definicja pojęcia opieka, ujęcie wąskie i szerokie (wg Kamińskiego)

- Maciaszkowa:

• szerokie - odnosi się do całej populacji, której stwarza się warunki prawidłowego rozwoju;

• wąskie - ogarnia 2 grupy dzieci i młodzieży:

- dzieci i młodzież, których rozwój jest zaburzony z przyczyn organicznych; działanie o charakterze ratownictwa;

- dzieci i młodzież, których rozwój uległ zaburzeniu na skutek niedostatków środowiska wychowawczego (rodziny); działania o charakterze kompensacyjnym;

opieka międzyludzka, podział, rodzaje

- opieka międzyludzka - Dąbrowski - zaspokajanie potrzeb podmiotowych; potrzeb podopiecznego wynikających z przyjęcia za niego odpowiedzialności przez opiekuna, zaspokajanie w sposób ciągły (permanentnie i cyklicznie), bezinteresowne, w nawiązaniu stosunku z podopiecznym

definicja, cechy i podziały pomocy

- Pomoc - Dąbrowski - współdziałanie z podmiotem w sytuacji trudnej w realizacji na normalnym poziomie jego aktywności podstawowej, przywracaniu normalności tej sytuacji, zapobieganiu aktualizacji sytuacji trudnej albo na ułatwianiu lub uefektywnianiu sytuacji będących w granicach normy; Jest to ujecie wąskie sprowadzające się do: Warunków w których udziela się pomoc, Podkreślenia rozwiązywania trudności i przeciwdziałania im, Skupienia się na współdziałaniu z podmiotem

- cechy:

• brak odpowiedzialności za osobę która pomoc otrzymuje, ani za wykorzystanie tej pomocy i skutki tego

• zależność między stronami ma charakter symetryczny;

• brak ubezwłasnowolnienia

- Pomoc

• Doraźna

• Neutralna

• Podmiotowa

Wsparcie społeczne w pierwszym ujęciu to pomoc w sytuacjach trudnych, w drugim zaś to rodzaj interakcji , pomoc w sytuacjach problemowych. Najczęściej są to działania nieformalne i nieprofesjonalne, wynikające z dobrych chęci, pobudek moralnych, religijnych. Przedmiotami wsparcia mogą być sąsiedzi, koledzy, znajomi. Typowymi sytuacjami wymagającymi wsparcia są sytuacje przeciążenia, konfliktu, ubóstwa materialnego materialnego duchowego, izolacji społecznej, uzależnień np. alkoholizm, lekomania, pracoholizm.

(Wsparcie społeczne - wszelka pomoc jednostce w jej trudnej sytuacji (pomoc w jej przezwyciężeniu); istnieje cały czas, a aktywizuje się w sytuacjach trudnych)

Diagnoza pedagogiczna

identyfikacja jakiegoś fragmentu rzeczywistości społeczno- wychowawczej w oparciu o zgromadzone i zinterpretowane dane z różnorodnych źródeł, a także jego sposobu powstania, czynników sprawczych oraz objaśnienie konotacji, stadium rozwoju i prognozowanie. Taką diagnozę zwie się rozwiniętą. Według S. Ziemskiego składa się z trzech cząstkowych faz:

- diagnozy kwalifikacyjnej- zajmuje się wszelkimi pobudkami i motywami działań,

- diagnozy genetycznej- ta z kolei mówi, jakie wydarzenia doprowadziły do aktualnego stanu podmiotu,

- diagnozy znaczenia dla całości- treścią tej fazy jest waga dla całości, którą tworzy dany przedmiot, stanu obecnego,

-diagnozy fazy- odpowiadającej na pytanie o fazę rozwoju stanu aktualnego,

-diagnozy prognostycznej (rozwojowej)- przewiduje, jak dany stan będzie rozwijać się w przyszłości.

KOMPENSACJA SPOŁECZNA oznacza wyrównywanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny przebieg życia jednostki lub grupy.

Przykłady:

a). Rodzina zastępcza lub opiekuńcza, w której umieszczone zostało osierocone dziecko.

b). Klub młodzieży, stający się „drugim domem” młodego człowieka.

c). Kurator sądowy sprawujący opiekę nad wykolejającym się nieletnim, którego rodzice nie mogą zapewnić właściwej opieki wychowawczej.

d). Dom rencistów dla osamotnionych osób starszych.

KOMPENSACJA BEZPOŚREDNIA

-Zasiłek; pomoc w lekcjach.

KOMPENSACJA POŚREDNIA

organizowanie warunków życia np. żeby dziecko samo mogło odrabiać lekcje ( stworzenie odpowiednich warunków).

KOMPENSACJA OPIEKUŃCZA.

kiedy zajmujemy się opieką nad dziećmi.

KOMPENSACJA WYCHOWAWCZA.

-kiedy dostarczamy bodźce o charakterze wychowawczym.

