QUIZ SEMESTRALNY

1. Zdefiniować pojęcie pestycydów.

substancje syntetyczne lub naturalne, stosowane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych, używane głównie do ochrony roślin uprawnych, lasów, a także do niszczenia żywych organizmów, uznanych za szkodliwe, w budynkachmieszkalnych, szpitalnych i magazynach.

2. Zdefiniować pojęcie maski filtracyjnej.

:

• Maski filtracyjne, to urzadzenie które oczyszczają skażone powietrze za pomocą filtrów, filtropochłaniaczy albo pochłaniaczy

3. Zdefiniować pojęcie maski izolacyjnej.

Maski izolacyjne (np. o zastosowaniu medycznym) to urzadzenia, w których sprężone w wysokociśnieniowej butli powietrze doprowadzane jest do maski elastycznymi przewodami lub regenerowane na drodze reakcji z odpowiednimi substancjami chemicznymi.

4. Zasada działania pochłaniaczy wojskowych..

4. Zasada działania pochłaniaczy obrony cywilnej.

5. Rozwinąć skrót i zdefiniować pojęcie NDS.

 najwyższe dopuszczalne stężenie i najwyższe dopuszczalne natężenie - wartość średnia ważona - stężenie toksycznego związku chemicznego lub natężenie inne czynnika szkodliwego, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy

5. Rozwinąć skrót i zdefiniować pojęcie NDSCh.

najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe - wartość średnia stężenia określonego, toksycznego związku chemicznego, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina.

6. Rozwinąć skrót i zdefiniować pojęcie NDSP.

Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (progowe), NDSP - wartość stężenia toksycznego związku chemicznego, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

8. Wymień zasadnicze kierunki ekologii.

9. Określ znaczenie autekologii a w szczególności jej działu - ekologii człowieka.

Autekologia - dział ekologii zajmujący się badaniem wzajemnych związków pomiędzy zwierzętami i roślinami, a otoczeniem w jakim się znajdują (środowisko, środowisko nieożywione, środowisko przyrodnicze).

10. Przedstaw toksyczność ołowiu w historycznym ujęciu zastosowań i zagrożeń.

Ołów znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle. Stosowany jest do produkcji:

• płyt akumulatorowych, baterii

• kabli, rur

• amunicji (rdzeni pocisków), śrutu myśliwskiego i do wiatrówek

• balastu

• farb - białych i czerwonych

Sam ołów jest substancją toksyczną. Po wprowadzeniu go do organizmu pojawia się znużenie, zmęczenie, porażenie mięśni, szara obwódka wokół zębów, kolka ołowicza. Jednocześnie występuje białkomocz, krwiomocz oraz zaburzenia mózgowe. Leczenie jest głównie szpitalne i polega na podawaniu odtrutek i wysokich dawek witaminy B1 i B12. Jednak najważniejsze znaczenie ma odpowiednia higiena pracy i właściwe odżywianie.

8. Przedstaw toksyczność rtęci w historycznym ujęciu zastosowań i zagrożeń.

Rzymianie używali jej do ługowania piasków rzecznych, w celu wydobycia z nich srebra i złota. Tlenek rtęci(II) był głównym składnikiem czerwonej farby, stosowany był do szminkowania i malowania Rtęć znalazła zastosowanie do wypełniania termometrów, barometrów, manometrów, pomp próżniowych, itp.

Zatrucie przewlekłe małymi ilościami rtęci powoduje początkowo niespecyficzne objawy takie jak ból głowy i kończyn, osłabienie. W późniejszym czasie dochodzi do zapaleń błon śluzowych przewodu pokarmowego, wypadania zębów i wystąpienia charakterystycznego niebiesko-fioletowego rąbka na dziąsłach

12. Omówić problem toksyczności glinu w świetle obecnych badań.

13. Przedstaw toksyczne czynniki działania margaryny.

14. Co to jest substancja biologicznie czynna.

substancja biologicznie czynna - aktywna część środka ochrony roślin zwalczająca organizmy szkodliwe lub wywołująca działania 

a)  ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi,

b)  niszczenia niepożądanych roślin,

c)  regulowania wzrostu, rozwoju i innych procesów biologicznych w roślinach uprawnych, z wyjątkiem służących wyłącznie do nawożenia,

15. Zdefiniuj pojęcie preparaty handlowe środków ochrony roślin.

16. Wymień charakterystyczne własności toksyczne amoniaku.

Ciekły amoniak wylany na skórę wywołuje odmrożenia. Jest przy tym silnie toksyczny, działa drażniąco na skórę i błony śluzowe.

17. Wymień charakterystyczne własności toksyczne chloru.

Gazowy chlor działa drażniąco na układ oddechowy i błony śluzowe, może prowadzić do obrzęku płuc, a w dużych stężeniach do śmierci.. Z powodu tych właściwości był stosowany jako broń chemiczna w czasie I wojny światowej. Ciągłe wystawienie na działanie niskich stężeń chloru osłabia płuca i zwiększa podatność na inne choroby płuc.

18. Wymień charakterystyczne własności toksyczne siarkowodoru.

Działanie toksyczne polega na porażaniu oddychania komórkowego przez blokowanie oksydazy cytochromowej, prowadzi to do ciężkiego niedotlenienia. Hamuje też działanie innych enzymów zawierających metale oraz wiąże hemoglobinę, zakłócając transport tlenu[4]. Siarkowodór działa bezpośrednio toksycznie na komórki nerwowe.

19. Wymień charakterystyczne własności toksyczne tlenku węgla.

Toksyczne działanie tlenku węgla wynika z jego większego od tlenu (250-300 razy) powinowactwa do hemoglobiny, zawartej w erytrocytach krwi. Dochodzi do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Już wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16% objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon. O ile przy większych stężeniach (pow. 0,32%) pierwszymi objawami zatrucia jest silny ból głowy i wymioty, to mniejsze stężenia powodują przy względnie krótkim wdychaniu jedynie słaby ból głowy i zapadanie w śpiączkę, jednak i te stężenia powodują po dłuższym kontakcie śmierć.

20. Zdefiniuj pojęcie hopkalitu.

Hopkalit - nazwa handlowa mieszaniny tlenku miedzi, kobaltu,manganu oraz tlenku srebra. Substancja o właściwościach porowatej masy przypomina wyglądem węgiel aktywowany. Używany w produkcji pochłaniaczy hopkolitowych, zastosowanych w produkcji masek przeciwgazowych. Chroni między innymi przed trującym czadem. Hopkalit zamienia przechodzący przez pochłaniacz wraz z powietrzem tlenek węgla na nieszkodliwy dwutlenek węgla.

21. Czy pochłaniacz hipkalitowy pochłania truciznę.

Tak, tlenek węgla

22. Zdefiniuj parametr LD50.

ermin w toksykologii określający dawkę substancji toksycznej, obliczany w miligramach na kilogram masy ciała, potrzebnej do uśmiercenia 50% badanej populacji.

23. Opisz skutki nekrozującego działania kwasów na komórkę ludzką.

24. Co to jest nekroza sucha i co ją wywołuje.

ciąg zmian zachodzących po śmierci komórki.

25. Opisz skutki nekrozującego działania zasad na komórkę ludzką.

26. Co to jest nekroza rozpływna i co ją wywołuje.

27. Scharakteryzować największą truciznę XX wieku - dioksyny.

potoczna nazwa grupy organicznych związków chemicznych będących pochodnymi oksantrenu. Składają się one z dwóch pierścieni benzenowych połączonych przez dwa atomy tlenu oraz od jednego do ośmiu atomów chloru przyłączonych do pierścieni benzenowych.,

Dioksyny są jednymi z najbardziej toksycznych związków, jakie otrzymano w wyniku syntezy. Istnieją jednak na Ziemi w śladowych ilościach jako produkt spalania drewna. Dioksyny w niezamierzony sposób powstają w śladowych ilościach podczas różnych reakcji chemicznych prowadzonych w przemyśle bądź samorzutnie np. w trakcie spalania drewna i wszelkich związków organicznych.

28. Scharakteryzować największą truciznę XX wieku - polichlorowane dibenzofurany

29. Zdefiniuj zjawisko chloracne.

30. Zdefiniuj pojęcie maski przeciwgazowej filtracyjnej.

• Maski filtracyjne, to urzadzenie które oczyszczają skażone powietrze za pomocą filtrów, filtropochłaniaczy albo pochłaniaczy

31. Zdefiniuj pojęcie maski izolacyjnej.

Maski izolacyjne (np. o zastosowaniu medycznym) to urzadzenia, w których sprężone w wysokociśnieniowej butli powietrze doprowadzane jest do maski elastycznymi przewodami lub regenerowane na drodze reakcji z odpowiednimi substancjami chemicznymi.

