BEHAWIORYZM WG B.F. SKINNERA

Skinner uważał, że: „Człowiek może być kierowany przez środowisko, ale należy pamiętać, że środowisko jest prawie całkowicie ukształtowane przez niego”.

1. Burrhus Frederic Skinner => Jeden z najwybitniejszych psychologów na świecie (ortodoksyjny behawiorysta), twórca teorii uczenia się, który opracował zasady uczenia programowego. W swojej działalności nawiązywał on do behawioryzmu klasycznego Watson’a- popierał dwa poglądy klasycznego behawioryzmu, lecz odrzucał pewne koncepcje fizjologiczne w znaczeniu Pawłowa. Uważał, że w behawioryzmie najważniejsze są nagrody i kary. Uważał, że:

a) Obserwacje na zwierzętach mają bezpośrednie zastosowanie w interpretacji zachowania ludzkiego.

b) Schemat zachowania rozumiemy jako reakcję na bodziec (jest zadowalające)

c) Badacz powinien się interesować danymi obserwowanymi

d) Wykluczał znaczenie terminów (desygnatów), którymi nauka nie powinna się zajmować.

6. Prawa reakcji i odruchu wg Skinner’a:

a) Prawo progu => mówi o tym, że do wywołania określonej reakcji niezbędna jest pewna minimalna siła bodźca.

b) Prawo latencji => mówi o tym, że istnieje ukryty czas wystąpienia reakcji po zadziałaniu bodźca.

c) Prawo siły reakcji => siła reakcji jest funkcją intensywności bodźca (im silniejszy bodziec, tym silniejsza reakcja).

d) Prawo powinności => reakcja może się pojawić przez pewien czas po ustaniu bodźca

e) Prawo czasowego sumowania => przedłużenie działania bodźca może dać podobny efekt jak nasilenie intensywności bodźca.

2. Dwie odmiany zachowania organizmu wg Skinner’a:

a) Zachowanie reaktywne => ma miejsce gdy zarówno S (bodziec), jak i R (reakcja) są obserwowane wzrokowo oraz gdy reakcja pojawia się jako następstwo S (bodźca).

b) Zachowanie sprawcze => mówimy o nim gdy możemy obserwować R, gdy S nie jest dostępne naszej obserwacji. Zachowanie jest sprawcze, gdy jakaś właściwość organizmu sprawia, iż jest on aktywny i demonstruje reakcje dotychczas mu nieznane.

Rozróżnienie zachowań reaktywnych i sprawczych pozwoliło Skinner’owi precyzyjnie odróżnić warunkowanie klasyczne od instrumentalnego

a) Zachowanie reaktywne => jest następstwem warunkowania klasycznego, tzn. działa bodziec obojętny, następuje wzmocnienie i reakcja odruchu motorycznego.

b) Zachowanie instrumentalne => jest przypadkiem uczenia się. Jest to reakcja, która nie jest poprzedzana określonym bodźcem.

3. Behawioryzm wg Skinner’a:

a) Jest powrotem do oświeceniowego sensualizmu (John Locke).

b) Człowiek jest maszyną, tzn. jest on złożonym układem bodźców, a jego złożoność jest wyjątkowa.

c) Przedstawił człowieka ubezwłasnowolnionego przez środowisko

4. Najważniejsze twierdzenia behawioryzmu:

a) Świadomość nie istnieje, a jeśli istnieje to nie może być przedmiotem psychologii, tzn. nie może rejestrować i sprawdzać przeżyć psychologicznych

b) Człowiek w swoim życiu psychicznym i w reakcjach nie jest autonomiczny, ale zdeterminowany przez środowisko fizycznie i społecznie, a więc poprzez rodzinę, instytucje społeczne, szkołę, media, a także instytucje państwowe.

c) Przedmiotem psychologii są tylko dające się zarejestrować zewnętrzne reakcje na bodźce, a więc ramy zewnętrzne, reakcje fizjologiczne czyli zewnętrzne zachowania.

d) Psychologia może tylko działać na związki między bodźcami (S), a reakcjami (R) bez brania pod uwagę wewnętrznych procesów psychicznych.

5. Model psychiki:

S => ? (Pusta skrzynka) => R

Reakcja jest funkcją bodźca wg wzoru => R = f (S)

* Późniejsi behawioryści (np. E. Tolman), zmienili ten model uwzględniając czynności psychiczne (wewnętrzne). Behawioryzm w swoich założeniach metodologicznych zbyt upraszczał rzeczywistość. Przyczynił się on poprzez ostre wymogi badań do ustalenia cennych prawidłowości, np. teoria kształtowania nawyków.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Godność wg Skinner’a => układ bodźców, który nie zmusza do zachowań

* Osobowość wg Skinner’a => jest to zespół nawyków powstających w procesie uczenia się lub jest to lustrzane odbicie sytuacji, nie różnicuje cech człowieka.

* Środowisko => jest to trwały układ elementów w społeczeństwie

* Sytuacja => jest to układ elementów w określonym czasie.