PROFILAKTYKA SPOŁECZNA polega na zapobieganiu tym wszystkim sytuacjom, które powodują wyłanianie się potrzeb z zakresu opieki społecznej, a więc i kompensacji społecznej.

Rozwinięta i dobrze realizowana profilaktyka społeczna powinna redukować przypadki niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej. Powinna uprzedzać stany zagrożenia moralnego , zdrowotnego, kulturalnego, społecznego, aby uchronić jednostki i grupy danej populacji przed niepożądanymi odchyleniami od stanów normalnych.

Przykłady:

Urządzenia i placówki wspomagające rozwój dzieci młodszych i starszych.

Przedszkola

Ogrody jordanowskie

Place zabaw

Świetlice podwórkowe

Samorządy dziecięce w osiedlach

Drużyny zuchowe i harcerskie

Koła zainteresowań

Kluby młodzieżowe domy kultury

Kluby sportowe

Siłami społecznymi - nazywamy zespół określonych czynników i wartości funkcjonujący w środowisku w postaci jednostkowych lub grupowych, jawnych bądź ukrytych uzdolnień wyrażających się w pozytywnym działaniu.

Grupa rówieśnicza - organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną - wieku, lecz ze względu na typ więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą uczestnictwo.

Grupa pierwotna

powstaje samoistnie w wyniku potrzeb jednostki, człowieka, występuje w jej obszarze silny ładunek emocjonalny (więź o charakterze osobowo-emocjonalnym), liczy się dobro, bezpieczeństwo wszystkich osób w tej grupie.

Szkoła

instytucja oświatowo- wychowawcza, zajmująca się kształceniem i wychowaniem w państwie, a także siedziba (budynek) tej instytucji oraz jej uczniowie i personel.

Funkcje szkoły.

a) edukacyjna- wykształcenie, umiejętności, nwyki

b) selekcyjna- decyduje o ilości i jakości przygotowanych kadr i ich doborze specjalizacji.

c) adopcyjno-kulturowa ?wyrażająca się we wprowadzeniu młodych ludzi do społeczności lokalnej i jej kultury

d) ideologiczna- wskazuje określone cele działania, filozofię edukacji, ideologia dotyczy postaw opinii, przekonań, poglądów kształtowanych również przez szkoły

e) integracyjna i dezintegracyjna ? szkoła nie tylko zbliża, ale i dzieli wpływa pośrednio lub bezpośrednio na społeczność poza szkolną.

f) opiekuńczo- wychowawcza- diagnozuje sytuację ucznia w rodzinie oraz środowisku, działa profilaktycznie (zapobiega patologii), symuluje rozwój ucznia(szerokie znaczeni), poradnictwo, integracja i koordynacja działalności opiekuńczo-wychowawczej ,dzisiejsza szkoła wychowuje, przy czym stara się to robić zgodnie z aktualnymi i przyszłymi potrzebami społeczeństwa.

Rodzaje wsparcia społecznego:

1. Wsparcie emocjonalne - akceptacja, opieka, miłość, sympatia, zrozumienie itp.

2. Wsparcie wartościujące - podkreślanie wartości drugiego człowieka , „dasz rade, wiele potrafisz”

3. Wsparcie instrumentalne - pomoc rzeczowa i materialna, ale taka która nie upokarza

4. Wsparcie informacyjne - komunikaty, gdzie , co i jak zrobić

5. Wsparcie duchowe - obecność przy drugim człowieku

6. Wsparcie prestiżowe - członkostwo w grupie formalnej, rola społeczna

7. Wsparcie motywujące - zachęcanie do wysiłku

8. Obcowanie społeczne - udział w przyjemnych spotkaniach towarzyskich

Przy udzielaniu wsparcia należy pamiętać, że jeżeli nie dajemy sobie rady to należy się wycofać (nie można czuć się wykorzystywanym). Wspierać należy tylko dotąd dopóki nie zbliżymy się do rozwiązania problemu. Wspieramy tak by nie uzależnić od pomocy osoby korzystającej ze wsparcia.

Przy wspieraniu można zastosować tzw. spiralę życzliwości. Początek spirali stanowi „potrzeba”, następnie wybrany rodzaj wsparcia i pomoc do momentu rozwiązania rzeczywistego problemu.

Warunki budowania spirali życzliwości:

 Osoba wspierająca nie może się czuć wykorzystywana

 Nie można doprowadzić do uzależnienia od pomocy osoby wspieranej

Pomoc społeczna - "instytucja polityki społecznej państwa, mająca na celu umozliwienie osobom i rodzinom przezwycięzenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, mozliwości i uprawnienia"

Opieka międzyludzka - Dąbrowski - zaspokajanie potrzeb podmiotowych; potrzeb podopiecznego wynikających z przyjęcia za niego odpowiedzialności przez opiekuna, zaspokajanie w sposób ciągły (permanentnie i cyklicznie), bezinteresowne, w nawiązaniu stosunku z podopiecznym

Wsparcie społeczne w pierwszym ujęciu to pomoc w sytuacjach trudnych, w drugim zaś to rodzaj interakcji , pomoc w sytuacjach problemowych. Najczęściej są to działania nieformalne i nieprofesjonalne, wynikające z dobrych chęci, pobudek moralnych, religijnych. Przedmiotami wsparcia mogą być sąsiedzi, koledzy, znajomi. Typowymi sytuacjami wymagającymi wsparcia są sytuacje przeciążenia, konfliktu, ubóstwa materialnego materialnego duchowego, izolacji społecznej, uzależnień np. alkoholizm, lekomania, pracoholizm.

