V-21

Czas - 45 min

KONSPEKT ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH

Film znaki ostrzegawcze „Znaki dotyczące przejazdów kolejowych i tramwajowych” - 9 min 45 s.

TEMAT:

PRZEJEŻDŻANIE PRZEZ PRZEJAZDY KOLEJOWE I TRAMWAJOWE ORAZ ZACHOWANIE SIĘ KIERUJĄCEGO PODCZAS ZBLIŻANIA SIĘ DO TYCH PRZEJAZDÓW

CEL POZNAWCZY:

• poznanie zasad zachowania się kierującego podczas przejeżdżania przez przejazdy kolejowe i tramwajowe,

• poznanie przepisów dotyczących przejeżdżania przez przejazdy kolejowe i tramwajowe,

• poznanie znaków z grupy „dodatkowe znaki pionowe przed przejazdami kolejowymi”,

• poznanie związku znajomości i przestrzegania przepisów ruchu z bezpieczeństwem na drogach,

• poznanie zależności pomiędzy znajomością podstawowych pojęć i definicji a właściwym zrozumieniem i interpretowaniem przepisów ruchu drogowego i świadomym zachowaniem się na drodze,

• poznanie zależności pomiędzy znajomością znaków zakazu a właściwym zrozumieniem i interpretowaniem przepisów ruchu drogowego i świadomym zachowaniem się na drodze,

• poznanie związku pomiędzy poznawanymi zasadami ruchu drogowego a ich praktycznym zastosowaniem w ruchu drogowym,

• poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się na drodze,

• poszerzenie wiedzy na temat znaków drogowych.

CEL KSZTAŁCĄCY:

• kształcenie odpowiedzialnej postawy słuchacza kursu przepisów ruchu drogowego,

• kształcenie świadomości, że każdy uczestnik ruchu drogowego ma wpływ na bezpieczeństwo,

• kształcenie zrozumienia zależności pomiędzy stanem kompetencji kierującego, a poziomem bezpieczeństwa,

• kształcenie postawy kompetentnego kierowcy,

• wdrażanie do korzystania z fachowej literatury w sytuacji „teoretycznych wątpliwości”.

CEL WYCHOWAWCZY:

• kształcenia postawy poszanowania dla przepisów ruchu drogowego,

• wdrożenie do kulturalnego zachowania się na drodze,

• kształtowanie nawyku używania właściwych pojęć dotyczących ruchu drogowego,

• wyrabianie postawy uczestnika ruchu przestrzegającego prawo,

• kształcenie postawy kierującego świadomego swego wkładu w bezpieczeństwo na drodze.

METODA:

• wykład,

• wyjaśnienie,

• pokaz plansz,

• pokaz z użyciem modeli i makiet,

• pogadanka,

• pokaz z użyciem programu na CD,

• pokaz filmu DVD,

• test wyboru przy użyciu programu CD jako metoda sprawdzenia wiadomości.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• tablica,

• flamastry,

• wskaźnik,

• ustawa „prawo o ruchu drogowym”,

• odtwarzacz DVD,

• TV,

• Komputer,

• rzutnik multimedialny,

• „Znaki drogowe”: plansza nr 1 -17,

• „Sytuacje drogowe”: plansza nr 10 „Omijanie”,

• plansza „Hierarchia znaków i sygnałów drogowych”,

• plansza „Martwe pola obserwacji”

• program CD „Znaki i sygnały drogowe”,

• Film: „Podstawowe pojęcia i definicje w ruchu drogowym”, „Znaki ostrzegawcze” - znaki dotyczące przejazdów kolejowych i tramwajowych ( 10 min),

STRUKTURA LEKCJI

SPRAWY ORGANIZACYJNE

• sprawdzenie obecności,

• wpisanie tematu do dziennika,

• inne sprawy organizacyjne.

