Literatura:

1. W. Gos: Sprawozdawczość finansowa przedsiębiorstw, Polska Akademia Rachunkowości – po 2005r.

2. W. Gabrusewicz, M. Remlein: Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa, PWE – jak najnowsze wydanie

Egzamin:

2 części: teoria (test jednokrotnego wyboru) i praktyka (zadania)

WYMOGI, CECHY I ZADANIA SPRAWOZDAWCZOŚCI FINANSOWEJ

Sprawozdania – ogół sprawozdań, które mają charakter liczbowy.

Sprawozdania rzeczowe – prezentują dane liczbowe w jednostkach naturalnych

Sprawozdania finansowe – prezentują dane liczbowe w jednostkach wartościowych. (źródłem danych dla tych sprawozdań jest ewidencja księgowa).

Sprawozdania finansowe – stanowi uporządkowane zestawienie informacji o:

• sytuacji majątkowej i finansowej jednostki (informacje znajdziemy w bilansie)

• jej wyniku finansowym (informacje znajdziemy w rachunku zysków i strat)

przeprowadzonych przez nią transakcjach (informacje znajdziemy w rachunku przepływów pieniężnych)

sporządzone na określonym moment czasowy, tzn. dzień bilansowy.

Bez rachunkowości finansowej nie ma sprawozdań finansowych.

Informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych

1. pozwalają na określenie stanu faktycznego sytuacji finansowej i majątkowej podmiotu gospodarczego

2. umożliwiają ocenę realizacji zamierzeń

3. stwarzają podstawy analizy działalności gospodarczej

4. tworzą podstawy kontroli i planowania

5. ułatwiają podejmowanie decyzji

Klasyfikacja sprawozdań finansowych

Sprawozdania jednostkowe – na własne potrzeby.

Sprawozdania łącze przygotowują jednostki gospodarcze wielozakładowe w których skład wchodzą oddziały.

Skonsolidowane sprawozdania dotyczą grup kapitałowych

Systematyczne sporządzane przez jednostkę gospodarczą w takich samych okresach (powtarzalnych); sporadyczne – sprawozdania sporządzane w wyjątkowych stacjach np.: sprzedaż, likwidacja, zmiana formy prawnej

UoR określa które podmioty ze względu na rodzaj swojej działalności mogą sporządzać sprawozdania.

Sprawozdanie finansowe sporządza się na określony moment bilansowy, na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Księgi rachunkowe zamyka się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od zaistnienia określonych zdarzeń.

Księgi rachunkowe zamyka się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od zaistnienia poniższych zdarzeń:

1. na dzień kończący rok obrotowy

2. na dzień zakończenia działalności

3. na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej

4. na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek (jeśli w wyniku tego zdarzenia powstaje nowa jednostka)

5. na dzień poprzedzający postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości

6. na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami

Elementy rocznego sprawozdania

1. bilans

2. rachunek zysków i strat wszystkie jednostki gospodarcze

3. informacja dodatkowa (która zawiera wprowadzeni do sprawozdania

finansowego oraz dodatkowe informacji i wyjaśnienia

1. zestawienie zmian w kapitale własnym

2. rachunek przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów oraz zestawienie zmian w kapitale własnym sporządzają jednostki, których sprawozdania podlegają badaniu i ogłaszaniu. Na których ciąży obowiązek publikowania tych sprawozdań dla otoczenia (odbiorców) danej jednostki.

Jednostki sporządzające 2 ostatnie elementy sprawozdania finansowego to banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, spółki akcyjne biorą czynny udział w publicznym obrocie papierami wartościowymi lub spełniają 2 z trzech warunków:

1. zatrudnienie na pełne etaty nie mniej niż 50 osób

2. suma aktywów 2,5 mln euro

3. przychody ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych 5 mln euro

Zasady rachunkowości są jednocześnie zasadami sprawozdawczości finansowej. Są regułami, konwencjami, wytycznymi w zakresie ksiąg rachunkowych oraz sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych

ZASADA TRUE AND FAIR VIEW – zasada jasnego i rzetelnego obrazu sytuacji finansowej i majątkowej (UoR art.4 ust.1)

ZASADY NADRZĘDNE:

• zasada memoriału

• zasada współmierności kosztów i przychodów

• zasada ostrożnej wyceny

• zasada kontynuacji działania

• zasada ciągłości

• zasada istotności

ZASADY SZCZEGÓŁOWE:

• zasada dokumentacji

• zasada kompletności

• zasada zrozumiałości

Naczelna zasada rachunkowości

ZASADA TRUE AND FAIR VIEW

Zasada jasnego i rzetelnego obrazu sytuacji finansowe: wszelkie zdarzenia gospodarcze w ramach systemu rachunkowości należy przedstawić zgodnie z ich rzeczywistym, prawdziwym przebiegiem (bezstronnie).

1. ZASADA MEMORIAŁU - W systemie rachunkowości należy ujmować operacje gospodarcze dotyczące powstania kosztów i przychodów niezależnie od ruchu środków pieniężnych. (dotyczy rachunku zysków i strat; np.: amortyzacja; przychodem nie jest wpływ środków pieniężnych tylko moment określenia w księgach uzyskanego przychodu; przychód nie jest pojęciem równoznacznym z ruchem środków pieniężnych)

2. ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA – Opiera się na założeniu, że działalność podmiotu gospodarczego w najbliższej przyszłości będzie kontynuowana. Przestrzeganie tej zasady nie wpływa na wycenę majątku i jego ujęcie w bilansie. (zasada ta będzie kontynuowana do momentu gdy jednostka nie znajdzie się w momencie zagrożenia kontynuacji działania np.: likwidacja, sprzedaż itp.)

3. ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI KOSZTÓW I PRZYCHODÓW – dotyczy prawidłowego ustalenia wyniku finansowego; zgodnie z tą zasadą elementami wyniku finansowego mogą być tylko te koszty i przychody, które dotyczą danego okresu (są współmierne). (przejawem stosowania tej zasady jest m.in. rozliczanie kosztów i przychodów w czasie)

4. ZASADA OSTROŻNEJ WYCENY – polega na zachowaniu rozwagi przy dokonywaniu wyceny poszczególnych składników majątku. (aktualizacja (przeszacowanie) z wartości wyceny majątku; np.: zapasy produktów gotowych – wartość produktów gotowych wykazana w bilansie wyceniona wg rzeczywistego kosztu wytworzenie nie może być wyższa od wartości sprzedaży produktów gotowych wg ceny sprzedaży netto na dzień bilansowy; na dzień bilansowy aktualizacji podlegają również należności – udziałów, akcji, których wartość ulega ciągłym zmianom – wartość możliwą do odzyskania na dzień bilansowy – ustalić wartość należności nieściągalnych, zagrożonych nieściągalnością; aktualizacji podlegają również inwestycje finansowe – w bilansie wykazujemy kwotę możliwą do odzyskania; przejawem stosowania tej zasady jest aktualizacja składników majątku do kwoty rzeczywistej (realnej))

5. ZASADA CIĄGŁOŚCI – zasada odnosi się do sposobu grupowania operacji gospodarczych oraz zasad wyceny majątku i ustalania wyniku finansowego i ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym. (zasada powinna być przez jednostkę gospodarczą określona w polityce rachunkowości; ustawa daje nam różne możliwości a podmiot gospodarczy może wybrać jedną; jeśli zostaną określone te metody a zakres działania podmiotu gospodarczego nie ulega zmianie to te zasady będą ciągłe – stosowane w kolejnych latach – daje nam to możliwość porównywania poszczególnych informacji zawartych w sprawozdaniach na przełomie lat)

6. ZASADA INSTOTNOŚCI – informacja istotna, to taka której pominięcie może wypłynąć ujemnie na decyzje podejmowane przez odbiorców informacji

W polityce rachunkowości ustala się zasady wyceny majątku i materiałów.