32. Sformułuj warunek brzegowy eksploatacji masek filtracyjnych.

33. Zdefiniować pojęcia bioterroru.

rowadzenie działań terrorystycznych z wykorzystaniem biologicznych środków masowego rażenia, forma terroryzmu uważana za szczególnie niebezpieczną ze względu na niski koszt wytwarzania broni, możliwość utajnienia jej produkcji i magazynowania, dostępność technologii oraz sposób działania broni biologicznej.

34. Zdefiniować pojęcia terroru chemicznego.

 jako użycie srodkwo chemicznych przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i wymuszenie na danej grupie ludności lub państwie ustępstw w drodze do realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych obywateli zmusić do odpowiednich zachowań.

35. Wymień różnice pomiędzy terrorem chemicznym przestępczym, a terrorem zbrodniczym.

QUIZ SEMESTRALNY

36. Zdefiniuj pojęcie resuscytacja.

Pojęcie RESUSCYTACJA w tłumaczeniu medycznym oznacza przywrócenie podstawowych funkcji życiowych (tętno i oddech). W mowie potocznej słowo RESUSCYTACJA oraz REANIMACJA stosowane są raczej zamiennie, więc dla osób nie związanych z medycyną nie ma większej różnicy.

37. Zdefiniuj pojęcie pozycja boczna ustalona.

Istnieje kilka wariantów pozycji bezpiecznej, każdy z nich ma swoje zalety. Żadna z pozycji nie jest idealna dla wszystkich poszkodowanych.

Pozycja powinna być stabilna, jak najbliższa ułożeniu na boku z odgięciem głowy i brakiem ucisku na klatkę piersiową, by nie utrudniać oddechu.

Zaleca następującą sekwencję postępowania w celu ułożenia poszkodowanego w pozycji bezpiecznej:

1. zdejmij okulary poszkodowanego,

2. uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, że obie nogi są wyprostowane,

3. rękę bliższą tobie ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała, a następnie zegnij w łokciu pod kątem prostym tak, aby dłoń ręki była skierowana do góry,

4. dalsza rękę przełóż w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stroną grzbietową przy bliższym tobie policzku,

5. drugą swoją ręką złap za dalszą kończynę dolną tuż powyżej kolana i podciągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża,

6. przytrzymując dłoń dociśniętą do policzka, pociągnij za dalszą kończynę dolną tak, by ratowany obrócił się na bok w twoim kierunku,

7. ułóż kończynę, za którą przetaczałeś poszkodowanego w ten sposób, zarówno staw kolanowy jak i biodrowy były zgięte pod kątem prostym,

8. odegnij głowę ratowanego ku tyłowi by upewnić się, że drogi oddechowe są drożne,

9. gdy jest to konieczne, ułóż rękę ratowanego pod policzkiem tak, by utrzymać głowę w odgięciu,

10.regularnie sprawdzaj oddech.

38. Zdefiniuj pojęcie reanimacji.

Reanimacja - zespół czynności, których celem jest doprowadzenie nie tylko do przywrócenia krążenia i oddychania, ale także do powrotu czynności OUN łącznie z powrotem wyższych czynności nerwowych.

39. Zdefiniuj pojęcie promieniowania .

Promieniowanie alfa to rodzaj promieniowania jonizującego cechującego się małą przenikalnością. Promieniowanie alfa jest to strumień jąder helu.

Promieniowanie alfa jest bardzo silnie pochłaniane. Nawet kilka centymetrów powietrza stanowi całkowitą osłonę przed tym promieniowaniem. Podobnie kartka papieru, albo naskórek pochłania całkowicie promienie alfa. Jednak w przypadku pokarmów lub wdychanego powietrza promieniowanie alfa może być zabójcze. Kiedy już radioaktywny materiał znajdzie się w ciele człowieka wytwarzane przez niego cząstki alfa bardzo silnie jonizują tkanki. Prowadzi to do poważnych uszkodzeń i choroby popromiennej.

Większość detektorów dymu zawiera niewielkie ilości wytwarzającego promieniowanie alfa izotopu promieniotwórczego 241Am. Jest to bardzo toksyczny materiał, jeżeli zostanie wchłonięty z powietrzem. Jednak w zamknięciu nie stanowi żadnego zagrożenia. Osoba, która zetknęła się z materiałem wytwarzającym promieniowanie alfa, powinna poddać się dekontaminacji.

Prędkość cząstek wynosi około 90 000 km/s, masa spoczynkowa: 4u, a ładunek elektryczny cząstek wynosi +2.

40. Zdefiniuj pojęcie promieniowania .

Promieniowanie beta (promieniowanie β) - rodzaj promieniowania jonizującego wysyłanego przez promieniotwórcze jądra atomowe podczas przemiany jądrowej.

Promieniowanie beta powstaje podczas rozpadu beta, jest strumieniem elektronów lub pozytonów poruszających się z prędkością zbliżoną do prędkości światła, jest ono silnie pochłaniane przez materię. Promieniowanie to jest zatrzymywane już przez miedzianą blachę.

41. Zdefiniuj pojęcie promieniowania γ.

Promieniowanie gamma - wysokoenergetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego. Za promieniowanie gamma uznaje się promieniowanie o energii kwantu większej od 10 keV, co odpowiada częstotliwości większej od 2,42 EHz, a długości fali mniejszej od 124 pm. Zakres ten częściowo pokrywa się z zakresem promieniowania rentgenowskiego. W wielu publikacjach rozróżnienie promieniowania gamma oraz promieniowania X opiera się na ich źródłach, a nie na długości fali. Promieniowanie gamma wytwarzane jest w wyniku przemian jądrowych albo zderzeń jąder lub cząstek subatomowych, a promieniowanie rentgenowskie, w wyniku zderzeń elektronów z atomami. Promieniowanie gamma jest promieniowaniem jonizującym i przenikliwym. Nazwa promieniowania gamma pochodzi od greckiej litery γ.

Podczas wybuchu jądrowego bomby atomowej około 5% energii wybuchu zamienia się na promieniowanie jonizujące w tym i na promieniowanie gamma. Skutki oddziaływania promieniowania gamma powstałego podczas wybuchu są mniejsze niż efekty wywołane falą uderzeniową i promieniowaniem cieplnym. Większym problemem jest skażenie promieniotwórcze, powstaje opad radioaktywny, który wprowadza promieniotwórcze substancje do wody i żywności. Promieniowanie gamma powstające podczas rozpadu pochłoniętych przez istoty żywe izotopów promieniotwórczych niemalże w całości jest pochłaniane przez organizm powoduje wzrost dawki promieniowania. W związku z tym miejsce eksplozji jest skażone i przez długi czas nie nadaje się do życia. Szacuje się, że w Hiroszimie liczba osób, które umarły w wyniku napromieniowania, jest porównywalna z liczbą osób jakie zmarły w wyniku wybuchu.

Człowiek nie posiada narządów zmysłów pozwalających mu na postrzeganie promieniowania gamma, którego detekcja stała się konieczna wraz z rozwojem technologii jądrowej.

Promienie gamma mogą służyć do sterylizacji sprzętu medycznego, jak również produktów spożywczych. W medycynie używa się ich w radioterapii (tzw. bomba kobaltowa) do leczenia raka, oraz w diagnostyce np. pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa. Ponadto promieniowanie gamma ma zastosowanie w przemyśle oraz nauce, np. pomiar grubości gorących blach stalowych, pomiar grubości papieru, wysokości ciekłego szkła w wannach hutniczych, w geologii otworowej (poszukiwania ropy i gazu ziemnego), w badaniach procesów przemysłowych (np. przepływu mieszanin wielofazowych, przeróbki rudy miedzi). Promieniowanie γ ma zastosowanie w badaniach z dziedziny chemii radiacyjnej.

42. Zdefiniuj pojęcie promieniowania N.

Promienie N — promieniowanie rzekomo emitowane przez źródła światła (Słońce, palniki gazowe) oraz różne ciała, np. metale, aparaturę wytwarzającą promieniowanie rentgenowskie odkryte w 1903 r przez francuskiego fizyka, profesora fizyki na Uniwersytecie w Nancy, R.P. Blondlota - członka Francuskiej Akademii Nauk. Nazwa pochodziła od pierwszej litery rodzinnego miasta miasta odkrywcy. Promieniowanie to okazało się zupełną fikcją.

Promieniowanie N miało odmienne właściwości niż inne znane wówczas rodzaje promieniowania. Można było je kumulować i przechowywać. Z łatwością przenikało przez niektóre metale (np. platynową płytkę) i papier, natomiast było całkowicie absorbowane przez mokry papier lub kilkucentymetrową warstwę soli kuchennej. Płaskie metalowe przedmioty (np. pilnik) miały zdolność wzmacniania promieni N. Dzięki takim przedmiotom można było, wg ówczesnych badaczy tych promieni, dostrzec nieuzbrojonym okiem szczegóły otoczenia oświetlone tym promieniowaniem.

