Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r.

Zmiana konstytucji

Konstytucja z 2 kwietnia należy do jednych do kręgu sztywnych ustaw zasadniczych, przewidujących specjalny, utrudniony tryb jej zmiany, znacznie różniący się od uchwalania ustaw zwykłych. Rozróżnienia się  w jej przepisach konstytucyjnych norm podlegających zmianie na podstawie zróżnicowanego trybu i zasad wprowadzania poprawek oraz pozostałych norm . Jest ona typową formalną konstytucją sztywną, i tak jak to występowało w polskiej tradycji konstytucyjnej nie zawiera ona norm niezmiennych, jak to czyni szereg konstytucji na europejskich, jak na przykład niemiecka Ustawa Zasadnicza, czy też Konstytucja Republiki Francuskiej. Wynika z tego, że każdy przepis naszej ustawy zasadniczej może ulec zmianie, a różnica polega jedynie w procedurze zmiany jej przepisów. Nie rozróżnia ona także zwykłych poprawek konstytucyjnych od rewizji całej konstytucji
Zmianą Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje artykuł 235 zamieszczony w rozdziale XII. Na jego podstawie projekt ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej. Tylko do tych podmiotów należy inicjatywa ustawodawcza mająca na celu zmianę konstytucji. Znamienne jest, że wniosek z projektem poprawek konstytucyjnych może przedstawić prezydent, a takiego uprawnienia nie posiada rząd, który musi wszelkie propozycje zmian kierować do parlamentu za pośrednictwem posłów. Senat może jako organ państwowy może wnieść projekt zmiany konstytucji a nie mogą tego czynić poszczególni senatorowie, jak to występuje miedzy innymi we Francji. Natomiast posłowie mogą przedstawić poprawki konstytucyjne "od środka", jedynie istnieje wymóg, aby zgłosiło je co najmniej 92 posłów zasiadających w Sejmie.
    Według artykułu 235 &2 zmiana konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. Wynika z tego, że jedynym ustrojodawcą w Polsce jest parlament, który ma wyłączne prawo do uchwalania ustaw zmieniających ustawę zasadniczą, żaden inny organ, nawet jeśli byłby nawet wyposażony przez przepisy konstytucyjne w uprawnienie do wydawania aktów równych w swej mocy ustawie nie ma prawa zamieniać przepisów konstytucyjnych.
    Paragraf 3 artykułu 235 przewiduje wymóg, iż pierwsze czytanie projektu zmian może nastąpić jedynie po upływie trzydziestego dnia od przedłożenia go Sejmowi. Jest to znacząca różnica, co do uchwalania zmian konstytucyjnych, odbiegająca w wyraźny sposób od zwykłego trybu uchwalania ustaw przez Sejm.
    Na podstawie paragrafu czwartego ustawę o zmianie konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy    ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Ustawodawca tu przewidział dla zmiany konstytucji specjalny, kwalifikowany sposób głosowania nad projektem zmian, co ma podkreślić nadrzędność konstytucji w systemie aktów prawnych, a także utrudnić częste zmiany ustawy zasadniczej, co ma zgubny wpływ na stabilność polityczną kraju. Z drugiej zaś strony aby dokonać zmian będzie musiała powstać szeroka koalicja ugrupowań politycznych, co również będzie miało pozytywny wpływ na scenę polityczną kraju.
Od zwykłego trybu wnoszenia poprawek konstytucyjnych nasza ustawa zasadnicza wyłącza  przepisy zawarte w rozdziale pierwszym, a odnoszące się do ustroju państwa, rozdziale drugim, w którym zwarte są przepisy mówiące o podstawowych wolnościach, prawach i obowiązkach obywateli oraz rozdziale dwunastym, dotyczącym sposobu zmiany konstytucji.
W powyższym przypadku konstytucja przewiduje nieco odrębną procedurę, polegającą na wydłużeniu terminu od pierwszego czytania projektu zmiany konstytucji do jego uchwalenia  jej przez Sejm do sześćdziesięciu dni. Przed ich upływem nie może nastąpić zmiana powyższych przepisów konstytucji. Ponadto w terminie do 45 dni od uchwalenia ustawy przez Senat prezydent, 1/5 ustawowej liczby posłów oraz Senat mogą zażądać przeprowadzenia referendum zatwierdzającego ustawę zmieniającą konstytucję. Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących.
    Uchwaloną ustawę zmieniającą konstytucję lub też przyjętą w referendum konstytucyjnym, Marszałek przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, który podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.