1. Podstawowe struktury sieci telekomunikacyjnych i ich właściwości

Wady i zalety sieci o strukturze drzewiastej (gwiaździstej)

a) zalety - tańsza w budowie (bo występuje w niej mało wiązek łączy stosunkowo dobrze wykorzystanych)

b) wady - bardziej zawodna (między dwoma dowolnymi węzłami istnieje tylko jedna ściśle określona droga, przez węzeł główny)

Wady i zalety sieci o strukturze wielobocznej

a) zalety - bardzo duża niezawodność (nie musi to być struktura każdy z każdym, dwa dowolne węzły mogą być połączone jedną z wielu dróg)

b) wady - posiada wiele dróg o stosunkowo małym wykorzystaniu

Wady i zalety sieci o strukturze magistrali (bus)

Wszystkie węzły są dołączone do wspólnego kanału przesyłowego
i wysyłana informacja dociera do wszystkich węzłów równocześnie.

Cechy sieci o strukturze pierścieniowej

Łączy zalety dwóch poprzednich, czyli:

a) bardzo duża niezawodność (nie musi to być struktura każdy z każdym, dwa dowolne węzły mogą być połączone jedną z wielu dróg)
b) posiada wiele dróg stosunkowo dobrze wykorzystanych

6. Usługi dla operatora

a) usługi związane z utrzymaniem systemu

b) usługi związane z taryfikacją

c) usługi związane z zarządzaniem systemu

7. Cechy sieci międzycentralowej

a) prawie zawsze cyfrowa (w Polsce więcej niż 90%)

- nie wnoszą żadnej tłumienności i zniekształceń niezależnie od długości łącza

- o jakości połączenia decyduje jakość łącza abonenckiego

b) pełna standaryzacja (tylko jeden standard, jest nim łącze cyfrowe o przepływności 64kb/s oraz jego krotności np. 2Mb/s)

c) najczęściej jest światłowodowa

d) zawsze z redundancją (nadmiarowość w stosunku do tego, co konieczne, lub zwykłe) - struktura kratowa

- struktura pierścieniowa

8. Cechy sieci dostępowej (abonenckiej)

def. Sieć między terminalem użytkownika i najbliższym węzłem

b) jej parametry wpływają na jakość usług

c) najdroższy element sieci telekomunikacyjnej

d) mało wykorzystana

9. Rodzaje sieci dostępowej

a) pod kątem dysponowania zasobami:

- z indywidualnym przydziałem zasobów (tradycyjna sieć telefoniczna)

- ze współdzielonymi zasobami między wiele aplikacji jednego abonenta

- ze współdzielonymi zasobami między wielu abonentów

b) pod kątem technologii wykonania

- miedziane wąskopasmowe (symetryczne)

- miedziane szerokopasmowe (koncentryczne)

- światłowodowe (pasywne i aktywne)

- światłowodowo-miedziane

- radiowe (stacjonarne i ruchowe, satelitarne, stratosferyczne

10. Etapy rozwoju sieci dostępowej

I etap rozwoju sieci dostępowych telekomunikacyjnych do lat 90 XX w.

- średnia długość łącza abonenckiego około 5 km, jest to granica dobrej jakości łącza

- duża liczba małych central, konieczna do pokrycia całego obszaru

II etap rozwoju sieci dostępowych telekomunikacyjnych lata 90 XX w.

- część centrali współpracującą z abonentami wyprowadzono w pobliże abonentów (koncentrator abonencki)

- znacznie mniej central koniecznych dla pokrycia danego obszaru

- abonenckie łącza analogowe o średniej długości około 2 km

- styk firmowy między hostem a koncentratorem

- stosunkowo drogie rozwiązanie

III etap rozwoju sieci dostępowych telekomunikacyjnych ostatnie lata XX w.

- styk firmowy zastąpiono stykiem standardowym V5.2

- zamiast koncentratora wprowadzono urządzenie dostępowe tańsze o mniejszej pojemności

- dalsze skrócenie łącza abonenckiego analogowego nawet do 300 m

- doskonała jakość

- dogodna płaszczyzna do wprowadzenia usług szerokopasmowych technika xDSL

-ADSL do około 8 Mbit/s (neostrada)

-VSDL do około 50 Mbit/s (wideo na żądanie)

11. Fizyczna budowa sieci dostępowej

12. Na czym polega decentralizacja komutacji w sieci telekomunikacyjnej

DECENTRALIZACJA polega na hierarchicznej strukturze współpracy miedzy procesorami. Niektóre funkcje realizowane przez procesor centralny sa przeniesione do procesorów zewnętrznych. Dotyczy to głównie prostych funkcji: przeglądanie linii, prostych zadań utrzymaniowych ipt.