Według Blondlota promienie te miały charakter falowy i mogły różnić się długościami fali i współczynnikami załamania. Dowodzić tego miał eksperyment z użyciem aluminiowych soczewek i aluminiowego pryzmatu rozszczepiającego promieniowanie na poszczególne linie widmowe.

43. Zdefiniuj pojęcie moderatora.

??? Substancja spowalniająca neutrony.???

44. Wymień główne izotopy uranu występujące w rudach uranu.

W uranie naturalnym występują głównie dwa izotopy 235U (mniej niż 1%) i 238U (ponad 99%). Izotop 235U ulega rozszczepieniu spontanicznemu oraz pod wpływem neutronów termicznych (rozszczepienie jądra atomowego) . Izotop 238U pochłania neutrony i następnie przekształca się w 239Pu (pluton), który jest rozszczepialny. Syntetyczny izotop 233U jest rozszczepialny, otrzymuje się go przez bombardowanie 232Th neutronami.

Głównym zastosowaniem jest użycie izotopu 235U jako materiału rozszczepialnego w bombach jądrowych oraz reaktorach jądrowych, które znalazły zastosowanie w elektrowniach atomowych oraz w napędzie okrętów podwodnych. Uran naturalny zawiera zbyt mało izotopu 235U by mógł być użyty jako materiał rozszczepialny i wymaga przetworzenia zwiększającego zawartość tego izotopu w procesie zwanym wzbogacaniem. W wyniku tego przetworzenia uzyskuje się uran wzbogacony oraz odpad zwany uranem zubożonym. Do wzbogacania uranu używa się wirówek wzbogacających.

Teoretycznie jeden gram uranu (czyli kulka o średnicy ok. 0,5 cm) może dostarczyć ok. 20 miliardów dżuli (20×109 J) energii. Jest to ilość odpowiadająca spaleniu ok. 1,5 t węgla[2]. "Uran jest zatem na razie najbardziej skondensowanym źródłem energii wykorzystywanym przez człowieka"[3].

Inne zastosowania uranu:

Uranu używano do barwienia szkła i ceramiki, obecnie ze względu na strach przed promieniowaniem, zaniechano tego zastosowania.

238U jest przetwarzany na pluton w reaktorach atomowych zwanych reaktorami powielającymi.

Metaliczny uran ze względu na dużą liczbę masową jest używany jako tarcza w generatorach promieniowania X o dużej energii.

238U jako izotop o bardzo długim okresie rozpadu (4,468 × 109 lat) oraz produkty rozpadu służą do określania wieku skał.

Uran (w praktyce uran zubożony) jako metal o bardzo dużej gęstości używany jest jako rdzeń przeciwczołgowych pocisków podkalibrowych.

Stosowany jest też w fotografii oraz analizie chemicznej.

45. Wymień skład procentowy izotopów uranu w rudach uranu.

235U (mniej niż 1%) i 238U (ponad 99%).

46. Czy mogą istnieć naturalne reaktory jądrowe.

W Oklo złożu uranu odkryto kilkanaście nisz, w których przez ok. 150 tys. lat trwały jądrowe reakcje łańcuchowe. Wypaliło się tam ok. 6 ton uranu-235, a średnia moc tego naturalnego reaktora nie przekraczała 100 kilowatów (to mniej więcej energia, jakiej potrzebuje dziesięć domów jednorodzinnych).

47. Wymień klasyczne moderatory.

Obecnie stosuje się 3 ich rodzaje: grafit, wodę oraz wodę ciężką (wodór zastąpiony deuterem) Także beryl jest dobrym moderatorem.

48. Wymień izotopy wodoru.

Wodór występuje w 3 różnych izotopach: prot, deuter i tryt

49. Zdefiniuj pojęcie ciężkiej wody.

HDO lub D2O - woda, w której znaczącą część atomów wodoru stanowi izotop 2H[3], czyli deuter, którego jądro zbudowane jest z protonu i neutronu (podczas gdy jądro protu (1H) w zwykłej wodzie zawiera jedynie proton). Zazwyczaj jako "ciężką wodę" traktuje się D2O[4], jednak nazwa ta dotyczy także związku, w którym jedynie jeden proton zastąpiony jest deuterem (HDO)[3].

50. Wymień nazwy materiałów z których wykonuje się elementy sterujące reaktora.

Sterowanie reaktorem odbywa się z jednej strony przez zmianę stężenia roztworu boru (pochłaniającego neutrony) w wodzie obiegu pierwotnego, z drugiej strony zaś przez pręty regulacyjne, zawierające kadm, które można wsuwać i wysuwać.

51. Wyjaśnić znaczenie ładunku elektrostatycznego w bezpieczeństwie pożarowym.

52. Zdefiniuj pojęcie dziury ozonowej.

Dziura ozonowa - zjawisko spadku stężenia ozonu (O3) w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje głównie w obszarach podbiegunowych.

53. Zdefiniuj pojęcie efektu cieplarnianego.

Efekt cieplarniany - zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością gazów cieplarnianych w atmosferze. Zmiany powodujące wzrost roli efektu cieplarnianego mogą być jedną z przyczyn globalnego ocieplenia.

54. Wymień żywiołowe katastrofy meteorologiczne.

55. Zdefiniuj pojęcie huraganowych wiatrów.

56. Zdefiniuj pojęcie nawalnych deszczy.

Deszcz nawalny (oberwanie chmury) - krótkotrwały deszcz o dużym natężeniu, którego czas trwania waha się od kilku do kilkudziesięciu minut w warunkach klimatu umiarkowanego. Łączna wielkość opadu przekracza wtedy 100 mm. Występuje tylko w okresie letnim i na ogół jest związany z niewielkim obszarem.

Często właśnie takie opady są przyczyną lokalnych powodzi.

57. Zdefiniuj pojęcie nawalnych deszczy.

58. Zdefiniuj pojęcie bioterroru.

Bioterroryzm - prowadzenie działań terrorystycznych z wykorzystaniem biologicznych środków masowego rażenia, forma terroryzmu uważana za szczególnie niebezpieczną ze względu na niski koszt wytwarzania broni, możliwość utajnienia jej produkcji i magazynowania, dostępność technologii oraz sposób działania broni biologicznej.

59. Zdefiniuj pojęcie terroru chemicznego.

Terroryzm chemiczny: Terroryzm przy użyciu środków chemicznych. Środki chemiczne są to przede wszystkim trujące gazy, ciecze lub ciała stałe, które są toksyczne dla ludzi, zwierząt lub roślin.

60. Zdefiniuj pojęcie terroru chemicznego przestępczego.

61. Zdefiniuj pojęcie terroru chemicznego zbrodniczego.

62. Zdefiniuj pojęcie amalgamacji.

jeden z czynników asymilacji kulturowej polegający na mieszaniu się grup etnicznych, rasowych czy wyznaniowych w wyniku zawierania małżeństw międzygrupowych.

63. Zdefiniuj pojęcie cukru ołowiowego.

Cukier ołowiany, octan ołowiu(II) (Pb(CH3COO)2×3H2O), substancja drobnokrystaliczna o słodkawym smaku, bezbarwna, o słabej woni octu, rozpuszczalna w wodzie, toksyczna. Zastosowanie: środek odkażający, wyrób pigmentów, farbiarstwo oraz w laboratorium do wykrywania obecności siarkowodoru (papierek ołowiowy).

64. Zdefiniuj pojęcie wironu.

65. Zdefiniuj pojęcie bakterii.

Bakterie (łac. Bacteriae, od gr. bakterion - "pałeczka") - grupa mikroorganizmów, stanowiących osobne królestwo. Są to jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, gałąź mikrobiologii.

66. Zdefiniuj pojęcie wirusa.

Wirusy (łac. virus - trucizna, jad) - skomplikowane cząsteczki organiczne nie posiadające struktury komórkowej, zbudowane z białek i kwasów nukleinowych. Zawierają materiał genetyczny w postaci RNA (retrowirusy) lub DNA, wykazują jednak zarówno cechy komórkowych organizmów żywych, jak i materii nieożywionej.

67. Zdefiniuj pojęcie toksyny.

Toksyny (jady) - trucizny organiczne, wytwarzana przez drobnoustroje, rośliny i zwierzęta[1].

Toksyny wydzielane przez bakterie do środowiska zewnętrznego noszą nazwę egzotoksyn (wśród nich enterotoksyny wywołujące zatrucia pokarmowe), natomiast toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych to endotoksyny.

68. Zdefiniuj pojęcie bakterii komensalnych.

69. Zdefiniuj pojęcie bakterii symbiotycznych.

70. Zdefiniuj pojęcie bakterii chorobotwórczej.

71. Zdefiniuj pojęcie anatoksyny

Anatoksyny są to szczepionki przeciwko toksynie tężcowej, błoniczej.

