RYBY - PISCES, ok. 31 000 tys gatunków

• opływowe ciało, kształtu zwykle wrzecionowatego, przystosowane do pokonywania oporu wody

• głowa łączy się z tułowiem nieruchomo, nie występuje odcinek szyjny

• szkielet chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny

• otwór gębowy zaopatrzony w ruchome szczęki, które umożliwiają zassanie pokarmu i jego chwytanie

• kończyny przednie przekształcone w płetwy piersiowe, tylne – w płetwy brzuszne

• skóra u większości gatunków pokryta łuskami, u niektórych naga (bez łusek), gruba, z licznymi gruczołami śluzowymi

• wiele gatunków posiada pęcherz pławny

• oddychają skrzelami, niektóre gatunki mogą oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki uchyłkom jelita

• większość posiada charakterystyczny dla ryb narząd – linię boczną

• zmiennocieplne

• zamknięty układ krążenia

• rozdzielnopłciowe

• w większości jajorodne

• morza i oceany – stałe środowisko, raczej niezmienne siedliska

• wody słodkie – różne czystości, zmienia się zasobność i skład wody, różne siedliska

GNATHOSTOMATA – najstarsze żuchowce , szczękowce

• duże, drapieżne zwierzęta (choć nie tylko)

• parzyste nozdrza

• blaszkowate skrzela

• 3 kanały półkoliste w błędniku

• Czaszka – mózgoczaszka, trzewioczaszka(osłania układ oddechowy)

• Płetwy parzyste: piersiowe ,brzuszne, dalsze

ACANTHODII (fałdopłetwe – spokrewnione )

- niewielkie ryby słodkowodne i morskie

- zewnętrznie podobne do ryb współcześnie żyjących

- płetwa ogonowa heterocykliczna, pozostałe miały bardzo charakterystyczną budowę. Głównym składnikiem każdej z nich był silny kolec, na którym wspierał się skórny fałd

- płetwy nieparzyste: na grzbiecie i za odbytem

- płetwy parzyste: piersiowe, brzuszne i dalsze (mieściły się między piersiowymi a brzusznymi i występowały w różnych ilościach)

- ciało pokryte drobnymi, romboidalnymi łuskami lezącymi obok siebie

-szpary skrzelowe okryte wieczkiem (później wspólne wieczko na łuku gnykowym)

PLACODERMI (tarczowce, ryby pancerne)

Arthrodira

Acantholepsis

Coccosteus

Dinichthys

- głowa i przednia część tułowia pokryta silnym pancerzem złożonym z dużych płyt

- płyty otaczające otwór ustny były zaopatrzone w duże, ostre zęby

- staw łączący czaszkę z pancerzem tułowia (prawdopodobnie pozwalał on na dźwiganie czaszki wraz z górną szczęka)

- tylna cześć tułowia nie miała pancerze, lecz pozostałości łusek

- struna grzbietowa, w jej sąsiedztwie znajdowały się kostki odpowiadające łukom kręgów

- tylny koniec struny grzbietowej wygięty ku górze, co powodowało że płetwa ogonowa była heterocerkiczna

Antiarchi

Bothriolepsis

-podobne do pancernych Aghata

-głowa i tułów okryte pancerzem

- ciało przypłaszczone,

- oczy na szczycie głowy bardzo blisko siebie

-mały otwór gębowy otoczony szczękami

- po bokach pancerze, wielkie okryte tarczami kończyny piersiowe (nie przypominające płetwy innych ryb)

- delikatne worki otwierające się do gardzieli (być może były homologiczne do płuc)