POWTÓRZENIE I SPRAWDZENIE WIADOMOŚCI Z POPRZEDNICH ZAJĘĆ I NAWIĄZANIE DO AKTYUALNEGO TEMATU

Pytania sprawdzające stan wiedzy z poprzednich zajęć:

1. Jakie znaki drogowe ostrzegają o przejazdach kolejowych?

• A9 - przejazd kolejowy z zaporami;

• A10 - przejazd kolejowy bez zapór;

• A21 - tramwaj;

• B20 - stop;

2. Jak powinien zachować się kierujący dojeżdżając do przystanków tramwajowych usytuowanych nie przy krawędzi jezdni? (z wysepką i bez wysepki)

PODANIE NOWEGO TEMATU I ZAPISANIE GO NA TABLICY

PRZEJEŻDŻANIE PRZEZ PRZEJAZDY KOLEJOWE I TRAMWAJOWE ORAZ ZACHOWANIE SIĘ KIERUJĄCEGO PODCZAS ZBLIŻANIA SIĘ DO TYCH PRZEJAZDÓW

Zajęcia przeprowadzone przy użyciu programu CD „Znaki i sygnały drogowe” - slajd 41 - 51

Zajęcia będą poświęcone zachowaniu się kierujących podczas dojeżdżania do przejazdów kolejowych i tramwajowych oraz podczas przejeżdżania przez nie.

Aby dobrze zrozumieć przepisy dotyczące tego tematu konieczne jest poznanie znaków drogowych z grupy „dodatkowe znaki pionowe przed przejazdami kolejowymi”.

Przejazdy kolejowe to miejsca, w których przecinają się kierunki ruchu pojazdów szynowych z innymi pojazdami. Są to miejsca, w których kierujący jest szczególnie narażony na niebezpieczeństwo. Pociąg, lokomotywa czy choćby drezyna to pojazdy o wielkiej masie, braku możliwości manewrowania i bardzo długiej drodze hamowania. W połączeniu z prędkością, z jaką się poruszają, cechy te stanowią wielkie zagrożenie i kierujący pojazdem nieszynowym musi uczynić wszystko, żeby nie doszło do kolizji.

ZABEZPIECZENIA PRZEJAZDÓW I ZNAKI DROGOWE UŻYWANE DO ICH OZNACZANIA

Przejazdy kolejowe mogą być zabezpieczone przez urządzenia zamykające i otwierające ruch. Mogą to być zapory zamykające całą szerokość jezdni lub półzapory zamykające połowę jezdni. Zapory te są również nazywane rogatkami lub półrogatkami lub szlabanami. Przejazdy z zaporami mogą być dodatkowo wyposażone w sygnalizację świetlną a przejazdy z półrogatkami zawsze są wyposażone w sygnalizację świetlną. Taki przejazdy oznaczone są znakiem A9.

A-9 - przejazd kolejowy z zaporami

Znak A-9 ostrzega o przejeździe kolejowym wyposażony w zapory lub półzapory. Nawet jeżeli zapory lub półzapory są podniesione, kierujący ma obowiązek upewnić się, że do przejazdu nie zbliża się pociąg.

W razie uszkodzenia zapór lub półzapór ustawiany jest znak B32

Na rysunku przedstawiona jest wersja znaku B-32 z napisem „Cło”

„stój rogatka uszkodzona”. Zatrzymanie powinno nastąpić w miejscu wyznaczonym, a jeżeli takiego miejsca nie ma to przed znakiem. Kontynuowanie jazdy po zatrzymaniu może nastąpić za zgoda osoby uprawnionej lub po nadaniu sygnału zezwalającego na ruch.

Druga grupą przejazdów kolejowych są przejazdy bez zapór lub półzapór. Takie przejazdy oznaczone są znakiem A10.

A-10 - przejazd kolejowy bez zapór

Znak A-10 ostrzega o przejeździe kolejowym nie wyposażonym w zapory lub półzapory. Dojeżdżając do takiego przejazdu kierujący musi zakładać, że w każdej chwili nadjedzie pociąg lub inny pojazd szynowy np. drezyna. Nie jest rolą kierującego oceniać według wyglądu torowiska i stanu torów czy jeździ tędy pociąg czy nie. Kierujący ma obowiązek stosowania się do znaków drogowych i przepisów ruchu drogowego.

