Zawór czerpalny: uzbrojenie sieci: * zaporowe regulujące przepływ wody (zasuwy, zawory przelotowe, zawory zwrotne) *czerpalne (zawory czerpalne, hydranty, baterie wodociągowe) *zabezpieczające (zawory bezp, odpowietrzniki) *pomiarowe (wodomierze, manometry) Zawory i zasuwy wodociągowe: do zamykania przepływu wody, skonstruowane tak, że uniemożliwiają raptowne zamknięcie i otwarcie dużych przepływów wody *metalowe lub z tw sztucznych Zawory przelotowe: *do zamykania odcinka przewodu * srednica 15-50 *łączy się z rurami na gwint *do połączeń kołnierzowych *grzybkowy powinien być tak projektowany, aby woda przepływała pod grzybkiem zawór zwrotny grzybkowy poziomy; zaw. Pływakowy *stosowany przy płuczkach Z.Zwrotne: *grzybkowe poziomowe *grzybkowe Pionowe *klapowe*działaja samoczynnie, stosujemy gdy przepływ wody powinien odbywac się w jednym kierunku *odwrotnie woda nie może płynąć przez zawór zwrotny, ZASUWY-1m przed linią regulacyjną, na zewn nieruchomości Układy instalacji wodociągowej wewnętrznej- mogą być zaopatrywane w wode z sieci poziomej dolnej, górnej lub z sieci pierścieniowej, Rozdział dolny wody - siec pozioma dolna: -bezposrednie zaopatrzenie w wodę,- znajduje się w piwnicy pod sufitem i płynie pionami do góry,- w pionie zmieniają się średnice, -zapewnia dobre odwonienie i odpowietrzenie, -ciśnienie w sieci ulicznej jest wystarczające, aby woda dopłynęła do najbardziej niekorzystniejszego punktu sieci Rozdział dolny wody z urządzeniem hydroforowym: ciśnienie w sieci ulicznej, nie jest wystarczające, aby doprowadzić wodę do najbardziej niekorzystnego punktu sieci, - pompa, - ciśnienie w budynku jest wieksze niż w sieci ulicznej, -pośrednie zaopatrzenie, Rozdział dolny wody ze zbiornikiem wyrównawczym górnym otwartym: stosowane kiedy jest okresowo zmienne ciśnienie wody w sieci, - ciśnienie w nim to c.atmosferyczne, -porą nocną woda jest doprowadzana do zbiornika, -woda nie może dopływać do dołu zbiornika, - w dzień kiedy ciśnienie jest niższe w sieci ulicznej, to woda jest wylewana ze zbiornika i doprowadzana do pionów, -kiedy cisnienie w sieci jest za małe, aby zapełnić zbiornik to stosujemy pompe, Rodzdział górny wody: stosowany w sieciach instalacyjnych wielostrefowych z urządzeniami zbiornikowymi górnymi, otwartymi, -w bardzo wysokich budynkach, kiedy mamy kilka stref zaopatrzenia, -woda pionami płynie w dół w tym kierunku zmniejszają się średnice pionów, - porą nocną jest ciśnienie wystarczające i wypełnia zbiornik, -w dzień kiedy ciśnienie w sieci ulicznej jest zbyt małe, to woda wypływa ze zbiornika i zaopatruje piony, Sieć instalacyjna pierścieniowa: połaczenia górnego i dolnego rozdziału, -do I strefy- woda dopływa bezpośrednio, poza urządzeniem hydrofobowym, -najkorzystniejsza pod względem pewności dostawy i rozdziału wody o jednocześnie dolnym i górnym rozdziale, -II strefa jest zaopatrywana przez urządzenia hydrofobowe, Zbiorniki zamknięte hydrofobowe- wraz z pompami, uruchamianych i zatrzymywanych samoczynnie, tworza urządz, hydrofobowe, -przerwy w czasie pomp. potrzebne są dla ekonomicznej pracy, zbiornik gromadzi zapas wody, który jest wykorzystywany, zbiorniki te sa wypełniane wodą i sprzężonym powietrzem, -sprzężone powietrze utrzymuje w zbiorniku ciśnienie wystarczające do doprowadzania wody do najwyższego punktu czerpalnego, umożliwia wiec dostawę wody nawet w przypadku postoju pomp, -manometry przy pionach: rurka wodowskazowa (poziom wody w zbior.), zawór bezp. Spustowy, pokrywa do zbiornika, wyłącznik ciśnieniowy, -nie jest zbiornikiem zapasowo wyrównawczym, jest regulatorem ciśnienia w sieci instalacyjnej, - max częstotliwość włączania pompy przez 1h nie powinna być większa niż 6h-zbiornik gromadzi wodę, przestoje są po to,aby silnik się schładzał, Zbiorniki pośrednie: aby uniemożliwić pobieranie z wodoc.ulicznego przez pompę duzej ilości wody w czasie, powodujących się obniżenia ciśnienia poniżej wartości gwarantowanej, instaluje się posredni zb. wyrównawczy pomiędzy siecią uliczna a hydroforem, -w okresach spoczynku pompy dopływająca w jednostce czasu w niewielkich ilościach z wodoc. ul. woda wypełnia powoli zbiornik, -po uruchomienie pompy hydroforowej pompa pobiera ze zb. pośred. duże ilości wody w jednostce czasu i poziom wody w zb. obniza się, -instalowane sa sterowniki ustalające prace pomp, Wewnętrzne instalacyjne wodociągi strefowe: -strefowanie instalacji budynku jest potrzebne gdy: 1)ciśnienie w sieci ul. zawsze lub w pewnych okresach czasu jest wystarczające, na skutek czego wyższe kondygnacje musza być zaopatrywane w wode dodatkowo,2)gdy z powodu znacznej wysokości budynku zaopatrz. I strefowe wywoływałoby zbyt duze ciśnienie w sieci instal. wodociagowej wew. budynku, - nie może być wiecej jak 60m słupa wody(0,6MPa), Próba szczelności i odbiór wewnętrznej instalacji wodociągowej: -należy napełnić wodą instalacje budynku, od najniższego punktu i odpowietrzając przewody(koncówki instalacji sa otwarte), -podwyzszamy ciśnienie wody przez pompkę hydr. (przy zamk. odpowietrz.) i sprowadzany ciśnienie na manometrach tarczowych, -ciśnienie o 0,2 MPa wyższe od cis. statycznego w przyległym punkcie miejskiej sieci wodoc. mierzonego od poziomu przewodu wodoc. w miejscu wprowadzenie do budynku, -wynik należy uznać za pozytywne, jeżeli ciśnienie w sieci instal. nie opadnie w ciągu 20 min więcej niż 5% ciśnienia próbnego, a przewody, armatura i połączenia nie wykażą przecieków, -do wykonania próby przepłukujemy całą instalacje, potem chloruje się (chlorowane woda 20-30% czystego chloru na 1l wody) przetrzymując tę wodę nie mniej niż 24h i znów płucze się, -do odbioru końcowego budynku trzeba złożyć zaświadczenie o jakości wody, SYSTEMY KANALIZACYJNE, Rodzaje kanalizacji: 1)ogólnospławna (sieci przemysłowe, bytowo-gosp, wody pochodzenia odpadowego), pełna i niepełna, pełna odprowadza wszystkie ścieki sanitarne i opadowe do oczyszczalni, w niepełnej- przelewy burzowe, obiekty odciążenia, -aby zmniejszyć ilość ścieków dopływających do oczyszczalni, stosuje się przelewy burzowe, - może być projektowany w postaci pełnej lub niepełnej 2)rozdzielcza (z dwóch pracujących równolegle sieci: ścieki sanitarne i odpadowe), projektowana w postaci pełnej lub niepełnej, dla b. małych miejsowosci może być wykonana tylko kanalizacja deszczowa 3) półrozdzielcza (stanowi fazę przejściową miedzy 2 ), składa się z dwóch pracujących jednocześnie kanałów, - w jednym przewodzie płyną wszystkie ścieki, a przypadku przepłynięcia nadmiar wód za pośrednictwem separatorów przejmuje sieć odciążająca, Pod zwględem warunków hydraulicznych systemy kanalizacyjne można podzielić na: grawitacyjne, ciśnieniowe (pompa), mieszane, podciśnieniowe (pod podcis. transport. do oczyszczalni),	Elementy systemu kanalizacyjnego: przewody kanalizacyjne: kamionkowe, betonowe, żelbetowe, murowane (z cegły klinkierowej kanalizacyjnej), żeliwne, z tworzyw sztucznych, kształtki kanałów: kołowy (do odprowadzania stałych przepływów, do kanalizacji sanitarnej), jajowy (dla kanal.ogólnospławnej, zmienne obciążenie), gruszkowy (dla kanal.deszczowej, pozwala odprowadzać duze ilości wody), prostokątny (zrzuty przepusty), Instalacja gazowa -obliczenia:Przy obliczaniu instalacji gazowej budynku strata ciśnienia powinna być taka, aby przy palniku gazowym ciśnienie gazu miało odpowiednia wielkość ( z normy), np.dla gazu ziemnego przed odbiornikiem gazowym powinno b yć 136mm słupa wody (dopuszczalne są wahania +30mm). Sieć instalacyjną wewn. Oblicza się tak, aby łączna strata wysokości ciśnienia od głównego kurka ( na zew. Budynku) do gazomierza i od gazomierza do danego przyboru gazowego ( z wyjątkiem oporu na gazomierzu) nie przewyższała pewnych podawanych wielkości w zależności od rodzaju gazu np.10 mm słupa wody.W obliczeniach instalacji gazowych uwzględnia się współczynnik jednoczesności poboru gazu oraz tzw odzysk ciśnienia. Gaz ziemny jest lżejszy od powietrza, na 1m ciśnienie rośnie o (w pionach). Straty ciśnienia od gazociągu, na gazomierzu pomniejszamy o odzysk ciśnienia i to co uzyskujemy ma być na palnikach? ok. 130mm. Uzbrojenie sieci ulicznej: studzienki, wpusty uliczne, przepompowania ścieków (sieć grawitacyjna)+ do wyżej położonego korektora+ przetransportowania do innego systemu+ dopr.ścieków z sieci ciśn.grawitacyjnej, .Oczyszczanie ścieków: 1) mechaniczne- polega na usuwaniu cząstek stałych, odbywa się na kratach, osadnikach( płaskownik), wychwytujemy ścieki ropopochodne, mogą być stosowane filtry 2)chemiczne- polega na dodawaniu związków przyśpieszających osadzanie, redukujących bakterie ze ścieków, zobojętniających określone zw.chem. 3)biologiczne- związane z wykorzystaniem działalności mikroorganizmów, może się odbywać w glebie, np. poprzez urzadzenia chłonne lub rolnicze wykorzystanie ścieków, tez odbywa się w środowisku sztucznym przez tzw złoża biologiczne lub tzw osady czynne czy przez fermentacje. W okresach zagrożenia lub okresowe ścieki poddaje się dezynfekcji- najczęściej chlorem Systemy zaopatrzenia w wodę:U-ujęcie wody, SU-stacja uzdatniania, P-pompownia, T-sieć tranzytowa(wodociągowa), M-magistralna(nie podłącza się odbiorców), R-sieć rozdzielcza, Prz-przyłącznik, O-odbiorca, Z-zbiornich przechwytuje wodę, np. nocą Ujęcia wody *wykorzystać można różne zasoby wody np. gruntowe - cechują je stałe właściwości fizykochemiczne przez cały rok, duża zawartość związków mineralnych, sole mineralne zwiększają zalety smakowe i zdrowotne najbezpieczniejsza z punktu widzenia bakteriobójczego, wody powierzchniowe - gorsze od gruntowej, zmienne wł fizykochemiczne oraz bakteriologiczne, bardzo skomplikowane działania w celu uzdatnienia, potrzebna w przemyśle-mniej zw. mineralnych. Źródła wody powierzchniowej *jeziora, zb nat i sztuczne *rzeki,strunienie *morskie *pochodzenia gładowego Lokalizacja ujęcia źródła wody powierzchniowej *rzeki –w nurcie, *powyżej zrzutu ścieków *NIE z rzek wysychających, NIE w miejscach nietrwałych ?? Lokaliz ujęć wód podziemnych: POZIOME *sztolnie(grunt skalisty, głębiny wodonośne) *ujęcia zbudowane z drenów (płytka zalegającej wody podziemnej) PIONOWE *pojedyncze studnie ujmujące (lub zespoły) o różnej konstrukcji Uzdatnianie wody *doprowadzenie do określonych wymagań sanepidowskich *NIE może zawierać bakterii chorobotwórczych Procesy uzdatniania wody: *cedzenie –w.gruntowe-odbywa się w gruncie na filtrze studni wierconej w.powierzchn - na kratach, sitach, mikrositach *osadzanie zanieczyszczeń – woda z mała prędk płynie przez osadnik pion lub poziomy np.piaskownik, wychwytuje zaniecz mechaniczne. Wody Gruntowe-odżelazianie, odmanganianie, zmiękczanie Powierzchniowe filtracja-uzdatnienie przez błonę biologiczną tworzoną przez mikroorganizmy *dezynfekcja - redukcja bakterii i zniszczenie szczepów bakt chorobowych :tlenowane, ozonowanie, fluorowanie, CHLOROWANIE Zbiornik wyrównawczy-wychwytuje wahania konsumpcyjne wody w ciągu doby, wewn systemu miejskiego wody Przewody wody: *technologiczne *tranzytowe *magistralne *rozdzielcze *żeliwne *stalowe *z tw. Sztucznych *żelbetowe Wodociągowy ukł sieciowy: *pierścieniowy *końcówkowy (rozgałęziony) INSTALACJE I SIECI GAZOWE ujemna cecha gazu-spaliny i resztki są trujące więc gaz ziemny nawannie się olejkami eterycznymi Gaz ziemny bezwonny *dod subst zapachowe *NIE jest trujący *NIE zawiera tlenku węgla *z powietrzem tworzy mieszaninę wybuchową *towarzyszy złożom ropy *lżejszy od powietrza Gaz węglowy *wytwarza w gazowniach przy odgazowywaniu węgla w wysokiej temp bez dostępu powietrza *lżejszy od powietrza *trujący G płynny(propanbutan) *powstaje podczas rafinacji ropy *NIE zawiera CO *cięższy od powiet *wybuchowy Odbiorniki gazu *przybory gazowe-NIE odprowadza się spalin PALENISKA odprowadza się spaliny np. PGW Wewn instalacja gazowa przewody gaz. Z uzbrojeniem (gł kurek, odbiorniki gazu, rury, kanały spalinowe)Na przyłączu gł –gł kurek gazowy Przewody gazowe *rury czarne,bez szwu, prowadzi się po ścianach w stalowych obejmach *rura 2 cm od tynku, piwnicy 3cm *piony gazów lżejszych od powietrza można w szychtach z innymi instalacjami, szychty naodcinki dzielimy przesklepienie, odcinki wietrzymy Gazociągi uliczne *wysok ciśnienia-do dostawy powyżej 0,4 MPa*średniego ciśń (sieć miejska) od 5kPa -0,4 MPa*niskiego ciśnienia(sieć miejska) do 5kPa (0,5m słupa rtęci) Odbiór robót, próba szczelności *wstępna przez wykonawcę, ostateczna przy inwestorze i dostawcy gazu*przed oczyścić instalację z rdzy i zanieczyszczeń-BEZ wody, sprężonym powietrzem o ciśń 0,5-0,6 Mpa, *oczyszczanie przez malowaniem przewodów, zakrywaniem i ustawianiem gazomierzy *próbę osobno dla przewodów przed i za gazomierzem *miejsca nieszczelne powleka się wodą mydlaną, NIE WOLNO malowac, zalepiać, zakręcać- rozebrać, znowu zmontować i ponowić próbę szczelności *UDANA gdy w ciągu min manometr tręciowy nie wykazuje spadku ciśnienia *W nowym budynku założenie gazomierzy i napełnienie inst gazem wykonuje dostawca, potem spr gazomierze i przekazuje instalację administracji budynku Rodzaje ogrzewań centr: *wodne *parowe *powietrzne	Instalacje centr ogrzewania Temp wewn pomieszczeń: pokoje mieszkalne +20C *kuchnie indyw wyposażone w paleniska węglowe +16C *łazienki +24C *pokoje biurowe +20C *hale pracy lekkiej +16 *hale pracy ciężkiej +12C SIECI CIEPLNE Temp. ciepłej wody: *mycie twarzy/rąk 25-30oC po zmieszaniu z zimną *kąpiel/natrysk 35 *naczynia 50-60 *maszyny do mycia naczyń 90 Instalacje projektujemy na 55+/-5 - powyzej 60 intesywne wydzielanie sie powietrza z wody (---> utlenianie (korozja) przewodów) oraz soli rozpuszczonych w wodzie (---> kamień kotłowy zmniejszający światło przewodów) Instalacja ciepłej wody