Odwrócona lekcja zakłada odwrócenie tradycyjnego modelu: przekazywanie wiadomości na lekcji, ćwiczenie i utrwalanie ich w ramach pracy domowej. Praca domowa zadawana jest jakby przed lekcją, jako wprowadzenie do niej – uczniowie, korzystając  z materiałów przygotowanych lub wybranych wcześniej przez nauczyciela zapoznają się z tematem lekcji przed zajęciami. Umożliwia to przeznaczenie zajęć lekcyjnych na grupową pracę uczniów, aktywności motywujące uczniów do pracy, takie jak dyskusja czy rozwiązywanie problemów, na stawianie pytań oraz na ćwiczenie i utrwalanie nabytych wcześniej wiadomości  i umiejętności.

Uczniowie powinni zatem przygotować się do lekcji w domu lub – jeśli nie mają dostępu do komputera i internetu – w szkole. Zapoznają się z przygotowanymi  wcześniej przez nauczyciela materiałami, czytają wybrane teksty, oglądają krótkie filmy edukacyjne, słuchają nagrań, odpowiadają na zadane przez  pytania. Rolą nauczyciela jest samodzielne opracowanie materiałów dydaktycznych (np. w formie nagrania krótkiego wykładu czy prezentacji multimedialnej) lub wskazanie odpowiednich zasobów dostępnych w internecie (np. fragmentu audycji radiowej lub tekstu źródłowego).  Dzięki temu na zajęciach szkolnych nie musi już wygłaszać wykładu ani podawać podstawowych wiadomości i może skupić się na tym by ułatwić uczniom przyswojenie wiadomości i stosowanie ich w praktyce. Uczniowie powinni mieć w domu dostęp do treści edukacyjnych (takich jak filmiki, podcasty, animacje, prezentacje, teksty). Oczywiście mogą równolegle  korzystać podręczników tradycyjnych, jednak same podręczniki nie wystarczą. Lekcję odwróconą można prowadzić na każdy temat i  na wiele różnych sposobów.

Jak przygotować odwróconą lekcję?

Zachęcamy do przygotowania i przeprowadzenia zajęć tą metodą. Świetnie sprawdza się w pracy z uczniami na każdym poziomie i przedmiocie. Na początku przemyśl dokładnie, czego uczeń powinien się nauczyć podczas lekcji. Ustal temat, cele oraz zakres materiału.

Przygotowania do lekcji rozpoczęłam od wyszukania stron internetowych, na których dzieci mogły znaleźć legendę o św. Marcinie oraz adresy stron słowników online. Na podstawie dostępnych tekstów legend przygotowałam zestaw wyrazów kluczowych, które miały ułatwić zrozumienie tekstu czytanego na lekcji oraz redagowanie tytułów wydarzeń. (…) Dla uczniów przygotowałam również zestaw wyrazów kluczowych, przy czym te wyrazy, które uczniowie mieli przetłumaczyć w domu, pogrubiłam w moich prezentacjach Power Point, aby były bardziej widoczne.

Bernadeta Konieczna

Następnie poszukaj filmów, prezentacji, lub innych materiałów, które posłużą uczniom do samodzielnej nauki, zamiast wykładu na lekcji. Możesz wykorzystać w tym celu np. płyty CD dodanej do podręcznika lub filmików zamieszczonych on-line w Internecie. Możesz spróbować także przygotować materiały samodzielnie. Doskonałym narzędziem są filmy, w którym połączenie audio i video pozwala czytelniej przekazać treść i jednocześnie jest dla uczniów interesujące. Jeśli jednak masz problem z utworzeniem własnego filmu, a chcesz samodzielnie przygotować materiały – możesz posłużyć się dowolnym programem i wykonać dla uczniów np. pokaz slajdów, screencast. Dużą modyfikacją flip teaching (nie wykorzystującą filmów), zachowującą jednak odwrócony model lekcji, jest zadanie uczniom do przygotowaia się przed lekcją, wybranych treści ze stron internetowych lub podręczników.

Zaplanuj ćwiczenia, które pozwolą uczniom wykorzystać te wiadomości. Może to być krzyżówka (świetnie sprawdzi się przy tym zadaniu tablica interaktywna!), ćwiczenia z Hot Potatoes, przygotowanie plakatu w grupach. Rozpisz konspekt, zwracając uwagę na powtarzanie i utrwalanie wiadomości zdobytych w domu. Rozbudź wyobraźnie! Pamiętaj, że masz teraz znacznie więcej czasu na przeprowadzenie z uczniami atrakcyjnych ćwiczeń.

Przedstawiłam uczniom temat, którego będzie dotyczyła odwrócona lekcja: „Cykl życia gąsienicy - jakie kolejne etapy przechodzi gąsienica i co jest efektem finalnym tych przemian”. (…)

Podałam uczniom źródła, z których mogą korzystać przygotowując się do odwróconej lekcji. Każdy uczeń otrzymał karteczkę z adresami stron internetowych, z których mogą korzystać, aby poszukać potrzebnych informacji. Podkreśliłam, że można również szukać informacji w książkach przyrodniczych.

