Organizacja Narodów Zjednoczonych ( 1945)
-Pomysł powołania organizacji, która stałaby na straży pokoju, pojawiła się w czasie II wojny światowej. Z inicjatywą jej utworzenia wystąpiły USA i Anglia.
-konferencja założycielska miała miejsce w San Francisco z udziałem 50 państw.
-obecnie do ONZ należy 192 państwa.
-Organizacja miała stać na straży powojennego ładu międzynarodowego.
GŁÓWNE CELE ONZ:
-dążenie do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa światowego
-tłumienie wojen
-rozwijanie współpracy międzynarodowej
-ochrona praw i godności człowieka
-popieranie rozwoju społeczno-gospodarczego wszystkich państw i narodów
ORGANY ONZ:
-Rada Bezpieczeństwa (Nowy Jork)-5 stałych członków i 10 członków niestałych
-Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości-(Haga)-15 sędziów, kadencja-9 lat, co 3 lata wymieniana 1/3 składu
-Sekretarz Generalny ONZ (Nowy Jork)-kadencja 5 lat
-Rada Powiernicza ?zawiesiła działalność
-Rada Gospodarcza i Społeczna (Genewa i Nowy Jork) 54 państwa, kadencja 9 lat, co 3 lata wymiana 1/3 składu
Polska mimo, że nie brała udziału w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco, należy do grona założycieli.
Rada Europy (1949):
-powołana w celu obrony praw człowieka
-założyciele: Anglia, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Irlandia, Dania, Norwegia, Szwecja, Włochy,
-siedziba- Strasburg
ZADANIA:
-ochrona praw człowieka
-wspieranie demokracji i rządów prawa
-wspieranie rozwoju różnorodności kulturowej
-rozwiązywanie problemów społecznych
-walka z dyskryminacją i nietolerancją
-współpraca prawna
-edukacja
-ochrona środowiska
GŁÓWNE ORGANY:
-Komitet Ministrów ?czuwa nad przestrzeganiem zobowiązań państw członkowskich
-Zgromadzenie Parlamentarne
-Kongres Władz Lokalnych i Terytorialnych
-Sekretariat
Polska od 1991 r.
NATO-Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego: (1949)
-główną przyczyną jego utworzenia była obawa państw Europy Zachodniej przed agresją ze strony Związku Radzieckiego
-w Waszyngtonie 10 państw Europy Zachodniej (Islandia, Norwegia, Wielka Brytania, Holandia, Belgia, Luksemburg, Dania, Portugalia, Francja, Włochy) oraz Kanada i USA podpisały pakt.
-początkowo siedziba w Paryżu, po wycofaniu się Francji (1967)siedzibę przeniesiono do Brukseli
Rozwój NATO:
-1952r.- Grecja, Turcja
-1955r.- Niemcy
-1982r.- Hiszpania
-1999r.- Polska, Czechy, Węgry
-2004r.- Estonia, Łotwa, Litwa, Słowenia, Słowacja, Rumunia, Bułgaria
Cele i zadania:
-współpraca i rozwijanie przyjaznych stosunków międzynarodowych
-rozwiązywanie sporów międzynarodowych-pokojowo
-wzajemna pomoc, w tym wojskowa, w razie napaści na którekolwiek z państw członkowskich (napaść na jednego członka jest traktowana jak napaść na wszystkie państwa)
-koordynacja polityki wojskowej i obronności kraju
-wzmacnianie potencjału obronnego państw członkowskich
Najważniejsze organy NATO:
-Rada Północnoatlantycka-podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje
-Komitet Wojskowy-najważniejszy organ wojskowy NATO
-Komitet Planowania Obrony
-Grupa Planowania Nuklearnego-sprawy dotyczące broni jądrowej -jej rozmieszczenia, zabezpieczenia itd.
-Sekretarz Generalny-wykonywanie uchwał, reprezentowanie Paktu na zewnątrz, kadencja- 4 lata
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (1994)
*zadania:
-bezpieczeństwo w Europie
-pokojowe rozstrzyganie sporów
-ochrona praw człowieka
*najważniejsze organy i instytucje OBWE:
-Spotkanie Szefów Państw lub Rządów (co 2 lata)
-Rada Ministerialna-organ decyzyjny
-Wysoka Rada- nadzoruje prace organizacji między sesjami
-Stała Rada- kieruje pracami, oraz bieżącą polityką . Zbiera się raz w tygodniu.