13. Różnica między koncentratorem a urządzeniem dostępowym

Koncentrator = urządzenie dostępowe (ale o mniejszej pojemności)

14. Zalety urządzenia dostępowego

- do niego są przyłączone łącza abonenckie co znacznie obniża koszty systemu

- umieszczone w pobliżu abonentów

- jest połączone z centralą za pomocą stosunkowo niewielkiej liczby łączy

- możliwość rozproszenia modułów

- prostota styku z traktami PCM

15. Budowa centrali (łącznicy)

a) pole komutacyjne - stanowi podstawową część centrali telefonicznej, umożliwia dokonywanie połączeń pomiędzy łączami doprowadzonymi do węzła komutacyjnego

b) zespoły przyłączeniowe - zapewniają dopasowanie elektryczne postaci sygnałów przenoszonych po łączach abonenckich i międzycentralowych do standardów pola komutacyjnego

c) zespoły obsługowe - realizują funkcje związane z sygnalizacją oraz z niektórymi usługami, analiza przychodzącej sygnalizacji, przetwarzanie jej i przygotowanie do nadawania sygnalizacji

d) urządzenia sterujące - przetwarzają odebrane przez węzeł komutacyjny informacje i na ich podstawie zestawiają połączenie w polu komutacyjnym, dodatkowo sterują wysyłaniem sygnalizacji na zewnątrz węzła.

16. Podstawowe zadania przełącznicy

- służy do przyłączenia łączy abonenckich i łączy międzycentralowych doprowadzonych do węzła komutacyjnego

- zapewnia równomierne obciążenie ruchem dla wszystkich części pola komutacyjnego

- zabezpiecza węzeł komutacyjny przed przepięciami pochodzącymi z zewnątrz węzła
- umożliwia dostęp urządzeniom testującym do poszczególnych łączy

17. Wymagania na zasilanie centrali telefonicznej

- zapewnienie ciągłości pracy węzła

- w przypadku awarii sieci energetycznej podtrzymanie pracy węzła

- zazwyczaj jest to bateria akumulatorów lub generatory prądotwórcze

18. Zasadnicze poziomy sieci telekomunikacyjnej

Sieć telekomunikacyjna ma strukturę hierarchiczną.

a) międzynarodowy - ma najwyższe wymagania jakościowe

- centrale kontynentalne CT1

- centrale międzynarodowe tranzytowe CT2 (Warszawa)

- centrale międzynarodowe końcowe CT3 (Katowice, Poznań)

b) międzymiastowy
- centrale międzymiastowe tranzytowe

- centrale międzymiastowe końcowe

c) strefowy (lokalny) - składa się z hosta (lub kilku połączonych w strukturę wieloboczną)

19. Funkcje zespołów przyłączeniowych abonentów analogowych

- dopasowanie standardów transmisyjnych łącza i pola komutacyjnego

- postaci sygnału, np. analogowy/PCM

- odpowiedniego kodu

- wydzielenie sygnalizacji poza pasmowej i poza kanałowej

- wprowadzenie sygnalizacji poza pasmowej i poza kanałowej
20. Budowa węzła (centrali)

a) łącznica

b) siłownia telekomunikacyjna (zasilanie główne oraz awaryjne, generatory, akumulatory)

c) przełącznica główna

d) urządzenia diagnostyczne

e) zarządzanie systemem

f) klimatyzacja

21. Funkcje zespołów obsługowych

Realizują funkcje związane z sygnalizacją oraz niektórymi usługami np. rozmowy konferencyjne.
22. Funkcje zespołów przyłączeniowych abonentów cyfrowych

- zasilanie pętli abonenckiej

- zmiana kodu liniowego na kod unipolarny stosowany w polu komutacyjnym

- odbiór i nadawanie cyfrowej sygnalizacji
23. Różnica między terminalem cyfrowym ISDN i systemowym

Terminale systemowe mogą być zarówno cyfrowe jak i analogowe, a terminale ISDN'owe

mogą być tylko cyfrowe.
24. Interfejsy stosowane w centralach (ITU-T)
a) typ A - służy do przyłączania traktów cyfrowych o przepływności 2048 lub 1544 Kb/s

b) typ B - służy do przyłączania łączy cyfrowych o przepływności 8448 lub 6312 Kb/s

c) typ C - służy do przyłączania analogowych łączy abonenckich
d) typ V - służy do dołączania cyfrowych łączy abonenckich

e) typ Z - służy do dołączania analogowych łączy abonenckich
28. Rozwiń akronim BORSCHT