Wyjaśniłam, że w tym zadaniu mają pomagać im rodzice - pod ich nadzorem mają szukać informacji i to właśnie rodzice powinni te informacje zapisać (ponieważ uczniowie pierwszej klasy nie potrafią jeszcze pisać). Uczniowie zostali podzieleni na 4 czteroosobowe grupy. Zadaniem każdej grupy było zebranie informacji, które znaleźli i przygotowanie krótkiej wypowiedzi, w której wymienią oni kolejne etapy życia gąsienicy. Uczniowie mieli na to zadanie 5 minut.

Każda grupa wytypowała przedstawiciela, który omówił etapy życia gąsienicy. Aby zebrać w całość informacje uczniów podsumowałam ich wypowiedzi.

Uczniowie pozostali w grupach i otrzymali arkusze brystolu. Teraz ich zadanie polegało na narysowaniu etapów życia gąsienicy w formie schematu lub bajki. W tym zadaniu uczniowie musieli podzielić się obowiązkami i współpracować ze sobą, co nie zawsze jest łatwe.

Podczas gdy uczniowie pracowali ja rozdałam każdej z grup po jednej kartce na której były napisane w języku angielskim nazwy etapów rozwoju gąsienicy z ich polskim tłumaczeniem. Po zakończeniu rysowania uczniowie przykleili paski ze zdaniami pod właściwymi rysunkami. 4

Każda z grup po kolei wychodziła na środek klasy i prezentowała swój schemat rozwoju gąsienicy.

Anna Jarole

Jak wyglądało planowanie: Jaki temat wybrałaś/eś? Jak wyglądały pierwsze przygotowania do lekcji? (patrz punkt I)

Do realizacji zadania w klasie trzeciej (rocznik 2005) wybrałam temat związany z omawianą lekturą Czesława Centkiewicza "Anaruk chłopiec z Grenlandii". Lektura ta, budzi zainteresowanie wśród dzieci i zachęca do pogłębiania wiadomości związanych z daleką północą. Bogactwo zaś różnorodnych źródeł dotyczących tego tematu, daje możliwości zdobywania i prezentowania wiadomości o szeroko rozumianym życiu na Grenlandii dawniej i dziś. Realizację treści zaplanowałam na trzy dni. Uczniowie na miesiąc wcześniej (czyli około 10 stycznia) otrzymali zadanie przeczytania lektury pt. "Anaruk chłopiec z Grenlandii". Dwa tygodnie później skierowałam do rodziców list, w którym zapoznałam ich z wybranym przeze mnie zadaniem projektu "Szkoła 2.0" i opisałam pokrótce metodę odwróconej lekcji. Poprosiłam o wybranie wraz z dzieckiem jednego z czterech podanych tematów i przygotowanie do prezentacji zdobytych wiadomości w dowolnej formie. Zaproponowałam korzystanie z wyszukiwarek internetowych, jak również z księgozbioru szkolnego w postaci albumów i książek oraz innych dostępnych źródeł. Poprosiłam, aby uczniowie poinformowali mnie wcześniej jaki temat wybrali, aby unikną sytuacji, w której jakiś zaplanowany przeze mnie temat nie otrzyma żadnego wyboru (w takim razie sama przygotowałabym materiał do tej lekcji). Skonstruowałam ramowy konspekt do zajęć na trzy dni.Pierwszego dnia zaplanowałam sprawdzenie znajomości lektury, informacje na temat życia i twórczości Cz. Centkiewicza oraz wiadomości nt. Grenlandii - informacje ogólne. Drugiego dnia zaplanowałam rozmowy nt. życia mieszkańców Grenlandii - Inuitów, dawniej i dziś. Trzeci dzień poświęciliśmy roślinom i zwierzętom Grenlandii. Każdego dnia bazą do wprowadzania nowych wiadomości była lektura i wycieczka do Muzeum Historycznego Miasta Legionowo, na wystawę i lekcję muzealną pt. "W krainie lodu i książek - rzecz o Alinie i Czesławie Centkiewiczach"

 

Jak objaśniłeś uczniom istotę odwróconej lekcji w zrozumiałym dla nich języku? Jak wyglądało przedstawienie zagadnienia problemowego? W jaki sposób odniosłeś temat do wcześniejszej wiedzy uczniów? (patrz punkt II)

Przekazując list do rodziców o realizacji zadania poinformowałam również uczniów o moich planach. Wyjaśniłam im na czym polega metoda odwróconej lekcji. Pierwsze skojarzenia z pojęciem odwrócona lekcja były cyt. "Odwrócona lekcja tzn. że będziemy mieli długą przerwę i krótkie lekcje", "Odwrócona lekcja tzn. że my będziemy mówić, a pani będzie słuchać". Wykorzystałam właśnie to wytłumaczenie jako punkt wyjścia do wprowadzenia uczniów do tego na czym będzie polegała ich praca, jak będę mogła im pomóc i z czego będą mogli korzystać.  Dzieci były zainteresowane moją propozycją i z ochotą podjęły się wykonania zadania. Było to dla nich coś nowego. Uczniowie przeczytali już lekturą, mieli wiedzę na temat Grenlandii, jej mieszkańców, fauny i flory i częściowo na temat autora. Materiały, które mieli zgromadzić miały zaktualizować dane na temat wyspy i jej mieszkańców oraz pogłębić i rozszerzyć wiadomości na temat roślin i zwierząt dalekiej północy. 

