Stosowanie nawozów Ca!!Nazywa się wapnowaniem gleby. Jeden z najważniejszych zabiegów agrotech. Co 3-4 lata w dawkach 1lub 2 tony/ha. Lub częściej w mniejszych. Cenne dla roślin wapno-flinych: buraków cukrowych+pastewnych, koniczyny, bobiku, lucerny i grochu. Wapnujemy po sprzęcie zbóż Ew. jesienią. Największa efektywność jest w 2-3 roku(gdy wszystko dokładnie przereaguje i zmieni w całym profilu glebowym odczyn- dobrze wymieszane).Nie wymaga wapnowania: tytoń, łubin ż., seradela i ziemniaki.Są to nawozy PRZEDSIEWNE. Pogłównie stosowane na TUZ i U.W.Dawka dostosowana do kwasowości hydrolitycznej+skł. Granulometrycznego.Gleby lekkie: nawozy Ca i Ca-Mg wolnodziałające, zaw. Ca w formach CO3 lub SiO3.Ciężkie: szybkodziałające: zawierające –OH lub –O2.=szybkie przemiany, szybki wzrost i rozwój roślin. 4terminy wapnowania:Letni- Ca i Ca-Mg stosujemy po zbiorze zbóż(bezp. Na ścierń). Jest dużo czasu na przereagowanie. Można wjeżdżać ciężkim sprzętem na pole. Wada: spiętrzenie prac polowych.Jesień- Ca i Ca-mg po zbiorze okopowych, strączkowych, kukur. Dokładnie wymiesza się z glebą. Wada: ogr. Możliwość wjazdu ciężkim sprzętem na pole, mało czasu do zimy.Zima- stosujemy na terenach równinnych. Zaleta: możliwość wjazdu ciężkim sprzętem+brak innych prac. Wada: brak możliw. Wymieszania naw. Z glebą= brak jego przemian.Wiosna- przed wyk. Prac. Wymieszanie. Mało czasu na przeragowanie. Spiętrzenie prac wiosennych. Retrogradacja- zwana sorpcją chemiczna lub uwstecznianiem fosforu polega na przechodzeniu fosforu z form rozpuszczalnych w wodzie bezpośrednio dostępnych dla roślin w formy nierozpuszczalne niedostępne dla roślin. Szybkość i charakter tego procesu uzależnione są od wielu warunków glebowych, wśród których najważniejszą rolę odgrywa odczyn gleby. Na glebach kwaśnych w obecności kationów Al³⁺, Fe³⁺ retrogradacja ma następujący przebieg:Ca(H₂PO₄)₂ + 2Fe(OH)₃ → 2FePO₄ + Ca(OH)₂ + 4H₂OJeżeli na glebach kwaśnych fosfor znajduje się w formach nierozpuszczalnych w wodzie i niedostępnych dla roślin AlPO₄, FePO₄ to, aby przeszedł on w formę rozpuszczalną w wodzie dostępną dla roślin, czyli H₂PO₄^-, należy gleby kwaśne zwapnować nawozami wapniowymi lub wapniowo-magnezowymi. Mówimy wtedy o uruchomieniu fosforu z gleb kwaśnych. Retrogradacja przebiega również na glebach o odczynie zasadowym w obecności jonów Ca²⁺ i Mg²⁺.Ca(H₂PO₄)₂ + 2Ca(HCO₃)₂ → Ca₃(PO₄)₂ + 2CO₂ + 4H₂OAby fosfor z formy Ca₃(PO₄)₂, obecnej na glebach zasadowych nierozpuszczalnej w wodzie i niedostępnej dla roślin przeszedł z powrotem w formę rozpuszczalną w wodzie i dostępną dla roślin należy gleby zasadowe zakwasić poprzez:- zastosowanie nawozu fizjologicznie kwaśnego np. (NH₄)₂SO₄,- zastosowanie nawozów organicznych o szerokim stosunku C/N np. słomPodczas mineralizacji takiego nawozu w glebie wydziela się duża ilość CO₂, który zakwasza glebę.Retrogradacja jest procesem niekorzystnym z punktu widzenia odżywiania się roślin, ponieważ prowadzi do spadku w glebie przyswajalnych form fosforu. Aby jej zapobiec nie należy stosować superfosfatów na gleby kwaśne i zasadowe, a stosować tylko na gleby obojętne lub o odczynie zbliżonym do obojętnego. Dodatkowo należy superfosfaty poddawać granulacji, która ma na celu zmniejszenie powierzchni zetknięcia nawozu z glebą. Fiksacja potasu- przechodzenie potasu K+ z roztworu glebowego do takich pozycji w minerałach ilastych z których trudno go wyprzeć innym kationem. Najwięcej potasu unieruchamia się w ten sposób w glebach silnie wyczerpanych z tego składnika (gleby nie nawożonej potasem przez wiele lat) i zawierającej dużo minerałów ilastych. Metody zapobiegania fiksacji: nawodnienie gleby, wprowadzenie dużej ilości materii organicznej( daje to konkurencyjny proces sorpcji biologicznej) Sorpcja biologiczna- czasowe zatrzymanie składników z gleby przez mikroorganizmy, mikroorganizmy pobierają je dla swoich potrzeb, są konkurencją dla roślin, ale szybko umierają „oddają” pobrane składniki, a rośliny mogą je wykorzystać. Sorpcja ta jest korzystna dla środowiska