finanse i controlling

Istota finansów i controllingu w przedsiębiorstwie

1. Finanse, ich istota i pełnione funkcje
2. Zjawiska finansowe na rynku
3. Pojęcie controllingu, jego funkcje, zakres i zadania

Finanse występują tylko w gospodarce towarowo – pieniężnej

Finanse interesują się:

Funkcje finansów:

Funkcja alokacyjna – finanse są narzędziem rozmieszczenia dóbr zgodnie z potrzebami podmiotów na rynku.

A/ sfera prywatna: transakcje kupna – sprzedaży

B/ sfera publiczna: mechanizm administracyjny

Funkcja redystrybucyjna – finanse źródłem dochodów państwa, przeznaczonych na finansowanie zadań publicznych.

Funkcja stabilizacyjna – łagodzenie wahań koniunktury gospodarczej oraz stymulowanie wzrostu gospodarczego ( kształtowanie podatków i ceny pieniądza )

Funkcja kontrolna – monitorowanie i kontrola przebiegu procesów gospodarczych.

Zjawiska finansowe rozpatrywane są w czterech ujęciach:

Ujęcie podmiotowe:

Ujęcie przedmiotowe:

Ujęcie instrumentalne:

Ujęcie funduszowe – różnego rodzaju fundusze występujące na rynku, np.fundusze państwa, banków, przedsiębiorstw, towarzystw ubezpieczeniowych, towarzystw inwestycyjnych

Reasumując:

Procesy o charakterze finansowym, to:

- tworzenie pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego

Podział nauk finansowych wg kryterium funkcji ekonomicznych

Finanse przedsiębiorstwa to gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie środków pieniężnych na cele gospodarcze.

Podstawowym celem finansów przedsiębiorstwa jest efektywny wybór źródeł finansowania i odpowiednie ich wykorzystanie

Controlling:

Początki controllingu

( kontrola wpływów i wydatków ),

Funkcje controllingu:

Centralną funkcją jest funkcja koordynacji:

A/ koordynacja tworząca ( projektowanie i wdrażanie w przedsiębiorstwie podsystemów planowania, kontroli i zasilania w informacje oraz wzajemnych powiązań między tymi podsystemami )

B/ koordynacja sprzegająca ( osiąganie wewnętrznej spójności w ramach w/w podsystemów controllingu oraz tych podsystemów i otoczenia przedsiębiorstwa )

Pozostałe funkcje controllingu :

Zakres controllingu

A/ w ujęciu funkcjonalnym obejmuje:

B/ w ujęciu zasobów przedsiębiorstwa:

Ujęcia controllingu

Controlling jest podsystemem zarządzania, który zajmuje się kształtowaniem i korygowaniem procesów planowania, kontrolowania i zasilania w informację, ukierunkowanym na realizację celów przedsiębiorstwa.

Controlling, to:

Cechy controllingu:

……………………………………………………………………………………………………………………………………

Funkcjonowanie przedsiębiorstwa turystycznego na rynku

1. Przedsiębiorstwo i jego rodzaje

2. Cechy przedsiębiorstwa

3. Cele przedsiębiorstwa

4. Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa

5. Motywy zawierania transakcji finansowych i ich rodzaje

6. Decyzje finansowe, ich uwarunkowania i zasady podejmowania

Pod pojęciem przedsiębiorstwa (przedsiębiorcy) należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną, a także nie posiadającą osobowości prawnej spółkę prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu i na własne ryzyko podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Status przedsiębiorcy mogą również posiadać wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwo turystyczne to każda

organizacja utrzymująca się ze

sprzedaży produktów turystycznych:

- kompleksowych

Produkt specjalistyczny dostarczają:

- przedsiębiorstwa usług sportowo – rekreacyjnych

Produkt kompleksowy dostarczają:

- duże przedsiębiorstwa turystyczne oferujące pakiety usług turystycznych

Każde przedsiębiorstwo turystyczne obsługuje jeden lub kilka rynków.

Do podstawowych rynków przedsiębiorstwa turystycznego należą rynki turystyki:

wypoczynkowej, krajoznawczej, kwalifikowanej, zdrowotnej, religijno pielgrzymkowej, agroturystyki, turystyki imprezowej i biznesowej.

