ANETA
KRUPA
GRUPA F

TEMAT: POJĘCIE I RODZAJE ORGANIZACJI

Organizacja jest pojęciem wieloznacznym. Różnorodność objaśnienia pojęcia ,, Organizacja” stworzyła konieczność określenia głównego znaczenia tego terminu. Pojęcie organizacja wywodzi się od greckiego słowa organizo, co znaczy tworzenie uporządkowanych harmonijnych całości. Ludzie nie tylko tworzą organizację, ale sami są ich tworzywem. Cele, struktura, ludzie i technika to główne składniki każdej organizacji, wszystkie są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają.¹ Pierwsza definicja, mówi że organizacja jest przedmiotem złożonym z elementów ze sobą powiązanych tak, że tworzą całość zależną od każdego z elementów ją tworzących. Klasyczna definicja organizacji, mówi że organizacja to grupa ludzi którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów. Wg. M. Bielskiego, organizacja ,, jest otwartym systemem społeczno-technicznym, zorientowanym celowo i mającym określoną strukturę (sposób uporządkowania).² Według tego autora posiadają one następujące cechy :

• są tworzone przez ludzi i nastawione na realizację ich celów,

• składają się z ludzi i innych zasobów,

• są systemami zachowującymi się rozmyślnie (możliwa zmiana lub korekta celów),

• są systemami otwartymi,

Z kolei T.Kotarbińki, uważał , że ,,organizacją jest pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej jej własnych elementów”³. Następna definicja pochodzi od W.Kieżuna, który twierdził, że istnieją trzy różne znaczenia organizacji. ,,Gdy mówimy: „Szkoła Główna Handlowa jest organizacją”, ⁴ stosujemy to określenie w sensie rzeczowym. W tym znaczeniu organizacją jest zespół ludzi powiązanych ze sobą wzajemnie oraz środkami i zasobami, którzy dążą do osiągnięcia wspólnego celu. W drugim przypadku wyróżniamy organizację atrybutową, mamy tu na myśli atrybut, czyli cechę rzeczy złożonej jaką jest sposób jej wewnętrznego zorganizowania. Ostatnim znaczeniem organizacji wg W.Kieżuna jest organizacja czynnościowa, czyli celowy świadomy proces polegający na racjonalnym łączeniu ludzi, zasobów w celu osiągnięcia tzw. efektu synergii. Kolejnymi badaczami , którzy poszukiwali definicji dla tego pojęcia byli J.G March i H.A. Simon dla nich ,,organizacja to swoiste zbiorowisko ludzi pozostających ze sobą w interakcjach, charakteryzujące się specyficzną strukturą i koordynacją⁵”. W ten sposób można dojść do wniosku, że nie ma jednej stałej definicji dla pojęcia organizacji. ,,Nie zależnie od treści jaka została przypisana temu pojęciu przez wielu badaczy można wyróżnić następujące cechy organizacji: celowość istnienia, rozmyślny charakter, złożoność z elementów i skomplikowanie, uleganie wpływom otoczenia oraz jego kształtowanie”. ⁶ Do najważniejszych aspektów organizacji można zaliczyć władzę, informację, korporację oraz klasyczną organizację typu biurokratycznego. Co nazywamy otoczeniem organizacji? Otoczenie organizacji jest to system silnie z organizacją powiązany, składający się z określonych elementów i ich relacji, który istotnie wpływa na organizację, i na który ona także oddziałuje. Można wyróżnić dwa rodzaje otoczenia wewnętrzny i zewnętrzny. Otoczenie zewnętrzne, czyli wszystko to, co jest na zewnątrz organizacji. Ten rodzaj możemy jeszcze podzielić na dwie warstwy. Otoczenie ogólne organizacji, które obejmuje niezbyt wyraźnie określone wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą wywierać wpływ na jej działania oraz otoczenie ogólne większości organizacji, które ma wymiar ekonomiczny, techniczny, społeczno- kulturowy, polityczno- prawny i międzynarodowy. Drugi rodzaj to otocznie wewnętrzne, które składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji, w skład, którego wchodzą 4 podstawowe elementy:

