ZAGADNIENIA NA ZALICZENIE PRZEDMIOTU:
Definicja polityki zagranicznej
Polityka zagraniczna – ( wg. Ziemowita Pietrasia) to proces formułowania i realizacji celów wewnątrzpaństwowych odzwierciedlający interesy narodu i jego części składowych.
Polityka zagraniczna państwa jest uwarunkowana przez politykę wewnętrzną państwa.
Polityka zagraniczna jest polityką całościową, nie należy do działań sektorowych.
Polityka zagraniczna odzwierciedla interesy narodowe jak i interesy innych państw( najważniejszym interesem jest racja stanu).
Polityka zagraniczna to także proces formułowania metod i środków realizacji interesów.
Polityka zagraniczna może być aktywna (wewnętrzne interesy państwa są zmienna niezależną) lub pasywna (zmienną niezależną jest stan środowiska międzynarodowego)
W państwach silnych agresywna polityka wewnetrzna kształtuje funkcje na zewnątrz państwa, natomiast w państwach słabych, polityka zewnętrzna innych państw kształtuje polityke wewnętrzna państw mniejszych/
Wymień i opisz formy współpracy międzynarodowej państw.
Międzynarodowa współpraca i integracja gospodarcza jest to proces scalania gospodarek narodowych, w wyniku którego powstają nowe organizmy gospodarcze o odmiennych właściwościach.
Bez współpracy międzynarodowej, niemożliwy byłby postęp tak szybki i w tak wielu dziedzinach jak obecnie.
Istnieje wiele płaszczyzn współpracy międzynarodowej:
współpraca gospodarcza,
kulturalna,
edukacyjna i naukowa,
działalność charytatywna,
w zakresie ochrony zdrowia,
współpraca związana z promowaniem idei rozwoju społecznego,
ochrony środowiska,
ochrony praw człowieka,
obrony i bezpieczeństwa,
w sprawach podatkowych,
w walce z przestępczością,
w dziedzinie oświaty,
w zakresie meteorologii, turystyki i wiele innych.
Wymienić cele polskiej polityki bezpieczeństwa.
Strategiczne cele polskiej polityki bezpieczeństwa:
-Zagwarantowanie niepodległości, suwerenności, integralności terytorialnej państwa oraz nienaruszalności jego granic; Zagwarantowanie ochrony demokratycznego porządku konstytucyjnego, ;;;;w tym w szczególności pełni praw i wolności oraz bezpieczeństwa obywateli RP;
Partnerska współpraca;
Stworzenie jak najlepszych warunków dla wszechstronnego i stabilnego rozwoju społecznego i gospodarczego kraju, dobrobytu jego obywateli, a także dla zachowania dziedzictwa narodowego i rozwoju narodowej tożsamości;
Wnoszenie wkładu w budowę trwałego, sprawiedliwego ładu pokojowego w Europie i na świecie, opartego na wartościach demokracji, praw człowieka, praworządności oraz solidarności.
Zasadnicze cele rp w dziedzinie obronności- Problem sprostania wyzwaniom i skutecznego przeciwstawiania się wszystkim potencjalnym zagrożeniom zewnętrznym.
Elementy systemu bezpieczenstwa narodowego RP-niezmiennością celów i zasad, wyjątkowy poziom bezpieczeństwa, gwarancja Sojuszu Północnoatlantyckiego
Wymienić główne cele polskiej prezydencji w Unii Europejskiej (zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa).
Wśród priorytetów polskiej prezydencji wymienia się m.in. rozwój Partnerstwa Wschodniego, troskę o bezpieczeństwo energetyczne, konkurencyjność oraz handel, a także kwestie związane z edukacją.
Wymienić i opisać wyzwania polskiej polityki wschodniej.
Opisz wyzwania polskiej polityki w Unii Europejskiej.
Wymienić cele polityki bezpieczeństwa Unii Europejskiej (patrz: Strategia bezpieczeństwa Unii Europejskiej).\
art. 11 Traktatu o Unii Europejskiej określono pięć przedstawionych poniżej celów WPZiB:
– ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;
– umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszelkich formach;
– utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu końcowego z Helsinek i celami Karty paryskiej, w tym dotyczącymi granic zewnętrznych;
– wspieranie współpracy międzynarodowej;
– rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawa, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności;
– W art. 2 lit. b) tytułu I Traktatu o Unii Europejskiej (Postanowienia wspólne) określono ogólne cele Unii, które mają zastosowanie także do ram WPZiB.