Przedsiębiorstwa działające na rynku można podzielić według różnych kryteriów. Najczęściej stosowane kryteria to podział:

Podział przedsiębiorstw ze względu na rodzaj działalności grupuje przedsiębiorstwa w określonych działach i branżach gospodarki narodowej.

Wg wielkości wyróżnia się:

- średniego przedsiębiorcę

Średni przedsiębiorca:

  1. Zatrudnienie średnioroczne mniejsze niż 250 pracowników

  2. Osiągnął roczny obrót netto ze sprzedały towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych:

Współczesne przedsiębiorstwa mają pewne cechy wspólne i różniące się. Są to m.in. cechy systemowo zależne i niezależne.

Do cech niezależnych od systemu gospodarczego i modeli gospodarki kapitalistycznej należałoby zaliczyć następujące zasady:

Przedsiębiorczość jest cechą właściwą każdego przedsiębiorstwa. Oznacza ona przede wszystkim podejmowanie inicjatyw we wszystkich sferach życia przedsiębiorstwa, łącznie z uwzględnieniem ryzyka. Jest to cecha prywatnych przedsiębiorców.

W miarę jednak wzrostu przedsiębiorstwa, gdy zarządzanie zostaje oddzielone od własności, zasada przedsiębiorczości ulega pewnemu osłabieniu ze względu na niechęć do podejmowania ryzyka ze strony kadry zarządzającej.

Przedsiębiorstwo, aby istnieć i utrzymać się na konkurencyjnym rynku, musi odznaczać się innowacyjnością, która przede wszystkim obejmuje produkty, technologię, organizację, metody zarządzania itp. Różny jest stopień innowacyjności poszczególnych przedsiębiorstw, ale bez niej nie ma rozwoju tychże, jak również całej gospodarki.

Zasada gospodarności jest właściwa każdemu podmiotowi gospodarczemu. Do osiągnięcia danego celu przy minimalnym zużyciu środków podmiot ten dąży, gdy środki są wyraźnie limitowane. W sytuacji większej swobody podmiot gospodarczy zmierza do maksymalizacji celu. Bywa taż, że wybiera coś pośredniego między maksymalizacją celu a minimalizacją środków. W każdym jednak przypadku mamy do czynienia z realizacją zasady gospodarności. Jest to bowiem swoista cecha każdego gospodarstwa prowadzonego w sposób normalny (racjonalny). Zasada ta opiera się na założeniu, że zasoby są ograniczone, a potrzeby nie. Możliwości zaspokojenia tych potrzeb szuka się na drodze bądź oszczędności zasobów, bądź zwiększenia efektu działalności.

Kolejną zasadą jest równowaga finansowa. Bez jej przestrzegania żadna jednostka gospodarcza nie mogłaby się utrzymać w dłuższym okresie. Gospodarstwa, które nie mogą jej spełnić, bankrutują lub są zasilane finansowo z zewnątrz, czego dokonać może jednostka gospodarcza wyżej usytuowana hierarchicznie lub budżet władzy terenowej, tudzież centralnej.

Do cech zależnych systemowo można z kolei zaliczyć zasady:

Zasada autonomii – samodzielnego ustalania planu gospodarczego. Pełna autonomia jednostek gospodarczych jest nie do zrealizowania. Przedsiębiorstwa są zależne – przede wszystkim od rynku i w pewnym zakresie od państwa. Stopień interwencjonizmu państwowego jest różny w poszczególnych krajach i ulega zmianom w zależności od sytuacji. Niezależnie od tego autonomia przedsiębiorstwa ulega ograniczeniu w ramach integracji kooperacyjnej i koncentracyjnej.

Zasada dochodowości i maksymalizacji zysku. W gospodarce rynkowej przedsiębiorstwa kierują się zasadą dochodowości. Jest ona przyczyną aktywności gospodarczej. Przedsiębiorstwa dążą jednocześnie do maksymalizacji zysku. Jest to jednak cel trudno osiągalny, chociaż stanowi silny bodziec do podejmowania działalności i konkurowania na rynku. W efekcie tej aktywności przedsiębiorstwo osiąga określoną nadwyżkę dochodów nad wydatkami. Najczęściej nie jest to zysk maksymalny, lecz zadowalający.

Zysk bynajmniej nie stanowi jedynego celu przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej. Szczególnie w warunkach dobrej sytuacji gospodarczej wyłaniają się motywy dodatkowe.