Użytkownicy sprawozdań finansowych

Użytkownicy zewnętrzni

• Inwestorzy

• Kredytobiorcy

• Kontrahenci

• Organy podatkowe

• Rząd i jego agendy

• Społeczeństwo

Użytkownicy wewnętrzni:

• Kierownictwo jednostki

• Pracownicy

• Związki zawodowe

PODSTAWOWE KATEGORIE WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW

Bilans – sprawozdanie o zasobach majątkowych i źródłach finansowania; jest to wartościowe, usystematyzowane zestawienie środków gospodarczych (aktywów) oraz źródeł pochodzenia tych środków (pasywów), sporządzone na ściśle określony dzień i w określonej przez regulacje prawne formie.

Podstawowe zasady sporządzania bilansu

1. Zasada równowagi bilansowej

2. Zasada segregacji – elementy majątku należy zakwalifikować do odpowiedniej grupy i podgrupy bilansu

3. Zasada dnia bilansowego (na określony dzień a nie za dany okres)

4. Zasada ciągłości (wartość końcowa 1 okresu musi być równa wartości początkowej 2-go okresu)

5. Zasada kompletności (wykazujemy wszystkie istotne informacje dotyczące majątku jednostki gospodarczej)

6. Zasady formalne – określają wzór informacyjny, wymagany stopień szczegółowości i jego zgodność ze stanem faktycznym (bilans podpisuje osoba odpowiedzialna za wykonanie bilansu i główny księgowy)

Metody sporządzania bilansu

Metoda netto	Wartość składników aktywów i pasywów jest pomniejszona o odpowiednie odpisy i korekty aktualizujące tę wartość
Metoda brutto	Wartość składników aktywów i pasywów jest wykazywana w wartości księgowej bez pomniejszania o odpisy i korekty
Metoda mieszana	Jest połączeniem metody brutto i netto. Część składników bilansu jest wykazywana według zasady netto inne zgodnie z zasadą brutto

W Polsce występuje głównie metoda netto.

Metoda netto

Poszczególne składniki bilansu wykazywane są po korekcie ich wartości księgowej o określone wartości np.:

1. Składniki aktywów trwałych – korekta o odpisy z tytułu umorzenia oraz odpisy aktualizujące

2. Składniki rzeczowych aktywów obrotowych – korekta o odpisy aktualizujące, odchylenia od cen ewidencyjnych

3. Należności – korekta z tytułu odpisów aktualizujących

4. Wynik finansowy bez względu na jego wartość wykazywany jest zawsze w pasywach

Zasady obowiązujące przy prezentacji składników w bilansie

AKTYWA – zasada wzrastającej płynności – (od najmniej płynnych do najbardziej płynnych)

PASYWA – zasada wzrastającego stopnia wymagalności (od najmniej wymagalnych do najbardziej wymagalnych; wymagalność – spłata, termin zwrotu)

Aktywa (UoR, art. 3 ust.1, pkt. 12) to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości uzyskanie korzyści ekonomicznych.

Dzielą się na aktywa trwałe i aktywa obrotowe

Aktywa trwałe – są związane z jednostką dłużej niż jeden rok

Aktywa obrotowe – są związane z jednostką mniej niż 12 miesięcy, przeznaczone do zużycia lub sprzedaży.

W wyniku użytkowania w określonym przedziale czasowym powinniśmy uzyskać korzyści ekonomiczne płynące z 1 składnika.

Kapitały własne – reprezentują założyciela (właściciela) jednostki gospodarczej lub pochodzą z zysku wygospodarowanego przez jednostkę w trakcie jej działalności.

Kapitały powierzone reprezentują wkład założyciela jednostki gospodarczej. Wkład ten może być wniesiony w formie pieniężnej lub rzeczowej. (kapitał podstawowy)

Kapitały samofinansowania powstają z przeznaczenia części wygospodarowanego przez jednostkę zysku. (kapitał zapasowy, kapitały rezerwowy, wartość wyniku finansowego).

Kapitały obce (zobowiązania i rezerwy na zobowiązania)

Zobowiązania (UoR, art. 3, ust. 1, pkt. 20) to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki gospodarczej.

