David. B. Clarck „Pojęcie wspólnoty”
wspólnota jako miejsce w przestrzeni
- wspólne miejsce zamieszkania - jedna z podstawowych cech wspólnoty
- fizyczne punkty w przestrzeni będące symbolem wspólnego życia teraz i w przyszłości (Herbert)
- ale utożsamianie wspólnoty ze szczególną geograficzną jednostką jest bezsensowne (środowisko fizyczne nie determinuje w prosty sposób życia społecznego)
wspólnota jako działanie społeczne
- ceremonie, obyczaje jako wyraz działania wspólnotowego
- podejście prowadzi do zbytniej koncentracji na działaniach obserwowalnych - pytanie, jak bardzo reprezentują one rzeczywiste związki grupy (konwencjonalizacja)
wspólnota jako struktura społeczna
- instytucje, role, statusy, klasy
- wspólnota jako lokalny system społeczny
- podejście statyczne, ale jednocześnie porządkujące -> czy pozwala powiedzieć w jakim stopniu społeczność jest wspólnotą?
- nawiązanie do Tonniesa: Gemeinschaft (wspólnota) i Gesellschaft (stowarzyszenie) w tym ujęciu wspólnota staje się pojęciem historycznym
- najważniejsze jest rozróżnienie między strukturą społeczną w sensie całościowym i w świadomości i odczuciach jednostki (postawy wobec norm)
wspólnota jako sentymenty
- wspólnota to serce życia społecznego - kompleks uwarunkowanych emocji, które jednostka odczuwa w stosunku do otaczającego świata, ludzi
- podstawą wspólnoty - uczucia, sentymenty, reakcje
- sentymenty we wspólnocie - subiektywne doświadczenie i obiektywny stan życia grupowego
- solidarność (poczucie akceptacji) + poczucie istotności (prestiż) poczucie bezpieczeństwa, zależności (materialnej i psychicznej)
solidarności i istotność w badaniach nad wspólnotą
- solidarność i istotność jako wskaźniki zjawiska wspólnoty siłę wspólnoty wewnątrz jakiejś grupy określa stopień, w którym jej członkowie doświadczają w niej poczucia solidarności i istotności ważna „wspólnota w umyśle”, uczucia, przekonania, wartości, postawy członków!
Wspólnota interesów (zainteresowań)
- raczej na bazie podzielanych przekonań, wartości i zainteresowań niż na bazie bliskości przestrzennej miejsc zamieszkania lub utrwalonych powiązań społecznych
- w nowoczesnym społeczeństwie człowiek znajduje solidarności i istotność w rożnych grupach, żadna z nich nie jest samowystarczalna, ale uzupełniają się nawzajem
- przesunięcie zjawiska wspólnoty z lokalnych na kosmopolityczne formy działalności i związki społeczne
- wspólnota zainteresowań - na bazie grup wtórnych (związki zawodowe, stowarzyszenia, Kościół)
Wskaźniki wspólnoty: punkt widzenia uczestników, sentymenty + obiektywne warunki życia grupowego (poziom interakcji, uszeregowanie członków grupy)
(wspólnota często jako hasło ideologiczne - gdy przyjmie się zewnętrzną ocenę obserwatora, a nie wewnętrzne odczucia członków grupy)
2