72. Zdefiniuj pojęcie lampy bezpieczeństwa Humphry Devy'ego.

Lampa Humphry Davy'ego - stosowania w kopalniach metanowych, umożliwiając głębokie pokłady

węgla wydobywa się pomimo obecności gazu kopalnianego (metanu ) .

73. Wyjaśnić pojęcie burzy ogniowej.

Burza ogniowa - bardzo gwałtowny, szybko rozprzestrzeniający się pożar całkowity drzewostanu na dużej powierzchni, któremu towarzyszą silna turbulencja i słupy ognia sięgające 20 - 30 metrów ponad korony drzew.

74. Zdefiniować określania obciążenia ogniowego

Obciążenie ogniowe - średnia wartość cieplna wszystkich materiałów palnych zgromadzonych na 1 metrze kwadratowym budynku lub wydzielonych w nim poszczególnych stref pożarowych.

75. Zdefiniuj pojęcie względnego czasu trwania pożaru

Względny czas trwania pożar - czas, w którym ulegną spaleniu materiały palne znajdujące się w pomieszczeniu lub składowisku materiałów stałych w strefie pożarowej.

 

76. Zdefiniuj toksyczność rycyny.

Toksyczność rycyny - toksyczność tej trucizny jest bardzo wysoka, porównywalna z sarinem

77. Scharakteryzuj najtragiczniejszą katastrofę chemiczną świata w Bophalu.

Katastrofa w Bhopalu miała miejsce we wczesnych godzinach rannych 3 grudnia 1984, w sercu miasta Bhopal, Indie, w stanie Madhya Pradesh. W wyniku wypadku doszło do uwolnienia 40 ton izocyjanianu metylu w postaci gazu z fabryki pestycydów firmy Union Carbide.

78. Scharakteryzuj największą katastrofę chemiczną europy w Seveso

10 lipca 1976 roku w zakładach ICMESA w Seveso, w których produkowano pestycydy nastąpiło otwarcie zaworu bezpieczeństwa i gwałtowna reakcja, która doprowadziła do emisji ok. 2 ton niebezpiecznych substancji chemicznych o wysokiej temperaturze. W wyniku katastrofy do atmosfery przedostały się pyły zawierające m.in. najbardziej toksyczną z dioksyn, czyli 2,3,7,8-tetrachlorodibenzoparadioksyny (TCDD). Skażeniu uległo 1500 ha obszaru w rejonie Seveso o dużej gęstości zaludnienia.

79. Zdefiniuj pojęcie klatratów.

Klatrat - typ związku cząsteczkowego w stanie stałym, w którym każda cząsteczka jednego składnika (np. argonu a. heptanu) pochwycona jest w klatkę kryształu drugiego składnika i nie może się wydostać, chyba że pokonane zostaną siły spójności.

80. Zdefiniuj pojęcie hydratów metanu

Hydrat metanu - to inaczej metan uwięziony w "klatkach" wody, to substancja stała, podobna do lodu, ale o niższym przewodnictwie cieplnym (w dotyku nie jest zimna) i zachowująca formę ciała stałego w warunkach wysokiego ciśnienia i niskiej temperatury.

81. Zdefiniuj pojęcie hydratów dwutlenku węgla.

Hydrat dwutlenku węgla - związek dwutlenku węgla z wodą, mający krystaliczną budowę CO2·nH2O. Cząsteczki dwutlenku węgla są uwięzione w sieci krystalicznej lodu. Struktura taka pozostaje stabilna w warunkach wysokiego ciśnienia

82. Jakie zjawisko stało się przyczyną powrotu ołowicy jako choroby zawodowej.

?

83. „Szara maść” to lek na jaką chorobę i z czego jest robiona

Szara maść - maść rtęciowa szara, dawny środek leczniczy, którego aktywnym składnikiem była rtęć metaliczna. Stosowano ją w leczeniu: skórnych zmian w przebiegu kiły, wszawicy łonowej, leczeniu ropni skórnych.

84. Co to jest kalmodulina.

Kalmodulina - białko modulatorowe, powszechnie występujące w organizmach eukariotycznych, które działa w obecności jonów wapnia (Ca2+)

85. Co to jest „Choroba Minamata i Niiagata

Choroba Minamaty - zespół objawów chorobowych spowodowany uszkodzeniem układu nerwowego w wyniku zatrucia rtęcią (rtęcica).

86. Rozszyfruj pojęcia „choroby tańczących kotów”.

Choroba tańczących kotów - Choroba mina mata. Zaobserwowano ją u osób żyjących nad japońską zatoką Minamata, które spożywały ryby żyjące w zanieczyszczonej ściekami przemysłowymi rzece. Okazało się, że zawarte w niej związki rtęci powodowały u chorych uszkodzenia mózgu, oraz zaburzenia mowy i ruchu.

87. Która gazowa trucizna śmierdzi zgniłymi jajami.

Dwutlenek siarki, siarkowodór

88. Który pierwiastek jest przyczyną potencjalnego zagrożenia katastrofą w dorzeczu Orinoko.

?

89. Jaki metal jest stosowany w technice witrażowej produkcji abażurów lamp.

?

90. Który pierwiastek został pierwszy użyty w aseptyce.

Arsen (As)

91. Rozszyfruj pojęcie choroby „taniec foluszników”

?

92. Wyjaśnij znaczenie rtęci w produkcji filcu.

?

93. Wyjaśnij pojęcie „metoda ogniowa złocenia lub srebrzenia”.

Przy złoceniu w ogniu wykorzystywano łatwość rozpuszczania w rtęci wielu metali, w tym i złota. W wyniku tego procesu powstawał odpowiedni amalgamat, z którego następnie odparowywano rtęć, uzyskując dobrze przylegającą warstewkę złota.

94. Gdzie i z jakiego powodu stworzono sztuczną pustynię w Europie.

Pustynia Błędowską w Polsce.Tworzą ją piaski fluwioglacjalne. Jest to pustynia pochodzenia antropogenicznego.

95. Jaka substancja truje w margarynie

Proces produkcji margaryny polega na utwardzeniu podgrzewanych olei roślinnych w masę. W trakcie tego procesu powstają sztuczne szkodliwe dla zdrowia substancje (np. izomery trans). Później są dodawane sztuczne zagęstniki i ten produkt pakowany jest w estetyczne opakowania.

96. Czym się objawia i co powoduje wyłączenie nerwów czuciowych w ludzkim nosie.

Przy złamaniach podstawy czaszki może dojść do uszkodzenia nerwów węchowych i zaburzeń lub całkowitej utraty węchu.

97. Jaki związek występuje między botuliną, a jadem kiełbasianym.

Toksyna botulinowa

98. Scharakteryzuj maskę MAU (rodzaj, budowa, tworzywo części twarzowej, pochłaniacz).

Maska kapturowa MUA (nazwa produktu Maskpolu, występuje również pod nazwą SzM41M, BSS Mo4u to symbol filtropochłaniacza, wymagającego rury łączącej) zawdzięcza swoją potoczną nazwę "Słoń" wężowi oddechowemu, łączącemu maskę z pochłaniaczem. Jest najbardziej rozpowszechnionym w Polsce typem przeciwgazowej maski wojskowo-cywilnej.

Typowa maska filtracyjna składa się następujących elementów : część twarzowa, torba przeznaczona do przechowywania i transportu maski oraz dodatkowego wyposażenia, pochłaniacz lub filtropochłaniacz. Część twarzowa - zwykle wykonana z gumy lub silikonu. Pochłaniacz składa się z warstw sorbentów (zobacz: Węgiel aktywowany, Hopkalit) i filtru przeciwdymnego.

99. Scharakteryzuj maskę CM-1 (rodzaj, budowa, tworzywo części twarzowej, pochłaniacz).

- Maska przeciwgazowa MC-1 przeznaczona była dla obrony cywilnej. Produkowana była w czterech rozmiarach - 0, 1, 2, 3. Maska MC-1 jest bardzo rozpowszechniona. Jest to maska już całkowicie zużyta moralnie i fizycznie. Guma części twarzowej jest już na tyle sztywna, że trudno uzyskać szczelność. Pochłaniacze też już nie działają. Tak więc tego typu maska może jedynie ochronić przed pyłem czy kurzem.

100. Scharakteryzuj maskę MP-4 (rodzaj, budowa, tworzywo części twarzowej, pochłaniacz)

Budowa: maska przeciwgazowa składa się z:części twarzowej, wkładek filtrosorpcyjnych i nagłowia taśmowego. Ponadto w skład wyposażenia maski wchodzą: tkanina przeciwzaroszeniowa, nakładki okularowe, worek z folii i torba nośna. Żołnierze z wadami wzroku otrzymują od lekarza oddziału specjalne,szkła.korekcyjne, 3 rozmiary (mały, średni i duży) - na lewej komorze policzkowej.