Przed przejazdami kolejowymi ustawia się tzw. słupki wskaźnikowe, które informują o zbliżaniu się do przejazdu kolejowego

G-1a - słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni

G-1b - słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni

G-1c - słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po prawej stronie jezdni

G-1d - słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni

G-1e - słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni

G-1f - słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po lewej stronie jezdni

Słupki wskaźnikowe umieszczane są zarówno przed przejazdami z zaporami jak i bez zapór. Nad słupkiem z trzema kreskami umieszczany jest znak A9 lub A10 ostrzegający o przejeździe kolejowym z zaporami lub bez zapór.

Słupki są w wersji prawej lub lewej (tak jak słupki oznaczające obszar robót drogowych - należy umieć rozróżniać prawe od lewych) .

Słupek ze znakiem ostrzegawczym A9 lub A10 umieszczany jest w odległości takiej jak znaki ostrzegawcze; słupek z dwiema kreskami znajduje się w 2/3 odległości znaku ostrzegawczego od przejazdu kolejowego a słupek wskaźnikowy z jedną kreską w 1/3 odległości znaku od przejazdu. Czasami są tylko dwa słupki lub tylko jeden (w zależności od lokalnych warunków).

O ilości torów na przejeździe informuje tzw. krzyż Św. Andrzeja:

G3 - krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym jednotorowym

G4 - krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym wielotorowym

Znaki G-3 i G-4 wyznaczają miejsce zatrzymania się w związku z ruchem pociągu lub innego pojazdu szynowego na przejeździe kolejowym bez zapór lub półzapór; znaki te informują, że na przejeździe występują odpowiednio jeden lub więcej torów.

Krzyż Św. Andrzeja nie nakazuje bezwzględnego zatrzymania się. Jeżeli jednak pod nim umieszczony jest znak B20 „STOP” to zatrzymanie się jest obowiązkowe. Kontynuowanie jazdy może nastąpić po upewnieniu się przez kierującego o możliwości bezpiecznego przejazdu.

Przed przejazdem kolejowym stosuje się również sygnalizatory świetlne, wysyłające tylko sygnał barwy czerwonej. Czasem w połączeniu z sygnałem dźwiękowym. Obydwa te sygnały stanowią bezwzględny zakaz wjazdu na przejazd kolejowy.

Gdy tory przebiegają względem drogi pod kątem dalekim od kata prostego to informuje o tym tabliczka T7, uprzedzając jednocześnie o trudnościach w obserwacji torów.

T-7 - tabliczka wskazująca układ torów i drogi na przejeździe

G-2 sieć pod napięciem

Znak G-2 oznacza, że nad przejazdem kolejowym jest zawieszona sieć trakcyjna pod napięciem

A-30 - inne niebezpieczeństwo

T-10 - tabliczka wskazująca bocznicę kolejową lub tor o podobnym charakterze

Zestawienie znaków A-30 + T-10 oznacza, ze w tym miejscu ruch na drodze podczas przetaczania pociągu jest wstrzymywany przez pracownika kolei

ZACHOWANIE KIERUJĄCEGO PODCZAS PRZEJEŻDŻANIA PRZEZ PRZEJAZDY KOLEJOWE I ZBLIŻANIA SIĘ DO NICH

Art.28

1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu kolejowego oraz przejeżdżając przez przejazd, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność. Przed wjechaniem na tory jest on zobowiązany upewnić się, czy nie zbliża się pojazd szynowy oraz przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności, zwłaszcza jeżeli wskutek mgły lub z innych powodów przejrzystość powietrza jest zmniejszona.

Obowiązek taki ma kierujący również wtedy, gdy przejazd wyposażony jest w zapory lub półzapory i są one podniesione. Przepis ten nakłada na kierujących przewidywanie ewentualnej awarii tych urządzeń.

