Państwo- to organizacja obejmująca zakresem, swojego działania ogół społeczeństwa zamieszkującego terytorium określonego kraju.
Interwencjonizm państwowy- to działania państwa które ingerują w normalne procesy rynkowe i wywierają wpływ na zachowanie podmiotów na rynku.
3.Główne cele interwencjonizmu to:
1. Tworzenie warunków, sprawnego funkcjonowania podmiotów na rynku.
2.Przewciwdziałanie i zapobieganie negatywnym skutkom wywołanym przez rynek takich jak: inflacja, bezrobocie.
3. Dążenie do stabilizacji gosp. Oraz przezwyciężenia zjawisk recesywnych.
4. Interwencja państwa może być skierowany na:
1.Struktura podmiotów na rynku:
-eliminowanie nieefektywnych przedsiębiorstw,
-wspieranie, powstawanie nowych przedsiębiorstw efektywnych, np.: stosujących nowe technologie,
-ograniczanie łączenia się przedsiębiorstw, przejawiających zachowania monopolistyczne.
2.Na zachowanie podmiotów na rynków,
3.Na poszczególne elementy rynku(popyt, podaż, cena).
5. Instrumenty interwencjonizmu- to ogół sposobów w jakich państwo oddziałowuje na rynek dzieli się na:
1. Bezpośrednie-subwencje, dotacje, polityka cenowo-płacowa, interwencje zakupy lub sprzedaż produktów.
2.Pośrednie- polityka finansowa, polityka pieniądza.
6.Funkcje ekonomiczne państwa:
1.Alokacyjna- państwo wpływa na zmiany położenia, struktury położenia gospodarki.
2.Redystrybucja- państwo reguluje dochody podmiotów,
3.Stabilizacyjna-zmiejszenie amplitudy wahań koniunkturalnych.
4.Socjalana- państwo tworzy system ochrony dla osób, które najbardziej ucierpiały w wyniku kryzysu, lub wahań koniunkturalnych.
7.Budzżet państwa- jest podstawowym planem finansowym państwa opracowanym na jeden rok obejmującym z jednej strony dochody z drugiej strony wydatki.
8.Głównymi źródłami dochodu budżetu państwa są podatki. Bezpośrednie i pośrednie oraz akcyza. Oprócz tego dochodami państwa mogą być wpływy ze sprzedaży majątku państwowego największą część stanowią podatki i akcyzę 93% a pozostałe 7%.
9.Rodzaje państwa: VAT, podatek od gruntu, rolny, dochodowy, majątkowy
10.Wydatki budżetu państwa:
-dotacje na finansowanie działań gosp.
-oświata i wychowanie, szkolnictwo wyższe, kultura i sztuka, opieka społeczna, administracja państwowa, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo publiczne, finanse, ubezpieczenie społeczne, obrona narodowa.
11.Tworzenie budżetu wymaga stosowania szczegółowych zasad:
1.Równowagi(wydatki= dochody)
2.Zupełności(wszystkie dochody i wydatki muszą być uwzględnione),
3.Realnośći.
4.Jednośći(wszystkie informacje zawarte w tym dokumencie)
5.Specjalizacji(dochody i wydatki grupowane zgodnie z zasadami).
6.Przejrzystośći(zrozumiała, jasna)
7.Jawności(do wglądu)
8.Gospodarności(oszczędne, racjonalne użytkowanie).
12.Funkcje budżetu państwa:
*redystrybucja-dzielone są dochody między poszczególne działy gosp.
*fiskalna- przejmowanie dochodów,
*stabilizacyjna-zapewnie zrużnicowenie wzrostu gosp.
*bodźcowa- motywacyjna,
13.Deficyt budżetowy państwa-ujemna różnica między wydatkami i dochodami.
14.Nadwyżka budżetu- występuje wtedy gdy dochody są większe niż wydatki.