101. Scharakteryzuj maskę MP-5 (rodzaj, budowa, tworzywo części twarzowej, pochłaniacz).

Budowa

Maska przeciwgazowa MP-5 przechowywana jest w torbie następująco:

- część twarzowa - kieszeń główna

- filtropochłaniacz - kieszeń główna

- bidon i wężyk łączący urządzenie do picia - kieszeń boczna

- taśmy nośne torby - kieszeń boczna mała

- dolna kieszeń boczna stanowi miejsce na pakiet przeciwchemiczny

Część twarzowa maski MP-5

Maska pozwala na artykulację mowy, przyjmowanie płynów, zapewnia umiarkowanie dobre pole widzenia oraz nieprzerwane użytkowanie przez okres do 24 godzin.

102. Scharakteryzuj maskę MP-6 (rodzaj, budowa, tworzywo części twarzowej, pochłaniacz).

Maska przeciwgazowa MP-6 przeznaczona była do ochrony dróg oddechowych użytkownika przed zawartymi w powietrzu środkami trującymi pyłem radioaktywnym i aerozolami bakteryjnymi. Maska MP-6 posiada wewnętrzną półmaskę, modułowy system zaworów pochłaniaczy, bardzo ładnie rozwiązany system doprowadzenia płynów. Guma z jakiej wykonana jest maska wspaniale przylega do twarzy. Rozwiązanie konstrukcyjne nagłowia umożliwia szybkie nałożenie maski.

• 103. Dlaczego studnie artezyjskie są najpewniejszym źródłem czystej wody.

Ponieważ woda dopływa z głębi ziemi z warstwy artezyjskiej pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego.

104. Opisz zasadę działania studni artezyjskich

Studnia, powstająca przez wywiercenie otworu do wód artezyjskich - głęboko położonych warstw wodonośnych, w których woda znajduje się pod ciśnieniem hydrostatycznym. Woda z takiego odwiertu wypływa samoczynnie, niekiedy jest pod dużym ciśnieniem (rzędu nawet kilkudziesięciu atmosfer).

105. Zdefiniuj pojęcie śryzu.

Śryz - lodowaciałe kryształki tworzące się w wodzie rzek.

106.Zdefiniuj pojęcie powodzi opadowej.

Powódż opadowa - jest to zalanie przez wodę terenów, zazwyczaj nadbrzeżnych. Powoduję ona szkody gospodarcze i społeczne, a przyczynami bywają bądź obfite i długotrwałe opady deszczu, bądź nagły spływ wód roztopowych. Dodatkowo potęgują ją zatory lodowe i śryżowe. Na małych rzekach górskich i wyżynnych oraz na potokach może być wywołana także krótkotrwałą silną ulewą (tzw. oberwanie chmury).

107.Zdefiniuj pojęcie powodzi roztopowej

Powódzie roztopowe(wiosenne) - zależą od grubości pokrywy śnieżnej, szybkości i rodzaju ocieplenia i zaczynają się na ogół od roztopów w górach, gdzie pokrywa śnieżna jest największa

108.Zdefiniuj pojęcie powodzi zimowej

Powódzie zimowe (zatorowa) - Pływający na rzece lód może utworzyć zator gromadząc się na naturalnej lub sztucznej przeszkodzie (np. na przęsłach mostu). Może to spowodować spętrzenie wody w rzece i zagrożenie powodziowe.

109.Zdefiniuj pojęcie powodzi sztormowej

Powodzie sztormowe(jesienno zimowe)- Na wybrzeżach mórz i oceanów, wiatry powstające podczas występowania tropikalnych burz i huraganów albo głębokich niżów umiejscowionych nad wodami morskimi, mogą kierować wodę z oceanu w głąb lądu i tym samym doprowadzać do powstania powodzi. Wysokie stany wody mogą odciąć drogi ucieczki. Powodzie na terenach przybrzeżnych mogą też zostać wywołane przez specyficzne fale morskie zwane tsunami. Fale te powstają podczas trzęsień ziemi lub erupcji wulkanicznych.

110. Zdefiniuj pojęcie procesu uzdatniania wody komunalnej

Proces polegający na doprowadzeniu zanieczyszczonej wody do stanu czystości wymaganego dla danego zastosowania. Wodę uzdatnia się dla potrzeb komunalnych (woda wodociągowa, woda pitna), przemysłu (w szczególności spożywczego), medycyny i farmacji.

111. Zdefiniuj pojęcie dezynfekcji wody przez chlorowanie.

Chlorowanie jest najtańszym i najbardziej popularnym sposobem dezynfekcji. Bakterie niszczy się działając na wodę związkami chloru lub czystym chlorem gazowym. Powstają przy tym podchloryny - jako czynny związek w odkażaniu wody. Najbardziej popularnym środkiem stosowanym do dezynfekcji jest roztwór podchlorynu sodu-NaOCl. Dawka chloru powinna być dobierana odpowiednio do jakości wody.

112. Zdefiniuj pojęcie trihalometanów.

organiczne związki chemiczne z grupy halogenków alkilu, będące halogenowymi pochodnymi metanu (CH4), w którym trzy atomy wodoru zostały zastąpione atomami halogenu (fluorem, chlorem, bromem lub jodem). Użytkowane są w przemyśle jako rozpuszczalniki oraz substancja chłodnicze. Niektóre są wyjątkowo toksyczne i karcynogenne. Nawet w niewielkich ilościach mogą spowodować silne zanieczyszczenie środowiska. Do ich wykrywania stosuje się kapilarną chromatografię gazową. Nie jestem pewny

113. Zdefiniuj pojęcie dezynfekcji wody przez fluorowanie. jest kontrolowana dodawanie fluoru do zaopatrzenia ludności w wodę do zmniejszenia próchnicy . wody fluoridated ma fluoru na poziomie, który jest skuteczny w zapobieganiu próchnicy, może to występujące w przyrodzie lub dodawanie fluoru. wody fluoridated działa na powierzchni zębów: w ustach tworzy niski poziom fluoru w ślinie , co zmniejsza tempo których szkliwo demineralizes i zwiększa tempo, w którym remineralizuje w początkowej fazie próchnicy.

114. Zdefiniuj pojęcie dezynfekcji wody przez ozonowanie.

Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych ozonatorami (generatorami ozonu). Produkcja ozonu oparta jest na zasadzie cichego, elektrycznego wyładowania w zmiennym polu wysokiego napięcia, które oddziaływuje na strumień czystego, suchego tlenu lub powietrza z otoczenia. Stacja ozonowania wody składa się z urządzeń do wytwarzania ozonu (ozonatorów) oraz zbiorników kontaktowych służących do wprowadzania ozonu do dezynfekowanej wody. Mieszanie ozonu z dezynfekowaną wodą odbywa się w zbiorniku absorbcyjnym (absorberze).

115. Zdefiniuj pojęcie osmoozy.

jest ruch cząsteczek wody przez wybiórczo- przepuszczalna membrana w dół wody gradient potencjału Dokładniej, jest to ruch wody przez błonę selektywnie z obszaru o wysokim potencjale wody (niski poziom substancji rozpuszczonej koncentracji) do powierzchni niski potencjał wody (wysokie stężenie substancji rozpuszczonej .Może być również używany do opisania procesu fizycznego, w których porusza się rozpuszczalnik, bez wkładu energii, przez półprzepuszczalną błonę (przepuszczalna dla rozpuszczalnika , ale nie rozpuszczonej) oddziela dwa roztwory o różnych stężeniach.

116. Zdefiniuj pojęcie odwróconej osmozy.

służy do rozdzielania substancji rozpuszczonych w wodzie o małej masie cząsteczkowej. Podstawa tego procesu jest zjawisko osmozy polegający na transporcie rozpuszczalnika przez warstwę membrany półprzepuszczalnej (przepuszczalnej dla rozpuszczalnika, a nieprzepuszczalną dla substancji rozpuszczonych). Jeżeli membrana oddziela roztwory o różnym ciśnieniu osmotycznym, to następuje osmotyczny przepływ roz-puszczalnika do roztworu o większym stężeniu aż do momentu gdy różnica ciśnień po obu stronach membrany będzie równa ciśnieniu osmotycznemu (które jest charakterystyczne dla danego roztworu). Zwiększenie ciśnienia wewnętrznego powyżej wartości ciśnienia osmotycznego spowoduje wzrost potencjału chemicznego rozpuszczalnika w roztworze i jego przepływ w kierunku przeciwnym do kierunku wytyczonego osmozą (tzn. rozpuszczalnik będzie przepływał przez membranę z roztworu bardziej stężonego do rozcieńczonego). Zjawisko to nazywa się odwrotną osmozą. Do odwróconej osmozy najczęściej stosuje się membrany z poliamidów aromatycznych oraz z octanu celulozy. Membrany te są zdolne do zatrzymywania substancji rozpuszczonej o średnicy mniejszej od 10-10 m . Integralna cześć instalacji odwróconej osmozy stanowią urządzenia do czyszczenia membran.

