Zalety transportu taśmowego: Prosty sposób załadunku i rozładunku Nieograniczona wydajność Wysoka niezawodność ? Wady transportu taśmowego: Duży koszt inwestycyjny Znaczne koszty eksploatacji Możliwość uszkodzenia taśmy Rodzaje transportu w górnictwie: Ciągły- Przemieszczanie ładunku strugą ciągłą: przenośnikowy, hydrauliczny, pneumatyczny Cykliczny- Przemieszczanie ładunku z przerwami: szynowy, samochodowy, dźwignicami linowymi, kolejkami terenowymi, spycharkami, zgarniakami, ładowarkami Wewnętrzny Technologiczny: przemieszczanie urobku od maszyn urabiających lub ładujących do urządzeń lub miejsc odbioru, podstawowy system w kopalni Pomocniczy: przemieszczanie części maszyn, materiałów, paliw i innych ładunków Zewnętrzny - Wywóz produktów handlowych do odbiorców (bezpośrednio z wyrobiska lub po operacjach przeróbczych, obróbczych) Przenośniki: Taśmowo - rurowe, budowa: konstrukcja nośna, Taśma, Krążnik Taśmowo - linowe Taśmowe z taśmą przykrywającą Przenośniki dalekiego zasięgu: Indywidualne dobieranie taśm o odpowiednich właściwościach gumy na okładkę nośną i bieżną (taśma energooszczędna) Krążniki o małych oporach obracania Zmniejszona liczba połączeń taśm (taśma dostarczona na przenośnik w dłuższych odcinkach ok. 900m) Zwiększona średnica krążników środkowych podtrzymujących cięgno górne Zmniejszony kąt niecki ciągnienia górnego (z 45º do 35º) Precyzyjnie ustawiona trasa Typowe szerokości taśm: Górnictwo węgla kamiennego, rud miedzi i żelaza, typowe szerokości taśm: 1.0, 1,2, 1.4 Białe górnictwo- typ. szer. taśm: 0.8, 1.0, 1,2, 1.4 Górnictwo węgla brunatnego: typ. szer. taśm: 1.4 do 3.2 Pozostałe przenośniki w różnych branżach, różna szerokość – w zależności od potrzeb Podstawowe parametry: Q [t/h] – wydajność – max 40000 t/h B [mm] – szerokość – max 3200 mm v [m/s] - prędkość - max 8 m/s L [m] – długość – max 16500 m δ [º] – kąt nachylenia – max 90º Zakres zastosowań technicznych różnych typów przenośników: wznoszące z gładką taśmą dla nachyleń do 18º (w specjalnych wykonaniach do 22º) przy przewozie ludzi do 18º opadające z gładką taśmą dla nachyleń do 15º ( w specjalnych wykonaniach do 20º) przy przewozie ludzi tylko do 12º z taśmą o okładce profilowanej, 22º zawulkanizowanymi występami na taśmie, 25º z taśmą korytową z progami, 30º do 45º z taśmą gładką i dodatkową taśmą dociskową, 60º z taśmą gładką i przymocowanymi do niej kubełkami, do 90º Budowa krążnika: Piasta, Łożysko, Płaszcz, Oś, Uszczelnienie Budowa krążnika: Powierzchnia rolki, Miejsce pod łożysko, Oś krążnika ,Uszczelnienie wewnętrzne, Łożysko, Uszczelnienie labiryntowe, Pierścień zabezpieczający, Pokrywa, Uszczelnienie zewnętrzne, Pokrywa zabezpieczająca Główne elementy przenośnika taśmowego: Stacja napędowa Stacja zwrotna Wózek zrzutowy + wózek wsporczy Stoły załadowcze Trasa przenośnikowa Trasa przenośnika – jest to część przenośnika pomiędzy stacją czołową i zwrotną Elementy dodatkowe: Napędy, Układy napinające, Urządzenia czyszczące, Układy zabezpieczające Rodzaje przenośników: Przenośniki stałe – stacjonarne Przenośniki stacjonarne zamontowane są na stałe i nie ma możliwości ich przemieszczania, tylko możliwe jest przesunięcie stacji czołowych i zwrotnych poprzez zdemontowanie czołów trasy przenośnika można je przesuwać wzdłuż osi. Przenośniki przesuwne - umieszczone SA w tzw. Pontonach możliwe jest ich przesuwanie w poprzek osi Przenośniki przewoźne – są to przenośniki przenośne, które mogą być przewożone za pomocą dźwignic.	