Battery feed - zasilanie pętli abonenckiej w czasie rozmowy
Overvoltage protection - zabezpieczenie przepięciowe
Ringing - wysyłanie dzwonienia
Supervision - nadzór pętli abonenckiej
Coding - kodowanie

Hybrid - rozgałęźnik z układu jednotorowego na dwutorowy
Testing - testowanie

29. Zasilania łącza abonenckiego

Ze względu na sposób zasilania rozróżnia się dwa systemy:

a) miejscowej baterii MB - polegający na stosowaniu, oddzielnych dla każdego aparatu, baterii zasilających zlokalizowanych w ich pobliżu

b) centralnej baterii CB - z jednym, wspólnym dla wszystkich aparatów telefonicznych, źródłem zasilającym

30. Łącza dołączone do centrali telefonicznej

a) analogowe i cyfrowe (2B+D) łącza abonenckie

b) analogowe i cyfrowe (30B+D) łącza do central abonenckich

c) analogowe i cyfrowe łącza międzycentralowe

d) łącza synchronizacyjne

e) łącza sygnalizacyjne
f) łącza do systemu administracyjno-utrzymaniowego
31. Parametry centrali

Pojemność central i obciążalność ruchowa

• pojemność przyłączeniową - mierzoną liczbą dołączonych portów (port to zespół przyłączeniowy bez rozróżnienia jego rodzaju),

• obciążalność ruchową, mierzoną w jednostkach natężenia ruchu [Erl], przy założeniu określonych strat oraz przy uwzględnieniu przeciążalności

• dołączenie od 100 do 60.000 łączy abonenckich,

• w tym 10 % to abonenckie łącza ISDN,

• oraz 10 % to łącza do central abonenckich oraz

• dołączenie od 400 do 40.000 łączy międzycentralowych pogrupowane w max 600 wiązek, w    każdej wiązce max po 500 łączy

• dołączenie do 120 łączy sygnalizacyjnych

32. Podstawowe funkcje centrali
a) odbiór sygnalizacji od abonentów i innych węzłów

- żądanie obsługi (podniesienie mikrotelefonu)

- przekazanie informacji wybierczych dekadowo lub DTMF

- żądanie dodatkowej obsługi w trakcie rozmowy (np. telekonferencja)

- zakończenie rozmowy lub rezygnacja z usługi (odłożenie mikrotelefonu)

b) przetwarzanie odebranej sygnalizacji

c) nadawanie sygnalizacji do abonentów i innych węzłów

33. Rodzaje sterowania
a) scentralizowane - jedno urządzenie sterujące
Wady:

- bardzo skomplikowana budowa procesora centralnego ze względów niezawodnościowych

- złożone oprogramowanie

- trudność ze spełnieniem wymagań pracy w czasie rzeczywistym

- konieczność zmian w oprogramowaniu centralnego procesora nawet przy niewielkich zmianach sprzętu centrali.
b) rozproszone - przeniesienie niektórych funkcji do procesorów zewnętrznych
Zadaniem I procesora jest cykliczne przeglądanie stanu łączy abonenckich. Może tylko informować procesor centralny o wykrytych zmianach stanu łączy bądź w bardziej rozbudowanych systemach dokonywać przeliczeń numerów abonentów.
Zadaniem II procesora jest wybór i zestawienie drogi połączeniowej w polu komutacyjnym na podstawie informacji otrzymanych z procesora centralnego.
34. Funkcje są realizowane przez sieć dróg rozmownych
a) pole komutacyjne - stanowi podstawową część centrali telefonicznej, umożliwia dokonywanie połączeń pomiędzy łączami doprowadzonymi do węzła komutacyjnego

b) zespoły przyłączeniowe - zapewniają dopasowanie elektryczne postaci sygnałów przenoszonych po łączach abonenckich i międzycentralowych do standardów pola komutacyjnego

c) zespoły obsługowe - realizują funkcje związane z sygnalizacją oraz z niektórymi usługami, analiza przychodzącej sygnalizacji, przetwarzanie jej i przygotowanie do nadawania sygnalizacji
35. Cechy cyfrowej drogi połączeniowej

a) przez cyfrową drogę (64 kb/s) możemy przesłać tylko sygnały z pasma telefonicznego