– Ponadto państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania klauzuli lojalności wobec UE. Artykuł 11 ust. 2 stanowi, że:
– popierają one aktywnie i bez zastrzeżeń WPZiB;
– powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności w stosunkach międzynarodowych;
– współpracują na rzecz umacniania i rozwijania wzajemnej solidarności politycznej.
Zmiany w Unii Europejskiej po Traktacie Lizbońskim.
13 grudnia 2007 r. podpisano w Lizbonie Traktat lizboński, który ustanawia nowe ramy prawne i sposób zorganizowania Unii Europejskiej. Traktat został opracowany po to, aby Unia Europejska w XXI wieku lepiej odpowiadała na stojące przed nią wyzwania. Dzięki wprowadzanym w Traktacie zmianom Unia będzie bardziej demokratyczna, przejrzysta i skuteczna w działaniu. Traktat wzmacnia rolę Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych, gwarantując obywatelom większą możliwość uczestnictwa w procesie decyzyjnym UE. Uproszczeniu i usprawnieniu ulegną metody pracy i zasady podejmowania decyzji w UE. Instytucje europejskie w istotnym zakresie zostaną zreformowane. Zwiększą się możliwości działania w dziedzinach o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii takich jak bezpieczeństwo energetyczne czy walka z terroryzmem. Traktat wprowadza ponadto istotne zmiany w tak ważnej sferze działalności, jak polityka zagraniczna, m.in. poprzez ustanowienie funkcji Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych oraz powołanie Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych. Zmiany te przyczynią się do lepszego promowania interesów i wartości europejskich w świecie oraz umocnienia pozycji międzynarodowej UE.
Traktat lizboński musi zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich
Opisz:
Wspólną Politykę Zagraniczną Unii Europejskiej Podstawą wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE jest tzw. „łagodna sila”: zastosowanie dyplomacji, w razie konieczności popartej środkami handlowymi, pomocą i misjami pokojowymi, w celu rozwiązania konfliktów i doprowadzenia do porozumienia międzynarodowego.UE wysłała misje pokojowe w wiele regionów świata dotkniętych konfliktem.
-; Europejska Służba Działań Zewnętrznych, Jej zadaniem będzie wspieranie urzędu Wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który powstał na mocy Traktatu z Lizbony i w wyniku działań Rady Ministrów. - pomocnicze ciało dyplomatyczne względem Wysokiego Przedstawiciela, którym obecnie jest Catherine Ashton. Za jej powołanie, oprócz Ashton, odpowiedzialna jest Komisarz ds. stosunków zewnętrznych Benita Ferrero-Waldner[1]. Służba została powołana przez Traktat lizboński. Rozpoczęcie działalności nastąpiło w roku 2009, wraz z wejściem w życie traktatu. Utworzenie służby zewnętrznej UE oraz nadanie jej cech służby dyplomatycznej popierają instytucje Unii, głównie Parlament Europejski i Komisja, które w serii dokumentów wskazywały na potrzebę dalszego rozwoju służby zewnętrznej i przekształcenia jej w służbę dyplomatyczną Unii Europejskiej. Taka postawa spotyka się z niechęcią niektórych państw członkowskich (głównie Wielkiej Brytanii), które obawiają się osłabienia własnego instrumentarium w zakresie polityki zagranicznej i jednocześnie nadawania zbyt wyraźnych cech państwowych Unii Europejskiej. O pomoc dyplomatyczną zwrócić się do niej będzie mógł każdy obywatel Unii- co jest rozwinięciem obecnej możliwości zwracania się do służby zagranicznej innego państwa członkowskiego, jeżeli w państwie pobytu nie występuje placówka dyplomatyczna lub konsularna państwa z którego się pochodzi.
Stanowisko Wysokiego Przedstawiciela UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (pot. Monsieur PESC[1]) - organ Unii Europejskiej odpowiedzialny za prowadzenie Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Wysoki przedstawiciel jest powoływany na pięcioletnią kadencję. Pierwszym był Jürgen Trumpf, a obecnie (od 1 grudnia 2009 r.) funkcję tę sprawuje Brytyjka Catherine Ashton.
Geneza tego organu sięga poprzedzającej szczyt Unii w 1997 r. Konferencji Międzyrządowej, która odbywała się rok wcześniej i była poświęcona reformie WPZiB. Wówczas państwa członkowskie UE postanowiły podnieść rolę Sekretariatu. Sprawiło to, iż traktat amsterdamski ustanowił urząd wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Stanowisko to zostało wówczas połączone z funkcją Sekretarza Generalnego Rady.