W obliczeniach przenośników taśmowych obowiązuje podział na następujące grupy oporów ruchu: Opory skupione – występujące tylko w określonych miejscach przenośnika, takich jak stacje czołowa, napędowa, zwrotna, napinająca lub rozładowcza; Opory rozłożone – wzdłuż trasy przenośnika zwane oporami głównymi (opory przemieszczania taśm po zestawach krążnikowych) Opory podnoszenia urobku (nosiwa) oraz taśmy występujące na nachylonych odcinkach trasy (opory związane z koniecznością pokonania składowych sił grawitacji) Czynniki wpływające na wielkość oporów głównych przenośnika: - Parametry konstrukcyjne przenośnika (wydajność, prędkość taśmy, kąt niecki, średnica krążników, rozstaw krążników, itp.) - Właściwości taśmy (sztywność i tłumienie przy cyklicznym dogniataniu i zginaniu, zdolność do układania się w nieckę, grubość i twardość okładek, konstrukcja rdzenia) - Własności urobku (gęstość usypowa, kąt tarcia wewnętrznego, współczynnik tarcia urobek – taśma) Czynniki eksploatacyjne (dokładność ustawienia trasy, nierównomierność i niesymetryczność strug urobku, temperatura obliczenia) Opory główne przenośnika taśmowego: Opór obracania krążników (10 – 17 %) Opór toczenia taśmy po krążnikach (wgniatania) (40 – 64%) Opór przeginania taśmy między zestawami krążnikowymi (3- 15%) Opór falowania urobku (6 – 18%) Opór tarcia taśmy o krążniki (ślizgania taśmy) (7 – 20%) Podział taśm ze względu na zastosowanie taśm: Taśmy zwykłe (ogólnego przeznaczenia) – stosowane są do transportu materiałów sypkich, opakowanych lub w kęsach o temperaturze w zakresie od -25 do +60 ºC są stosowane do transportu nadkładu węgla, kruszyw surowców mineralnych, w zakładach przeróbczych surowców skalnych i mineralnych, a także w przemyśle hutniczym , chemicznym spożywczym, cementowym, papierniczym, w portach w budownictwie czy rolnictwie. Taśmy trudno zapalne, przeznaczone są do pracy w miejscach o zwiększonym zagrożeniu pożarowym na powierzchni, stosowane w elektrowniach węglowych, elektrociepłowniach, składach i bazach przeładunkowych materiałów łatwopalnych Taśmy trudno palne, przeznaczone do pracy pod ziemią w kopalniach miedzi, węgla kamiennego, muszą spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego Taśmy odporne na ciepło, przeznaczone do transportu materiałów o temperaturze powyżej 60 stopni, są stosowane w koksowniach, hutach, cementowniach Taśmy olejoodporne, są przeznaczone do transportu materiałów zawierających substancje oleiste, stosowane w przemyśle chemicznym i spożywczym Taśmy odporne na niską temperaturę, są przeznaczone do transportu materiałów w kopalniach odkrywkowych w strefie klimatycznej zimnej (temperatura otoczenia +60 do -45 ºC) Taśmy antystatyczne, są przeznaczone do transportu materiałów w kopalniach podziemnych metanowych, gdzie zachodzi niebezpieczeństwo wybuchowe, Taśmy przenośnikowe spożywcze, są wykorzystywane w zakładach przemysłu spożywczego do transportu nie pakowanych produktów spożywczych. Podział taśm ze względu na rodzaj materiału rdzenia taśmy: Taśmy z rdzeniem tekstylnym: Taśmy tekstylne jednoprzekładkowe Taśmy tekstylne dwuprzekładkowe Taśmy tekstylne wieloprzekładkowe Materiały: Bawełna, Włókna celulozowe (z), Jedwab wiskozowy (R), Poliamid (P), Poliester (E), Włókna szklane (G) Taśmy z rdzeniem stalowym (ST) Taśmy z linkami stalowymi Taśmy z kordu stalowego, Taśmy z taśmy stalowej Podział taśm ze względu na rodzaj materiału rdzenia taśmy: Taśmy z rdzeniem tekstylnym: Taśmy tekstylne jednoprzekładkowe Taśmy tekstylne dwuprzekładkowe Taśmy tekstylne wieloprzekładkowe Materiały: Bawełna, Włókna celulozowe (z), Jedwab wiskozowy (R), Poliamid (P), Poliester (E), Włókna szklane (G) Taśmy z rdzeniem stalowym (ST) Taśmy z linkami stalowymi Taśmy z kordu stalowego Taśmy z taśmy stalowej	Urządzenia czyszczące: Skrobak listwowy Skrobaki klawiszowe Szczotka obrotowa Urządzenie czyszczące natryskowe Kąpiel wodna Urządzenie czyszczące młoteczkowe Analiza wpływu warunków eksploatacyjnych - możliwe błędy ustalenia