b) przez cyfrową drogę możemy przesłać tylko sygnały o poziomie telefonicznym (ok. 0dB)

c) cyfrowa droga jest zawsze dwutorowa (za wyjątkiem łącza dostępowego)

d) w cyfrowej drodze połączeniowej tłumienie ani zniekształcenia nie zależą od jej długości

e) cyfrowa droga połączeniowa wnosi opóźnienie sygnału

36. Wielokrotne komutatory przestrzenne

- umożliwiają zmianę połączeń przestrzennych co szczelinę

- możliwe konstrukcje: na bramkach, ze sterownym wejściem (demultipleksery) albo ze sterownym wyjściem (multipleksery)

- komutatory z multiplekserami i na bramkach umożliwiają połączenia rozgłoszeniowe
37. Komutatory czasowe

Dokonując pewnego uproszczenia można stwierdzić,
że podstawowym celem przeprowadzenia komutacji
czasowej jest zmiana organizacji ramki pod względem
kolejności umieszczania w jej szczelinach próbek
należących do poszczególnych połączeń. Najprostszym
sposobem wykonania tej operacji jest zapisanie
wszystkich oktetów ramki pierwotnej do pewnego
bloku pamięci, a następnie odczytanie ich w odpowiednio zmienionej kolejności i uformowanie w nową ramkę.

p - liczba bitów w szczelinie

k - liczba szczelin w ramce wejściowej

l - liczba szczelin w ramce wyjściowej

PD - pamięć danych

PA - pamięć adresowa (pamięć połączeń)

Przykład: Komutator ze sterowanym wyjściem

Działanie powyższego komutatora jest następujące: zawartość k kanałów traktu wejściowego zapisuje się cyklicznie do k słów pamięci danych, czyli próbkę z pierwszego kanału zapisuje się do pierwszego słowa, z drugiego kanału - do drugiego itd. Odczytywanie pamięci odbywa się zgodnie z adresami zawartymi w pamięci adresowej. W czasie trwania pierwszej szczeliny czasowej w trakcie wyjściowym jest odczytywane pierwsze słowo pamięci adresowej. Odczytany adres wskazuje słowo pamięci danych, którego zawartość należy wysłać do pierwszego kanału wyjściowego.

38. Pola komutacyjne

Pole komutacyjne - jest podstawowym zespołem SDR (sieć dróg rozmownych) umożliwiającym tworzenie dróg połączeniowych między zespołami przyłączeniowymi oraz między zespołami przyłączeniowymi i obsługowymi. Od co najmniej 10 lat produkuje się wyłącznie pola komutacyjne z podziałem czasowym i modulacja PCM (cyfrowe). Ma to poważne konsekwencje:

• przez cyfrowe pole komutacyjne możemy przesłać tylko sygnały z pasma telefonicznego 300 - 3400 Hz,

• przez cyfrowe pole komutacyjne można przesłać tylko sygnały o poziomie „telefonicznym”,

• cyfrowa droga jest dwutorowa,

• cyfrowe pole komutacyjne podobnie jak cyfrowe łącza transmisyjne nie wnoszą tłumienia,

• cyfrowe pola komutacyjne podobnie jak cyfrowe łącza transmisyjne wnoszą opóźnienia, które muszą być brane pod uwagę,

• do cyfrowego pola komutacyjnego dołączone są łącza zwielokrotnione czasowo z modulacja PCM, nazywane telestradami.

Oznacza to, że przez cyfrowe pole komutacyjne nie możemy przesłać prądu zasilania aparatów telefonicznych, impulsów wybierczych czy prądu dzwonienia.

pole komutacyjne - budowa

• zbior elementow komutacyjnych umozliwiajacych polaczenie na

• okreslony czas podzbior wejsc z okreslonym podzbiorem wyjsc.

• Pole moze byc opisane czworka:

• V=(G,J,Ohm,S)

• G - graf opisujacy strukture

• J - zbior wejsc (zrodel ruchu)

• Ohm - zbior wyjsc (ujsc ruchu)

• S - zbior mozliwych stanow

39. Niezawodność pól komutacyjnych

• Koncentracja urządzeniowa

• Dublowanie pól

• Decentralizacja

Dla pól przestrzenno-czasowych stosuje się powszechnie rezerwowanie komutatorów.
W niektórych systemach jeden komutator rezerwowy przypada na kilka komutatorów pola,
w innych każdy komutator jest podwojony. Częstym rozwiązaniem jest podział pola komutacyjnego na pewną liczbę niezależnych jednostek. Uszkodzenie jednej z jednostek nie powoduje wyłączenia niektórych abonentów z obsługi, a jedynie zwiększa współ. strat.

