ROLA ZATOK PRZYNOSOWYCH?

Jak zbudowane są zatoki przynosowe?

Zatoki to wypełnione powietrzem dwoiste przestrzenie - rozmieszczone symetrycznie wokół nosa i oczu. Zatoki przynosowe są parzyste - tj. podwójne i składają się 2 zatok czołowych, 2 szczękowych, błędnika sitowego (komórki sitowe) i 2 zatok klinowe k. ucha. (rys poniżej).

W pewnym sensie stanowią przedłużenie jam nosa. Największe objętościowo są zatoki szczękowe znajdujące się po obu stronach nosa. Ich pojemność wynosi ok. 15 ml, ściana górna stanowi dno oczodołu, ściana przednio - dolna graniczy z zębami górnymi.

Zatoki czołowe - zlokalizowane mniej więcej nad oczami, zaś pozostałe są głębiej (za nasadą nosa). Z reguły zatoki powinny mieć dobry kontakt z jamą nosową.

 

Rys Schemat zatok przynosowych (profil) 1- zatoka czołowa, 2 - błędnik sitowy (komórki sitowe), 3 - zatoka szczękowa, 4 - zatoka klinowa

Jaką zadania pełnią zatoki?

Zatoki - puste jamiste przestrzenie sprawiają, że konstrukcja czaszki jest lekka i odporna na urazy i dobrze chroni mózg. Co ciekawe - zatoki wytwarzają rezonans dźwiękowy, który moduluje i wzmacnia dźwięki głosowe, podobnie rezonując jak np. wnętrze skrzypiec wobec strun.

Jaką rolę fizjologiczną odgrywają zdrowe zatoki w drogach oddechowych?

Zatoki, a konkretnie ich jamy powietrzne wspomagają wymianę cieplną pomiędzy zazwyczaj chłodniejszym powietrzem a krwią. Dzięki temu zatoki, wraz z jamą nosową chłodzą mózgowie, które w ten sposób oddaje swój duży nadmiar ciepła. (Wytwarza około 15% ciepła wytwarzanego przez organizm).  Ważną rolą w tej wymianie cieplnej jest podgrzanie zimnego powietrza wdychanego do oskrzeli i pęcherzyków płucnych do odpowiedniej temperatury.

Nos i jamy zatok nawilżają i podgrzewają powietrze dla płuc

Powietrze wdychane przez nos ogrzewa się i nawilża, stając się parą nasyconą o temperaturze ciała. O ile oddychanie przez usta nie jest w stanie wysycać powietrza wodą więcej niż do 70% wilgotności względnej to oddychanie nosem zbliża ten wskaźnik do pożądanej dla pęcherzyków płucnych wartości 95%. (Powietrze w jamie nosowej poddawane jest ponadto procesowi oczyszczania.) Wszystkie te zadania są możliwe do realizacji tylko w przypadku zdrowego nosa jam nosa i zatok przynosowych. Wystarczy powiedzieć, że nos w ciągu doby musi nawilżyć około 10 tys. litrów powietrza do wilgotności 95%. Umożliwia to odpowiednia budowa anatomiczna struktur nosa oraz transport śluzówkowo-rzęskowy i cykl nosowy.   

Samooczyszczanie się zatok

Błona śluzowa zatok - podobnie jak śluzówka nosa posiada, samooczyszczający się mechanizm śluzowo-rzęskowy i wytwarza duże ilości wydzieliny śluzowej, która nawilża nabłonek i zbiera zanieczyszczenia. Wiosłujący, wahadłowy ruch rzęsek pokrywających komórki nabłonka migawkowego, którym wysłane są zatoki przynosowe, powoduje przymusowe wydalanie wydzieliny z zatok poprzez wąskie szczelinowate ujścia znajdujące się w jamach nosa - na zewnątrz.

---