Zasada formy własności. W gospodarce rynkowej dominuje własność prywatna. Działa w niej bowiem dużo małych i średnich przedsiębiorstw i niewiele dużych w formie spółek kapitałowych. Obok nich, w zasadzie w każdym kraju, działają przedsiębiorstwa publiczne, podlegające władzom komunalnym i państwowym. Własność prywatna nie jest zatem wyłączna.

Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarki narodowej posiada cechy o charakterze uniwersalnym oraz cechy ukształtowane w zależności od systemu polityczno-gospodarczego (o mniejszym stopniu uniwersalizmu). Do cech nazywanych przez nas uniwersalnymi zaliczyć należy:

Odrębność organizacyjna polega na tym, że organ założycielski (właściwy minister, wojewoda, osoba prywatna, wspólnicy) tworzy pewną uporządkowaną zgodnie z zasadami organizacji (np. podziału pracy, koncentracji czynności podobnych, harmonizacji) całość, zdolną do spełnienia określonych celów czy zadań.

Reguły i zasady działania tej całości znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji organizacyjnej przedsiębiorstwa a samo przedsiębiorstwo staje się organizacją formalną.

Odrębność terytorialna polega na tym, że każde przedsiębiorstwo posiada ściśle określony teren, na którym prowadzi swą działalność i za ten teren odpowiada. Teren może być własnością przedsiębiorstwa, może być dzierżawiony lub wieczyście użytkowany. Nazywamy to formą wyodrębnienia terytorialnego. Każda forma tego wyodrębnienia musi być udokumentowana. Obecnie w Polsce w bardzo wielu przypadkach sprawa ta nie jest uregulowana, co utrudnia proces prywatyzacji przedsiębiorstw lub może być przyczyną konfliktów.

Odrębność techniczno-produkcyjna polega na określeniu zasad realizacji procesów technicznych i produkcyjnych realizowanych w przedsiębiorstwie na określonym terenie i zgodnie z ogólnymi zasadami organizacji przedsiębiorstwa (odrębności organizacyjnej). Odrębność techniczno-produkcyjna określa miejsce realizacji poszczególnych faz procesu produkcyjnego, kolejność ustawienia urządzeń produkcyjnych, ich ilość i specyfikę oraz zasady przebiegu procesu produkcyjnego lub usługowego. Atrybuty techniczno-produkcyjne w każdym przedsiębiorstwie są inne (odrębne).

Mniej uniwersalny charakter posiadają cechy:

Odrębność ekonomiczna przedsiębiorstwa mogłaby być uznaną za właściwość przedsiębiorstwa ogólną i uniwersalną tylko w przypadku traktowania jej jako przejawu gospodarczego zastosowania czynników produkcji. Przejawy jej praktycznego działania zależą jednak od zakresu samodzielności przedsiębiorstw (samodzielności podejmowania decyzji) a ta jest różna w różnych systemach polityczno-gospodarczych.

Odrębność ekonomiczna polega na tym, że prywatne przedsiębiorstwo (np. spółka) posiada własne lub dzierżawione środki produkcji (kapitał) a przedsiębiorstwo państwowe otrzymuje je do wyłącznej dyspozycji i powinno nimi tak gospodarować, aby uzyskać określone korzyści finansowe.

Wyodrębnienie ekonomiczne sprawia, że przedsiębiorstwo prowadzi działalność na podstawie własnego planu zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki, samofinansowania oraz rachunku ekonomicznego. Odrębność ekonomiczna sprawia, że przedsiębiorstwo ponosi odpowiedzialność za efektywność swojej działalności. Ponosi również określone ryzyko.

Z cechą pełnej odrębności ekonomicznej związana jest kolejna cecha przedsiębiorstwa tj. osobowość prawna.

Przedsiębiorstwo będąc osobą prawną posiada zdolność do czynności prawnych tj. może zawierać umowy z kontrahentami, zaciągać zobowiązania i odpowiadać wobec prawa za skutki swego działania.

Sformułowanie „celu funkcjonowania firmy” jest pewnym skrótem myślowym. Firma nie ma bowiem swojego odrębnego celu, który nie byłby wypadkową dążeń zatrudnionych w niej pracowników. Aby poznać bliżej rzeczywistą strukturę wiązki celów realizowanych przez firmę, zapoznamy się pokrótce z podstawowymi w tym zakresie teoriami.