40. Działanie komutatorów scalonych (przestrzenno-czasowych)

W czasie trwania każdej szczeliny czasowej (4µs), szeregowo wprowadzane bity z ośmiu wejściowych traktów PCM są zapamiętywane w ośmiu ośmiobitowych rejestrach. Z chwilą gdy zostaną zapamiętane 64 bity, są one zapisywane do pamięci danych PD pod adresami wybieranymi przez linie podstawy czasu PC1. W ten sposób przy zapisie dokonuje się konwersji szeregowo - równoległej. Pamięć danych PD składa się z ośmiu warstw, zawierających po 32 wiersze i 8 kolumn. Każda warstwa odpowiada jednemu wejściowemu traktowi PCM, każdy wiersz - wejściowemu kanałowi PCM, a każda kolumna - jednemu bitowi próbki rozmownej.

Podczas trwania każdej szczeliny czasowej pamięć danych jest odczytywana ośmiokrotnie zgodnie z adresami pochodzącymi z pamięci adresowej. Ośmio - bitowe próbki PCM są zapamiętywane w ośmiu rejestrach wyjściowych, rejestry zaś cyklicznie odczytywane, a ich zawartość wprowadzana szeregowo do wyjściowych traktów PCM. W ten sposób dokonuje się konwersji równoległo - szeregowej.

41. Decentralizacja sterowania

Funkcje szczególnie dogodne do decentralizacji:

• proste funkcje stosowane przez cały czas pracy centrali, np. przeglądanie łączy abonenckich,

• proste zadania powodujące uzależnienie oprogramowania od aktualnie istniejącego sprzętu centrali, np. wybór drogi połączeniowej w polu komutacyjnym,

• proste zadania utrzymaniowe, np. sprawdzanie wyników realizacji rozkazów, czy testowanie łączy abonenckich,

• zadania, których zakres ulega zmianom w czasie pracy centrali, np. udogodnienia dla abonentów, czy obsługa różnych typów sygnalizacji.

42. Pamięć programu, rodzaj, zmiany

Pamięć programu

• Algorytmy pracy

• EPROM, RAM + dysk

• Zmiany

• Zmiany w sieci

• Nowe wersje

W pamięci programu zapisane są algorytmy pracy centrali, oraz wszystkie procedury sterowania.

30% oprogramowania - algorytmy pracy centrali

70% oprogramowania - diagnostyka i obsługa błędów

43. Sposoby wysyłania sygnałów tonowych w systemie S12

Sygnały tonowe wytwarzane są za pomocą elementu „cyfrowy zegar sygnałów i pory dnia” (ponadto element ten wytwarza informacje dotyczące pory dnia) umieszczonym w module zegara i sygnałów tonowych. Moduł ten steruje podsystemem czasu centrali, zegarem pory dnia, przetwarzaniem sygnałów do testowania łączy i wspomnianą wcześniej generacją sygnałów tonowych. W S12 sygnały tonowe i sygnały zegara nie przesyłane są przez pole komutacyjne (ma to na celu zmniejszenie obciążenia) dołączone są do wszystkich modułów w sposób bezpośredni. Sygnały tonowe i czasu dołączone są do każdego TCE (a następnie do modułów przyłączeniowych) za pomocą telestrady PCM, przy czym w dwóch określonych kanałach przesyła się informacje o czasie (hh/mm/ss/¹/₁₀ss). Za pomocą pozostałych kanałów przesyłane są próbki danego sygnału tonowego.

44. Sposób wysyłania sygnału dzwonienia w systemie S 12

Zespół sterujący ACE(ab.A) przekazuje numer wyposażeniowy abonenta B do TCE(ab.A), który zestawia drogę do TCE(ab.B) i przesyła nią numer wyposażeniowy abonentowi B. TCE(ab.B) sprawdza dane dotyczące kategorii ab.B, zajmuje łącze do ab.B i zestawia drogę do TCE(ab.A). Następnie TCE(ab.B) dołącza układ dzwonienia do linii abonenta B i wysyła do TCE(ab.A) zwrotny sygnał dzwonienia, przesyłany dalej do ab.B oraz wysyła do ACE(ab.B) wiadomość o wywołaniu, zaopatrzoną identyfikatorem wywołującego ACE (ACE ab.A). ACE(ab.B) wysyła do ACE(ab.A) wiadomość o zajęciu ab.B i rozpoczęciu dzwonienia.