Podstawowy podział zobowiązań w bilansie to:

• Rezerwy na zobowiązania

• Zobowiązania długoterminowe

• Zobowiązania krótkoterminowe

Jeśli jednostka chce spłacić swoje zobowiązania musi wykorzystać swoje aktywa pieniężne lub przekazać składnik majątku trwałego np.: środek transportowy.

Podstawowe kategorie wyceny bilansowej

1. Cena nabycia (zastąpiona w pewnych wypadkach ceną zakupu)

2. Koszt wytworzenia (do produktów gotowych)

3. Cena sprzedaży netto

4. Wartość godziwa (do inwestycji)

5. Wartość nominalna (środki pieniężne i kapitały)

6. Kwota wymagalnej zapłaty (należności i zobowiązania)

7. Uzasadniona, wiarygodnie oszacowana wartość

Cena zakupu – kwota należna sprzedającemu, beż podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publiczno prawnym (m.in. cło). Określając cenę zakupu musimy wziąć pod uwagę rabaty.

Cena nabycia (UoR, art. 28, ust.2) jest to cena zakupu powiększona o tzw. koszty związane z zakupem przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do użytkowania.

Koszty zakupu muszą być związane z daną partią produktów gotowych np.: koszty transportu, ubezpieczenia, opakowań, składowania.

Przykład:

Jednostka handlowa zakupiła u producenta surowiec. Kwota należna sprzedającemu wynosi 5 000 zł. Koszty transportu obciążające nabywcę wynoszę 400 zł., koszty opakowań jednorazowych 300 zł. Dostawca udziela odbiorcy rabatu w wysokości 10% ceny sprzedaży netto. VAT podlegający odliczeniu u odbiorcy wynosi 22%

Ustalić cenę zakupu i nabycia u odbiorcy:

Rozwiązanie:

Cena zakupu 5 000 − (5 000×10%) = 4 500

Koszty zakupu 400 + 300 = 700

Cena nabycia 5 200

VAT do odliczenia 5 200 × 22%=1 144

Cena nabycia – zastosowanie:

• Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego przy ich zakupie tj. materiałów, towarów i opakowań (będących przedmiotem obrotu towarowego)

• Wycena przy zakupie środków trwałych

Koszt wytworzenia produktów gotowych (UoR, art. 28, ust.3) koszty poniesione w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadniona część kosztów pośrednich związanych z wytworzenie produktów (produkcyjnych)

KOOSZT WYTWORZENIA PRODUKTU

Bezposrednie koszty produkcyjne  +  uzasadniona czesc kosztow posrednich produkcyjnych

Bezpośrednie koszty produkcyjne np.: zużycie materiałów; Pośrednie koszty produkcyjne np.: energia, amortyzacja

UZASADNIONA CZĘŚĆ KOSZTÓW POŚREDNICH

Zmienne posrednie koszty produkcji  +  czesc stalych kosztow produkcji 

(odpowiadajaca poziomowi kosztow przy normalnym wykorzystaniu zdolnosci produkcyjnych)

Koszty pośrednie zmienne – ich wartość jest zależna od ilości wytwarzanych produktów gotowych.

Stała część kosztów pośrednich – ich rozmiar nie jest uzależniony od zmiany ilości produkcji

Przykład:

W jednostce produkcyjnej bezpośrednie koszty wytworzenia wyrobu B w ilości 100 szt. wyniosły 4 000 zł., zmienne koszty pośrednie produkcyjne 3 000 zł., stałe koszty pośrednie produkcyjne 2 400 zł.

Normalne (przeciętne) wykorzystanie zdolności produkcyjny w tej jednostce wynosi 120 szt.

Ustal jednostkowy koszt wytworzenia.