Teorie biologiczne funkcjonowania firmy wykorzystują analogie dostrzegane pomiędzy organizmami biologicznymi, a organizacjami społecznymi, do których między innymi zaliczają się firmy.

Pojęcie stanu równowagi w teorii homeostazy, podobnie jak w innych alternatywnych teoriach funkcjonowania firmy, jest bardziej ogólne od stanu maksymalizacji zysku. W teorii tej zakłada się, że firma, podobnie jak każdy organizm biologiczny, dąży do osiągnięcia stanu wewnętrznej równowagi dynamicznej (czyli właśnie homeostazy). Stan ten firma osiąga wówczas, gdy są realizowane przyjęte przez nią wewnętrzne normy działania (a dotyczące np. struktury bilansu). Normy te mogą mieć charakter oryginalny, bądź też mogą być adaptowane – przejęcie norm sprawdzonych w działaniu innych firm zmniejsza bowiem ryzyko niepowodzenia. Firmy dążące do homeostazy będą wykazywać mniejszą elastyczność w działaniu i mniejszą skłonność do podejmowania ryzyka.

Pojęcie stanu równowagi w teorii homeostazy, podobnie jak w innych alternatywnych teoriach funkcjonowania firmy, jest bardziej ogólne od stanu maksymalizacji zysku. W teorii tej zakłada się, że firma, podobnie jak każdy organizm biologiczny, dąży do osiągnięcia stanu wewnętrznej równowagi dynamicznej (czyli właśnie homeostazy). Stan ten firma osiąga wówczas, gdy są realizowane przyjęte przez nią wewnętrzne normy działania (a dotyczące np. struktury bilansu). Normy te mogą mieć charakter oryginalny, bądź też mogą być adaptowane – przejęcie norm sprawdzonych w działaniu innych firm zmniejsza bowiem ryzyko niepowodzenia. Firmy dążące do homeostazy będą wykazywać mniejszą elastyczność w działaniu i mniejszą skłonność do podejmowania ryzyka.

Teorie swobody kierownictwa firmy ujmują zagadnienie sposobu funkcjonowania firm z bardzo różnych punktów widzenia. Każda z tych teorii stanowi przyczynek do poznania skomplikowanych procesów decyzyjnych zachodzących we współczesnych firmach. Podstawową tezą leżącą u podstaw omawianej grupy teorii jest stwierdzenie, że we współczesnych korporacjach (spółkach akcyjnych) mamy do czynienia z rozdzieleniem własności kapitału i funkcji zarządzania. Właścicielami kapitału są bowiem akcjonariusze, a funkcje zarządzania sprawują menedżerowie. Kontrola właścicieli nad kierownikami firmy jest ograniczona ze względu na duże rozproszenie akcji. Ten stan rzeczy daje menedżerom swobodę działania i możliwość realizowania własnych celów.

Celem działalności gospodarczej każdego człowieka jest maksymalizacja bogactwa, celem zaś działania podmiotu gospodarczego – maksymalizacja wartości podmiotu, dzięki której następuje maksymalizacja bogactwa właścicieli.

Wartość firmy jest budowana przez:

Budowanie wartości firmy przez maksymalizację wypracowanych zysków i strumieni pieniężnych polega, oczywiście, na maksymalizacji wypracowanych zysków i strumieni, oraz minimalizacji kosztów.

Budowanie wartości firmy przez tworzenie wartości dodanej polega na wypracowywaniu infrastruktury, dzięki której możliwe będzie generowanie i zwiększanie przychodów.

Cele w turystyce

Cele przedsiębiorstwa turystycznego mają charakter ilościowy i jakościowy

Cele ilościowe:

Cele jakościowe

Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa

Ryzyko oznacza, że faktyczne korzyści finansowe z danego przedsięwzięcia mogą okazać się mniejsze niż przewidywano przy podejmowaniu przedsięwzięcia lub mogą nawet przerodzić się w straty. Najczęściej ujawnia się określona zależność: im większa oczekiwana skala zysków w stosunku do zaangażowanego kapitału, tym większa skala ryzyka, tj. niepewność sprawdzenia się prognozowanych korzyści.

Rodzaje ryzyka:

Ryzyko gospodarcze

Ryzyko gospodarcze łączące się na przykład z możliwym zmniejszeniem zbytu, wzrostem konkurencji, oznacza możliwość osiągnięcia gorszych wyników od zamierzonych lub poniesienia nieprzewidzianych strat przy założeniu, że cały majątek firmy byłby sfinansowany wyłącznie jego własnymi kapitałami.