Zachowanie szczególnej ostrożności podczas przejeżdżania przez tory kolejowe polegać musi na podjęciu działań odpowiednich do warunków i sytuacji a zmierzających do zapewnienia bezpiecznego przejazdu. Takimi działaniami może być:

• upewnienie się, czy nie zbliża się pociąg; w tym celu kierujący powinien bacznie obserwować przejazd i jego otoczenie,

• płynne przejeżdżanie przez przejazd z odpowiednią prędkością, bez dokonywania redukcji biegów na przejeździe

• podczas przejeżdżania przez przejazdy wielotorowe, wjeżdżanie na przejazd dopiero wtedy, gdy pociąg się oddali, co umożliwi obserwację pozostałych torów,

• jeżeli przejazd wyposażony jest w zapory lub półzapory, wzięcie pod uwagę, że mechanizm opuszczania uległ awarii lub dróżnik nie zareagował właściwie,

• jeżeli przed przejazdem umieszczony został znak B-20, bezwzględne zatrzymanie pojazdu i ruszenie dopiero po upewnieniu się, że nie nadjeżdża pociąg,

• w warunkach niedostatecznej widoczności, jeżeli jest taka potrzeba kierujący powinien wysiąść z pojazdu aby bezpośrednio upewnić się co do możliwości przejazdu.

2. Kierujący jest obowiązany prowadzić pojazd z taką prędkością, aby mógł go zatrzymać w bezpiecznym miejscu, gdy nadjeżdża pojazd szynowy lub gdy urządzenie zabezpieczające albo dawany sygnał zabrania wjazdu na przejazd.

Rozumieć przez to należy zmniejszenie prędkości i upewnienie się, czy nie zbliża się pociąg, czyli należy bacznie obserwować tory a także nasłuchiwać. Przejazdy kolejowe oznaczone są w sposób bardzo wyraźny a ponadto słupki wskaźnikowe pokazują odległość od nich. Należy więc zawczasu zmienić bieg na odpowiedni do prędkości, aby nie było potrzeby zmiany biegu na torowisku. Musimy być również przygotowani do zatrzymania pojazdu, jeżeli znaki nakazują takie zachowanie a jeżeli nie mamy pewności lub jest zła widoczność, również wtedy gdy nie ma takiego wymogu. Nie można bowiem realizować zasady szczególnej ostrożności jadąc z dużą prędkością.

Należy zwrócić uwagę, że obowiązek zachowania szczególnej ostrożności ciąży na kierującym już w czasie zbliżania się do przejazdu kolejowego, a więc już na odcinku drogi od znaku ostrzegającego o przejeździe kolejowym do przejazdu. Słupki wskaźnikowe G-1 rozmieszczone w określony sposób na tym odcinku , pozwalają kontrolować dystans, jaki pozostał do przejazdu. Jest to więc czas na zmniejszenie prędkości, zlokalizowanie przejazdu, zorientowanie się w układzie torów względem drogi, zwiększenie odległości od poprzedzającego pojazdu, ustalenie rodzaju i stanu zabezpieczenia przejazdu itp.

ZAKAZY ZWIĄZANE Z PRZEJAZDAMI KOLEJOWYMI

Art. 28.

3. Kierującemu pojazdem zabrania się:

1. objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżania na przejazd, jeżeli opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie nie zostało zakończone;

2. wjeżdżania na przejazd, jeżeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;

3. wyprzedzania pojazdu na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim;

4. omijania pojazdu oczekującego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeżeli wymagałoby to wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu;

Przypominany również o zakazach dotyczących zatrzymania i postoju pojazdu;

Zabronione jest:

• zatrzymanie pojazdu na przejeździe kolejowym oraz w odległości mniejszej niż 10 m od przejazdu

• postój pojazdu przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską.

Prezentacja plansz obrazujących te sytuacje.