45. Budowa sterownika CE w systemie S12

Sprzęt TCE składa się z mikroprocesora, pamięci oraz elementu stykowego.

Dodatkowo TCE jest wyposażony w układy pomocnicze takie jak:

• Ochrony zapisu,

• Wykrywania uszkodzeń,

• Pamięci ROM z programem ładowania i testowania,

• Układów detekcji i korekcji błędów odczytu z pamięci.

TCE (CE) może być traktowany jako samodzielny zespół sterujący.

46. Jakie dane są zapisywane w pamięciach zewnętrznych (peryferyjnych)?

Co określony czas dane z rejestrów bilingowych są przepisywane do zewnętrznej pamięci masowej np. taśmowej.

47. Wirtualizacja sprzętu.

Wirtualizacją sprzętu nazywamy zwiększenie odporności na zmiany sprzętowe oprogramowania systemu komutacyjnego poprzez wyposażenie każdego sterownika w pojedynczy moduł programowy przypisany do niego jako sterownik urządzeniowy (DH-Device Handler). Wirtualizacją sprzętu nazywamy więc współprace każdego urządzenia z innymi za pośrednictwem tego programu (handlera).

48. FMM

Maszyna skończonych wiadomości (Finite Message Machines). FMM jest podstawowym, składowym blokiem funkcjonalnym oprogramowania i ma następujące właściwości:

a) może się komunikować z innymi FMM-mami tylko przez wymianę wiadomości.

b) dla reszty systemu nie jest znana wewnętrzna struktura.
c) zachowanie funkcjonalne jest jednoznacznie określone przez zestaw wiadomości wysyłanych i odbieranych.

49. Rodzaje FMM.

a) monoprocesorowe - wykorzystywane w obrębie tylko jednego procesu, przykład analiza prefiksu, składają się z części aplikacyjnej

b) multiprocesorowe - wykorzystywane w obrębie wielu procesów, przykład generowanie zaliczenia, składają się z dwóch części:

- aplikacyjnej - wykonanie podstawowego zadania, procesy tworzone na żądanie części nadzorczej, znikają po ich wykonaniu

- nadzorczej - funkcja kontrolna w stosunku do aplikacyjnej

50. Jak FMM komunikują się między sobą?

Środkiem komunikacji między FMM, a resztą oprogramowania jest zbiór wysyłanych i odbieranych wiadomości. Wiadomość jest przesyłana za pośrednictwem bufora wiadomości. Jeżeli FMMa przesyła wiadomość do FMMb, wpisuje ją do wolnego bufora wiadomości. FMMb odczytuje ją za pośrednictwem systemu operacyjnego. Tablica kierowania wiadomości oraz program obsługi wiadomości są elementami systemu operacyjnego.

51. Procedury zawierane przez SSM.

Często używane fragmenty oprogramowania współpracujące ze sprzętem tworzą maszyny wspomagania systemu SSM. SSM mogą zawierać jedną lub kilka procedur, do których można odwoływać się przez wywołania procedury. Przykładowe procedury to:

Procedury interfejsu: należące do SSM - ów ale wykonywane przez FFM - y. W tym przypadku kod SSM jest stosowany dokładnie w taki sposób jak by należał do FMM, z tymi samymi ograniczeniami i możliwościami. Jednak dla stosowania procedur interfejsowych konieczne jest aby SSM i FMM należały do jednego modułu sterującego.

Procedury okresowe: wykonują funkcje okresowe np przepatrywanie zakończeń telefonicznych, w systemie 12 są one wykonywane co 5 msek lub ich wielokrotność.

Procedury przerwania: w systemie są urządzenia komunikujące się ze sterownikiem przez przerwania. Takimi urządzeniami mogą być np pamięci dyskowe, taśmowe itp.

Sterowniki zdarzeń: są to procedury wykrywania zdarzeń, ich organizacja pozwala na wykrycie wiele zdarzeń w jednym przebiegu.

Monitory: zabezpieczają bezkolizyjny dostęp poszczególnych SSM do wspólnych danych.

