System polityczny RP w Małej konstytucji z 17 października 1992 roku
Sejm 17 października 1992 roku przyjął ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Miała zapewnić funkcjonowanie naczelnych organów państwowych i obowiązywać do czasu uchwalenia pełnej konstytucji RP.
ROZDZIAŁ I – Zasady ogólne
Wprowadzono trójpodział władz. Organami Państwa w zakresie władzy ustawodawczej są - Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej - niezawisłe sądy.
ROZDZIAŁ II – Sejm i Senat
Obie izby miały 4 letnią kadencję, pochodziły z wyborów powszechnych, tajnych i bezpośrednich. Posłów – 460 wybierano w ordynacjo proporcjonalnej a Senatorów – 100 w większościowej, zyskiwali mandat wolny, chronił ich immunitet materialny i formalny, zasiadać można było tylko w jednej izbie, tryb pracy – permanentny. Pierwsze posiedzenie zwoływał prezydent. Izby wybierały marszałków wicemarszałków, prezydia, i komisje w tym komisję śledczą.
Inicjatywę miało 15 posłów, Senat, Prezydent, rząd. Procedura 3 czytań, Sejm uchwalał, potem Senat, Sejm mógł odrzucić bezwzględną większością uchwały Senatu. Prezydent miał prawo weta, które Sejm mógł odrzucić większością 2/3. O stanie wojny decydował Sejm, chyba że nie mógł się zebrać, to wtedy prezydent. Sejm kontrolował rząd, poprzez udzielanie mu wotum nieufności i wotum zaufania. Parlamentarzyści mogli składać interpelacje i zapytania do rządu. Kadencję Sejmu mógł przerwać prezydent, lub sam Sejm większością 2/3.
Sejm mógł zarządzać referenda bezwzględną większością głosów, prezydent referendum móg zarządzić za zgodą Senatu (bezwzględna większość)
ROZDZIAŁ III - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Prezydent wybierany w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych na 5 lat. Kandydaci musieli mieć skończone 35 lat. Wybory zarządzał marszałek, potrzebna była bezwzględna ilość głosów. Składał przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym, w razie opóźnienia zastępował go marszałek Sejmu( a tego marszałek Senatu). Miał duże uprawnienia:
Był najwyższym przedstawicielem Polski,
Czuwał nad przestrzeganiem konstytucji, stał na straży suwerenności państwa,
Kierował polityką zagraniczną,
Ratyfikował i wypowiadał umowy międzynarodowe,
Był najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych,
Miał prawo inicjatywy ustawodawczej, i prawo weta,
mógł rozwiązać Sejm (gdy nie uchwalił budżetu gdy nie dał wotum zaufania rządowi po raz trzeci, jeśli uchwalił wotum nieufności i nie wskazał nowego premiera.
Desygnował premiera a na jego wniosek ministrów,
Akty prawne wymagały w większości kontrasygnaty premiera lub ministra.
Ponosił odpowiedzialność prawną, za naruszenie konstytucji i za przestępstwa.
ROZDZIAŁ IV - Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej (Rząd)
Składała się z premiera, wicepremiera i ministrów, przewodniczących komisji i komitetów sprawujących funkcję naczelnych organów administracji państwowej. Prezydent powoływał premiera a na jego wniosek ministrów. Premier musiał uzyskać wotum zaufania od Sejmu który uchwalał to bezwzględną większością głosów. Jeśli nie uchwalił to Sejm wybierał premiera i ministrów bezwzględną większością głosów. Gdy nie uchwalił to prezydent znowu powoływał premiera i Sejm uchwalał wotum zaufania większością zwykłą. Jeśli nie uchwalił zostawał rozwiązany albo prezydent powoływał rząd na 6 miesięcy w którym to czasie sejm mógł dać wotum zaufania, jeśli nie dał zastawał rozwiązany.
Rząd kierował administracją państwową, podnosił odpowiedzialność przed Sejmem. Wykonywał ustawy. Rząd mógł wydawać rozporządzenia z mocą ustaw jeśli Sejm dał takie pełnomocnictwo. Posiadał wyłączną inicjatywę do tworzenia budżetu. Składał Sejmowi sprawozdanie z wykonania budżetu.
ROZDZIAŁ V - Samorząd terytorialny
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego miała być gmina. Mieszkańcy w wolnych wyborach wybierali samorząd Lu rozstrzygali w sprawy w referendum.
Podsumowanie
Gdy weszła w życie Mała konstytucja, moc prawną straciła konstytucja z 1952 oprócz niektórych zapisów (np. o TS, TK, NIK, KRRiT, rzecznik praw obywatelskich, Podstawowe prawa i obowiązki, Zasady wyboru do sejmu, Senatu i prezydenta, zmiana konstytucji, )
Mała konstytucja wprowadzała pewien ład konstytucyjny i stała się stabilizatorem budowanej w Polsce demokracji. Ukształtowała zracjonalizowany system parlamentarno-gabinetowy.