Ryzyko finansowe

Ryzyko finansowe występuje w razie częściowego pokrycia majątku obcymi kapitałami (zobowiązaniami) i łączy się z określonym uzależnieniem firmy od jej kredytodawców. Wówczas pojawia się dopiero problem terminowego regulowania zobowiązań oraz potrzeba synchronizowania w czasie wpływów pieniężnych z wydatkami, nasilająca się w miarę wzrostu zadłużenia. Wtedy także ujawnia się zależność możliwości kontynuowania oraz rozwoju działalności firmy od chęci wierzycieli do udzielania jej kredytów oraz do ich refinansowania (odnawiania).

Szczególnie widoczną formą ryzyka finansowego i groźną w skutkach dla przedsiębiorstwa jest ryzyko utraty płynności finansowej, tj. zdolności do terminowego regulowania przez firmę zobowiązań. Objawia się ono w rozkojarzeniu terminów wpływów gotówki i zapadających terminów płatności na rzecz wierzycieli.

Motywy zawierania transakcji finansowych

Rodzaje decyzji w przedsiębiorstwie:

Do grupy decyzji operacyjnych zalicza się:

Do grupy decyzji inwestycyjnych zalicza się:

Do grupy decyzji finansowych zalicza się:

Do grupy decyzji dywidendowych zalicza się decyzje właścicieli o podziale zysku na dywidendy oraz na część zainwestowaną w firmie (wzrost kapitałów własnych, np. kapitału zapasowego). Decyzja ta powinna uwzględniać preferencje akcjonariuszy co do korzyści w krótkim lub długim okresie.

W każdym z tych obszarów decyzyjnych finanse dostarczają użytecznych narzędzi służących zapewnieniu płynności finansowej, wyborowi najkorzystniejszych projektów inwestycyjnych oraz wyborowi optymalnego źródła finansowania. Wszystkie wymienione decyzje powinny prowadzić do maksymalizacji majątku właściciela, co oznacza maksymalizację wartości firmy.

Zewnętrzne uwarunkowania decyzji finansowych

Trafność decyzji finansowych zależy od szeregu uwarunkowań wewnętrznych (na przykład od poziomu kwalifikacji pracowników), na które firma ma określony wpływ.
Jednak istotne znacznie mają także towarzyszące działalności gospodarczej uwarunkowania zewnętrzne, na które przedsiębiorstwo nie tylko nie ma wpływu, np. :

Czynniki kształtujące sytuację przedsiębiorstwa turystycznego:

Czynniki zewnętrzne:

A/ czynniki ekonomiczne:

B/ czynniki demograficzne

C/ czynniki społeczno – kulturowe

D/ czynniki infrastrukturalne

E/ czynniki polityczno – prawne

F/ czynniki środowiskowe:

Czynniki wewnętrzne:

A/ czynniki finansowe:

B/ czynniki związane z marketingiem firmy:
- udział w rynku
- elastyczność polityki cenowej
- efektywność dystrybucji i promocji

C/ czynniki związane z organizacją pracy przedsiębiorstwa turystycznego:

Zasady podejmowania decyzji finansowych

Zasada egoizmu

Inwestorzy kierują się w podejmowanych decyzjach swoim partykularnym interesem finansowym. Biorą pod uwagę utracone korzyści, które mogliby osiągnąć, podejmując inne przedsięwzięcia. Proponując konkretne praktyczne rozwiązania, należy rozważyć skutki podejmowanych decyzji dla poszczególnych grup interesów.

Zasada awersji do ryzyka

Inwestorzy preferują przedsięwzięcia o wyższej stopie zwrotu i mniejszym ryzyku. Zależność między stopą zwrotu i ryzykiem zależy od indywidualnych preferencji inwestora. Znając awersję lub skłonność do ryzyka kontrahentów, można wcześniej przewidzieć ich reakcje.

Zasada dywersyfikacji

Zasada ta jest podstawą budowy portfela inwestycyjnego, w którym dąży się do maksymalizacji stopy zwrotu i minimalizacji ryzyka.. W budowie portfela pojawiają się dwa problemy.

Po pierwsze: jaki graniczny poziom ryzyka jest do zaakceptowania przez inwestorów?

