/464/EWG z 4 maja 1976 r. dotyczącej zanieczyszczenia

spowodowanego przez niektóre substancje odprowadzone do środowiska wodnego Wspólnoty oraz

dyrektyw „córek” dotyczących poszczególnych substancji niebezpiecznych ustanowiono:

→ 5 letni- okres przejściowy do 31 grudnia 2007 r.

Ochrona środowiska w Polsce

Stan negocjacji i okresy przejściowe

12 obszarów przejściowych z 31 ujętych w traktacie akcesyjnym

Zestawienie okresów przejściowych w obszarze ŚRODOWISKO

Gospodarka odpadami

• W odniesieniu do dyrektywy 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. dotyczącej opakowań i odpadów

opakowaniowych ustanowiono:

→ 5 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2007 r., w drodze odstępstwa od artykułu 6

ustęp 1 litery a) i b) Polska osiągnie cele odzysku i recyklingu w stosunku do następujących opakowań. zgodnie z

następującymi celami pośrednimi:

- recykling tworzyw sztucznych: 10% w stosunku do wagi do dnia przystąpienia oraz 14% dla roku 2004 oraz

15% dla roku 2005;

- recykling metali: 11% w stosunku do wagi do dnia przystąpienia oraz 14% dla roku 2004 oraz 15% dla roku

2005;

- całkowity poziom odzysku: 32% w stosunku do wagi do dnia przystąpienia, 32% dla roku 2004, 37% dla roku

2005 oraz 43 % dla roku 2006.

• W odniesieniu do dyrektywy 99/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. dotyczącej składowisk odpadów

ustanowiono:

→ 3 letni okres przejściowy do 1 lipca 2012 r. na modernizację istniejących lub budowę nowych

składowisk odpadów

• W odniesieniu do rozporządzenia 259/93/EWG z dnia 1 lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i kontroli

przesyłania odpadów w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar, ustanowiono:

→ 5 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2007 r. dla niektórych grup odpadów przeznaczonych do

odzysku z tzw. "zielonej listy" i dla wybranych odpadów przeznaczonych do odzysku z tzw. "żółtej

listy" z możliwością przedłużenia do 2012 r. po uprzednim uzasadnieniu w odniesieniu do odpadów

tworzyw sztucznych („zielona lista”) oraz grupy odpadów z „listy żółtej".

Ochrona środowiska w Polsce

Stan negocjacji i okresy przejściowe

12 obszarów przejściowych z 31 ujętych w traktacie akcesyjnym

Zestawienie okresów przejściowych w obszarze ŚRODOWISKO

Jakość powietrza

• W odniesieniu do dyrektywy 99/32/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. dotyczącej redukcji zawartości

siarki w paliwach płynnych ustanowiono:

→ 4 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2006 r.

• W odniesieniu do dyrektywy 94/63/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. dotyczącej kontrolowania emisji

lotnych związków organicznych powstałych wskutek magazynowania benzyny i jej dystrybucji z

terminali do stacji obsługi ustanowiono:

→ 3 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2005 r. dotyczący istniejących instalacji do magazynowania

benzyn, niezależnie od przepustowości rocznej bazy magazynowej, instalacji do załadunku i rozładunku

cystern na istniejących terminalach oraz instalacji do załadowania zbiorników istniejących stacji paliw.

→ 2 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2004 r. na wymagania dotyczące instalacji do rozładunku i

załadunku cystern na istniejących terminalach o rocznej przepustowości powyżej 150 tys. ton benzyn.

Ochrona środowiska w Polsce

Stan negocjacji i okresy przejściowe

12 obszarów przejściowych z 31 ujętych w traktacie akcesyjnym

Zestawienie okresów przejściowych w obszarze ŚRODOWISKO

Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona przed promieniowaniem

jonizującym

• W odniesieniu do dyrektywy 97/43/EURATOM z dnia 30 czerwca 1997 r. dotyczącej ochrony przed

promieniowaniem jonizującycm pochodzącym ze źródeł medycznych ustanowiono:

→5 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2007 r.

Ochrona środowiska w Polsce

Stan negocjacji i okresy przejściowe

12 obszarów przejściowych z 31 ujętych w traktacie akcesyjnym

Zestawienie okresów przejściowych w obszarze ŚRODOWISKO

Zanieczyszczenia przemysłowe

• W odniesieniu do dyrektywy 2001/80/WE z dnia 23 października 2001 r. dotyczącej ograniczenia

emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznych spalania paliw

ustanowiono:

→ 8 letni okres przejściowy od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2015 r. na emisję dwutlenku siarki.

→ 10 letni okres przejściowy od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2015 r. na emisję pyłów.