15.Źródło pokrycia deficytu budżetowego:
-sprzedaż obligacji obywatelom i instytucją, zaciągnięcie kredytów w bankach komercyjnych i zagranicznych, sprzedaż bonów skarbowych, dochody z prywatyzacji.
16.Dług publiczny- całkowite zadłużenie państwa.
17.Podatek-to świadczenie pieniężne na rzecz związków publicznych ogólne, przemysłowe, bez zwrotowe, nieodpłatne.
18.Rodzaje podatków:
a)bezpośrednie- obciążające podatników i przez nich płacone.
*dochodowe(prawny, fizyczny)
*majątkowe (rolny, leśny),
b)pośrednie(konsumpcyjne)-obciążają konsumenta podatnika płacone przez producentów i uczestników obrotu.
19. Zmienne cechy podatków:
*podmiot- poradnik zobowiązany do zapłaty.
*przedmiot-określa od czego ma być płacony od rzeczy lub zjawisk.
*podstawa opodatkowania- ilościowy lub wartościowy wyraz przedmiotów opodatkowania.
*stawki podatkowe- wyrażają ilościowy stosunek między podstawą a wysokością podatku.
20.Inflacja-znaczny i trwały wzrost przeciętnego poziomu cen w gosp. Spadek wartości pieniądza.
21.Stabilność cen-sytuacja gdy w pewnym okresie czasu, ceny nie rosną.
22.Deflacja-spadek przeciętnego poziomu cen w gospodarce.
23.Rodzaje inflacji według kryterium jej przyczyn:
*popytowa-gdy całkowita wielkość planowanych wydatków ludności wzrost szybciej niż całkowita wielkość produkcji.
*kosztowa-rosnące czynniki kosztu produkcji muszą być rekompensowane podwyższonymi cenami towarów, więc wzrost kosztów zostaje przerzucony na nabywców.
*strukturalna- wtedy gdy firmy nie mogą sprawnie dopasować struktury swojej produkcji do zmian struktury gospodarki. Producenci nie potrafią w danym czasie dostosować swojej produkcji do nowych potrzeb. Co w konsekwencji prowadzi do wzrostu cen.
*monetarna- jest powodowana przewagą pieniądza na rynku w stosunku do możliwości wydania.
24.Stopa inflacji-oznacza procentowy roczny wzrost przeciętnego poziomu cen w gospodarce.
25. Typy inflacji ze względu na tępo wzrostu poziomu cen:
*pełzająca-stopa inflacji nie przekracza 3-4%(5%inni tak twierdzą)rocznie.
*krocząca- do 10% rocznie,
*galopująca- do 50%(150%)rocznie
*hiper inflacja-ponad 100%(ponad 150%)rocznie.
26.Skutki inflacji:
*pozytywne: -zwrot długów wg niższej wartości pieniądza,-zapłata za towary pieniądzem o niższej wartości-możliwość podwyższania cen przez producentów,-właściciele depozytów w złocie, kamieniach szlachetnych i dziełach sztuki osiągają wyższe dochody*negatywne:-obniżenie poziomu życia wielu rodzin,-spadek realnych dochodów, bezrobocie, straty właścicieli pieniądza gotówkowego, straty instytucji kredytowych.
27.Rynek pracy- stanowią relacje pomiędzy zasobmi pracy czyli podażą a popytem na tę pracę.
28.Bezrobocie- to sytuacja w gosp. Gdy więcej ludzi potrzebuje pracy niż jej jest miejsc czyli podaż pracy jest większa niż popyt.
29.Przyczyny bezrobocia (rodzaje):
*sezonowe,*cykliczność (koniunkturalne)-wynika z niedostatecznego rozmiaru całkowitego popytu,
*frukcyjne (naturalne, płynne)- bezrobocie najmniej dotkliwe dla gosp. Wynikające z codziennych naturalnych zmian na rynku pracy,
*strukturalne- jest związane ze strukturą(państwa) gosp. Narodowej.
30. Skutki bezrobocia:
· niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki · znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą· spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa· degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)· zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd. · utrata kwalifikacji