36. Zdefiniować zagrożenie radiacyjne naturalnymi substancjami promieniotwórczymi.

W rozumieniu zarządzenia zagrożenie radiacyjne naturalnymi substancjami promieniotwórczymi oznacza występowanie w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych zagrożenia promieniowaniem jonizującym, wynikającego z możliwości:

1) wchłonięcia do organizmu krótkożyciowych produktów rozpadu radonu lub izotopów radu, lub

2) ekspozycji na promieniowanie gamma emitowane przez osady dołowe i skały górotworu.

Ustala się dwie klasy zagrożenia radiacyjnego naturalnymi substancjami promieniotwórczymi w podziemnych zakładach górniczych.

2. Do klasy A zagrożenia radiacyjnego naturalnymi substancjami promieniotwórczymi zalicza się wyrobiska, w których istnieje zagrożenie otrzymania rocznego efektywnego równoważnika dawki większej niż 5 mSv, ale nie przekraczającej wartości 20 mSv.

3. Do klasy B zagrożenia radiacyjnego naturalnymi substancjami promieniotwórczymi zalicza się wyrobiska, w których istnieje zagrożenie otrzymania rocznego efektywnego równoważnika dawki większej niż 20 mSv.

37. Podstawowe własności metanu ?

CH4 –jest gazem bezbarwnym, bez zapachu i bez smaku. Jest gazem znacznie lżejszym od powietrza. Wybucha, przy zawartości od 5 % - 15 %, przy czym wybuch może nastąpić gdy w powietrzu kopalnianym jest wystarczająca ilość tlenu (co najmniej 12 %). Poza tym przedziałem metan jako gaz palny spala się nie wybuchowo. Najsilniejszy wybuch następuje przy stężeniu metanu wynoszącym 9,5 %. Temperatura zapłonu wynosi 650⁰C a temperatura wybuchu 1500⁰C. Natomiast przy wybuchu metanu o stężeniu 9,5 % temperatura może osiągnąć wartość 2650⁰C, a maksymalne ciśnienie wybuchu 650 Pa przy czym wybuch metanu ma charakter reakcji łańcuchowej.

38. Omówić charakterystyczne stężenia metanu z powietrzem ?

Wybucha, przy zawartości od 5 % - 15 %, przy czym wybuch może nastąpić gdy w powietrzu kopalnianym jest wystarczająca ilość tlenu (co najmniej 12 %). Najsilniejszy wybuch następuje przy stężeniu metanu wynoszącym 9,5 %

39. Zwłoka zapłonu metanu - praktyczne zastosowanie ?

Fakt istnienia opóźnienia zapłonu metanu może być wykorzystany do stosowania odpowiednich materiałów wybuchowych, dla których czas ochładzania produktów wybuchu jest mniejszy od czasu opóźnienia wybuchu. Temperatura produktów wybuchu metanu w wolnej przestrzeni wynosi około 1875°C, a w przestrzeni zamkniętej dochodzi do 2150-2650°C.

40. Co to jest lont a co fontanna i fukacz metanu ?

Lont metanowy - warstwa metanu tworząca się pod stropem wyrobiska górniczego, pochodząca z wydzielania się metanu ze szczelin skał stropowych.
Fukacz metanu – samoistny gwałtownego wypływu dużej ilości metanu z szczelin górotworu

fontanna gazowa - potocznie: obfity i regularny wypływ gazu z wyraźnym sykiem ze szczelin w skałach, np. wypływ dwutlenku węgla lub metanu.