→ 2 letni okres przejściowy od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. na emisję

tlenków azotu, dla wszystkich polskich elektrowni i elektrociepłowni, które znalazły

się na liście załączonej do polskiego stanowiska negocjacyjnego.

• W odniesieniu do dyrektywy 96/61/WE z 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania

i kontroli zanieczyszczeń ustanowiono:

→ 3 letni okres przejściowy do 31 grudnia 2010 r. dla 65 zakładów przemysłowych

zanieczyszczających powietrze i wody powierzchniowe i/lub gruntowe, znajdujących się na liście

załączonej do stanowiska negocjacyjnego

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

Jak przebiega proces integracji

w zakresie ochrony środowiska?

I etap - 2000-2002

II etap - 2002-2010

III etap - 2010 i dalej

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

I etap - 2000-2002

1. transpozycja acquis communautaire do prawa polskiego,

2. zakończenie niezbędnych zmian instytucjonalnych,

3. modernizacja i dostosowanie krajowej sieci monitoringu

środowiska do wymagań UE,

4. opracowanie szczegółowych programów poprawy jakości

wód, rozpoczęcie procesu weryfikacji istniejących i tworzenie

nowych programów gospodarki odpadami,

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

II etap - 2002-2010

1. pełne uregulowanie gospodarki ściekowej we wszystkich

aglomeracjach powyżej 100 000 RLM

2. osiągnięcie jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do

poboru wody pitnej zgodnej z wymaganiami UE,

3. realizacja inwestycji na rzecz poprawy jakości powietrza w

aglomeracjach

4. stworzenie krajowego, regionalnych i lokalnych systemów

gospodarki odpadami

Ochrona środowiska w Polsce

Proces negocjacyjny z Unią Europejską w

zakresie ochrony środowiska

III etap - od 2010 roku

1. pełne uregulowanie gospodarki ściekowej w aglomeracjach

większych niż 2 000 RLM

2. ochrona wszystkich zbiorników wód stojących przed

eutrofizacją

3. objęcie usługami w zakresie zorganizowanego wywozu

odpadów komunalnych 95%

4. zakończenie realizacji programu gospodarki odpadami

niebezpiecznymi

Ochrona środowiska w Polsce

USTAWA z dnia 31 stycznia 1980 r.

o ochronie i kształtowaniu środowiska.

Art. 2. 1. (2) Ochrona środowiska polega na działaniu lub zaniechaniu umożliwiającym zachowanie

bądź przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do osiągnięcia celu, o którym mowa w art. 1

ust. 1. Ochrona ta wyraża się w szczególności w:

1)racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami przyrodniczymi zgodnie z

zasadą zrównoważonego rozwoju,

2)przeciwdziałaniu lub zapobieganiu szkodliwym wpływom na środowisko powodującym jego

zniszczenie, zanieczyszczenie, zmiany cech fizycznych lub charakteru elementów przyrodniczych,

3)przywracaniu do stanu właściwego elementów przyrodniczych.

ostatnia zmiana Ustawą z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju

regionalnego.

Ochrona środowiska w Polsce

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Art. 5.

Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia

wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa

narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego

rozwoju.

Art. 74.

Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i

przyszłym pokoleniom.

Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.

Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu

środowiska.

Ochrona środowiska w Polsce

USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony środowiska

Art. 1. Ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z

uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju, a w szczególności:

1) zasady ustalania:

a) warunków ochrony zasobów środowiska,

b) warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska,

c) kosztów korzystania ze środowiska;

2) udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie;

3) udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska;

4) obowiązki organów administracji;

5) odpowiedzialność i sankcje.

Ochrona środowiska w Polsce

Ekorozwój a zrównoważony rozwój

Ekorozwój = zrównoważony rozwój

Cele społeczne

Cele gospodarcze

Cele ekologiczne

IDEAŁ

Ochrona środowiska w Polsce

Ekorozwój a zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój (ang. sustainable development)

Jak przetłumaczyć pojęcie sustainable na język polski, aby oddać cały sens

pojęcia angielskiego?

- umiarkowany, niezachłanny, oszczędny

W jakiej skali ma być realizowany rozwój zrównoważony?

- Globalnej

Czy rozwój zrównoważony może być osiągnięty?

Ograniczenia polityczne, ekonomiczne, dostęp do informacji, przepływ

funduszy, styl życia, zachłanna cywilizacja, wzrost liczby ludności

Ochrona środowiska w Polsce

DEFINICJA OCHRONY ŚRODOWISKA

USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony środowiska

Ochrona środowiska to podjęcie lub zaniechanie działań,

umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi

przyrodniczej;

Ochrona ta polega w szczególności na:

a) racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu

zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,

b) przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,

c) przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego;

---