Pojęcie gildii w ekologii.
Gildią nazywamy grupę gatunków o podobnym sposobie odżywiania się oraz korzystających z podobnych lub tych samych zasobów siedliska. Przykładem są kolibry oraz inne ptaki żywiące się nektarem tworzące gildię która wykorzystuje pewną grupę roślin. Możemy się tutaj spodziewać silnych zależności konkurencyjnych w obrębie tej gildii. Grupując gatunki w gildie możemy również określić jakie role funkcjonalne spełniają one w obrębie biocenozy.
Gildie możemy nazwać elementami składowymi tworzącymi całą biocenozę .W każdej gildii znajduję się jeden lub więcej gatunków. Między którymi zachodzą różne interakcje pokazujące nam organizację biocenozy. Jak do tej pory jesteśmy analizować wszystkich gildii, co więcej jesteśmy w stanie zajmować się jedynie tylko paroma stanowiącymi jedynie niewielki wycinek całej biocenozy.
Rozszerzę teraz przykład z kolibrami które żyją w górskich lasach Kostaryki tworzące gildię zorganizowaną wokół konkurencji o pokarm. Centralnym gatunkiem tej gildii kolibrów jest dominujący gatunek Amazailia saucerotei która specjalizuje się na żerowaniu na roślinach które produkują duże ilości nektaru i ustanawiająca indywidualne terytoria pokarmowe których bronią przed innymi kolibrami dodatkowo jest gatunkiem agresywnym. Innym gatunkiem współwystępującym tam jest Chlorostilbon canivetti który jest wypierany przez poprzedni gatunek rzadko broni swoich kwiatów i cechuje go liniowy żer tzn. ze odbywa regularną trasę między kwiatami podobnie jak autobusy. Występują tutaj również 2 inne gatunki z których jednym jest Philodice bryante który ustanawia terytoria pokarmowe na bogatych w kwiaty terenach ale broni ich jedynie przed przedstawicielami swojego gatunku. rzadko są obserwowane agresywne zachowania wobec gatunku dominującego Amazalii. Ostatnim z ważniejszych gatunków w tej gildii jest Colibri thalassinus który żeruje na sezonowo kwitnących kwiatach. Na tym obszarze żerowało jeszcze 10 gatunków z których większość stanowiły gatunki ważniejsze dla sąsiednich biocenoz. Na żerowanie tych wszystkich gatunków ma wpływ terytorialnego zachowania amazalii a duża różnorodność gatunkowa w tej gildii jest związana z wysoce migracyjnym trybem życia wielu gatunków kolibrów.
Większość badanych tutaj gatunków w gildii była nie wyspecjalizowanymi konsumentami nektaru. Gdyby z biocenozy usunąć jeden z tych gatunków można by się spodziewać że inne gatunki kolibrów zajęłyby jego miejsce a biocenoza nie wiele by się zmieniła.
Stosowanie gildii ma kilka zalet:
Zwraca się uwagę na gatunki sympatryczne konkurujące ze sobą nie zależnie od pokrewieństwa.
Gildie pozwalają na porównanie biocenoz przez badanie konkretnych grup funkcjonalnych, a nie badane całej biocenozy.
Gildie reprezentują podstawowe elementy budujące biocenozę przez co ułatwiają nam analizę budowy całej biocenozy.
Obecnie mamy możliwość z grubsza zdefiniowania ról funkcyjnych czy gildii przez analizę sieci pokarmowej. Jest potrzeba obiektywnego określenia kryteriów przyporządkowywania gatunków to gildii w naturalnych biocenozach. Przydatność pojęcia gildii polega na tym że redukuje ilość składników w biocenozie co znacznie ułatwia analizę biocenozy.
Magdalena Dubiel
Ochrona Środowiska III
Pojęcie gildia w ekologii.
Gildie to grupy gatunków wykorzystujących wspólną pulę zasobów w podobny sposób. Można więc spodziewać się silnych oddziaływań konkurencyjnych między nimi. Bardzo często zdarza się, że gatunki konkurujące nie są ze sobą spokrewnione taksonomicznie.
Na przykład kolibry, które żywią się nektarem w rejonach tropikalnych, tworzą gildię wykorzystującą pewien zbiór roślin kwiatowych (Feinsinger 1976). Jest to gildia zorganizowana wokół konkurencji o pokarm. W jej skład wchodzi kilka gatunków ptaków, a centralnym gatunkiem jest dominujący Amazilia saucerotteri. Amazilia specjalizuje się w żerowaniu na roślinach, które produkują duże ilości nektaru i ustanawia indywidualne terytoria pokarmowe, których każdy osobnik broni przed innymi kolibrami. Amazilia jest agresywnym dominatem wobec większości gatunków kolibrów, wobec tego na żerowanie pozostałych gatunków ma wpływ jej terytorialne zachowanie się. Inny znaczący gatunek Chlorostilbon odznacza się „liniowym” żerowaniem i odbywa regularną trasę między rozproszonymi kwiatami. Chlorostilbon dużo czasu spędza w locie i bardzo rzadko broni swoje kwiaty. Gatunek Philodicae broni swoich terytoriów tylko przed innymi osobnikami ze swojego gatunku. Ostatnim ważnym gatunkiem w tej gildii jest Colibri thalassinus, który jest bardzo ruchliwy i kolejno odwiedza sezonowo kwitnące rośliny. Na terenie badań stwierdzono jeszcze żerowanie dziesięciu innych gatunków. Większość gatunków kolibrów w gildii, którą analizował Feinsinger, była niewyspecjalizowanymi konsumentami nektaru, a więc swoimi funkcjonalnymi odpowiednikami. Gdyby z biocenozy usunąć jeden z tych gatunków, można by się spodziewać, że inne gatunki kolibrów zajęłyby jego miejsce, a biocenoza niewiele by się zmieniła.
Innym przykładem na organizację gildii może być doświadczenie Root'a (1973). Root hodował kapustę warzywną (Brassica oleracea) na poletkach doświadczalnych. Ze stanowiskami kapusty związane były trzy gildie roślinożerców:
Owady minujące- 18 gatunków (najliczniejsze dwa gatunki chrząszczy z rodziny stonkowate Chrysomelidae )
Organizmy zjadające tkankę miękiszowa liści- 17 gatunków (tylko jeden z nich występował licznie)
Organizmy wysysające soki z kapusty- 59 gatunków(najliczniejsze mszyce)
Skład gatunkowy tych trzech gildii roślinożerców zmieniał się z roku na rok. Największe zmiany można było zaobserwować wśród organizmów odżywiających się sokiem roślinnym. W 1966 i 1968 mszyca kapuścianka (Brevicoryne brassicae) była najliczniejsza mszycą, a w roku 1967 zaobserwowano jej całkowity brak (wzrosła wtedy liczebność innych mszyc). Wynika stąd wniosek, że w niektórych gildiach jedne gatunki mogą zastępować inne i pełnić tę samą funkcję.
Z powyższych przykładów wysnuć można następujące wnioski:
- Gatunki wchodzące w skład gildii często są swoimi funkcjonalnymi odpowiednikami, a więc mogą się wzajemnie zastępować nie zmieniając kształtu biocenozy.
- Liczba funkcjonalnych ról wewnątrz biocenozy jest niewielka w stosunku do liczby gatunków.
- Gatunki wewnątrz gildii podlegają fluktuacjom w taki sposób, że całkowite zagęszczenie gildii pozostaje stałe.