Wojna Północna

1. Szwecja i Dania. Początki panowania Karola XII

• po traktacie w Lundzie (1679) 20 letni pokój

• Szwecja

• utraciła na rzecz Brandenburgii część Pomorza

• utrzymała Skanię

• utrzymała dominującą pozycję na Bałtyku

• utrata Skanii przez Danię

• Bałtyk Szwedzkim jeziorem

• monarchie absolutne w obu krajach

• Dania handel i rybołówstwo

• Szwecja - świetne wojsko

• przyjazne stosunki z Anglią i Holandią

• Karol XI SZW wielki ekonom

• walka z magnaterią po rewindykacji dóbr

• spoistość pułków

• budzi się dawny duch ekspansji

• księstwo holsztyńskie kością niezgody

• przy młodym królu Karolu XII wykwalifikowana ekipa

• zrzuca regencję i ogłasza się pełnoletnim

• odnawia kontrakty

• po zniszczeniu kilku portów księcia Fryderyka przez Danię Szwecja wkracza do Holsztynu

• nieświadoma koalicji zmontowanej przeciw niej

2. Liga Północna przeciw Szwecji

• pacta conventa Augusta II

• Inflanty I Patkul

• sasko duński sojusz defensywny 1698

• omawianie bałtyckich planów z Piotrem I

• August II bierze w opiekę wojska inflanckie

• zmiana przymierza z Danią na zaczepno - obronne

• wysłanie Patkula z misją do Moskwy

• zawarcie traktatu prieobrażeńskiego

• traktat z Brandenburgią

• celem ligi dokonanie rozbioru szwedzkiego

• August II ma otrzymać w dziedziczne władanie Inflanty

• Rosja ma mieć Ingrię i Estonię

• Dania chce holsztyn i Sund

• Brandenburgia chce Pomorze ze Szczecinem

3. Zwycięstwa Karola XII. Podbój przez Szwecję Polski i Saksonii

• 1700 wojska saskie do Inflant

• oblężenie Rygi

• Dania atakuje Holsztyn

• wojska rosyjskie na granicy

• Szwecja ze wsparciem Danii i WB zajmuje Kopenhagę

• pokój w Travendal

• książe holsztyński uzyskuje swoje prawa

• Rosja atakuje Narwę

• Karol XII do Estonii

• na odsiecz Narwy

• klęska Rosjan

• rozpada się koalicja antyszwedzka

• Karol uznaje się za miecz w ręku boga

• zwraca się przeciw Sasom

• wypierają ich spod Rygi

• pokonuje je tez nad Dźwiną

• Polska do tej pory neutralna

• na Litwie wojna domowa

• Sapiehowie po pomoc do Szwecji

• ich przeciwnicy wiążą się z Rosją

• Karol domaga się detronizacji Augusta

• jego wojska nie czekając na odpowiedź

• konfederacja w Środzie, w Warszawie

• detronizacja Augusta, Leszczyński na jego miejsce

• łupiestwa wojsk szwedzkich

• RP terenem wojny

• rozbicie wojsk saskich pod Wschową

• Karol wkracza do Saksonii

• pokój w Altranstad

• zrzeczenie się praw do korony

• zerwanie przymierza z carem

4. Decydująca rozprawa między Szwecją a Rosją. Bitwa pod Połtawą i jej następstwa

• po bitwie pod Narwą Rosja zyskała czas

• przelanie dzwonów cerkiewnych na armaty

• huty

• pobór rekruta

• chłopi do manufaktur

• obciążenia na chłopów

• 1702 działania zaczepne Rosji

• budowa twierdz

• zdobycie Dorpatu i Narwy

• Szwedzi prowadzą wojnę na koszt Polski

• konfederaci utrzymują stosunki z Rosja

• układ Karola i Leszczyńskiego z Mazepą

• Karol ma zamiar uderzyć na Moskwę