Po drugie: w jaki sposób dokonać dywersyfikacji?

Zasada dwustronności transakcji

W każdej transakcji finansowej biorą udział przynajmniej dwie strony. Cena rynkowa wymaga akceptacji sprzedawcy i nabywcy. W czasie negocjacji strony te często dysponują różnymi siłami przetargowymi. Korzystniejsze warunki dla jednej strony mogą oznaczać straty dla drugiej.

Zasada przyrostu zysków

W rachunku efektywności nie uwzględnia się wszystkich kosztów i korzyści związanych z daną działalnością, lecz jedynie wielkości przyrostowe.

Zasada sygnałów

Każde działania gospodarcze generuje informacje. Są one odbierane w różny sposób przez uczestników rynku finansowego.

Zasada efektywnego rynku

Zakłada się, że rynek kapitałowy jest efektywny. Oznacza to, iż uczestnicy rynku mają równy dostęp do wszystkich istotnych informacji i natychmiast reagują na te sygnały.

Zasada zależności ryzyko – stopa zwrotu

W podejmowanych decyzjach gospodarczych dokonywany jest wybór między ryzykiem a zyskiem. Zależności między ryzykiem a stopą zwrotu wynikają z indywidualnych preferencji inwestorów.

Zasada wartości pomysłów

Przeciętne pomysły zapewniają zwykle przeciętne zyski. Natomiast nadzwyczajne zyski uzyskuje się dzięki realizacji nowych pomysłów. Towarzyszy im ryzyko większe od przeciętnego. W ocenie planowanego przedsięwzięcia należy to uwzględnić wymagając wyższej stopy zwrotu.

Zasada wyboru

Zwiększenie możliwości wyboru przyszłych działań i większa elastyczność w tym względzie mają swoją cenę.

Zasada behawioralna

W prowadzonej działalności gospodarczej warto skorzystać z doświadczeń innych firm, które z powodzeniem prowadzą taką działalność. W ten sposób można uzyskać informacje o praktycznych, sprawdzonych rozwiązaniach.

Zasada „czas to pieniądz”

Pieniądz ma różną wartość w czasie. Pieniądze otrzymywane wcześniej mają większą wartość ze względu na możliwości zrealizowania dodatkowego dochodu z inwestycji, mniejszego ryzyka oraz większej siły nabywczej. W tym zakresie istnieje problem porównywania kwot pieniężnych realizowanych w różnych okresach.

Majątek przedsiębiorstwa

Każde przedsiębiorstwo musi dysponować majątkiem, umożliwiającym prowadzenie działalności gospodarczej.

Majątek przedsiębiorstwa jest to całość dóbr materialnych i niematerialnych, w których zainwestowany został kapitał właścicieli przedsiębiorstwa.

Majątek z punktu widzenia roli, jaką spełnia w procesach gospodarczych, dzieli się na:

Środki trwałe muszą spełniać następujące warunki:

Klasyfikacja środków trwałych

Wszystkie środki trwałe wykorzystywane w przedsiębiorstwie w wielu powtarzających się cyklach produkcyjnych zużywają się stopniowo, przenosząc wartość zużycia na wytworzone wyroby. Jednocześnie następuje zmniejszenie początkowej wartości majątku trwałego w przedsiębiorstwie.

Zużycie środków trwałych może mieć charakter:

Zużycie fizyczne środków trwałych polega na zmianie ich początkowych właściwości i zależy bezpośrednio od materiałów, z których środki trwałe były wykonane, konstrukcji tych środków, a także od stopnia ich wykorzystania itp.
Można wyróżnić dwa rodzaje fizycznego zużycia:

Ekonomiczne (moralne) zużycie środków trwałych polega na utracie przez te środki wartości jeszcze przed upływem okresu ich rzeczywistego fizycznego zużycia. Może to być spowodowane przez:

Problemy amortyzacji:

Wyrażając w formie pieniężnej stopniowy ubytek wartości produkcyjnych środków trwałych, amortyzacja stanowi równocześnie instrument obciążenia równowartością tego ubytku kosztów produkcji oraz narzędzie gromadzenia zasobów finansowych niezbędnych do reprodukcji środków trwałych.