52. Zadania systemu operacyjnego.
- zarządza czasem procesora (wskazuje czas, w którym program ma być wykonywany w danym zespole sterującym)

- zarządza pamięcią (odpowiednie procesy dostają przydzielony dynamicznie obszar pamięci na czas równy czasowi życia procesów, odpowiednich zasobów pamięci wymaga również wymiana informacji pomiędzy procesami o raz programy ładowane z dysków)

- steruje polem komutacyjnym oraz interfejsem terminalowym (zestawienie drogi w polu komutacyjnym - nadawanie rozkazów „Select”)

- steruje ładowaniem i wykonywaniem programów nakładkowych (załadowanie do procesora programów nierezydentnych przechowywanych na twardym dysku)

- steruje urządzeniami komunikacji człowiek - maszyna (obsługuje do 8 takich kanałów)

- nadzoruje i steruje wykonywaniem programów (kontrola wykonania zadań systemu w określonym czasie)

- ładuje i inicjalizuje zespoły sterujące modułu terminalowego (CE) (steruje ładowaniem programu do każdego CE lub wykonaniem restartu elementu CE - bez ładowania (np. zawieszenie się CE))

53. Lokalizacja systemu operacyjnego

System operacyjny jest zlokalizowany w oprogramowaniu centrali S12. Ilustruje to poniższy rysunek.

54. Droga połączeniowa w polu komutacyjnym systemu S12.

Pole komutacyjne ma charakter unikalny ze względu na przyjętą nieregularność tzn. zestawione drogi połączeniowe mogą mieć różne długości. W zależności od tego jak „odlegli są abonenci od siebie” tak długa jest droga połączeniowa. Zrealizowano to przez wyposażenie każdego elementu komutacyjnego w możliwość zawrócenia (odbicia) połączenia. Taka organizacja pozwala między innymi zmniejszyć czas zestawiania drogi połączeniowej.

57. Rodzaje pól komutacyjnych

a) jednosekcyjne

b) wielosekcyjne

58. Typy wejść i wyjść z pola komutacyjnego

wyjścia - ujścia ruchu

• Indywidualny wybór wyjść - żadne wyjście nie ma swojego zamiennika, jest unikatowe (np. łącze abonenckie);

• Grupowy wybór wyjść - wyjścia są zorganizowane w wiązki (kierunki) łącza w wiązce są równoważne;

• Swobodny wybór wyjść - wszystkie wyjścia tworzą jeden kierunek (np. wyjścia z koncentratora);

wejścia - źródła ruchu

• Wejścia praktycznie zawsze są indywidualne;

59. Właściwości pól wielosekcyjnych (ogniwowych)

Pola wielosekcyjne - wyjścia jednej grupy komutatorów (sekcji) są połączone z wejściami komutatorów innej sekcji.

• Mają mniej punktów komutacyjnych niż pola jednosekcyjne;

• W polu wielosekcyjnym może wystąpić blokada wewnętrzna;

• Prawdopodobieństwo wystąpienia blokady wewn. maleje ze wzrostem liczby sekcji;

• Prawdopodobieństwo wystąpienia blokady wewnętrznej maleje ze wzrostem wymiarów komutatorów;

• Ze wzrostem liczby sekcji rośnie złożoność sterowania;

• Drogi połączeniowe pomiędzy wejściami a wyjściami tworzone są za pomocą jednego lub kilku łączy pośrednich;

• Łącze pośrednie zajmowane są jednocześnie z zajęciem wyjścia;

• Łącze pośrednie zajmuje się tylko jeżeli mogą być połączone z wybranym wyjściem;

60. Stopień komutacji a sekcja

• Stopień komutacji - zespół urządzeń, poprzez który zestawia się drogę połączeniową na podstawie minimalnej liczby informacji (inaczej stopień to liczba komutatorów przez które zestawia się drogę jednocześnie);

• Sekcja komutacyjna to komutatory włączone identycznie (nie bardzo to rozumiem, ale nic nie mogłem więcej znaleźć);

• Stopień może zawierać kilka sekcji;

61. Twierdzenie Closa

Dwustronne trzysekcyjne pole komutacyjne Closa (m, n, r) jest nieblokowane
w wąskim sensie, wtedy i tylko wtedy, gdy m ≥ 2n - 1 (patrz rysunek!).