Obecnie zadaniem tego organu, jest dowodzenie unijną dyplomacją. Działa on z upoważnienia Rady. Jest mianowany przez Radę Europejską, która wybiera go kwalifikowaną większością głosów, za zgodą przewodniczącego Komisji. Jego wybór musi zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski[2]. Jego kadencja może zostać zakończona w ten sam sposób[3]. Zgodnie z art. 5 Protokołu dołączonego do TUE[4], kadencja Wysokiego przedstawiciela jest połączona z kadencją Komisji Europejskiej. W wykonywaniu jego obowiązków wspiera go Europejska Służba Działań Zewnętrznych, która współpracuje ze służbami dyplomatycznymi państw członkowskich. Składa się ona z urzędników właściwych służb Sekretariatu Generalnego Rady i Komisji oraz osób wyznaczonych przez krajowe służby dyplomatyczne[5]. Stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. WPZiB piastuje obecnie (od 1 grudnia 2009 roku) Brytyjka Catherine Ashton.
; Przewodniczący Rady Europejskiej- Przewodniczący Rady Europejskiej jest wybierany przez Radę Europejską większością kwalifikowaną na okres 2,5 roku z jednokrotną możliwością odnowienia kadencji. Nowym uprawnieniem przewodniczącego jest reprezentowanie Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa[1].
Stanowisko to (zwłaszcza w odniesieniu do traktatu lizbońskiego, w związku ze znacznym wzrostem jego znaczenia) bywa potocznie nazywane stanowiskiem "Prezydenta Unii Europejskiej". Nazwa ta nie jest ujmowana w oficjalnych dokumentach. [potrzebne źródło]
19 listopada 2009 na spotkaniu Rady Europejskiej w Brukseli desygnowano na przewodniczącego premiera Belgii Hermana Van Rompuy. Objął on urząd 1 grudnia 2009 - wraz z wejściem w życie traktatu z Lizbony.
Przed wejściem w życie traktatu Przewodniczącym RE była każdorazowo głowa państwa lub szef rządu kraju aktualnie sprawującego prezydencję Rady Unii Europejskiej. Było to więc stanowisko o niewielkim znaczeniu, jako że zmieniało się wraz z każdą prezydencją (co 6 miesięcy). Przewodniczący był odpowiedzialny głównie za przygotowanie, przewodniczenie i przedkładanie sprawozdań ze szczytów Rady Europejskiej i nie miał żadnych uprawnień wykonawczych
Wymień główne założenia nowej koncepcji strategicznej NATO – Lizbona 19-20 listopad 2010.-
Szczyt NATO w Lizbonie w 2010 lub 22. Szczyt NATO – międzynarodowy szczyt państw członkowskich Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) na szczeblu szefów państw i rządów odbywający się w dniach 19–20 listopada 2010 w Lizbonie w Portugalii. Oprócz członków NATO wzięły w nim udział również państwa uczestniczące w misji ISAF w Afganistanie oraz inni zaproszeni goście.
Jednym z głównych zadań szczytu było przyjęcie nowej Koncepcji Strategicznej Paktu Północnoatlantyckiego, wyznaczającej jego cele na kolejną dekadę. Dodatkowo w jego trakcie podjęte zostały decyzje w zakresie czasu trwania i charakteru misji ISAF, reformy strukturalnej Sojuszu, charakteru systemu obrony przeciwrakietowej NATO oraz współpracy z zagranicznymi partnerami, w tym zacieśnianiu stosunków z Rosją.
Przeciwko obradom szczytu protestowali członkowie organizacji lewicowych, antyglobalistycznych, pacyfistycznych i związków zawodowych. Demonstracje miały pokojowy przebieg.
Literatura:
1. Baylis J., Smith, Globalizacja polityki światowej, Wyd. UJ, Kraków 2008.
2. Cziomer E., Zyblikiewicz L.W., Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, PWN, Warszawa 2006.
3. Guzicki W., Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2008.
4. Jakubczak R., Flis J., Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, BELLONA, Warszawa 2006.
5. Koziej S., Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006.
6. Kuźniar R. (red.), Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2001.
7. Kuźniar R., Polityka i siła, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005.
8. Jacek Czaputowicz (red.), Polityka zagraniczna Polski – Unia Europejska, Stany zjednoczone, sąsiedzi. PISM, Warszawa 2008.