użytkowej - podgrzewacz pojemnościowy stosuje sie przy dużych rozbiorach c.w. w czasie użytkowania (np. za dnia) 2)podgrzewacz przepływowy przeciwprądowy - stosujemy tam gdzie jest równomierny rozbiór c.w. rys. 3) układy instalacyjne ??????jące c.w. - z cyrkulacją (wpływającą na zmniejszenie zużycia wody) wywołaną różnicą ciężarów wody w przewodzie ?????? i cyrkulacynym (cyrk. grawitacyjna) lub wymuszoną (cyrk. pompowa) Przesyłanie czynnika grzejnego (para/woda) ---> za pomocą sieci cieplnej (system rurociągów z uzbrojeniem)Podział sieci w zależności od czynnika grzejnego:*wodna (woda o temp. 50-180oC)*parowa (para nasycona pod ciśnieniem 10-160 mH2O, o temp. 110-250oC)Sieć cieplna:*OTWARTA-czynnik grzejny nie jest zawracalny (cele technologiczne) *ZAMKNIĘTA-cz. grzejny krąży w sieci od źródeł do odbiorników tworząc obieg zamknięty. Układanie rurociagów: Napowietrzne *mniejsze koszty budowy, łatwiejsza obsługa, ale utrudnienia w komunikacji, większe straty ciepła *na słupach *podwieszane, na budynkach przemysłowych Podziemne (miasta osiedla) – kanały przełazowe (żelbetowe), nieprzełazowe, bezkanałowe ułożenie (tańsze) WENTYLACJA 1) naturalna *grawitacyjna (wywołana różnicą temp.) *aeracja (wywołana działaniem wiatru) *nawiewniki podokienne-zwiększają przepływ powietrza *nasady (wywietrzniki) dachowe - na końcach kanałów wentylacyjnych, ustawiają się zgodnie z wiatrem (---> nie wieje do środka) 2)mechaniczna - urządzenia z napędem mech.: *wentylatory: promieniowe (powietrze wyrzuca siła odśrodkowa), osiowe (przepływ powietrza wzdłuż osi obrotu wirnika)*filtry (urządzenia oczyszczające powietrze): olejowe, tkaninowe, papierowe, elektrofiltry *nagrzewnice (wygięte rury z ciepłą wodą ogrzewające powietrze): wodne, parowe *końcówki kanałów: haftki wentylacyjne, czerpnia(pobór powietrza), wyrzutnia (jak powietrze pobierane z pomieszczenia) *elementy regulujące: przepustnice, zasuwy *elementy pomocnicze: amortyzatory drgań od wentylatorów went. mech. nawiewna - czerpie powietrze z zewnątrz i tłoczy do pomieszczeń, w kanałach nadciśnienie went. mech. wyciągowa (wywiewna) - czerpie powietrze z pomieszczeń i wyrzuca do atmosfery, w kanałach podciśnienie went. mech. nawiewno-wywiewna KLIMATYZACJA: pełna/częściowa (-->ogrzewa i nawilża pow. w zimie, nie ochładza i nie osusza latem) Urządzenie klimatyzacyjne - zapewnie określone warunki klimatyczne w ciągu całego roku (różni się od wentylacyjnego automatyczną regulacją temp. i wilotności wzgl. powietrza) INSTALACJE P-POŻ - powinny dostarczać odp. ilość wody pod odp. ciśnieniem; zasilane: z sieci ulicznej, zbiornika na najwyższej kondygnacji, pompowni przeciwpożarowej, pojazdu strażackiego nawodniona (budynki wysokie pow. 55m) *z hydrantami wewnętrznymi *tryskaczowa - tryskacze z zimną wodą pod sufitem, zawór otwiera się jeśli pożar jest pod nim *zraszaczowa - pod sufitem, zawory cały czas otwarte, w razie pożaru wpuszczana jest woda *kurtyny wodne - w otworach drzwiowych, żeby ogień się nie rozprzestrzeniał sucha (bud. średniowysokie do 25m) - suche piony hydrantowe, inst. wyprowadzona na zewnątrz -->podłącza się wóz strażacki -->wóz do hydrantu, pompa tłoczy wodę niewymagana - w budynkach niskich do 12m Szafka hydrantowa: wąż zwinięty, zawór hydrantowy z końcówką do węża, prądownica, ciśnienie 0,2MPa, wydajność 25-50 [jednostka????]

SsSaZXSDAOd układów instalacji wodociągowej wewnętrznej do końca