trasy: -Nachylenie boczne zestawu -Zbieganie strugi urobku -Zbieganie taśmy -Przemieszczanie pionowe zestawu -Zukosowanie zestawu -Przesunięcie boczne zestawu Ładunek transportowy to ogólnie przedmiot transportu. Ładunek transportowy dzieli się na tzw, masę w postaci materiału sypkiego (uziarnionego, pylnego) oraz drobnicę. Materiał sypki, który stanowi w górnictwie główny przedmiot transportu, charakteryzuje się: -Uziarnieniem lub pylnością -Gęstością nasypową -Kątem usypu naturalnego w spoczynku i w ruchu -Tarciem wewnętrznym -Tarciem statycznym i kinetycznym o elementy środków transportu -Twardością, ścieralnością, wrażliwością na kruszenie się -Zmianą właściwości fizyczno-mechanicznych pod wpływem drgań, temperatury, wody i wilgoci -Plastycznością i przylepnością -Możliwością tworzenia mieszanin wybuchowych -Możliwością wytwarzania wskutek tarcia o elementy środków transportu, ładunków elektrostatycznych oraz innymi własnościami Zalety transportu samochodowego: -Łatwość manewrowania i dużą zwrotność pojazdów, -Możliwość pokonywania ze znacznymi prędkościami wzniesień do 10% a także – ze zmniejszonymi prędkościami – wzniesień od 20 do 30% (wyjątkowo 60 %) -Dużą prędkość jazdy (do 80 km/h) i duże przyśpieszenia, -Łatwość pokonywania krzywizn o małych promieniach (15 do 20 m, a nawet w szczególnych przypadkach 7 do 10 m) -Możliwość załadunku i wyładunku w każdym miejscu i w prosty sposób, -Elastyczność, umożliwiająca zmianę trasy i kierowanie taboru w sposób dowolny do różnych punktów oraz łatwość realizacji eksploatacji selektywnej, -Możliwość wyłączenia z ruchu, w razie awarii, tylko pojazdu niesprawnego, -Wzrost wydajności koparek o 15 do 25 % w stosunku do wydajności koparek ładujących urobek do wagonów (ze względu na skrócenie przerw, jakie występują w czasie wymiany pociągów przy koparce) -Możliwość szybkiego udostępniania nowych poziomów eksploatacyjnych, uproszczony w sposób zwałowania nadkładu. Wady transportu samochodowego: -Duże koszty zakupu i eksploatacji taboru Stosunkowo krótki okres pracy, średnio 200 do 300 tys. Km (stopa amortyzacji wynosi 14 do 15 %, a udział amortyzacji dochodzi do 40 % kosztów transportu) -Duża częstość remontów i znaczy stopień ich skomplikowania, -Szybkie zużycie ogumienia, którego koszt kształtuje się w granicach 20% kosztów przewozu, -Zużycie importowanego paliwa, -Znaczne zapotrzebowanie na wykwalifikowaną obsługę (kierowcy, mechanicy) -Stosunkowo nieduża wydajność i ograniczona ekonomiczna odległość przewozu -Zależność od warunków klimatycznych i atmosferycznych -Wydzielanie szkodliwych gazów i pyłów Zastosowanie transportu samochodowego jest uzasadnione przy: Eksploatacji niedużych i średnich złóż o okresie eksploatacji 10 do 15 lat i wielkości wydobycia surowca do około 2 min ton/rok, Eksploatacji pokładów poziomych lub słabo nachylonych o niedużej miąższości Eksploatacji pokładów stromych i nachylonych o niedużych długościach i szerokościach frontów roboczych, Wielkoblokowej eksploatacji złóż kamienia budowlanego, Eksploatacji złóż głęboko zalegających, gdzie ze względu na nachylenie torów, szynowe drogi przewozowe muszą być bardzo długie, Selektywnej eksploatacji złóż zalegających nierównomiernie lub w terenach górzystych, Budowie nowych kopalń. Samochód technologiczny – pojazd oponowy przeznaczony wyłącznie do transportu na terenie zakładu górniczego nadkładu i skał płonnych, urobku oraz produktów (kruszyw, elementów kamieniarskich i technicznych) Wyróżnia się samochody technologiczne: -Samowyładowcze (w tym wywrotki) z nieprzechylną lub przechylną skrzynią ładunkową (z wyładunkiem tylnym, bocznym lub dennym) -Ciągniki siodłowe z naczepami samowyładowczymi (z wyładunkiem tylnym lub bocznym) -Specjalne do