Konsekwencją tak zrozumianej amortyzacji jest możliwość wyodrębnienia trzech jej głównych funkcji:

Możliwe są cztery sposoby ustalania wartości początkowej:

W praktyce są stosowane cztery grupy metod amortyzacji środków trwałych. Są to:

Naturalna metoda amortyzacyjna środka trwałego, zwana również metodą produkcyjną, bierze za podstawę do obliczenia nakłady na środek trwały oraz efekt, jaki można uzyskać dzięki wykorzystaniu tego środka. Uzależnia więc wysokość stawek amortyzacyjnych od wielkości produkcji w ujęciu fizycznym w danym okresie. Metoda ta może być wykorzystywana przez przedsiębiorstwa, które mają produkcję jednorodną.

Stawkę amortyzacji przy metodzie naturalnej można obliczyć na podstawie wzoru:

gdzie:

A – stawka odpisu amortyzacyjnego

W – wartość początkowa środka trwałego,

PP – planowana wielkość produkcji w całym okresie użytkowania środka trwałego,

PW – wielkość produkcji wykonana w danym okresie.

Przedsiębiorstwa najczęściej stosują czasowe metody naliczania odpisów amortyzacyjnych na fundusz amortyzacyjny, do których zaliczamy:

Metoda liniowa jest najprostszą, najczęściej stosowaną metodą liczenia amortyzacji. Polega ona na tym, że przez cały okres użytkowania wartość odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych jest jednakowa, niezależnie od intensywności wykorzystania tego środka i jego rzeczywistego zużycia. Przy zastosowaniu tej metody wartość środka trwałego równomiernie się rozkłada na poszczególne lata użytkowania.

Stawkę amortyzacji rocznej można obliczyć w następujący sposób:

gdzie t to czas użytkowania,

lub

A = A% × W

 gdzie A% to stopa odpisu amortyzacyjnego (A% = 100%/t)

Gdy nie znamy okresu użytkowania środka trwałego, a znana jest stopa amortyzacji, wówczas czas użytkowania środka trwałego obliczamy z wzoru:

Przedsiębiorstwo stosując metodę liniową, może dokonać odpisu amortyzacyjnego
przy zastosowaniu stawek:

- stawek ustalonych indywidualnie

Podwyższenie następuje z wykorzystanie następujących współczynników:

Metody degresywne polegają na zastosowaniu malejących odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w miarę upływu lat ich użytkowania. Jest to uzasadnione tym że w miarę upływu lat zmniejsza się przydatność środka trwałego oraz jego wartość. Dlatego też na początku okresu użytkowania, gdy za pomocą tego środka można wykonać większą liczbę określonych wyrobów, odpisy są większe, a następnie maleją, gdy środek trwały się zużywa i dodatkowo wymaga nakładów na remonty, które – co prawda – przywracają utraconą w procesie produkcji wartość środka trwałego, ale powiększają także koszty danego okresu.

Stawkę amortyzacji rocznej przy metodzie malejącej wartości bieżącej można obliczyć jako:

gdzie :

WB to wartość bieżąca środka trwałego, która stanowi różnicę między wartością początkową tego środka a zakumulowaną wartością rat umorzeniowych.

W naszym kraju stosuje się zmodyfikowaną metodę malejącej wartości bieżącej środka trwałego. Modyfikacja ta polega na zastąpieniu metody malejącej wartości bieżącej środka trwałego przez metodę amortyzacji liniowej w momencie, gdy stawka amortyzacji liczona tą metodą degresywną będzie mniejsza niż stawka amortyzacyjna liczna metodą liniową. W ten sposób można przyspieszyć tempo odtwarzania środków trwałych i tworzenia funduszu amortyzacyjnego.

Stawka amortyzacji przy zastosowaniu metody wykorzystującej sumę lat użytkowania do obliczenia stawki odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środka trwałego, na początku jest wysoka i z każdym rokiem maleje. Wartość rocznych stawek odpisów amortyzacyjnych jest uzależniona od przypisanego ułamka. Licznik tego ułamka to lata użytkowania maszyny uporządkowane od najwyższego do najniższego, natomiast mianownik jest stały i odpowiada sumie wszystkich lat użytkowania środka trwałego.

Sumę lat użytkowania środka trwałego można obliczyć z wzoru:
S = 1 +2 +3 + …. + t,
 
gdzie:
S – suma,
t – ostatni rok użytkowania maszyny,
 
albo ze wzoru:

Natomiast stopę amortyzacji w tej metodzie dla danego roku użytkowania można obliczyć w postaci ułamka:



gdzie ru to rok użytkowania środka trwałego.