117. Określ główne zastosowanie odwróconej osmozy.

Filtracja wody

118. Omów największą katastrofę ekologiczną tankowca.

24 marca 1989 r. zbiornikowiec Exxon Valdez na skutek zderzenia ze skałą spowodował gigantyczny wyciek i katastrofę ekologiczną u wybrzeży Alaski w rejonie Zatoki Księcia Williama, półwyspu Kenai i cieśniny Szelikowa. Plama ropy rozciągnęła się na powierzchni 1300 km2, a wybrzeże zostało zalane czarną mazią na długości 3800 km. Zginęły niezliczone niezliczone ilości ryb, ptaków, fok, uchatek, morsów i wielorybów. Katastrofę spowodował trzeci oficer, kierujący tankowcem pod nieobecność kapitana, który, jak wykazało śledztwo, w czasie wypadku był pod wpływem alkoholu. Nigdy nie udało się zlikwidować ekologicznych skutków katastrofy. Ocenia się, że większość ropy z tankowca nadal znajduje się w środowisku.

119. Omów katastrofę tankowca, która spowodowała, że do portach morskich UE mogą

wpływać tylko tankowce budowane w systemie double-hull.

120. Omów korzyści ekologiczne wynikające z budowy tankowców w systemie double-hull

w porównaniu z klasycznymi tankowcami.

121. Jakie zjawisko stało się przyczyną powrotu ołowicy jako choroby zawodowej.

Głównymi drogami wydalania ołowiu z ustroju są nerki i przewód pokarmowy. Oszacowano, że dzienne wydalanie ołowiu kształtuje się następująco: mocz-76%,wydalanie do przewodu pokarmowego-16%, włosy, paznokcie, pot i inne-8%. Ołów metaliczny i wszystkie jego związki są wybitnie trujące. Jeżeli nie stosuje się środków ochronnych ogólnych i osobistych, wówczas praca w produkcji ze stałym narażeniem na kontakt z ołowiem w postaci par i dymów metalicznego ołowiu i jego związków wywołuje chorobę zawodową - ołowicę (saturnismus lub plumbismus).

Jednakże ołowica do dziś jeszcze jest problemem o dużym znaczeniu w przemyśle. Umiemy jej skutecznie zapobiegać, natomiast leczenie jej nie zawsze jest dostateczne skuteczne, zwłaszcza w ciężkich i przewlekłych stanach.

Ołowica jest typową chorobą zawodową o przebiegu przewlekłym. Ołów wchłania się głównie w postaci pyłu przez drogi oddechowe, a w dużo mniejszym stopniu przez przewód pokarmowy, np. przez połykanie pyłu ołowiu ze śliną. Przez skórę wchłania się w nieznacznej mierze. Wchłonięty ołów dostaje się do krwi, krąży wraz z nią i przedostaje się do wszystkich narządów ciała. Szczególne powinowactwo chemiczne wykazuje do tkanki nerwowej. Uszkadza również krew i naczynia krwionośne oraz miąższ narządów wewnętrznych, takich jak: wątroba, nerki i narady zaopatrzone w mięśnie gładkie (jelita, narządy płciowe kobiece i naczynia krwionośne). W sposób dotąd ściśle nie ustalony ołów włącza się w procesy życiowe komórek ciała i uszkadza je. Ponieważ w skład ich wchodzi protoplazma, z której białkiem wiąże się, zaliczamy ołów do trucizn protoplazmatycznych, o działaniu ogólnie trującym.

122. „Szara maść” to lek na jaką chorobę i z czego jest robiona.

maść rtęciowa szara .dawny środek leczniczy, którego aktywnym składnikiem była rtęć metaliczna. Szara maść zawierała 30-33% rtęci metalicznej Stosowano ją w leczeniu:

• skórnych zmian w przebiegu kiły,

• wszawicy łonowej,

• leczeniu ropni skórnych.

123. Co to jest calmodulina.

białko modulatorowe, powszechnie występujące w organizmach eukariotycznych, które działa w obecności jonów wapnia (Ca2+). nie jestem pewien

124. Co to jest „Choroba Minamata i Nijagata”.

Minamata- zespół objawów chorobowych spowodowany uszkodzeniem układu nerwowego w wyniku zatrucia rtęcią. Choroba ta niszczy układ nerwowy, zwłaszcza mózg, powoduje zaburzenia wzroku, koordynacji ruchowej, upośledzenie umysłowe a nawet śmierć.

Nijagata- to chyba taka sama choroba co minamata

125. Rozszyfruj pojęcia „choroby tańczących kotów”.

Choroba z minamaty.

126. Która gazowa trucizna śmierdzi zgniłymi jajami.

127. Który pierwiastek jest przyczyną potencjalnego zagrożenia katastrofą w dorzeczu

Orinoko

128. Jaki metal jest stosowany w technice witrażowej produkcji abażurów lamp.

129. Który pierwiastek został pierwszy użyty w aseptyce.

Jod

Nie jestem pewien

130. Rozszyfruj pojęcie choroby „taniec foluszników”

131. Wyjaśnij znaczenie rtęci w produkcji filcu.

132. Wyjaśnij pojęcie „metoda ogniowa złocenia lub srebrzenia”.

133. Jaka substancja truje w margarynie.

Bakterie drożdże i pleśnie a to powstaje w wyniku utleniania tłuszczów (proces jełczenia )

134. Jaki gaz powoduje wyłączenie nerwów czuciowych w ludzkim nosie.

Arsenowodór

135. Zdefiniuj pojęcie amalgamacji.

- jeden z czynników asymilacji kulturowej polegający na mieszaniu się grup etnicznych, rasowych czy wyznaniowych w wyniku zawierania małżeństw międzygrupowych.

136. Zdefiniuj pojęcie cukru ołowiowego.

(Pb(CH3COO)2×3H2O), substancja drobnokrystaliczna o słodkawym smaku, bezbarwna, o słabej woni octu, rozpuszczalna w wodzie, toksyczna. Zastosowanie: środek odkażający, wyrób pigmentów, farbiarstwo oraz w laboratorium do wykrywania obecności siarkowodoru (papierek ołowiowy).

137. Wymień charakterystyczne własności toksyczne amoniaku.

Charakterystyczny zapach wyczuwalny nosem przez większość ludzi. Zapach bardzo wyraźnie wyczuwalny. Ostry nieprzyjemny zapach, przy krótkotrwałym wdychaniu bez szkodliwego wpływu na organizm ludzi zdrowych. Podrażnienie śluzówki oczu, nosa i dróg oddechowych. Napad kaszlu, uczucie zatykania oddechu, silne podrażnienie śluzówki nosa, oczu i dróg oddechowych. Silny kaszel, skurcze gardła, silne uczucie zatykania oddechu wraz ze żrącym podrażnieniem śluzówki nosa, oczu i dróg oddechowych. Silne uczucie porażenia nerwowego i duszenia

138. Wymień charakterystyczne własności toksyczne chloru. Gazowy chlor działa drażniąco na układ oddechowy i błony śluzowe, może prowadzić do obrzęku płuc, a w dużych stężeniach do śmierci. W powietrzu jest wyczuwalny przy stężeniu 3,5 ppm, ale stężenie niebezpieczne to 1000 ppm. Z powodu tych właściwości był stosowany jako broń chemiczna w czasie I wojny światowej. Wartość średnia ważona dopuszczalna w długim przedziale czasu (8 godzin na dzień) nie powinna przekroczyć 1,5 ppm; NDS wynosi 0,7 mg/m3.

Ciągłe wystawienie na działanie niskich stężeń chloru osłabia płuca i zwiększa podatność na inne choroby płuc.

Trujące gazy (trichlorek azotu) mogą się wydzielać przy kontakcie wybielaczy zawierających chlor z moczem, a także z amoniakiem lub innymi produktami czyszczącymi.

139. Wymień charakterystyczne własności toksyczne siarkowodoru.

siarkowodór-Niewielkie ilości siarkowodoru powstają także w żywych komórkach. Spowalnia metabolizm komórkowy, uruchamiając mechanizmy prowadzące do stanów przypominających hibernację.

Ze środowiska zewnętrznego wchłania się głównie przez płuca i nieznacznie przez skórę. Wydala się częściowo w stanie niezmienionym tą samą drogą, a częściowo jest przekształcany do tlenków siarki oraz kwasu siarkowego i w tych postaciach wydalany z moczem.

