Spawanie gazowe polega na miejscowym stapianiu brzegów łączonych metali za pomocą płomienia gazowego. Najpowszechniej stosowaną i dającą największa temperaturę płomienia jest mieszanka acetylenu i tlenu, która przy spalaniu tworzy płomień o temperaturze ok. .
Tlen i acetylen przechowuje się w specjalnych zamkniętych butlach. Wykonane są one ze stali o zwiększonej wytrzymałość, bez szwu. Składają się z korpusu, stopy oraz zaworu. Dodatkowo butle z acetylenem wypełnione są masą porowatą, której zadaniem jest wchłanianie acetonu i rozprowadzanie go po całej butli oraz chroni butlę przed eksplozją w razie cofnięcia się płomienia. Butle z tlenem maluje się na kolor niebieski a butle z acetylenem na kolor żółty.
W górnej części butli znajduje się zawór do którego dokręcany jest reduktor. Jego zadaniem jest zredukowanie ciśnienia znajdującego się w butli do ciśnienia roboczego, które jest wymagane do spawania oraz utrzymywanie ciśnienia roboczego na stałym poziomie podczas prac spawalniczych.
Do reduktorów podłączane są węże mające ściśle określone wymiary i barwę rozpoznawczą. Węże tlenowe mają przekładki płócienne dla zwiększenia wytrzymałości, ciśnienie robocze wynosi 1-2 MPa, wykonane są z gumy odpornej na działanie tlenu, barwa niebieska.
Natomiast węże acetylenowe posiadają po dwie przekładki płócienne, wykonane z gumy odpornej na działanie węglowodorów, ciśnienie robocze 0,15 MPa, barwa węży czerwona. Nowe węże przed użyciem należy przedmuchać w celu usunięcia z wewnątrz talku i innych zanieczyszczeń. Do łączenia węży w celu zwiększenia ich długości stosuje się łączniki dwustronne stałe lub rozłączne.
Węże spawalnicze podłącza się do palnika gazowego. U wylotu końcówki o specjalnej budowie, zamocowanej do korpusu palnika, spala się mieszanina tlenu z acetylenem. Za pomocą tego płomienia spawacz stapia metal rodzimy uzyskując jeziorko spoiny. Przy zapalaniu płomienia palnika należy w pierwszej kolejności otworzyć o pół obrotu zawór tlenowy na rękojeści palnika, a następnie o trzy czwarte obrotu zawór acetylenowy i zaraz zapalić płomień. Przy gaszeniu płomienia najpierw zamyka się zawór acetylenowy, później dopiero tlenowy. Nie należy oliwić części palnika, nasadka winna być utrzymana w czystości, należy utrzymywać stałe ciśnienie tlenu. W razie cofnięcia się płomienia należy natychmiast zamknąć zawór acetylenowy, a następnie zawór tlenowy, palnik ochłodzić w wodzie przy otwartym zaworze tlenowym.
Przed przystąpieniem do spawania należy dokładnie oczyść brzegi materiałów z zanieczyszczeń powierzchniowych, unieruchomić spawane elementy, zukosować brzegi zależnie od grubości elementów, wykonać wstępne podgrzanie.
Ważne znaczenie techniczne przy spawaniu ma kąt pochylenia palnika, co ma wpływ na jakość spoiny. Przy spawaniu gazowym blach o mniejszej grubości palnik prowadzi się pod mniejszym kątem, przy wzroście grubości blachy zwiększa się kąt pochylenia palnika. Położenie palnika zależy również od rodzaju spawanych materiałów.
Rozróżnia się trzy metody spawania gazowego:
spawanie w lewo – stosowana do metali o grubości poniżej ,
spawania w prawo – do metali o grubości powyżej ,
spawanie w górę – do metali wszystkich grubości.
Przy pracach spawalniczych rozróżnia się następujące stanowiska pracy:
stanowisko ruchome,
stanowisko stałe.
Stanowisko ruchome charakteryzuje się wygodą oraz mobilnością. Stosowane jest przy robotach remontowych, montażowych, rozbiórkowych. Składa się z butli tlenowej i acetylenowej umieszczonych na wózku wraz z reduktorami, wężami i palnikiem do spawania.
Stanowisko stałe jest wydzielonym pomieszczeniem, obudowanym ścianami murowanymi lub stałymi parawanami. Urządza się je tam gdzie występują stałe roboty spawalnicze lub cięcie tlenem. Może składać się z instalacji stałej, butli tlenowej i bezpiecznika wodnego, do którego acetylen dopływa rurociągiem z wytwornicy umieszczonej w innym pomieszczeniu oraz węży, reduktora, palnika i stołu lub ze sprzętu występującego przy stanowisku ruchomym.
W pracach spawalniczych stosowane są również inne gazy palne w połączeniu z tlenem oprócz acetylenu. Posiadają one jednak mniejszą temperaturę płomienia, niższą kaloryczność oraz nie wykazują własności redukujących. Do gazów tych zalicza się:
wodór – jest gazem drogim, stosuje się do spawania ołowiu, podgrzewania niektórych metali przy lutowaniu, cięcia dużych grubości oraz cięcia pod wodą.
gaz świetlny i gaz ziemny – używany głównie do podgrzewania przy lutowaniu, nie daje się uzyskać przy jego stosowaniu spoiny wysokiej jakości,
propan i butan – nie nadają się do spawania ze względu na właściwości utleniające płomienia, wykorzystywane do twardego lutowania, podgrzewania przy cięciu.