Tytuł: Omów treść Pieśni o Rolandzie (ogólne streszczenie utworu)
Mija siódmy rok wojny cesarza Karola Wielkiego, wodza chrześcijańskiego, przeciw Saracenom w Hiszpanii. Akcja Pieśni o Rolandzie rozpoczyna się naradą w obozie króla pogańskiego, Marsyla. Znużeni ciągłymi porażkami Saraceni knują podstęp, którego pomysłodawcą jest Blankandryn, „najmędrszy śród pogan”. Otóż chcą przekonać przez posłów władcę Franków, że król Marsyl zamierza poddać się i po pewnym czasie przybyć do Akwizgranu, by tam przyjąć wiarę chrześcijańska i złożyć Karolowi hołd lenny. Podstęp ten ma spowodować opuszczenie Hiszpanii przez wojska frankońskie.
Cesarz Karol także zwołuje naradę, w czasie której wybucha spór między Rolandem, a jego ojczymem, Ganelonem. W efekcie tej kłótni do Marsyla jedzie z poselstwem Ganelon, który przysięga zemstę Rolandowi.
Król Marsyl dochodzi do porozumienia z Ganelonem, wspólnie decydują, że Roland musi zginąć, bowiem jego śmierć wyraźnie osłabi Karola Wielkiego. Saraceni składają liczne dary Ganelonowi, który wraca do Franków, aby wcielić podstęp w życie.
Wojska francuskie wycofują się z Hiszpanii, z inspiracji zdrajcy Ganelona do straży tylnej zostaje wyznaczony Roland na czele 20 tysięcy najlepszych rycerzy.
Karol Wielki wraca do Francji, tymczasem w wąwozie Ronceval (Roncevaux) na dwudziestotysięczny oddział Rolanda napada 400 tysięcy Saracenów. Francuzi nie mają żadnych szans, decydują się jednak walczyć do końca i oddać swe życie za ojczyznę. Roland trzyma w dłoni róg., w który może zadąć, aby sprowadzić odsiecz - cesarz Karol nie odjechał jeszcze tak daleko, by nie usłyszeć wezwania o pomoc. Wezwania pomocy domaga się od Rolanda również jego najbliższy przyjaciel Oliwier. Jednak dowodzący starzą tylną nie chce nawet o tym słyszeć, wezwanie odsieczy pohańbiłoby go, a on musi postępować zgodnie z średniowiecznym rycerskim kodeksem honorowym. Rozpoczyna się nie równa walka. Giną w niej dziesiątki tysięcy Saracenów, sam Roland na rumaku Wejlantyfie czyni swym mieczem Durendalem prawdziwe spustoszenie wśród pogan. Dochodzi do pojedynku Rolanda z Marsylem, król Saracenów traci prawą pięść i ucieka z pola walki. W końcu zostaje sześćdziesięciu Francuzów, ale i oni muszą zginąć, gdyż pogan jest zbyt wielu. Wokół Rolanda zbierają się ocaleli rycerze frankońscy, między innymi arcybiskup Turpin i Oliwier. Gdy Roland wie, że jego śmierć się zbliża, decyduje się na zadęcie w róg. Czyni to trzykrotnie, z wysiłku krwawią mu usta, „pęka skroń”, krew spływa po twarzy.
Król Franków słyszy wezwanie Rolanda i mimo sprzeciwów bagatelizującego głos rogu Ganelona decyduje się na powrót i przyjście z odsieczą swej tylnej straży. Tymczasem na polu walki zabijani są ostatni Francuzi. Umiera Oliwier, widok jego śmierci powoduje omdlenie Rolanda. Do przytomności przywraca go głos ostatniego z żyjących, oprócz Turpina, Francuzów - Gotiera z Hum. Do walczących dobiega głos trąb wracających z odsieczą Francuzów Karola Wielkiego. Poganie uciekają, jednak Roland, jak i arcybiskup, są już śmiertelnie ranni.
Roland idzie przez pole walki, szukając poległych towarzyszy. Znosi martwych rycerzy do stóp arcybiskupa, który ich błogosławi. Rycerz znów mdleje. Arcybiskup chce mu przynieść trochę wody, jednak jego serce nie wytrzymuje wysiłku i Turpin umiera. Roland budzi się z omdlenia, „czuje, że śmierć jest blisko. Uszami mózg mu się wylewa”. Rozpoczyna przygotowania do pożegnania się z życiem. Idzie przez pole na szczyt pobliskiej góry, tam pod pięknym drzewem pada na wznak, omdlewa po raz kolejny. Z omdlenia budzi go Saracen, próbujący wyrwać mu miecz. Francuz zabija poganina, następnie usiłuje zniszczyć miecz, uderzając nim o skałę. Nie udaje mu się to jednak, rycerz kładzie się, więc na trawie twarzą do ziemi i rozpoczyna modlitwę. Przeprasza Boga za grzechy, wspomina swoją ojczyznę, króla Karola Wielkiego i swoich najbliższych. Wyciąga do Boga prawą rękawice, jest to znak lennego poddaństwa. Aniołowie zstępują na ziemię i zabierają jego duszę do raju.
Tymczasem na pole walki przybywa cesarz Karol. Bóg na prośbę władcy Franków przedłuża dzień, co umożliwia Karolowi rozprawienie się z resztkami nieprzyjaciół, których niedobitki chronią się w Saragossie. Na odsiecz umierającemu z ran Marsylowi przybywa na czele potężnej armii emir Babilonu, Baligant. Rozpoczyna się wielka bitwa, w której poganie ponoszą ostateczną klęskę. Cesarz Karol Wielki zabija w pojedynku samego Baliganta, po czym wkracza na czele swych wojsk do Saragossy. Na wieść o klęsce Baliganta król Marsyl umiera. Rycerze francuscy plądrują miasto. Poganie albo giną, albo są nawracani na wiarę chrześcijańską.
Wojska Karola Wielkiego wracają w końcu do Francji. Przybywają do Akwizgranu, gdzie na wieść o śmierci Rolanda umiera z rozpaczy jego narzeczona, Oda. Rozpoczyna się sąd nad zdrajcą Ganelonem. Za Ganelona ręczy trzydziestu jego krewnych, dzięki temu wstawiennictwu król ewentualną karę uzależnia od rozstrzygnięcia tak zwanego sądu bożego. Oto naprzeciwko siebie staną do pojedynku potężny Pinabel, krewny Ganelona i „chudy, wątły, smukły,” Tiery.
Jeśli zwycięży Pinabel, Ganelon zostanie uwolniony. Zwycięża jednak malutki Tiery, co pozwala cesarzowi na skazanie Ganelona oraz jego krewnych na śmierć. Zdrajca zostanie rozszarpany przez cztery konie, do których został przywiązany za ręce i nogi.
Gdy cesarz Karol zasypia, ukazuje mu się, św. Gabriel i nakazuje królowi Franków wyruszanie na kolejną wojnę w obronie chrześcijaństwa. Utwór kończy się słowami: „Tu kończy się opowieść, którą Turold spisał...”.