Działanie toksyczne polega na porażaniu oddychania komórkowego przez blokowanie oksydazy cytochromowej, prowadzi to do ciężkiego niedotlenienia. Hamuje też działanie innych enzymów zawierających metale oraz wiąże hemoglobinę, zakłócając transport tlenu[4]. Siarkowodór działa bezpośrednio toksycznie na komórki

140. Wymień charakterystyczne własności toksyczne tlenku węgla.

Toksyczne działanie tlenku węgla wynika z jego większego od tlenu (250-300 razy) powinowactwa do hemoglobiny, zawartej w erytrocytach krwi. Tworzy on połączenie zwane karboksyhemoglobiną (CO + Hb ? COHb), które jest trwalsze niż służąca do transportu tlenu z płuc do tkanek oksyhemoglobina (połączenie tlenu z hemoglobiną). Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Już wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16% objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon. O ile przy większych stężeniach (pow. 0,32%) pierwszymi objawami zatrucia jest silny ból głowy i wymioty, to mniejsze stężenia powodują przy względnie krótkim wdychaniu jedynie słaby ból głowy i zapadanie w śpiączkę, jednak i te stężenia powodują po dłuższym kontakcie śmierć.

141. Zdefiniuj pojęcie hopkalitu.

Hopkalit, porowata masa o wyglądzie zbliżonym do węgla aktywowanego, mieszanina tlenku manganu(IV) MnO2 i tlenku miedzi(II) CuO, z dodatkiem tlenku kobaltu(III) Co2O3 oraz tlenku srebra(I) Ag2O. Hopkalit umożliwia w zwykłych warunkach (temperatury i ciśnienia) utlenienie trującego tlenku węgla(II) CO (czadu) do nieszkodliwego tlenku węgla(IV) CO2. Hopkalit wykorzystywany jest w pochłaniaczach masek przeciwgazowych stosowanych w górnictwie i pożarnictwie.

142. Czy pochłaniacz hopkalitowi pochłania truciznę.

Pochłaniacz hopkalitowi. Zawarty w nim hopkalit(nazwa handlowa mieszaniny tlenków miedzi, kobaltu, manganu i srebra, przypominającej Wyglądem węgiel aktywowany)zamienia przechodzący przez pochłaniacz wraz z powietrzem CO na nieszkodliwy CO2.

143. Przedstaw toksyczność ołowiu w historycznym ujęciu zastosowań i zagrożeń.

Sole i tlenki tego pierwiastka są trucizną kumulującą się w organizmie. Toksyczne skutki działania ołowiu na organizm ludzki określa się nazwą ołowica. Zaabsorbowane związki ołowiu przenikają do krwiobiegu, gdzie ołów wbudowuje się do czerwonych krwinek i tkanek miękkich. Skutkami toksyczności są: zaburzenia tworzenia krwi, nadciśnienie tętnicze, neuropatia, a także uszkodzenia mózgu.

Historia:

- Ołów od najdawniejszych czasów miał zastosowanie w przemyśle - głównie zbrojeniowym, ale również w medycynie i w przemyśle spożywczym.

- Rzymianie budowali z niego starożytne bomby głębinowe

- odlewano i odprawiano z niego kule do eliminowania jednostek śmiertelnych

- dziś używa się go do produkcji akumlatorów

144. Przedstaw toksyczność rtęci w historycznym ujęciu zastosowań i zagrożeń.

Toksyczne działanie rtęci na organizm zależy od rodzaju związku chemicznego, w jakim występuje. Najbardziej toksyczne są organiczne połączenia rtęci - związki metylortęciowe. Wchłaniane drogą pokarmową, odkładają się w mózgu i ośrodkowym układzie nerwowym, powodując jego porażenia oraz zaburzenia psychiczne.

Historia:

Rzymianie używali jej do ługowania piasków rzecznych, w celu wydobycia z nich srebra i złota. Tlenek rtęci(II) był głównym składnikiem czerwonej farby, stosowany był do szminkowania i malowania. W średniowieczu alchemicy próbowali stworzyć złoto przez połączenie siarki z rtęcią. Wolna rtęć pod nazwą żywego srebra była trzymana w domach bogaczy jako zabawka. W XVI wieku Paracelsus wprowadził związki rtęci do medycyny i farmacji. Rtęć znalazła zastosowanie do wypełniania termometrów, barometrów, manometrów, pomp próżniowych, itp. Duże ilości rtęci zużywane są w procesie zwanym amalgamacją[5] do wydobywania złota i srebra (zwłaszcza w złożach o dużym rozdrobnieniu kruszców; metale rozpuszczają się w rtęci tworząc amalgamaty, z których następnie są odzyskiwane przez odparowanie rtęci) oraz do elektrolizy litowców i produkcji materiałów wybuchowych.

145. Omówić problem toksyczności glinu w świetle obecnych badań.

W świetle obecnych danych

aluminium wchłania się z przewodu pokarmowego i ulega kumulacji w tkankach.

Toksyczność aluminium nie jest jeszcze w pełni poznana, jednak dane

jednoznacznie wskazują, że zwiększona zawartość aluminium w tkankach organizmu

jest zawsze niekorzystna dla zdrowia. Aktualne badania wskazują na znacząco

zwiększone narażenie środowiskowe na aluminium. Ujawniają się objawy nadmiernej

kumulacji aluminium w tkance mózgowej, głównie w postaci zaburzeń pamięci i

zaburzeń równowagi. W przeważającym stopniu uszkodzenie neuronów (komórek

mózgowych) jest nieodwracalne.

146. Przedstaw toksyczne czynniki działania margaryny.

Część obecnie produkowanych margaryn zawiera szkodliwe tłuszcze trans w ilości <1%, o ile produkowane są z tłuszczu uzyskanego w wyniku estryfikacji kwasów tłuszczowych.

147. Na czym polega i do czego służy metoda Frash'a.

przemysłowa metoda otrzymywania siarki bezpośrednio ze złoża. Polega na stopieniu siarki w złożu pod ziemią, wypompowaniu ciekłej siarki na powierzchnię i oczyszczeniu jej. Do otworu wiertniczego wprowadza się trzy rury umieszczone koncentrycznie

Rurą zewnętrzną wtłacza się wodę pod ciśnieniem 1,5-2 MPa o temperaturze 165-180C.

148. Do czego służy piec Clausa.

Instalacja Clausa w rafinerii przetwarza skoncentrowany siarkowodór H2S na siarkę czystą jak również umożliwia usunięcie innych zanieczyszczeń, a w szczególności umożliwia rozkład amoniaku.

149. Zdefiniuj pojęcie temperatury krytycznej

Temperatura krytyczna to temperatura, powyżej której dana substancja może znajdować się tylko w stanie gazowym, czyli nie da się gazu skroplić pomimo wzrostu ciśnienia.

Temperaturze krytycznej odpowiada ciśnienie krytyczne.

150. Który z podstawowych metali użytkowych nie ulega amalgamacji.

Amalgamacja jest to odparowanie rtęci z jej stopu z innym metalem: Amalgamacja była od wieków stosowaną metodą uzyskiwania złota i srebra. Metale które nie ulegają amalgamacji to z wyjątkiem żelaza, platyny, wolframu i molibdenu. (Prawdopodobnie)

151. Omów procedurę postępowania w przypadku rozbicia termometru rtęciowego.

1. Intensywnie przewietrzaj pokój, równocześnie odcinając go od innych pomieszczeń domu. Jeżeli to możliwe przez co najmniej jedną godzinę używaj wentylatorów, aby zwiększyć wentylację.

2. Zbierz rtęć przy pomocy zakraplacza do oczu lub zbieraj jej kulki przy pomocy sztywnego papieru (np. karta do gry)

3. Włóż rtęć, skażone przybory (zakraplacz, papier) oraz rozbite szkło do zamykanego plastikowego worka. Włóż ten worek do kolejnego zamykanego worka, a wszystko razem do trzeciego zamykanego worka. Dokładnie zamknij wszystkie worki. Włóż worki do zamykanego plastikowego pojemnika z szerokim wylotem.

4. Skontaktuj się z lokalnym oddziałem zajmującym się sprawami ochrony zdrowia (w Polsce Wojewódzki Inspektorat Sanitarny), aby uzyskać informacje nt. najbliższego miejsca składowania rtęci. Jeżeli dostarczenie rtęci do takiego miejsca nie jest możliwe postępuj zgodnie z lokalnym przepisami.

5. Jeżeli pogoda na to pozwala, pozostaw otwarte okna, przez około dwa dni, aby mieć pewność że pomieszczenie zostało całkowicie wywietrzone.

Kiedy zbierasz rozlaną rtęć:

NIE używaj domowych środków czyszczących do likwidacji wycieku, a w szczególności środków zawierających amoniak i chlor. Środki te mogą gwałtownie reagować z rtęcią wydzielając trujący gaz.

NIE używaj miotły ani pędzla do zbierania rtęci. Mogą one rozbić rtęć na mniejsze kulki powodując jej większe rozproszenie.