UNIERUCHOMIENIE POJAZDU NA PRZEJEŹDZIE KOLEJOWYM

Unieruchomienie pojazdu na przejeździe zdarza się bardzo rzadko, jednak takie wypadki miały miejsce i były bardzo tragiczne w skutkach. Kierujący pojazdem powinien więc unikać wszystkiego, co może doprowadzić do zatrzymania pojazdu w takim miejscu. Korzystnie jest wyrabiać w osobach szkolonych nawyk, aby bieg odpowiedni do pokonania przejazdu został włączony przed wjechaniem na przejazd i aby przejeżdżanie na przejazd odbyło się płynnie i możliwie szybko. Zachowanie kierujących w takich sytuacjach regulują następujący przepis:

Art. 28.

4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejeździe kolejowym, kierujący jest obowiązany niezwłocznie usunąć go z przejazdu, a jeżeli nie jest to możliwe, ostrzec kierującego pojazdem szynowym o niebezpieczeństwie.

Jeżeli nie ma innych możliwości, należy wybiec w kierunku zbliżającego się pociągu, lub inny pojazd szynowy żeby obsługa ujrzała sygnały możliwie wcześnie. Kierujący powinien nakazać wszystkim osobom znajdującym się w pojeździe jak najszybsze opuszczenie go i zejście z przejazdu.

Kodeks nie określa sposobów, w jaki należy dawać sygnały ostrzegawcze w takiej sytuacji. Zależy to od konkretnej okoliczności i możliwości.

Pojazd unieruchomiony trzeba próbować zepchnąć z torów, a jeżeli to jest niemożliwe to próbować zjechać posługując się rozrusznikiem (np. na I biegu).

Pamiętajmy, że pociąg potrzebuje ok. 1 km do zatrzymania się.

PRZEJAZD POJAZDÓW DŁUGICH PRZEZ PRZEJAZD KOLEJOWY

Art.28.

5. Kierujący pojazdem lub zespołem pojazdów o długości przekraczającej 10m, który nie może rozwinąć prędkości większej niż 6 km/h, przed wjazdem na przejazd kolejowy jest obowiązany upewnić się, czy w czasie potrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodnić czas tego przejazdu z dróżnikiem.

Ta sytuacja w zasadzie nie dotyczy kat B.

PRZEJEŻDŻANIE PRZEZ TORY TRAMWAJOWE

Podczas przejeżdżania przez przejazd tramwajowy, obowiązują kierującego te samo przepisy, tzn.:

1. Należy zachować szczególną ostrożność i upewnić się czy nie zbliża się tramwaj

2. Prowadzić pojazd z prędkością umożliwiającą zatrzymanie go w razie potrzeby

3. Nie wolno:

• objeżdżać zapór lub półzapór

• wjeżdżać na przejazd jeżeli po drugiej stronie nie ma miejsca na kontynuowanie jazdy

• omijać pojazdu oczekującego na otwarcie przejazdu, jeżeli wymagałoby to wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu

• wyprzedzać pojazdu na przejeździe tramwajowym, chyba że ruch na tym przejeździe jest kierowany.

4. Obowiązkiem kierującego jest też niezwłoczne usunięcie unieruchomionego na przejeździe pojazdu lub ostrzeżenie kierującego pojazdem szynowym o niebezpieczeństwie.

PODSUMOWANIE I KONTROLA OPANOWANIA MATERIAŁU:

Prezentacja pytań testowych na ekranie, słuchacze odpowiadają, prowadzący zaznacza podane odpowiedzi i sprawdza ich poprawność. (opcja nauka).

Prawko B -testy i nauka - CREDO

Pytania nr: 150; 171; 292-300

PODANIE I OMÓWIENIE PRACY DOMOWEJ:

Opanowanie wiadomości dotyczących podanego materiału w stopniu umożliwiającym dalszą sprawną naukę przepisów ruchu drogowego.

Jeżeli na zajęciach nie dokonano analizy pytań testowych, podajemy numery pytań do samodzielnej realizacji w domu.

4

---