ponieważ:- zapobiega nadmiernemu pobieraniu składników pokarmowych przez rośliny (np. aż do toksyczności – właściwy skład biologiczny rośliny),- zapobiega wymywaniu substancji do głębszych warstw gleby (skażenie wód),- zapobiega ulatnianiu się składników pokarmowych- chroni przed rozproszeniem składników w środowisku Czynniki decydujące o sorpcji biologicznej:- zawartości substancji organicznej; - temperatury; - wilgotności; - odczynuNajwłaściwsza temperatura dla mikroorganizmów to 23 – 30° C, wilgotność 60 – 70 %, odczyn lekko kwaśny i kwaśny. Wtedy najlepiej zatrzymywane są składniki przez mikroorganizmy.Sorpcja biologiczna dotyczy kationów i anionów.23.Co to jest pH odczyn gleby, czyli stężenie jonów wodorowych w roztworze glebowym. Jest jednym z najważniejszych wskaźników żyzności gleby. Od pH zależą właściwości fizyczne, biologiczne chemiczne gleby także trwałość struktury i związane z nią stosunki wodno powietrzne czyli wszystkie czynniki zapewniające roślinom optymalne warunki wzrostu i rozwoju. Nitryfikacja - czyli biochemiczne utlenianie jonu NH4+, zachodzi na glebach o odczynie zblizonym do obojetnego i przy wyzszych temperaturach. Aktywny udział w tym procesie biorą mikroorganizmy glebowe. Z punktu widzenia odżywiania się roslin nitryfikacja jest reakcją niekorzystną ponieważ powstaja w jej wyniku jon NO3-:- jest resztą mocnego kwasu azotowego HNO3 a więc zakwasza glebę - w polskich warunkach nie ulega sorpcji wymiennej, a więc tracony jest na skutek wymywania.Gdy nawóz zastosujemy na gleby ciężkie, zwięzłe przy niedoborze tlenu a nadmiarze wody, wtedy w glebie dominować będzie proces denitryfikacji jonu NO3 Denitryfikacja - czyli biochemiczna redukcja, zachodzi na glebach ciężkich, zbitych w warunkach niedoboru tlenu przy współudziale bakterii denitryfikatorów.Z punktu widzenia odżywiania się roslin denitryfikacja jest redukcją niekorzystną, ponieważ w jej wyniku powstają gazowe formy azotu, które mogą ulatniać się z gleby. Mineralizacja - zespół procesów rozkładu związków organicznych zwiazanych z usuwaniem węglowodoru i tlenu w postaci CO2 i H2O i przekształcenie tych związków w zwiazki mineralne dostępne dla roślin. W tym procesie biorą udział mikroorganizmy glebowe. Mineralizacja w warunkach tlenowych nazywa się butwieniem, natomiast w beztlenowych gniciem. Biologiczna redukcja azotu cząsteczkowego Włączenie N2 do systemu biologicznego jakim jest roślina - wiązanie azotu, polegające na przekształcaniu azotu cząsteczkowego N2 w amoniak przez pewne rodzaje bakterii i glonów.Biologiczna redukcja N cząsteczkowegoTo proces właczenia N molekularnego do systemu biologicznego jakim jest np. roslina. Zdolność tą posiadają bakterie z typu Rhizobium współżyjące z roślinami motylkowymi oraz bakterie wolnożyjące w glebie Azotobacter. Bakterie współżyjące z roślinami motylkowymi posiadają zdolność biologicznej redukcji N cząsteczkowego ponieważ zawierają w komórkach aktywny enzym - nitrogenazę - dzięki któremu następuje rozerwanie potrójnego wiazania w cząsteczce azotu. Po rozerwaniu tego wiązania i przyłaczeniu jonów wodorowych powstaje zwiazek pośredni dwuimid, następnie dwuamid, a w końcowym efekcie amoniak pobierany przez roslinę. Czynniki wpływające na efektywność nawożenia: 1Naturalne; warunki wodne, uregulowany odczyn gleby, zasobność gleby w przyswajalne formy skł.pokarmowych, zawartość materii organicznej, Antropogeniczne: prawidłowa agrotechnika, zabiegi uprawowe, prawidłowe zmianowanie, zwalczanie chorób, chwastów i szkodników, właściwy dobór odmian, właściwy poziom nawożenie, terminowy i równomierny wysiew nawozów, Bilans skł. Pokarmowych: N- zysk: nawozy naturalne, biologiczne wiązanie N2, opady atmosferyczne, straty- średnie pobranie przez rośliny, denitryfikacja i utlenianie P- zysk: nawozy mineralne, naturalne, organiczne, resztki pożniwne, Straty- pobrany z plonem roślin, ulega sorpcji chemicznej, biologicznej K zysk: nawozy mineralne, naturalne, organiczne, minerały pierwotne, pyły z atmosfery, straty pobierany przez rośliny, wymywany w głąb