NARZĘDZIA BADANIA AKTYWNOŚCI BIOELEKTRYCZNEJ MIĘŚNI: ZASADA POMIARU, ZASTOSOWANIE.

Podstawy Badania

Badanie elektromiograficzne opiera się na rejestracji czynności elektrycznej mięśni. Czynność ta związana jest ze zdolnością przenikania jonów sodu i potasu przez błonę komórki. Wskutek nierównomiernego rozmieszczenia jonów sodu i potasu w obrębie komórki mięśniowej - dochodzi do polaryzacji ładunku elektrycznego wnętrza komórki w stosunku do błony komórkowej. Potencjał polaryzacji, wynoszący w spoczynku około 80 mV, ulega zmianom w zależności od stanu czynnościowego mięśnia. Przy pomocy elektromiografów z użyciem elektrod igłowych rejestrowane są zmienne bioprądy z mięśni w spoczynku i podczas wysiłku.

Na czym polega badanie elektromiograficzne i jakie są wskazania do jego wykonania?

Elektromiografia (EMG) to badanie elektrofizjologiczne, którego celem jest ocena funkcji układu mięśniowego, a także obwodowego układu nerwowego.

Elektromiografia jest jednym z podstawowych badań w rozpoznawaniu chorób mięśni i nerwów obwodowych. Badanie to pozwala ustalić lokalizację i charakter zmian patologicznych w mięśniach, oraz ocenić dynamikę procesu chorobowego.

EMG jest pomocne w diagnostyce wielu chorób nerwowo-mięśniowych, ponieważ pozwala zlokalizować zmiany patologiczne w mięśniach, ustalić ich wielkość i charakter, a także określić dynamikę procesu chorobowego w badanym mięśniu.

W związku z tym badanie elektromiograficzne można wykorzystać w celu rozpoznania np. dystrofii mięśniowych, stwardnienia bocznego zanikowego czy rdzeniowego zaniku mięśni.

EMG jest stosowane także w celu diagnozy chorób, w przebiegu których doszło do uszkodzenia nerwów na skutek ich ucisku (np. zespół cieśni nadgarstka, zespół cieśni kanału stępu), jak również chorób złącza nerwowo-mięśniowego, np. miastenii.

Elektromiografia - wskazania i przeciwwskazania do wykonania badania

Wskazaniem:

• nieprawidÅ‚owe funkcjonowanie nerwów obwodowych i mięśni, a zwÅ‚aszcza zespoÅ‚y korzeniowe-szyjne i lÄ™dźwiowo-krzyżowe (rwa barkowa, rwa kulszowa),

• zespoÅ‚y sztywnoÅ›ci o różnej etiologii,

• nadmierne nieprawidÅ‚owe napiÄ™cie w przebiegu chorób ukÅ‚adu nerwowego (spastyczność)

• uszkodzenia poszczególnych mięśni w skutek urazu lub kontuzji

• różnicowanie niedowÅ‚adów pochodzenia mięśniowego

• wykrywanie i różnicowanie niedowÅ‚adów wywoÅ‚anych uszkodzeniem nerwu obwodowego

• ocena funkcji mięśni po urazach

• zanik mięśni o nieznanej etiologii (przyczynie) 

Przeciwwskazania:

• wszczepiony elektryczny rozrusznik serca,

• elementy metalowe w sercu (np. sztuczna zastawka) lub w badanej okolicy ciaÅ‚a

Na kompletne EMG składają się cztery rodzaje badań:

elektroneurografia (badanie przewodnictwa w nerwach obwodowych), badanie mięśni, badanie transmisji nerwowo-mięśniowej i badanie nadpobudliwości nerwowo- mięśniowej. W prywatnych klinikach za każde z wymienionych badań płaci się osobno.

1. Elektroneurografia, czyli badanie przewodnictwa w nerwach obwodowych.

2. Badanie mięśni, za pomocą którego ocenia się sprawność badanego mięśnia. W badany mięsień wprowadza się od 10 do 20 elektrod igłowych (wkłucia wykonuje się w odległości 1 - 2 cm od poprzedniego), które doprowadzają do mięśnia bodziec elektryczny, a następnie rejestrują czynność mięśnia podczas spoczynku, dowolnego ruchu oraz wysiłku maksymalnego

3. Badanie transmisji nerwowo-mięśniowej (inaczej próba miasteniczna, próba nużliwości lub próba męczliwości) ma na celu ocenę przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, przy pomocy stymulacji serią supramaksymalnych bodźców, dlatego jest stosowane w diagnostyce miastenii, czyli nużliwości mięśni. Badanie nie jest inwazyjne, ponieważ do jego wykonania wykorzystuje się elektrody powierzchniowe, które są umieszczane na skórze

4. Badanie nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej (inaczej próba tężyczkowa, próba ischemiczna) jest stosowane w celu diagnozy tężyczki - choroby, która objawia się wzmożoną pobudliwością nerwowo-mięśniową. Badanie wykonuje się z użyciem elektrody igłowej, którą wprowadza się w mięsień między kciuk a palec wskazujący. Następnie na ok. 10 minut na ramię pacjenta zakłada się opaskę elastyczną w celu wstrzymania przepływu krwi (skutkiem jest brak czucia w ręce i silne mrowienie, co jest dość nieprzyjemne). Po zwolnieniu mankietu uciskowego obserwuje się, czy pojawiają się objawy charakterystyczne dla tężyczki. Całe badanie trwa ok. 15 minut.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA 

Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań. Przed badaniem należy dokładnie umyć badaną kończynę. Nie ma ograniczeń co do spożywania posiłków. Nie należy używać kremów lub maści na skórę w obszarze, który ma być badany.

OPIS BADANIA 

Skóra w miejscu ukłucia igły powinna być oczyszczona alkoholem. Wysterylizowana elektroda igłowa wkłuwana jest prostopadle do mięśnia. Następne wkłucia (około 10 - 20 wkłuć) wykonuje się w odległości 1 - 2 cm od pierwszego. W pierwszym etapie badania oceniany jest zapis w trakcie minimalnego skurczu mięśni. Następnie badanie jest prowadzone przy maksymalnym skurczu mięśni, jaki pacjent może wykonać. Miejsca wkłuć igły są odkażane. 

Wynik przekazywany jest w formie opisu z dołączonym wykresem (zapisem czynności elektrycznej mięśni).