Składa się z przedstawicieli państw.
-Zgromadzenie Parlamentarne- składa się z przedstawicieli parlamentów. Omawia sprawy związane z działalnością organizacji.
-Przewodniczący ? ustala realizację zadań organizacji. Tę funkcję pełni przez rok minister spraw zagranicznych jednego z państw.
Siedziba - Wiedeń.
Wspólnota Niepodległych Państw (1991)
-twórcy: Rosja, Ukraina, Białoruś
-później dołączyły wszystkie państwa byłego ZSRR(12) z wyjątkiem republik bałkańskich
-CELE I ZADANIA:
Współpraca gospodarcza i wspólna polityka celna
Walka ze zorganizowaną przestępczością
Współpraca w dziedzinie polityki obronnej
Koordynowanie polityki zagranicznej
Pokojowe rozstrzyganie sporów miedzy państwami
Współpraca w dziedzinie zdrowia, polityki społecznej, migracyjnej i ochrony środowiska
GŁÓWNE ORGANY:
Rada Szefów Państw (rada spotyka się 2 razy do roku, podejmuje najważniejsze decyzje dotyczące państw członkowskich
Rada Szefów Rządów ? zwykle zbiera się 4 razy do roku, jej zadaniem jest koordynowanie działalności wojskowej i ekonomicznej WNP
Rada Ministrów Spraw Zagranicznych ? przeprowadza konsultacje na temat ważnych wydarzeń w stosunkach międzynarodowych
Rada Ministrów Obrony ? zajmuje się problematyką wojskową
Komisja Praw Człowieka ? nadzoruje realizację zobowiązań państw członkowskich w dziedzinie praw człowieka
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)- 1960
-twórcy: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania
-następnie przystąpiły: Finlandia, Islandia, Lichtenstein
*Celem organizacji jest likwidacja ograniczeń we wzajemnych obrotach handlowych i utworzenie strefy wolnego handlu
*Najważniejszym organem jest złożona z przedstawicieli państw członkowskich Rada, która podejmuje najważniejsze decyzje.
-siedziba-Genewa
-obecnie członkami są tylko: Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria
-w 1992 r. państwa EFTA wspólnie z UE utworzyły Europejski Obszar Gospodarczy ( stref wolnego handlu)
Inicjatywa Środkowoeuropejska (1989)
Powstała z inicjatywy Włoch
-początkowo obejmowała tylko 4 państwa (Włochy, Austria, Jugosławia, Węgry). W latach 1990-1994 do organizacji przystąpiła większość państw Europy Środkowo-Wschodniej , w tym Polska w 1991 r.
-celem jest umacnianie stabilizacji i bezpieczeństwa w Europie Środkowej
Rozwijanie współpracy między państwami członkowskimi we wszystkich sferach życia oraz likwidowanie różnic między państwami postkomunistycznymi a Europą Zachodnią
-organami są odbywające się raz w roku spotkania szefów rządów, ministrów spraw zagranicznych, delegacji parlamentarnych , oraz sekretariat
Grupa Wyszehradzka 1991
-Polska, Czechy, Słowacja, Węgry
-brak stałych organów- współpraca ogranicza się do konsultacji szefów państw i rządów-współpraca ekonomiczna i polityczna, oraz umacnianie więzi społecznych
Unia Zachodnioeuropejska (UZE)- 1954
Utworzona przez Francję, Holandię, Belgię, Luksemburg, Wielką Brytanię, RFN, Włochy.
W latach 90-tych przystąpiły: Grecja, Hiszpania, Portugalia,
-organizacja ma charakter obronny
-jej celem jest utrwalanie pokoju i bezpieczeństwa, wspieranie integracji europejskiej oraz wzajemna pomoc w razie napaści na jedno z państw członkowskich
-organy:
*Rada UZE ? składa się z przedstawicieli państw członkowskich, podejmuje najważniejsze decyzje
* Zgromadzenie Parlamentarne ? organ doradczy złożony z przedstawicieli państw członkowskich)
*Sekretariat
-siedziba ? Bruksela
Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (CEFTA)- 1992
-układ o współpracy gospodarczej podpisany przez państwa Grupy Wyszehradzkiej
-w II połowie lat 90-tych przystąpiły: Rumunia, Bułgaria, Słowenia, Chorwacja i Macedonia
-w 2004 r. Z CEFTA wystąpiły: Polska, Węgry, Słowacja, Czechy i Słowenia w związku z kolejnym rozszerzeniem UE.