 

Podaj instrukcję do zadania, jaką przedstawiłeś uczniom. Jakich informacji mieli poszukiwać podczas pracy w domu? Czy mieli pracować samodzielnie, czy w grupach? Opisz sposób poszukiwania danych przez uczniów i wykorzystania narzędzi TIK. Podaj konkr

Instrukcja do zadania.

Wyszukaj i w ciekawy sposób zaprezentuj zdobyte wiadomości na wybrany temat:

1. Czesław Centkiewicz- życie i twórczość ze szczególnym uwzględnieniem wątku legionowskiego.

2. Mieszkańcy Grenlandii - dawniej i dziś.

3. Grenlandia - położenie i informacje ogólne.

4. Fauna i flora Grenlandii.

Wykorzystaj dostępne ci źródła.

Możesz pracować samodzielnie lub w parze.

W czasie przeznaczonym na wykonanie zadania możesz konsultować swoje poczynania z nauczycielem,  zadawać pytania do treści i i formy.

Uczniowie korzystali ze zbiorów bibliotecznych, stron internetowych i edytorów tekstów. Wykonali prezentacje multimedialne i plakaty oraz plansze tematyczne, w oparciu o następujące źródła:

www.wikipedia.pl

www.grenlandia.pl

www.britannica.com

www.kultura.mielec.pl

www.interklasa.pl

Jacek Szczepański, Legionowski Ślad Centkiewiczów, 2012

 

Jak wyglądał etap samodzielnego poszukiwania informacji przez uczniów? Czy dostali zadanie prowadzenia dokumentacji swoich poszukiwań i dokonań oraz w jakiej formie? Opisz, jak przebiegała praca uczniów i jak intensywne były twoje kontakty z uczniami

Uczniowie mieli dwa tygodnie na przygotowanie materiałów do lekcji. W ciągu pierwszych dwóch, trzech dni mieli zdecydować się na wybór tematu. Niektórzy uczniowie dobrali się w pary, inni (większość) pracowali indywidualnie, trzy osoby (na 23) nie podjęły się wykonania zadania.  Niewiele dzieci konsultowało się ze mną , częściej była to informacja o tym co robią, a nie zapytania do tego co mają robić lub jak. Uczniowie nie dostali zadania prowadzenia dokumentacji swoich poszukiwań i dokonań.

 

Opisz przebieg zajęć lekcyjnych. Jak wyglądał sposób weryfikowania i porządkowania wiadomości? Wskaż najważniejsze elementy i przytocz zaproponowane zadania. (patrz punkt V)

7 lutego dzieci zostały poinformowane o tym, którego dnia dedą prezentowały swoje prace. Każdego dnia podczas omawiania lektury poruszliśmy inne kwestie z nią związane. Podczas prezentacji głównym kryterium weryfikacji przekazywanych wiadomości było ich zrozumienie przez słuchaczy. Krótkie zrozumiałe wiadomości, na temat, łatwe do zapamiętania, kojarzone z posiadanymi już wiadomościami, poparte obrazem, były dla dzieci najciekawsze. 

 

Przytocz ciekawe uwagi uczniów oraz podaj swoje ewentualne plany na przyszłość. (patrz punkt VI)

Dzieci reagowały negatywnie (nieuważnie słuchały) na niezrozumiałe pojęcia, na długie odczytywanie encyklopedycznych informacji.

Podobało się gdy, uczeń mówił krótko, używał zrozumiałych dla innych słów, a trudniejsze objaśniał lub pytał czy ktoś umie wyjaśnić innym. Najlepiej, gdy popierał swoje słowa obrazem.

Bardzo chętnie dzieci udzielały odpowiedzi na pytania zadawane w formie qizu do zaprezentowanego materiału.

Materiały w formie plansz dekorowały naszą salę przez tydzień i dawały możliwość utrwalenia zdobytych wiadomości.

Następne zajęcia prowadzone metodą odwróconej lekcji będą poświęcone wielkim Polakom, a kolejne Unii Europejskiej.

 

Po ostatnich zajęciach opisz, którą lekcję i w jaki sposób zaprezentują uczniowie podczas szkolnego Festiwalu 2.0. (patrz punkt VII)

---