• zarząd (z cała polityką, którą realizuje),

• pracownicy (klienci wewnętrzni),

• kultura organizacji (klimat) system podstawowych norm i wartości, które w organizacji zostały uznane za ważne i zostały uznane przez pracowników,

• tożsamość organizacji;

Za główne rodzaje organizacji można uznać: organizacje dobrowolne i oparte na przymusie (totalne np. więzienia ), organizacje formalne i nieformalne ( tworzone dla ochrony słabszych uczestników, ale także dla zdobycia siły). Jak również organizacje sektora prywatnego (np. przedsiębiorstwa), sektora publicznego (należą do nich organizacje administracji i monopolistyczne przedsiębiorstwa), a także sektora pozarządowego (są nimi organizacje społeczne, spółdzielnie konsumentów czy producentów).

Spośród różnych prób schematycznego przedstawienia organizacji najbardziej znany jest model organizacji zaproponowany przez H. J. Leavitta. Został on sformułowany przez niego w 1965 roku. Autor ten uważa, że każdą organizację można ukazać jako układ czterech podstawowych elementów. Jakimi są ludzie, struktury, technologia oraz cele i zadania. Elementy te można również pogrupować ze względu na ich społeczny i techniczny wymiar. Między tymi czynnikami zachodzą wzajemne relacje. Leavitt zauważył, że są one wszystkie ze sobą powiązane i oddziaływają między sobą. Zmiana jednego z elementów systemu prowadzi do zmiany pozostałych trzech. Konsekwencją takiego rozumienia organizacji jest potrzeba uwzględnienia oddziaływania planowanej zmiany na każdy z tych czterech elementów. System stworzony przez Leavitta stanowił podstawę do myślenia o organizacji jako wieloczynnikowym systemie.

Klasyczny model organizacji

Po raz pierwszy model ten został opublikowany przez Leavitta w artykule „Applied organizational change in industry” opublikowanym na ramach czasopisma „Handbook of Organisations”. Stał się on jednym z fundamentów dla późniejszych modeli planowej zmiany.

Inny model organizacji zaproponował L. Krzyżanowski.

Według niego sednem organizacji jest człon kierowniczy jako układ sterujący .

Model organizacji według L. Krzyżanowskiego

Firma doradcza Mc Kinsey and Company w latach osiemdziesiątych XX w. zaproponowała opis

funkcjonowania organizacji za pomocą 7 elementów zarządzania, tzw. model 7S. Model ten

w centrum organizacji umieszcza ideały i normy jako wartości –

Model organizacji według firmy doradczej Mc Kinsey

Bibliografia:

1.Kieżun W., Sprawne zarządzanie organizacją, SGH, Warszawa 1997;

2.Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i praktyka, WN PWN, Warszawa 1996;

3.http://www.broneks.net/wp-content/uploads/2008/12/16_modele_organizacji.pdf

4.http://pl.wikipedia.org/wiki/Organizacja

5.Hatch M.J., (2001): Teoria organizacji. wyd. PWN.

6.Przybyła M. (red.), Organizacja i zarządzanie. Podstawy wiedzy menadżerskie, Wydawnictwa AE, Wrocław 2003;

7. http://mfiles.pl/pl/index.php/Model_Leavitta

---

1. Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i praktyka, WN PWN, Warszawa 1996;↩

2. Źródło. Bielski, Podstawy…,dz.cyt.s.31-32↩

3. Przybyła M. (red.), Organizacja i zarządzanie. Podstawy wiedzy menadżerskie, Wydawnictwa AE, Wrocław 2003↩

4. Kieżun W., Sprawne zarządzanie organizacją, SGH, Warszawa 1997;↩

5. M. (red.), Organizacja i zarządzanie. Podstawy wiedzy menadżerskie, Wydawnictwa AE, Wrocław 2003↩

6. M. (red.), Organizacja i zarządzanie. Podstawy wiedzy menadżerskie, Wydawnictwa AE, Wrocław 2003↩