Cele:
-popieranie, poprzez rozszerzenie wymiany handlowej, harmonijnego rozwoju stosunków gospodarczych pomiędzy stronami i sprzyjanie w ten sposób rozwojowi gospodarczemu, poprawie warunków życia i pracy, zapewnienie uczciwych warunków konkurencji w handlu między stronami;
-organizacja nie posiada rozbudowanych struktur. Jedynym organem jest Komitet Współpracy, w którego skład wchodzą ministrowie zajmujący się handlem zagranicznym lub dziedzinami będącymi przedmiotem obrad. Poza tym szefowie państw członkowskich spotykają się raz do roku.
TERRORYZM
Terroryzm- ogólnie tym mianem określa się użycie siły lub przemocy wobec ludzi , aby ich zastraszyć i wymusić określone zachowania. Jest to brutalny atak dokonany z premedytacją
AL-KAIDA ? organizacja o podłożu religijnym, założona w 1988 r, przez Osamę bin Ladena, jest symbolem terroryzmu muzułmańskiego.
Początkowo miała na celu przeciwstawienie się sowieckiej inwazji na Afganistan. Potem za głównego wroga uznała świat zachodni. Jednocześnie atakuje jego sojuszników w Świecia arabskim- w Arabii Saudyjskiej, Jordanii i Egipcie.
Stosuje bezwzględne metody. Jest sprawcą zamachu na Word Trade Center w Nowym Jorku? 11 września 2001 r.
Obecnie najwięcej ataków tej organizacji ma miejsce w Iraku.
Zdecydowana walka z tym ugrupowaniem ze strony USA oraz jej sojuszników wypływa także z przypuszczenia, że terroryści Al-Kaidy są zdolni do użycia bomby atomowej, oraz broni biologicznej i chemicznej.
HAMAS- palestyńska (islamska) organizacja działająca od lat 80-tych XX w. na obszarach okupowanych przez Izrael.
-jej założycielem i przywódcą duchowym był szejk Achmed Jasmin;
Celem organizacji jest zniszczenie państwa Izrael i usunięcie Żydów z Palestyny.
-obecnie sprawuje władzę w Strefie gazy
KRAJ BASKÓW I WOLNOŚĆ (ETA)- 1959 R.
-organizacja walcząca na pograniczu Hiszpanii i Francji o utworzenie niepodległego Kraju Basków
-w 1973 r. ETA zamordowała premiera Hiszpanii Carrero Blanco.
-na początku 2006 r. organizacja ogłosiła zawieszenie broni, które zerwała już w grudniu tego samego roku.
IRLANDZKA ARMIA REPUBLIKAŃSKA (IRA) ? 1919 R.
-głosiła konieczność obalenia rządów brytyjskich w Irlandii Północnej i połączenie jej z Republiką Irlandii
-wymierzona także przeciw protestantyzmowi
-w 2005 r. ogłosiła zawieszenie działalności, próbując zrealizować swoje cele sposobami politycznymi.
FRAKCJA CZERWONEJ ARMII (RAF)- lewackie ugrupowanie terrorystyczne działające na terenie Niemiec od lat 60-tych do 90-tych XX w.
-pierwszymi przywódcami byli:
*Andreas Baader
*Urlike Meinhof
-celem ataków były banki, przedsiębiorstwa, urzędy, wysocy urzędnicy państwowi (np. zajęcie ambasady RFN w Sztokholmie, oraz zamordowanie prokuratora generalnego RFN- S. Bubacka,
-w 1998 r. organizacja ogłosiła zakończenie działalności;
HEZBOLLAH ? libańskie ugrupowanie szyickie wspierane przez Syrię, dokonujące ataków zbrojnych na Izrael;