Pomoc - Dąbrowski - współdziałanie z podmiotem w sytuacji trudnej w realizacji na normalnym poziomie jego aktywności podstawowej, przywracaniu normalności tej sytuacji, zapobieganiu aktualizacji sytuacji trudnej albo na ułatwianiu lub uefektywnianiu sytuacji będących w granicach normy; Jest to ujecie wąskie sprowadzające się do: Warunków w których udziela się pomoc, Podkreślenia rozwiązywania trudności i przeciwdziałania im, Skupienia się na współdziałaniu z podmiotem

METODY PRACY SPOŁECZNO - WYCHOWAWCZEJ

1)Prowadzenie indywidualnego przypadku

-metoda swoistego dialogu między pracownikiem socjalnym a pacjentem

-jest to metoda, która polega na

analizie jednostkowych losów ludzkich, wnikania w określone sytuacje wychowawcze lub analizie konkretnych zjawisk natury wych. przez pryzmat jed .biografii ludzkiej

Zadania pracownika socjalnego:

- zrozumienie jednostki

- zabiegi terapeutyczne mające na celu rozładowanie lęku

Zasady pracownika socjalnego:

- akceptacji

- komunikacji

- indywidualizacji

- uczestnictwa

- zaufania i poszanowania prywatności

- zmierzać do takiego nastawienia jednostki, by zapragnęła ona sama skorygować swoje życie. Opracować własny plan postępowania i dopomagać jednostce w uchwyceniu konsekwencji jej własnych pomysłów

2)Metoda pracy grupowej

-jest to metoda, która polega na kontakcie pracownika socjalnego z zespołem przez wspólne działanie jego członków, prac. socj. Stoi na straży wykonywanych zadań (są one sugerowane przez prac. socj. i samych członków grupy)

ODMIANY METODY GRUPOWEJ:

a) rozwojowo - wychowawcza

- kształtowanie na gruncie pracy kulturalno - oświatowej dorosłych i młodzieży (np.: w domach kultury czy klubach)

- sposób bycia nie odbiega od ogółu

- ich zadaniem jest służenie pomyślnemu rozwojowi fizycznemu, psychicznemu i kulturalnemu (a nie opiekuńczość)

b) psychoterapeutyczna

- nastawienie na poczynania terapeutyczne: ratownicze, opiekuńcze dorosłych osób nieprzystosowanych społecznie, o zaburzeniach w zachowaniu się

c) rewalidacyjna

- organizowanie pracy wychowanków przez prac. socj.

Zasady pracy z grupą:

- samorządności

- dobrowolności

- styczności osobistej

- wzajemnego wspomagania

- perspektywy działalności (cel, który ukierunkuje działalność)

- działalności demokratycznej (każdy jest członkiem tej grupy)

RODZAJE PROFILAKTYKI

Profilaktyka pierwszorzędowa (uprzedzająca, pierwotna) - to rodzaj profilaktyki kierowany do ogółu społeczeństwa, obejmujący najwcześniejsze działania zapobiegajce5. W szkole kierowane są one do ogółu uczniów, a ich celem jest przede wszystkim: promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom dysfunkcjonalnym, stwarzanie możliwości właściwych form spędzania wolnego czasu, a także informowanie o różnego rodzaju zagrożeniach, by jak najdłużej opóźnić kontakt młodzieży z różnego rodzaju używkami, a przede wszystkim kontaktu z alkoholem oraz narkotykami.

Profilaktyka drugorzędowa (wtórna) - to rodzaj profilaktyki ukierunkowany na określoną grupę - na grupę podwyższonego ryzyka, u której występowanie danego zagrożenia jest wysoce prawdopodobne lub już występuje. Ma ona na celu ujawnienie osób najbardziej zagrożonych oraz pomoc w eliminowaniu tego zagrożenia6.

Profilaktyka trzeciorzędowa - to rodzaj profilaktyki ukierunkowany na osoby, u których wystąpiły już niekorzystne stany7. Jest ona interwencją po wystąpieniu niekorzystnego zjawiska, której celem jest przeciwdziałanie lub minimalizowanie pogłębienia się danego stanu rzeczy oraz skutków tego stanu. Ma ona również na celu umożliwienie osobie, powrotu do normalnego życia poprzez stosowanie różnego rodzaju form terapii.

---