gleby, fiksacja, erozja wodna, sorpcja biologiczna Mg zysk: nawozy mineralne, naturalne, organiczne, odpady, wietrzenie minerałów, opady atmosferyczne, straty- pobierany z plonem roślin, wymywany w głąb gleby, erozja wodna, sorpcja biologiczna Ca zysk- minerały pierwotne, nawozy organiczne, mineralne, opady atmosferyczne, straty: wynoszony z plonami roślin, tracony z gleby na skutek stosowania nawozów fizjologicznie kwaśnych, S zysk: minerały w skałach macierzystych, nawozy mineralne, naturalne, organiczne, opady atmosferyczne, Podział składników1.Składniki nienawozowe (C,H,O): H₂O, CO₂,H₂HCO₃2.Składniki nawozowe *makroelementy (N,P,K,Ca,Mg,S,Na) *mikroelementy: 1.niezbędne do wzrostu (Cu,Zn,No,B,Co,Fe,Mn,Cl,Ni) 2.niezbędne do produkcji zwierzęcej (J,Co,Ni,Fe,Cr,Se) Zasady stosowania N: Nawozy azotowe amonowe stosuje się przedsiewnie i pogłównie, gdzie należy je przykryć glebą (na glebach lekkich na głębokość 12cm, na ciężkich 5cm). Siarczan amonu stosuje się przedsiewnie na gleby średnie i ciężkie, późną jesienią bez obawy wymycia w głąb gleby. Pogłównie można stosować pod zboża na początku okresu wegetacji przed bronowaniem.Nawozy azotowe saletrzane są to nawozy szybkodziałające. Stosuje się pogłównie pod wszystkie rośliny i na każdy rodzaj gleby.Nawozy amonowo- saletrzane stosuje się przedsiewnie jak i pogłównie pod wszystkie rośliny jak i pod każdy rodzaj gleby. Nawozy amidowe- mocznik można stosować przedsiewnie, pogłównie, doglebowo i dolistnie. Zasady stosowania P: Stosowanie superfosfatów- są to nawozy przedsiewne wymagające wymieszania z glebą. Pogłównie stosuje się je na UZ i uprawy wieloletnie. Dwufosfat: nawóz przedsiewny, wymagający wymieszania z glebą. Pogłównie można stosować na TUZ i w uprawach wieloletnich. Supertomasyna sodowa: nawóz przedsiewny, wymagający dokładnego wymieszania z glebą. Zawiera jon PO₄^3- , niedostępny dla roślin. Żeby przeprowadzić w jon dostępny dla roślin potrzebny jest pewien okres czasu i dlatego należy stosować go pod rośliny o dłuższym okresie wegetacji. Tomasyna: Jest to nawóz fizjologicznie zasadowy, wolnodziałający, przedsiewny, pod rośliny o długim okresie wegetacji. Mączki fosforytowe i mączki kostne: Nawozy fizjologicznie zasadowe, wolnodziałające. Stosowane przedsiewnie i wymagające dokładnego wymieszania z glebą. Pogłówni stosuje się na TUZ i uprawy wieloletnie. Zasady stosowania K: stosuje się je przedsiewnie. Pogłównie stosuje się je wyłącznie na TUZ i uprawy wieloletnie. Przedsiewnie stosuje się całą dawkę potasu, zaopatrując rośliny w potas na cały okres wegetacji. Potasu nie stosujemy „na zapas”, czyli takiej ilości potasu, która przeznaczona byłaby dla 2 lub większej ilości roślin uprawnych w kolejnych latach. Taki sposób doprowadziłby do luksusowego pobierania potasu, osłabienia pobierania wapna i magnezu, oraz wypłukiwania nadmiernej ilości potasu pozostających w glebie po zakończeniu I okresu wegetacji rośliny uprawnej. Na UZ, gdy przewiduje się niskie dawki potasu- do 65 kgK/ha i uprawy wieloletnie całą dawkę potasu stosuje się pogłównie wczesną wiosną i przed ruszeniem wegetacji. Na pastwiska dawkę potasu dzieli się na 2 części, pierwszą przed ruszeniem wegetacji, drugą po drugim wypasie zwierząt. Na łąki potas dzieli się na tyle części na ile razy przewidywalne są zbiory siana. Znaczenie równoważnika azotu w nawożeniuOkreśla działanie nawozowe składników pokarmowych zawartych w nawozie organicznym w porównaniu do działania tych samych skł. pokarmowych zastosowanych w formie nawozów mineralnych w optymalnych dawkach i czasie. Jeżeli np. równoważnik nawozowy dla N zawartego w oborniku wynosi 30 oznacza to, że 100kg N wprowadzonego do gleby wraz z obornikiem daje taki sam efekt nawozowy jak azotu wprowadzonego do gleby wraz z nawozami mineralnymi. Służy do porównania wartości nawozowej naw org i mineralnych oraz do ustalenia dawek

Obornik N-30kg,P-100kg,K-90kg

Gnojowica (stosowana)

VIII-IX N30-60, P100, K60-100

X-XI N40-70, P100, K80-100

XII-II N60-70, P100, K100

Wiosną N70, P100, K100