1. Kryteria doboru łożysk tocznych

Dla poprawnego doboru łożyska konieczne jest posiadanie danych dotyczących:

a) rodzaju i wielkości przenoszonego obciążenia

b) wstępnie dobranej średnicy czopa

c) prędkości obrotowej wału

d) liczby godzin pracy łożyska

e) charakteru obciążenia łożyska

2. Podział łożysk tocznych

a) ze względu na przenoszoną siłę:

- łożyska poprzecze

- łożyska wzdłużne

b) ze względu na kształt elementów tocznych:

- kulkowe - przenoszą obciążenia poprzeczne i wzdłużne, stosowane przy obciążeniach małych i dużych,

- walcowe – przenoszą duże obciążenia poprzecze,

- igiełkowe – stosowane przy dużych obciążeniach poprzecznych, gdy istotne jest zmniejszenie gabarytów,

- stożkowe – stosowane przy przenoszeniu jednocześnie obciążeń poprzecznych i wzdłużnych,

- baryłkowe – stosowane przy dużych obciążeniach.

4. Definicja nośności dynamicznej i statycznej

Nośność dynamiczna łożyska jest to obciążenie stałe pod względem wartości i kierunku, które łożysko może przenieść przy minimalnej trwałości równej 1 mln obrotów.

Nośność statyczna jest to obciążenie statyczne powodujące trwałe odkształcenie części tocznej i bieżni, w najbardziej obciążonym obszarze ich tyku, równe 0,0001 średnicy części tocznej.

5. Pasowania łożysk tocznych

6. Łożyskowanie na O, na X, typu tandem

7. Sposoby uszczelniania

a) pierścienie filcowe - dla prędkości obwodowej v < 4 [m/s]

b) pierścienie gumowe – dla prędkości obwodowej v < 12 [m/s]

c) uszczelnienia labiryntowe – dla prędkości obwodowej v > 12 [m/s]

8. Trwałość godzinowa

Trwałość łożyska jest to liczba milionów obrotów wykonanych przez jeden z pierścieni łożyska względem drugiego pierścienia, do chwili wystąpienia widocznych objawów zmęczenia materiału jednego z pierścieni lub części tocznej.

Trwałość łożyska oblicza się ze wzoru:

Trwałość godzinowa:

9. Warunek zużycia ściernego łożyska

Zużycie ścierne powstaje wtedy, gdy ubytek materiału w warstwie wierzchniej jest spowodowany oddzielaniem cząstek wskutek mikroskrawania, rysowania lub bruzdowania. Taki proces powstaje wtedy, gdy w obszarach tarcia współpracujących elementów znajdują się luźne lub utwierdzone cząstki ścierniwa albo wystające nierówności twardszego materiału, które spełniają rolę umiejscowionych mikroostrzy. Analogicznie będą działać utlenione produkty zużycia w obszarze tarcia.

10. Zalety łożysk tocznych i ślizgowych

Zalety łożysk tocznych w stosunku do ślizgowych:

a) znacznie mniejsze tarcie w chwili początku ruchu i mały wpływ prędkości obrotowej na tarcie

b) prosty sposób smarowania bez konieczności nadzoru, małe zużycie smaru

c) większa nośność w odniesienie do jednostki szerokości łożyska

d) nie wymagają dotarcia

e) daleko idąca normalizacja wymiarów, jakości, trwałości

f) wysoka jakość – produkcja w wyspecjalizowanych fabrykach, łatwość wymiany

Łożyska toczne ustępują ślizgowym:

a) pod względem cichobieżności

b) przy silnych wstrząsach, gdy łożysko nie obraca się

c) w wykonaniach dwudzielnych

d) przy dużych średnicach i dużych obciążeniach, zwłaszcza dynamicznych

e) jako łożyska wzdłużne do największych obciążeń

f) przy największych prędkościach obrotowych

g) łożyska ślizgowe zapewniają nośność przy mniejsze średnicy