Pytanie 20.
ROZWÓJ MIAST XIX WIEKU I NOWE IDEE URBANISTYCZNE PRZEŁOMU XIX I XX WIEKU.

Rozwój miast XIX wieku

• Sytuacja ludnościowa i przestrzenna miast w XIX wieku (przeludnienie, złe warunki sanitarne, brak infrastruktury, małe możliwości rozwoju przestrzennego).

• ogromny postęp techniczny i rozwój przemysłu - rewolucja przemysłowa

• masowy napływ ludności do miast

• do miast wchodzą manufaktury, zespoły fabryczne, itd.

• przemysł organizuje życie miast, lokuje się na jego obrzeżach, wokół niego osiedla taniej zabudowy mieszkaniowej dla pracowników, najbiedniejsze czworaki rodzin robotników

• trujące wyziewy, brak dostępu do bieżącej wody, brak systemów odprowadzania i utylizacji nieczystości, chaos przestrzenny

• w drugiej połowie XIX w. - miasta są maksymalnie przeludnione, zaczyna się świadome naprawianie takiej sytuacji, wprowadzanie systemów kanalizacji itd.

• wykształciła się złożona dziedzina wiedzy, zwana później urbanistyką

• Coraz większa gęstość zabudowy i zaludnienia powodowała coraz intensywniejsze objawienie się problemów społecznych i technicznych w miastach, a to stało się impulsem do powstania nowych idei społecznych, politycznych oraz urbanistycznych.

MIASTO OGRÓD - EBENEZER HOWARD

• koncepcja miasta-ogrodu pojawiła się pod koniec XIX w. w Anglii w odpowiedzi na problem przeludnienia miast, autorem koncepcji miasta-ogrodu powstałej w 1898 był Ebenezer Howard, który opublikował ją w książce pt.: "Garden Cities of Tomorrow„,

• koncepcja miasta satelickiego, osiedla oddalonego od centrum miasta,

• niską, luźną zabudową, a przede wszystkim znacznym udział terenów zielonych w tym lasów, ogrodów, parków w ogólnej powierzchni miasta,

• zazwyczaj przeznaczone było dla 32 tysięcy mieszkańców,

• na planie koła, podzielonego głównym ulicami na sześć jednakowych części,

• strefy miały przypisane funkcje, np: usługowe, mieszkaniowe, rekreacyjne,

• całość skupiona wokół centralnego parku o średnicy ok. 900 m, w którym znajdowały się budynki publiczne i otoczona wieńcem terenów rolniczych,

• według założeń na jednego mieszkańca przypadało 35 m² zieleni publicznej, a na jeden dom ok. 200 m²,

• na wąskim pasku terenu, który otaczał dzielnice mieszkaniowe usytuowane miały być zakłady przemysłowe i magazyny,

• odzwierciedlało to sprzeciw wobec sypialnianego charakteru przedmieść,

• ponieważ miasto miało być założone na terenach rolniczych koszt utrzymania i ceny mieszkań były niskie,

• zgodnie z ideą powstanie modelowego zespołu miast miało powodować samoczynne powstawanie nowych, gdyby zostały połączone szybką komunikacją, skupione byłyby wokół większego "miasta centralnego„.

MIASTO LINIOWE - ARTURO SORIA

Arturo Soria - hiszpański działacz społeczny i polityczny, twórca pierwszego konnego tramwaju (Madryt 1875)

Schemat rozplanowania madryckiego „miasta liniowego”:

• główna oś komunikacyjna na 7 pasów ruchu (piesi, tramwaj, centralna, rowerzyści),

• działki pod zabudowę prostokątne nie zróżnicowane kształtem różnej wielkości,

• 1/5 działki na budynek, 4/5 tereny rekreacyjne - każda rodzina ma dom z ogrodem i sadem,

• próba poszukiwania nowych rozwiązań,

• w aspekcie funkcjonalnym nie było zróżnicowania.

MIASTO PRZEMYSŁOWE - TONY GARNIER

Tony Garnier - francuski architekt i urbanista, wyznawał zasady socjalizmu „wszystkim po równo”.

• podzielił miasto na funkcjonalne strefy, odizolowane pasmami zieleni,

• miasto na 35 tyś. mieszkańców,

Plan „miasta przemysłowego”:

• główny ośrodek usługowy miasta,

• dzielnica mieszkaniowa (niskie budynki 2 kondygnacyjne położone w wielkim parku),

• dzielnica przemysłowa (zespół budynków przemysłowych dominującym elementem krajobrazu),

• żelbet zastosowany w budownictwie mieszkaniowym, brak detalu,

• zwracał uwagę na nasłonecznienie i przewietrzanie mieszkań, przynajmniej jedno okno na południe, zabudowa nie mogła przekraczać 50% terenu.

MIASTO PROMIENNE - LE CORBUSIER

• 1922 r. - wizja wielkiego miasta dla 3 mln mieszkańców,

• studium zabudowy centralnej dzielnicy,

• 3 modele budynków:

• biurowe na planie krzyża, 60 kondygnacji,

• mieszkalne - zarys zębaty, mieszkania 2 kondygnacyjne, ale jedna kondygnacja nie jest nad druga lecz na przemian,

• mieszkalne obrzeżne wokół obszernych dziedzińców, 2 kondygnacje, zieleń, urządzenia sportowe,

• 1925 r. - projekt przebudowy fragmentu śródmieścia Paryża - chciał wyburzyć to czego nie uważał za wartościowe, cenne zabytki byłyby zachowane wśród drzew wielkiego parku,

• jego projektowania nie można traktować dosłownie, wywołuje dyskusję, szokuje, daje do myślenia.

---