62. Sposoby ograniczenia blokady wewnętrznej

• Zastosowanie pola Closa (m = 2n -1)

• Inne sposoby ograniczenia blokady wewnętrznej:

• zastosowanie układu niezupełnego;

• zastosowanie odpowiedniego algorytmu wyboru drogi połączeniowej;

• przestrajanie pól;

• przelew ruchu;

• dopuszczenie specjalnych połączeń;

63. Rola pamięci przeliczeń

W pamięci przeliczeń przechowywane są:

• dane półstałe;

• dane o konfiguracji centrali;

• dane o abonentach:

• dane statystyczne w tym billingowe;

• tablica przeliczeń numerów katalogowych na fizyczne;

• tablice przeliczeń numerów kierunkowych na numery wiązek;

• dane zapisywane przez abonenta związane z realizacją niektórych usług np. wybieranie skrócone, czy przekazywanie wywołań itp.;

Wykonywane są następujące funkcje:

• przeliczenia - wskaźniki (numery kierunkowe) na numery wiązek;

• „kreacja abonenta” (zainteresowanych odsyłam do wykładu_6 strony od 9 do 12)

64. Rola pamięci stanu systemu

W pamięci stanu systemu przechowywane są:

• dane chwilowe:

- dane o stanie wszystkich elementów systemu (tzw. mapa systemu),

- dane zaliczeniowe,

- dane o odbieranych sygnałach cyfry, prefiksy itp.

• rejestry komutacyjne (dane związane z realizacją połączeń, usług):

- numery;

- kody;

- czasy ochronne;

• rodzaje rejestrów

65. Dostęp do pamięci przeliczeń (???)

• operator systemu do wszystkich danych (np. hasła);

• częściowo abonenci;

• komputer PC;

• konsola operatorska;

66. Przebieg połączenia

Podniesienie mikrotelefonu przez abonenta A:

• zamknięcie pętli prądu stałego wykrywa zespół przyłączeniowy (Funkcja BORSCHT, literka S), metodą przepatrywania pamięci stanu systemu;

• zespół przyłączeniowy zapytuje zespół sterujący o stan abonenta; spoczynek to nowe wywołanie, stan wywołania to abonent podniósł mikrotelefon bo dzwonił jego „telefon”;

załóżmy, że jest to nowe wywołanie

• sterowanie musi sprawdzić kategorię abonenta; abonent może być w stanie wyłączenia, może mieć zaabonowaną usługę tzw. gorącą linie itp.;

• informacje te są zapisane w pamięci przeliczeń;

załóżmy, że abonent nie ma takich kategorii obsługi i oczekuje sygnału zgłoszenia ( czyli wszystko jest ok., abonent A może dzwonić)

• procesor odczytuje w pamięci przeliczeń numer katalogowy abonenta A;

• sterowanie (procesor) sprawdza w pamięci stanu systemu czy w centrali jest wolny odbiornik kodu DTMF, jeżeli jest to zajmuje go i zestawia drogę połączeniową między zespołem przyłączeniowym abonenta A i tym odbiornikiem. Dodatkowo sterowanie zestawia drogę połączeniową między zespołem przyłączeniowym a nadajnikiem sygnałów tonowych dla nadania sygnału zgłoszenia centrali (425 Hz).

• Procesor na podstawie zapisów w pamięci stanu:

• zapisuje rekord statystyczny;

• zakłada rekord billingowy;

• znajduje i zajmuje wolny rejestr komutacyjny (programowy);

• zaczyna odmierzać czas ochronny (np.10s);

w tym momencie abonent A może rozpocząć nadawanie informacji wybierczych na jeden z dwóch sposobów:

1. impulsowo

informacje wybiercze będzie odbierał zespół przyłączeniowy (funkcja BORSCHT literka S), bo sygnały wybiercze mają częstotliwość 10Hz, a więc są poza pasmowe i nie mogą być przesyłane przez cyfrowe pole komutacyjne. Po pierwszym odebranym impulsie sterowanie przerywa drogę połączeniową między zespołem przyłączeniowym a nadajnikiem sygnału zgłoszenia centrali.

2. tonowo (DTMF)

informacje wybiercze będzie odbierał zespół obsługowy - odbiornik kodu DTMF, po odbiorze pierwszej cyfry, sterowanie przerywa drogę połączeniową w polu komutacyjnym między zespołem przyłączeniowym a nadajnikiem sygnału tonowego.

Odebrane cyfry są zapisywane w abonenckim rejestrze (pamięć stanu systemu)

po pierwszej odebranej cyfrze sterowanie:

• ustala liczbę cyfr,

• analizuje zgodność tej cyfry z zapisem w tabeli przeliczeń wskaźników na numery wiązek (pamięć przeliczeń)

3. komutatory - przestrzenne odpowiedniki,

• równoważnik przestrzenny komutatora czasowego

• równoważnik przestrzenny wielokrotnego komutatora czasowego

Komutator przestrzenno-czasowy

3

---