NIE używaj do zbierania rtęci zwykłego odkurzacza. Odkurzacz wprowadzi pary rtęci do powietrza zwiększając prawdopodobieństwo zatrucia.

152. Omów sedno toksycznego działania margaryny na organizm ludzki.

Podczas przemysłowego przetworzenia tych tłuszczów (w procesie produkcji margaryny) tworzą się izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych. Izomery te naturalnie występują w niewielkich ilościach w tłuszczach pochodzenia zwierzęcego. Mają one bardzo niekorzystny wpływ na organizm człowieka, ponieważ zwiększają poziom insuliny i cholesterolu, a także przyczyniają się do powstawania miażdżycy. Ponadto przypuszcza się, że mogą powodować choroby skóry, blokować enzymy i wpływać na rozwój nowotworów wątroby.

153. Na czym polega wykorzystanie rtęci w stomatologii.

Amalgamat jest stopem metalu (w postaci proszku) zmieszanym z rtęcią. Plomby tego rodzaju wykorzystuje się powszechnie, ale ze względów kosmetycznych nie używa się ich do zębów przednich. Istnieje pogląd, że plomby amalgamatowe są niebezpieczne, ponieważ uwalnia się z nich rtęć. Było to powodem wielu zaciekłych kłótni między pacjentami, lekarzami a firmami produkującymi amalgamat. Amalgamatów nie powinno się zakłądać u dzieci, kobiet ciężarnych i ludzi z chorobami nerek. Nie wolno też stosować plomb z amalgamatu w zębach, które miałyby bezpośrednią styczność z metalowymi wkładami lub koronami protetycznymi.

Pod wpływem takiego sąsiedztwa dochodzi bowiem do znacznego uwalniania się rtęci z wypełnienia, tworzą się ogniwa elektrogalwaniczne, czego następstwem są stany zapalne jamy ustnej.

154. Czy nikiel ulega amalgamacji

Nie mogłem znaleźć nigdzie dokładnych informacji, lecz wydaje mi się że ulega amalgamacji.

155. Do czego jest stosowany nikiel w procesie produkcji margaryny

Jest stosowany jako katalizator do utwardzenia lub uwodornienia tłuszczów ciekłych (przemienia je w tłuszcze stałe)

156. Zdefiniuj pojęcie utylizacji.

Utylizacja jest to metoda wykorzystania (przeważnie jednak zniszczenia, unieszkodliwienie) odpadów - materiały, które można ewentualnie wykorzystać podaje się recyklingowi, pozostałe odpadki i produkty uboczne, które się już do tego nie nadają lub są szkodliwe unieszkodliwia się przeważnie spalając.

157. Czy odpady promieniotwórcze można utylizować.

Odpady promieniotwórcze o niskiej aktywności ale w postaci stałej są poddawane obróbce, która prowadzi do zmniejszenia ich objętości. Jest to zgniatanie za pomocą prasy hydraulicznej.

Odpady promieniotwórcze o średniej aktywności przetwarza się za pomocą odparowania. Po odparowaniu rozpuszczalnika , np. wody ze ścieku , pozostaje osad, w skład którego wchodzą pierwiastki promieniotwórcze.

W ciągu ostatnich lat naukowcy starają się opracować nowe technologie utylizacji odpadów promieniotwórczych. Jedną z najnowocześniejszych metod jest tzw. transmutację. W technice tej chodzi o to, żeby izotopy promieniotwórcze o długich czasach połowicznego rozpadu występujące w odpadach promieniotwórczych uległy przeobrażeniu w izotopy o krótszych czasach.

158. Wyjaśnij pojęcie czasowej stabilizacji niebezpiecznych odpadów.

Z kolei przez magazynowanie odpadów rozumie się czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem. Ex definitione magazynowanie charakteryzuje się ograniczeniem czasowym. Z czasowego charakteru magazynowania odpadów wynika również to, że ta faza gospodarowania odpadami ma jedynie charakter przejściowy i poprzedza ostateczne zagospodarowanie odpadów (odzysk lub unieszkodliwianie) lub też następną fazę przejściową, prowadzącą wprawdzie do ostatecznego zagospodarowania odpadów, jaką jest ich transport do miejsca unieszkodliwiania lub odzysku.

159. Wyjaśnij mechanizm rakotwórczego działania azbestu.

Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy. Najbardziej niebezpieczne nie są włókna długie (>5 μm), lecz cienkie (do 0,01 μm) - przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory.

160. Wyjaśnij cel stosowania drgań dużej częstotliwości lub mikrofal w utylizacji azbestu.

Ma to na celu bezkontaktowe nagrzewanie czego wynikiem jest przemiana struktury azbestu z krystalicznej na formę bezpostaciową.

161. Czy trójtlenek siarki (SO3) istnieje w naturze.

Dwutlenek siarki SO2 można utlenić tlenem powietrza do trójtlenku SO3 — reakcja ta zachodzi tylko w obecności katalizatora: sproszkowanej platyny, pięciotlenku wanadu V2O5 lub in.

162. Wyjaśnij znaczenie gromadzenia ładunku elektrostatycznego w procesach

technologicznych.

Elektryzowanie (elektryzacja) jest to wytwarzanie na danym ciele znajdującym się w polu elektrostatycznym nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku. Występuje zwykle w warunkach zetknięcia czy zbliżenia i następującego po nim rozdzielenia dwóch nie naelektryzowanych ciał, przy czym mogą to być: ciała stałe, ciało stałe i ciecz, ciało stałe i gaz, ciecz i gaz bądź ciecze. Warunki takie zachodzą np. przy transporcie ciał (przesypywaniu, przepompowywaniu, a także przy ślizganiu, toczeniu, uderzaniu, rozdrabnianiu, przepływie), jak również ich mieszaniu. Zagrożenia elektrycznością statyczną są spowodowane bezpośrednim oddziaływaniem pola elektrycznego wytwarzanego przez naelektryzowane obiekty lub oddziaływaniem wyładowań elektrostatycznych. Wyróżnia się trzy rodzaje zagrożeń:

niekorzystne oddziaływanie na człowieka

zakłócenia procesów technologicznych

pożarowo-wybuchowe. (Nie mam pojęcia o co gościowi mogło chodzić:/)

163.Wyjaśnij pojęcie freonów.

związki organiczne, pochodne fluorochlorowe metanu i etanu. Najważniejszym z nich jest gazowy freon 12 (CCl2F2) o Tw = - 30 oC oraz ciekły freon 11 (CCl3F) o Tw = 24°C. Są niepalne, nietoksyczne, bez zapachu. Charakteryzują się niską temperaturą wrzenia, dużą prężnością pary w niskich temperaturach i dużym cieple parowania. Dlatego wykorzystuje się je jako substancje chłodzące w urządzeniach chłodniczych. Używane są również jako rozpuszczalniki i gazy wynośnikowe substancji aerozolowych. Zaliczane są do gazów niszczących ozon stratosferyczny.

164. Jaką rolę w tworzeniu dziury ozonowej odgrywają wulkany.

W przyrodzie istnieją liczne czynniki powodujące rozpad molekuł ozonu. Główną rolę odgrywają: promieniowanie nadfioletowe Słońca i wybuchy wulkanów które wyrzucają do atmosfery ziemskiej ogromne ilości gazów, które niszczą ozon na drodze chemicznej, powodując rozpad jego cząsteczek. Są to jednak czynniki naturalne na które nie mamy żadnego wpływu. Przyroda wytworzyła pewien stan równowagi, który funkcjonuje od milionów lat.

165. Zdefiniuj pojęcie ozonu.

OZON odmiana alotropowa tlenu o cząsteczce trójatomowej O3. Jest to niebieskawy gaz o charakterystycznym zapachu; temp. topn. -192,7o C, temp. wrz. -111,9o C, gęstość 2,144 g/dm3 (w temp. 0o C); ok. 10 razy lepiej rozpuszcza się w wodzie niż tlen O2 i jest silniejszym od niego utleniaczem. Powstaje z tlenu atmosferycznego pod wpływem wyładowań elektrycznych (np. podczas burzy) lub promieniowania ultrafioletowego, tworzy się też w niektórych reakcjach chemicznych (np. elektroliza związków tlenowych). Przemiana tlenu O2 w ozon polega na powstawaniu tlenu atomowego, który się przyłącza do cząsteczki tlenu, tworząc ozon. W technice otrzymywany za pomocą cichych wyładowań elektrycznych w czystym tlenie lub (rzadziej) w powietrzu, w tzw. ozonizatorach. Stosowany jako środek utleniający i bakteriobójczy (np. do oczyszczania wody pitnej), do bielenia, niektórych syntez organicznych oraz jako utleniacz w rakietowych materiałach pędnych. Ozon jest gazem trującym dla ludzi, zwierząt i roślin.

₁₉

---