Temat: Nieplazmatyczne składniki komórki.

Ściana komórkowa - sztywna i elastyczna, matriks zewnętrzny

Protoplast - komórka pozbawiona ściany

Po podziale następuje odtworzenie ściany komórkowej na obu komórkach potomnych.

Ściana pierwotna - może rozsuwać się wraz ze wzrostem komórki

Ściana wtórna - jest sztywniejsza, występuje u starszych komórek

Bakterie - ściana komórkowa z MUREINY

Rośliny - ściana komórkowa z CELULOZY (błonnik)

Grzyby - ściana komórkowa z CHITYNY

ŚCIANA - ochrona mechaniczna, enzymy, sieć z wielocukrów (wielocukry tworzą poprzeczne mostki łączące wiązki włókien celulozowych. Warstwy tych włókien przebiegają w ścianie komórkowej w różnych kierunkach, czyniąc ją wyjątkowo oporną na mechaniczne uszkodzenia), białka, wydzieliny, substancje odpowiedzialne za twardość lub elastyczność ściany.

Macierz pozakomórkowa (MP) (ściana komórkowa)- składa się z węglowodanów o konsystencji żelu i włóknistych białek. Głównym białkiem strukturalnym MP jest KOLAGEN, tworzący bardzo mocne włókna. Niektóre glikoproteiny w MP zwane FIBRONEKTYNAMI, uczestniczą w organizacji macierzy i pomagają komórkom się z nią wiązać. Fibronektyny wiążą się z białkowymi receptorami osadzonymi w błonach komórkowych.

INKRUSTACJA - wnikanie w ścianę wydzieliny (najczęściej LIGNINY) między włókna. Powoduje to zdrewnienie ściany.

ADKRUSTACJA - odkładanie się na powierzchni ściany substancji tłuszczowo - woskowych powstają KUTIKULE.

Ściana jest aktywna metabolicznie, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórki, to zewnętrzny matriks komórkowy.

SYMPLAST - cytoplazma komórek rośliny połączona za pomocą plasmodesm w jeden ciągły układ.

APOPLAST - układ tworzony głównie ze ścian komórkowych komórek roślinnych. W obrębie apoplastu odbywa się transport wody i soli mineralnych.

Temat: Wakuole.

WSZYSTKIE KOMÓRKI MAJĄ WAKUOLE.

TONOPLAST - błona wakuoli, półprzepuszczalna

Wakuole mogą być trawiące, odżywcze.

WAKUOLE:

• duże (ok. 90% objętości komórki),

• w wielu wodniczkach znajdują się enzymy trawiące dostarczane tam cząsteczki, dlatego pod tym względem wakuole pełnią podobną rolę jak lizosomy,

• chłoną wodę, wywierając ciśnienie na ścianę komórki roślinnej i zapewniając jej tym samym jędrność (TURGOR),

• biorą udział w utrzymywaniu stałego pH cytoplazmy, magazynując nadmiar protonów,

• są miejscem przechowywania wielu związków produkowanych przez roślinę, np. barwników lub substancji zapachowych, występujących w kwiatach,

• zawierają substancje rozkładające toksyny, mogą wydalać

W komórkach zwierzęcych wakuole są czasem niezauważalne.

Rysunek 1: obraz komórki drożdży rozszczepkowych pod mikroskopem elektronowym. Wakuole są po części złote i zielone.

---