Epidemia to pojawianie się zachorowań na daną chorobę wśród ludzi, w określonym czasie w liczbie wyraźnie większej niż w poprzednich latach.
Drogi przenoszenia zarazka – sposób przenoszenia zarazków ze źródła zakażenia na wrażliwych ludzi za pośrednictwem żywności, wody, powietrza, przedmiotów lub przez bezpośrednią styczność.
Ze względu na mechanizm zakażenia choroby zakaźne dzielimy na grupy:
choroby, których zarazki znajdują się w przewodzie pokarmowym osoby zarażonej – wydalane są one na zewnątrz z moczem i kałem a do nowego żywiciela przedostają się przez jamę ustną, szerzą się za pośrednictwem zakażonych rąk, wody, mleka, surowych owoców, warzyw, i innych pokarmów, również przez użytkowanie bielizny, rzeczy i przedmiotów, którymi posługują się osoby chore i uzdrowione, zarazki przenoszą również muchy na produkty żywnościowe. Zalicza się tutaj choroby: dur brzuszny, czerwonka, żółtaczka zakaźna typu A, Heinego-Medina, zatrucie pokarmowe.
choroby wywołane przez zarazki znajdujące się we krwi, zarazki wprowadzone przez krwiopijne stawonogi – komary, kleszcze, pchły, muchy, igły wielorazowego użytku. Źle wysterylizowane narzędzia chirurgiczne, choroby: malaria, dur plamisty, zółta febra, dur brzuszny, dżuma, kleszczowe zapalenie mózgu (borelioza), wirusowe zapalenie typu B.
choroby przenoszone są drogami oddechowymi – zakażenie za pośrednictwem kropelek śluzu, śliny lub wysięku wydalanych podczas kaszlu, kichania, głośnego mówienia, zakażenie kropelkowe lub za pośrednictwem zakażonego powietrza – znajdującego się w nim pyłu – choroby atakujące błony śluzowe jamy ustnej i nosowo – gardłowej np. błonica, gruźlica, zapalenie płuc, grypa, krztusiec, choroba papuzia.
choroby, których zakażenie następuje przez powłoki zewnętrzne, choroby tzw. kontaktowe, zakażenie przez skórę, błony śluzowe, oczy, nos, usta, narządy płciowe, odbyt, może być zakażenie bezpośrednie i pośrednie (wspólne przedmioty, grzebień, miska, ręcznik, pociel), choroby weneryczne (kiła, rzeżączka), przyranne (tężec, róża, ropnie), choroby odzwierzęce (wąglik, wścieklizna, nosacizna), grzybice skórne, inne choroby bakteryjne, zapalenie spojówek, świerzb.
Łańcuch epidemiczny – szereg powiązanych ze sobą ognisk epidemicznych. Wyróżniamy ogniwa:
źródło zakażenia,
mechanizm przekazywania zakażenia,
wrażliwa na zakażenie ludność.
Zapobieganie i zwalczanie chorób zakaźnych (sposoby przerywania łańcucha epidemicznego):
higiena gleby i ochrona źródeł wody,
niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych:
sanityzacja – polega na zmniejszaniu liczby drobnoustrojów w środowisku do poziomu bezpiecznego za pomocą wietrzenia, wycierania, zamiatania,, malowania, mycia, płukania z dodaniem detergentów, mydła, odgrywa ważną rolę w miejscach gdzie jest dużo ludzi),
dezynfekcja (postępowanie mające na celu niszczenie w środowisku zewnętrznym wegetatywnych form drobnoustrojów szkodliwych środkami chemicznymi lub fizycznymi, może być zapobiegawcza, ogniskowa, końcowa, metody fizyczne – spalanie, wysoka temperatura powietrza, para wodna, działanie światła słonecznego, metody chemiczne – zastosowanie środków chemicznych, związki chloru, związki fenolowe),
sterylizacja – wyjałowienie (zabiegi mające na celu zniszczenie wszelkich żywych drobnoustrojów występujących w określonym środowisku zarówno w postaci wegetatywnej jak i przetrwalnikowej),
niszczenie przenosicieli drobnoustrojów chorobotwórczych, przenosiciel – stawonogi, które przenoszą zarazki ze źródła zakażenia, z osobnika zakażonego na osobnika wrażliwego lub pośrednio na żywność, przenosiciel może być bierny i czynny,
dezynsekcja – niszczenie szkodliwych owadów i stawonogów środkami: mechanicznymi (siatki ochronne, lepy na muchy, spłukiwanie wody), fizycznymi (polegają na niszczeniu dorosłych owadów lub larw przez spalanie, stosowanie wrzątku pary, gorące i suche powietrze), biologicznymi (zastosowanie sił przyrody, zwiększanie populacji owadożernych, zarażanie owadów pasożytami, zmiana warunków klimatycznych), chemicznymi (można podzielić na: kontaktowe, środki działające na drogi oddechowe – cyjanowodór, środki działające przez drogi pokarmowe (trutki), środki odstraszające (olejek kamforowy, anyżowy),
deratyzacja – zwalczanie gryzoni myszołownych tj. myszy, szczury, korniki,, które są szkodnikami gospodarczymi ale i przenoszą drobnoustroje, metody deratyzacji: mechaniczno – fizyczne (łowienie za pomocą łapek, zatapianie nor, strzelanie), chemiczne (działanie na układ pokarmowy i oddechowy – trucizny rozsypywane, gazy trujące), biologiczne (ochrona naturalnych wrogów gryzoni tj. koty i psy, sowy, lisy, lub na sztucznym wywoływaniu chorób zakaźnych przez podrzucanie przynęt pokarmowych),
wykrywanie źródeł zakażenia i ich rejestracja: wykrywanie, izolacja, leczenie, izolacja też ludzi zdrowych, które się stykały z tymi osobnikami,
polepszenie warunków środowiska, bytowania, pracy ludności – chodzi o warunki sanitarne,
zwiększenie odporności osób znajdujących się w zasięgu ogniska zakaźnego (szczepienia ochronne – sztuczne uodpornianie czynne w następstwie wprowadzenia do organizmu człowieka szczepionki w postaci zabitego lub żywego ale pozbawionego zjadliwości drobnoustroju , dochodzi do wytworzenia przeciwciał odpornościowych, które uniemożliwiają rozmnożenie się w organizmie drobnoustroju chorobotwórczego, surowice – sztuczne uodpornianie bierne przez wprowadzenie do ustroju drogą poza jelitową gotowych przeciwciał w postaci surowic np. surowicy przeciwbłonicznej, przeciwtężcowej, jadu żmiji.
Wybierz Łopate! http://img255.imageshack.us/img255/8481/indexzg4.jpg