• zdetronizować cara

• ARMIA ROSYJSKA SIĘ COFA

• Hołowczyn

• zwrot karola na Ukrainę

• rozbity Lowenhaupt i tabor

• Mazepa się łamie

• żadna pomoc z Polski

• ku Połtawie- ros. magazyny żywności

• 8 07 1709

• Karol XII ranny nie może osobiście dowodzić

• Rosjanie znacznie silniejsza artyleria

• Karol XII ucieka do Polski

• armia przestaje istnieć

• punkt zwrotny

• odradza się Liga Północna

• Dania wkracza do wojny

• restauracja panowania Wettina w PL

5. Dalsze zmagania nad Bałtykiem i koniec wojny północnej

• Szwecja coraz gorzej

• Rosjanie opanowują Finlandie

• Hanower i Prusy też przeciw Szwecji

• Karol XII ucieka z Benderu do Stralsundu

• potem do Skanii

• utrata wszystkich zamorskich prowincji

• w Szwecji Karol tłumi opór

• zawiesza działalność konstytucyjnych władz

• zaprowadza reżim wojennego absolutyzmu

• Deputacja Zakupów

• alianci spierają się o łupy

• Piotr I nie chce oddawać Inflant

• dodatkowo opanował polskie lenno - Kurlandię

• Meklemburgia

• antyrosyjski zwrot w polityce angielsko - hanowerskiej

• Gortz rozdmuchuje wszelkie ogniska

• wizja zupełnie nowego porządku w Europie

• Szwecja + Rosja + Hiszpania + Francja + Turcja

• z tego jakobicka Anglia

• hiszpańska Italia

• Węgry Rakoczego

• Polska Leszczyńskiego

• szwedzko - rosyjskie kondominium na Bałtyku

• 1717 koniec działań przeciw Szwecji

• rokowania pokojowe na wyspach Alandzkich

• Szwecja ma odstąpić Rosji

• Inflanty

• Estonię

• Ingerię

• Karelię

• Rosja ma oddać

• Finlandię

• udzielić pomocy Szwecji w wojnie z Hanowerem

• i z Danią

• mówiono o detronizacji A II i powrocie Leszczyńskiego

• płynna wtedy sytuacja w EU

• Karol XII na Norwegię wyrusza

• umiera

• zerwanie rokowania

• zwrot antyrosyjski w polityce

• montowanie koalicji przeciw Rosji

• Karol VI, Jerzy I i August II przymierze w Wiedniu

• cesarz upoważnia Hannower do okupowania Meklemburgii

• dawni alianci zawieraja z SZW traktaty

• Hannower otrzymał Bremę i Verden

• Prusy - część szwedzkiego Pomorza

• Dania - wolność od szwedzkich ceł w Sundzie i wolna rękę w Holsztynie

• na czoło wysunęła się WB

• Norris wypływa, ale 3 x nieskutecznie

• piotr wycofuje swe wojska z RP i Mekllemburgii

• PL nie zgadza się na przystąpienie do traktatu wiedeńskiego

• cesarz tez zadowolony

• Prusy na stronę Rosji

• 1721 Nystad - pokój ROS -SZWED

• Rosja dostała

• Inflanty

• Estonię

• Ingrię

• Karelię

• Ozylię i Dago

• Szwecja dostała

• Finlandię

• 2 mln talarów rosyjskich

• nie popieranie przez Rosje pretensji to tronu szwedzkiego księcia holsztyńskiego

6. Skutki wojny północnej

• wszyscy pożywili się z wyjątkiem Augusta II

• nie ma szans na odzyskanie Inflant spod ogromnej Rosji

• RP traci zwierzchność nad Kurlandią

• skrajne wyczerpanie RP

• brak pokoju ze Szwecją - później odnowienia przyjaźni

• kres ery mocarstwowej w Szwecji

• wywalczenie dla Rosji rangi mocarstwa

• uzyskanie oka na morze

• posiada nowych poddanych

1

---