Zastosowanie przez przedsiębiorstwa w metodach liniowej oraz degresywnej stopy odpisów amortyzacyjnych mogą w niektórych przypadkach być podwyższone. Przyspieszona amortyzacja środków trwałych sprzyja postępowi technicznemu, gdyż szybciej jest tworzony fundusz na odtworzenie tego środka (nim jeszcze nastąpi jego fizyczne zużycie).

Natomiast metody progresywne naliczania odpisów amortyzacyjnych na fundusz amortyzacyjny polegają na tym, ze w pierwszym roku użytkowania środka trwałego odpisy amortyzacyjne są najniższe, a następnie co roku są wyższe. W praktyce metoda ta jest rzadko stosowana, ponieważ nie odpowiada procesowi zużywania się środków trwałych.

W przypadku gdy przedsiębiorstwa wykorzystują unikalne składniki majątku trwałego lub gdy nie istnieje możliwość obliczenia stawek amortyzacyjnych dla pojedynczych składników majątku trwałego są stosowane specjalne metody amortyzacji, do których można zaliczyć:

Przedsiębiorstwo, podejmując decyzję o zastosowaniu określonej metody amortyzacji środka trwałego, wpływa jednocześnie na wysokość wyniku finansowego, kosztów, cen, rachunku nadwyżki finansowej oraz na wysokość obciążeń podatkiem dochodowym. Zaliczenie w koszty uzyskania przychodów większych kwot z tytułu odpisów amortyzacyjnych na początku okresu użytkowania środka trwałego wpływa na wykazanie w tym okresie wyższych kosztów i mniejszego wyniku, co powoduje w konsekwencji mniejszy odpływ środków pieniężnych z tytułu podatku dochodowego.

Przedsiębiorstwo, wybierając metodę amortyzowania środków trwałych, musi także podjąć decyzję: czy będzie dążyło do maksymalizacji zysku, czy do jak najszybszego odtworzenia środków trwałych przez większe odpisy amortyzacyjne, a w efekcie do maksymalizacji nadwyżki finansowej?

Przy naliczaniu amortyzacji obowiązują następujące zasady:

Aktywa obrotowe są kolejna zasadniczą częścią aktywów bilansu jednostki gospodarczej. Ze względu na ich odmienny charakter od aktywów trwałych oraz przemiany zachodzące w związku z ich ciągłym ruchem, często określa się je aktywami płynnymi.
Do aktywów obrotowych zaliczamy:

Reasumując:

Majątek trwały to:

- majątku trwałego powinno być w przedsiębiorstwie tylko tyle, ile jest niezbędne do wykonania zadań.

Majątek obrotowy:

- przyczynia się bezpośrednio do osiągnięcia zysku


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wskazniki finansowe Controlling w Praktyce
controlling finansowy wykład 2 & 11 2011
3.cw NPV IRR, materiały na uczelnie, controling finansowy u szot-gabryś
controlling finansowy wykład 1  11 2011
WYKúAD CONTROLLING FINANSOWY, licencjat, rok 3, Zaawansowana rachunkowosc zarzadcza
BOS2 (3), Materiały AGH- zarządzanie finansami, analiza i controling
EKONOMIKA I FINANSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA cz4, CONTROLLING W ZARZĄDZANIU, CONTROLLING W ZARZĄDZANI
controlling finansowy - ćwiczenia 1 - 02.10.2011
controlling finansowy - ćwiczenia 6 - 08.01.2012
controlling finansowy - ćwiczenia 2 - 16.10.2011
BSC formatka, materiały na uczelnie, controling finansowy u szot-gabryś
controlling & planowanie finansowe KUL
Sprawozdania finansowe pro forma. 1, controling
rachunkowość jako źródło danych dla controllingu ( 8 str)(1), Rachunkowość finansowa, Rachunkowosc f
controlling - zad, Finanse i rachunkowość, Controlling finansowy
controll egzamin +üukasik, Finanse i rachunkowość, Controlling finansowy
BSC 1, materiały na uczelnie, controling finansowy u szot-gabryś
Excel 2007 w firmie Controlling finanse i nie tylko ex27wf
aplikancja insrrumentów decyzyjnych, Materiały AGH- zarządzanie finansami, analiza i controling

więcej podobnych podstron