Rozwiązanie:

Koszty bezpośrednie 4 000 ÷ 100 = 40 ÷ rzeczywista wartość wytworzenia wyrobów

Zmienne koszty pośrednie produkcyjne 3 000 ÷ 100 = 30 gotowych

Stałe koszty pośrednie produkcyjne 2 400 ÷ 120 = 20 ÷ ilość wytworzonych wyrobów gotowych

___________________________________________________________

Jednostkowy koszty wytworzenia 90

Koszty wytworzenia 100 szt 9 000

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się:

• Kosztów będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych oraz strat produkcyjnych

• Kosztów ogólnego zarządu

• Kosztów magazynowania, chyba że są one niezbędne w procesie produkcji

• Kosztów sprzedaży

Te koszty przenosimy na wynik finansowy, nie mają wpływu na ustalenie jednostkowego kosztu produktu gotowego.

Zmiany wynikające z UoR dotyczące definicji kosztu wytworzenia

W jednostkach których sprawozdania finansowe nie podlegają obowiązkowemu badaniu i ogłaszaniu jednostka może do kosztów bezpośrednich doliczyć koszty pośrednie związane z wytwarzaniem danego produktu niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych

Cena sprzedaży netto (UoR, art. 28, ust.5) jest to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy:

• Pomniejszona o podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy, rabaty, opusty i inne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży

• Powiększona o należną dotację przedmiotową.

Dotacje dzielimy na przedmiotowe (do konkretnej usługi, produktu gotowego dopłaca państwo) i podmiotowe (dostaje dana jednostka gospodarcza bez określenia przeznaczenia)

Przykład:

Wartość zapasu towarów 15 000 zł w cenie nabycia netto. Na dzień bilansowy dokonano aktualizacji wyceny towarów do wysokości ceny sprzedaży netto, do wysokości 10 000 zł.

Odbiorcy będzie udzielony rabat 300 zł. Koszty związane z przystosowaniem towarów do sprzedaży, które zobowiązał się ponieść dostawca 200 zł.

Rozwiązanie:

Cena sprzedaży 10 000

Rabat - 300

Koszty związane z przystosowaniem do sprzedaży - 200

Cena sprzedaży netto 9 500

Wartość godziwa (UoR, art.28,ust.6) – jest to wartość za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanym i dobrze poinformowanym stronami niepowiązanymi ze sobą. (wartość określa się na podstawie aktualnych wartości na rynku możliwych do uzyskania)

Wartość godziwa – zastosowanie:

• Wycena nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji

• Wycena udziałów w innych jednostkach, które są elementem inwestycji

• Wycena nabytej przez jednostkę zorganizowanej części inne jednostki (przy ustalaniu wartości firmy)

• Wycena instrumentów finansowych

Wartość wymagalna (UoR, art.28, ust.1, pkt.7) - Kwota wymagalnej zapłaty:

• Kwota należności wraz z należnymi odsetkami umownymi lub ustawowymi jakiej jednostka na dzień bilansowy oczekuje od kontrahenta

• Kwota zobowiązania, w tym także pożyczki i kredytu, łącznie z odsetkami, która zgodnie z przepisami lub umową powinna być zapłacona na dzień bilansowy.

Wycena należności przy ustaleniu kwoty wymagalnej zapłaty należy zachować zasadę ostrożnej wyceny. Jednostka ma obowiązek dokonać analizy należności biorąc pod uwagę przedawnienia, termin niespłacenia. Przejawem tej zasady jest aktualizacja wyceny.

W przypadku zobowiązań również naliczamy odsetki co wynika z umów.

Wartość nominalna – jest to wartość emisyjna środków pieniężnych papierów wartościowych (akcji własnych i nabytych; udziałów) oraz kapitałów określona w statutach oraz umowach spółek kapitałowych, spółdzielni oraz jednostek prowadzących swą działalność w innej formie prawnej.

Wycena bilansowa kapitałów własnych

Kapitały i fundusze własne (za wyjątkiem udziałów i akcji własnych) wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w wartości nominalnej

Udziały i akcje własne (w celu ich umorzenia lub ponownej odsprzedaży) wycenia się na dzień bilansowy wg ceny nabycia

Kapitał zakładowy spółek kapitałowych, spółdzielni, towarzystw ubezpieczeniowych wykazuje się w wysokości określonej w umowie (w statucie spółki) i spisanej w rejestrze sądowym

Nie wniesione wkłady kapitałowe ujmuje się jako należne wkłady na poczet kapitału podstawowego

Przykład:

Spółka dokonała emisji akcji o wartości nominalnej 800 000 zł. za akcje zapłacono 500 000 zł., reszta zostanie opłacona w terminie późniejszym. Dokonano wpisu w rejestrze sądowym.