załadunku i transportu materiałów wybuchowym. Podział samochodów technologicznych ze względu na ładowność: -Małe: do 30 t -Średnie I: od 30 do 50 t -Średnie II: od 50 do 80 t -Duże I: od 80 do 110 t -Duże II: od 110 do 170 t -Bardzo duże: od 170 do 230 t -Giganty: powyżej 230 t Każdy samochód samowyładowczy składa się z nadwozia i podwozia. W skład nadwozia wchodzi kabina kierowcy i skrzynia ładunkowa wraz z mechanizmem służącym do rozładowywania skrzyni. Natomiast podwozia pojazdów dobiera się odpowiednio do rodzaju podłoża i dopuszczalnych nacisków. Ze względu na dopuszczalne naciski wyróżnia się podwozia dostosowane do pracy: -Na twardym podłożu skalistym – praktycznie naciski nie są ograniczone ze względu na podłoże, lecz decyduje wytrzymałość i elastyczność opon, przy uwzględnieniu możliwości najechania na odłamki skalne. -Na średnio twardym podłożu – ze względu na ograniczone naciski na podłoże zazwyczaj dopuszcza się obciążenie mostu w granicach 180 do 100 kN, -Na ulepszonym miękkim podłożu – ze względu na dopuszczalne naciski przyjmuje się obciążenie mostu nie większe niż 100 kN, -Na terenie grząskim o małej wytrzymałości – ze względu na małe dopuszczalne naciski przyjmuje się obciążenie mostu nie większe niż 50 kN. Wozidło technologiczne to nieprzeznaczonym do ruchu drogowego, duży samochód technologiczny samowyładowczy ( o ładowności od ok. 35 do 220 ton), często o konstrukcji przegubowej, stosowany do transportu urobku na terenie zakładu górniczego Właściwości konstrukcyjne wozideł stosowanych w kopalniach odkrywkowych: Budowa podwozia zależy od konstrukcji ramy. W kopalniach odkrywkowych stosuje się podwozia z ramą jednoczęściową sztywną (wozidła sztywnoramowe) i dwuczęściową przegubową (wozidła przegubowe) Wozidła sztywnoramowe – wszystkie zespoły podwozia i nadwozia są osadzone na wspólnej ramie, a skręt kół uzyskuje się przez wychylenie ich w stosunku do mostu przedniego podwozia Wozidła przegubowe – kabina i zespół napędowy są umieszczone na przedniej ramie, a skrzynia ładunkowa na tylnej ramie. Obie ramy są połączone w środku przegubem i mogą wychylać się względem siebie, umożliwiając tym samym wykonanie skrętu o bardzo małym promieniu. Drogi wewnątrzzakładowe można podzielić na stałe, tymczasowe, zwykłe zamykające się w granicach zakładu górniczego. - Drogi technologiczne stałe- to drogi dojazdowe do wyrobisk lub w wyrobiskach górniczych, do zwałów, poziomów nadkładowych, itp. Stałe drogi technologiczne należy zdefiniować jako drogi nie zmieniane lokalizacyjnie przez dłuższy czas np. powyżej kilkunastu lat, a nawet dłużej. - Tymczasowe grogi główne i przesuwne – to drogi twarde lub gruntowe wykonane do realizacji robót górniczych, które po ich wykonaniu ulegają likwidacji. Transport kolejowy w kopalniach odkrywkowych. Tory mogą być: -Stałe- budowane na dłuższy czas użytkowania (Konin) -Przesuwne- bez podsypki i przesuwne w miarę przemieszczania się eksploatacji (na przykład w Kopalni Piasku Szczakowa). Pochylenie miarodajne: w kopalniach dla trakcji elektrycznej i spalinowej 40 %o (praktycznie 25 %o) na liniach PKP do 60 %o Prześwit toru – odległość między wewnętrznymi główkami szyn Prześwity i promienie skrętu: 1435 mm – 180 m 900 i 750 mm – 75m 600 mm – 50 m	Zalety transportu klejowego: -możliwość korzystania z różnych form energii przy nie dużym jej jednostkowym zużyciu -znaczna wytrzymałość taboru i długi okres jego pracy, co wpływa na zmniejszenie jednostkowych kosztów amortyzacji i utrzymania, -dużą niezawodność ruchu i niezależność od warunków klimatycznych oraz wysoką wydajność Wady transportu kolejowego: -znaczne długości dróg transportowych i -wysoki koszt inwestycyjny -nieznaczne dopuszczenie nachylenie torów -znaczne koszty remontów i utrzymania torów duże promienie łuków (krzywizn) Rozładunek wagonów jest uzależniony od: Kombinacji rozwiązań konstrukcyjnych utytułowania zsypów (otworów) rozładunkowych: -Zsypy usytuowane nas osią toru – wyładunek następuje pomiędzy szyny -Zsypy usytuowane po obu stronach toru na zewnątrz szyny, w tych wagonach należy rozróżnić następujące sposoby rozładunku: =Równocześnie dwustronny – jeżeli pełny rozładunek wagonu następuje po uruchomieniu zsypów jednocześnie na obie strony =Jednostronny – jeżeli uruchomieni zsypów może być dokonane tylko z jednej lub drugiej strony wagonu, pomimo że wagon posiada zsypy po obu stronach. Sposób sterowania rozładunkiem: -Rozładunek jednoczenie całkowity – otwory zsypów rozładunkowych mogą być zamknięte dopiero po całkowitym rozładunku -Rozładunek dozowany – rozładowanie może być w każdej chwili regulowane lub też zsypy mogą być ponownie zamknięte, (rozładowanie może być przerwane) Prowadzenie ruchu kolejowego: Ruch kolejowy na kolejach górniczych KWB „Konin” prowadzony jest o przepisy wewnątrz zakładowe zatwierdzone decyzją Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Prowadzeniem ruchu zajmuje się Oddział Ruchu Kolejowego TKR. Na niektórych szlakach prowadzony jest ruch składów pchanych. Pchanie odbywa się na podstawie odstępstwa od zasad prowadzenia ruchu kolejowego zawartych w Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej - przy zastosowaniu telewizji przemysłowej. TRANSPORT LINOWY Jego cechą charakterystyczną jest to że ruch przenoszonych materiałów odbywa się po linie nośnej, lub ciągnącej. Rodzaje transportu linowego: -Dźwiwignicami linowymi oraz żurawiami masztowymi -Kolejkami linowymi Ze względu na konstrukcję i charakter pracy rozróżnia się: -Transport kolejkami wiszącymi -Transport po torze silnie nachylonym Transport Dźwignicami Linowymi zwykle stosowany w odniesieniu do złóż surowców skalnych – bocznych w których wymiary poprzeczne są nie wielkie w stosunku do miąższości złoża. Ma to szczególne zastosowanie do złóż pochodzenia magmowego, w których lawa zastygła na powierzchni ziemi, lub w jej bezpośredniej bliskości. Chodzi o to by przy możliwym, małym nakładzie pracy na udostępnienie złoża, wydobycie i transport wydobyć kopalinę. dźwignica linotorowa - kam. urządzenie transportowe z rozpiętą pomiędzy dwoma wieżami podporowymi liną nośną (ruchomą lub stałą z dodatkową liną ciągnącą) służącą jako tor jazdy wózka z wciągnikiem, który podnosi wóz z urobkiem i przenosi go na miejsce wyładunku. Zalety dźwignic linowych: -Krótka droga transportu -Przewóz ekologiczny -Małe wymiary wyrobiska -Niewielkie koszty związane ze zwiększeniem głębokości eksploatacji Wady dźwignic linowych: -Konieczność zachowania prostopadłości ścian wyrobiska w stosunku do liny nośnej -Konieczność utrzymania stromych ścian -Zagrożenie pracowników w pasie działania dźwignic Podstawowe parametry techniczno – eksploatacyjne dźwignic linowych Masa ładunku 5-15 ton Rozstaw podpór 200- 800 metrów Wysokość podnoszenia ładunku 30 – 80 (150) metry Prędkość jazdy wózka 3-8 m/sek Prędkość podnoszenia 0,5 – 1,5 m/sek Prędkość jazdy podpór 0,1 – 0,25 m/sek 932 – opuszczam – wzór masa użyteczna Żurawie stosowane są często w kopalniach w których zachodzi konieczność systematycznego przenoszenia bloków skalnych w kierunku pionowym. Często jest stosowany ten rodzaj transportu przy wydobyciu bloków skalnych w małych i jednocześnie stromych wyrobiskach i przeniesienia ich na powierzchnię, działa praktycznie jak przenośnik. Typowym żurawiem jest DERRICK Obliczenie wydajności analogiczne jak w przypadku dźwignicy linowej Obok żurawi stacjonarnych coraz częściej stosowane są żurawie mobilne, zarówno na podwoziu samochodowym jak i gąsienicowym.