Ustalić bilansową wartość kapitału własnego oraz poszczególnych jego elementów.

Rozwiązanie:

Wartość bilansowa:

Kapitał własny 500 000

W tym:

Kapitał zakładowy 800 000

Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) - 300 000

Niezależnie czy kwota jest wpłacona w pełnej wysokości lub niepełnej jeżeli do dnia bilansowego ta kwota nie zostanie wniesiona to wykazujemy ją w odrębnej pozycji jako kwota ujemna co pozwala w bilansie wykazać realną wartość.

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE ORAZ ŚRODKI TRWAŁE

Wartości niematerialne i prawne

• Składniki majątku, które nie mają postaci rzeczowej

• Możliwy do zdefiniowania niepieniężny składnik aktywów niemający postaci fizycznej

Nie wszystkie nabyte prawa zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych np.: prawa do wieczystego użytkowania gruntów, prawo lokalowe

Wartości niematerialne i prawne wg UoR (art. 3, ust.1 pkt.14) nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, a w szczególności:

• Autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

• Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych

• Know - how

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również:

• Nabytą wartość firmy

• Koszty zakończonych prac rozwojowych

Wartości niematerialne nabyte przez jednostkę gospodarczą czyli kupione; zostały zaliczony do aktywów trwałych jednostki, prawa które jesteśmy w stanie wykorzystywać w pewnym okresie czasu i które będą przynosiły określone (wymierne) korzyści ekonomiczne.

Ujęcie wartości niematerialnych i prawnych w bilansie

• Wartość firmy

• Koszty zakończonych prac rozwojowych

• Inne wartości niematerialne i prawne

• Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

Wartość firmy – różnica pomiędzy ceną nabycia danej jednostki lub jej zorganizowanej części, a niższa od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (aktywa netto = aktywa – zobowiązania)

WARTOŚĆ FIRMY = cena nabycia jednostki – aktywa netto

Jeśli od sumy bilansowej odejmiemy zobowiązania to będzie to równe kapitałom własnym jednostki. Aktywa netto = kapitały własne jednostki.

Dodatnia wartość firmy (goodwill) – zaliczana jest do Wartości niematerialnych i prawnych (Aktywa)

CENA NABYCIA JEDNOSTKI > WARTOŚĆ GODZIWA AKTYWÓW NETTO

Ujemna wartość firmy (bedwill) – zaliczana jest do rozliczeń międzyokresowych przychodów (Pasywa)

CENA NABYCIA JEDNOSTKI < WARTOŚĆ GODZIWA AKTYWÓW NETTO

Przykład:

Jednostka nabyła w drodze zakupu zakład produkcyjny za kwotę 500 000 zł. Dane dotyczące aktywów i zobowiązań tej jednostki kształtowały się następująco:

Wartość godziwa aktywów trwałych	200 000
Wartość godziwa aktywów obrotowych	240 000
Kwota przejętych zobowiązań	90 000

Ustal na podstawie danych wartość firmy.

Wartosc firmy  =  500 000  (440 000  90 000)  =  150 000

Koszty zakończonych prac rozwojowych – wykazanie tego składnika majątku jest przywilejem a nie obowiązkiem.

Koszty zakończonych prac rozwojowych:

• Aktywowane i rozliczane w czasie nakłady na prace rozwojowe, czyli na proces praktycznego zastosowania odkryć badawczych lub też osiągnięć innej wiedzy:

  • projektowanie, wykonywanie testów prototypów i modeli

  • projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form, matryc

  • projektowanie, wykonywanie linii próbnej

  • testowanie nowych udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów, usług

Prace rozwojowe są zwykle poprzedzone pracami o charakterze badawczym, które nie odpowiadają definicji Wartości niematerialnych i prawnych i nie podlegają aktywowaniu.

Przykłady prac badawczych i rozwojowych

PRACE BADAWCZE (nie stanowią WNiP)	PRACE ROZWOJOWE (stanowią WNiP)
działania w zakresie zdobywania nowej wiedzy poszukiwanie alternatywnych materiałów poszukiwanie, ocena selekcja sposobu wykorzystania prac badawczych Ponoszone na etapie wstępnym nie mogą być wykazywane w bilansie	Projektowanie, wykonywanie, testowanie prototypów i modeli doświadczalnych Projektowanie narzędzi, przyrządów, matryc, form z wykorzystaniem nowej technologii Wykonanie, testy, nowych rozwiązań w zakresie nowych udoskonalonych materiałów, narzędzi, produktów, procesów, systemów. Są aktywowane pod warunkiem że zostały zakończone i wdrożone w nowej działalności.

Wycena wartości niematerialnych i prawnych – ujęcie początkowe

Wartość firmy	Jest to różnica pomiędzy ceną nabyci a wartością godziwą aktywów netto przejętej jednostki lub jej zorganizowanej części
Koszt zakończonych prac rozwojowych	Wg rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z wykonaniem prac rozwojowych
Inne wartości niematerialne i prawne	Wg ceny nabycia
Zaliczki na wartości niematerialne i prawne	Wg wartości nominalne przekazanych zaliczek

Wycena na dzień bilansowy – przy wycenie poszczególnych tytułów wartości niematerialnych i prawnych należy uwzględnić umorzenie oraz odpisy z tytułu utraty wartości

ŚRODKI TRWAŁE

Środki trwałe (UoR art.3, ust.1 pkt.15) – są to rzeczowe aktywa i zrównane z nimi, niezaliczane do inwestycji, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Użyteczność - czerpanie korzyści; dany składnik majątku przynosi korzyści ekonomiczne.

Ujęcie środków trwałych w bilansie

1. Środki trwałe

   1. Grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntu)

   2. Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej

   3. Urządzenia techniczne i maszyny

   4. Środki transportu

   5. Inne środki trwałe (spełniają kryteria środków trwałych ale nie zostały w ustawie wprost określone)

2. Środki trwałe w budowie

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

Kategorie określające wartość początkową środka trwałego

Cena nabycia	Kupno środka trwałego
Koszt wytworzenia	Wytworzenie środka trwałego we własnym zakresie (suma poniesionych kosztów)
Cena sprzedaży	Nieodpłatne otrzymanie lub otrzymanie w formie aportu (cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu)
Wartość godziwa	Nabycie w drodze wymiany (w zamian za inną pozycję rzeczową aktywów trwałych lub inny składnik aktywów)

Wycena bilansowa środków trwałych

Wartość netto → wartość początkowa minus dotychczasowe odpisy z tytułu umorzeni minus odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

Trwała utrata wartości: (MSR 36)

• Występuje gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, ze kontrolowany przez jednostkę składnik w przyszłości nie przyniesie przewidywanych korzyści ekonomicznych

• Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jest nadwyżką wartości bilansowej nad jego wartością ekonomiczną

• Odpis z tytułu utraty wartości zmniejsza wartość bilansową składnika aktywów

Przesłanki trwałej utraty wartości:

• Zewnętrzne (jednostka powinna wszczynać badanie czy nastąpiła utrata wartości)

  • Zmiana warunków rynkowych

  • Postęp techniczny

• Wewnętrzne

  • Uszkodzenie

  • Rezygnacja z części produkcji

Trwała utrata wartości. Takiego odpisu dokonuje się w przypadku:

• Zmiany technologii produkcji

• Przeznaczenia do likwidacji (nie jest związana z zużyciem ale z nagłymi czynnikami)

• Wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę jego wartości (w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych)

Odpis z tytułu trwałej utraty wartości może być odwrócony jeśli przesłanki na podstawie których dokonaliśmy odpisu ustąpią.