NAUKA O SPOŁECZEŃSTWIE 25.03.2010

Społeczeństwo postindustrialne – społeczeństwo przemysłowe

Daniel Bell – amerykański badacz, który zajmował się przemianami cywilizacyjnymi. Jako jeden z pierwszych badaczy zastosował nazwę społeczeństwa postindustrialnego. Jego prace pisane w latach 70. XX wieku pokazywały, że zachodzą zmiany, w których odwołanie się do społeczeństwa postindustrialnego przestaje być trafne. Główne zmiany na które zwrócił uwagę:

1. Kwestia z dominującym systemem gospodarczym – formuła kapitalizmu nadal znajduje tutaj zastosowanie. Chodzi o kategoryzację opartą na pewnych systemach gospodarczych. Przejście od społeczeństwa industrialnego do postindustrialnego do przejście do gospodarki opartej na usługach i gospodarki przetwarzającej informacje. Społeczeństwo tradycyjne to jest takie, w którym większość populacji jest zatrudniona w rolnictwie. Społeczeństwo nowoczesne to takie w którym większość społeczeństwa jest zatrudniona w przemyśle. Społeczeństwo post to jest takie, w którym większość społeczeństwa zatrudniona jest w innych gałęziach niż rolnictwo i przemysł.

Sektor przetwarzania informacji – dotyczy osób, które są zatrudnione w administracji, przedsiębiorstwach, mediach, ale nie w działach czysto produkcyjnych

Sektor usług – dotyczy osób, które są zatrudnione w usługach turystyczno-hotelarskich, o charakterze finansowym

Bell w swoich pracach chciał pokazać jak udział osób w rolnictwie, usługach, informacji i przemyśle zmieniał się w czasie.

W 1800 w USA w rolnictwie zatrudnionych było 80% siły roboczej, 1,4% przemysł, usługi 11%.
W 1850 w USA zatrudnionych było 50% rolnictwo, przemysł 33%, usługi 12%, informacje 4%.
W 1900 zatrudnionych było w USA rolnictwo 35%, 27% przemysł, 25% usługi, informacje 12%.
W 1950 zatrudnionych było w USA 11% rolnictwo, 38% przemysł, 19% usługi 19%, informacje 30%
W 1990 w USA zatrudnionych było 2% rolnictwo, przemysł 22%, usługi 28%, informacje 46%

Społeczeństwo tradycyjne -> industrialne -> postindustrialne -> informacyjne

Jest to typ społeczeństwa, w którym mamy do czynienia z masową nadprodukcją informacji

1. Przejście od zasiedlania terenów wiejskich do zasiedlania terenów miejskich (rozrost urbanizacji)

2. Bardzo silne wejście kobiet na rynek pracy
   Kiedyś była dominacja nuklearnego typu rodziny – rodzina, w której kobieta pełni rolę gospodyni domowej
   Zmiany pojawiały się w latach 1970 o charakterze fundamentalnym pod względem ilościowym. W Polsce było trochę inaczej – u nas nastąpiło to w ramach społeczeństwa industrialnego. W państwach zachodniej europy było to w 1970

3. Pojawienie się społeczeństwa postindustrialnego spowodowało większą mobilność społeczną – większy przepływ ludzi

4. Społeczeństwo informacyjne jest społeczeństwem opartym na innowacjach – ciągła produkcja coraz to nowych innowacji. To odróżnia społeczeństwo nowoczesne od tradycyjnego i po części nowoczesnego. Współcześnie jest coraz mniej barier innowacyjnych

5. Rozwój technologii komunikacyjnych związanych z komunikacją symboliczną – rozwój Internetu, komórek, infrastruktury satelitarnej oraz z komunikacją materialną – nie ma barier i przerw komunikacyjnych

Społeczeństwo informacyjne to jest nasza przyszłość. To społeczeństwo, której szybciej stanie się społeczeństwem informacyjnym wygra.

Istnieje wiele rankingów społeczeństwa informacyjnego opartych na badaniach empirycznych. Niektóre są tworzone przez światową organizację handlu, przez bank światowy.

RANKING NAJBARDZIEJ INFORMACYJNYCH PAŃSTW

1. Szwecja – liberalno-lewicowe państwo europejskie. Różnie między najbiedniejszymi, a najbogatszymi są najmniejsze

2. Singapur

3. Dania

4. Szwajcaria

5. Finlandia

6. USA

7. Kanada

8. Hongkong

9. Holandia

10. Norwegia

Polska jest 65

3modele społeczeństwa informacyjnego

1. Europejski

2. Amerykański

3. Singapurski

4. Ewentualnie fiński

Nierówności społeczne są minimalizowane i istnieje polityka państwa, by te nierówności eliminować. Życie z perspektywy jednostki jest więcej różnic niż podobieństw w społeczeństwie informacyjnym. Model społeczeństwa informacyjnego nie należy utożsamiać z żadnym modelem społeczno-politycznym. W sensie jakości życia, dominacji sił politycznych mamy do czynienia z zupełnie innymi środowiskami. Dążenie do modelu społeczeństwa informacyjnego nie oznacza, że dana zbiorowość, która do tego dąży nie znaczy, że takie społeczeństwo stanie się społeczeństwem demokratycznym. Pod względem pewnych wskaźników dany system społeczny będzie w kontekście gospodarczym rozwojowym będzie różny.

Pojęcie społeczeństwa wiedzy używane jest w pewnym sensie ideologicznym. Uznaje się, że istnieje przeskok wcześniejszych typów zbiorowości, w kontekście innych typów. Masowa produkcja informacji powoduje się, że staje się kluczowym elementem życia społecznego. Wiedza ma charakter dwojaki dla społeczeństwa:

1. Dla społeczeństwa, które nas otacza wiedza przestała być dobrem ekskluzywnym, jest powszechnie dostępna

2. Większość populacji ma dostęp, możliwość edukowania się, ciągłego doskonalenia (nie tylko w szkolnictwie podstawowym, wyższym) – jest czymś normalnym

Specyfika społeczeństwa postindustrialnego:

• Wprowadzanie innowacji nie powoduje całkowitej destrukcji, a w społeczeństwie tradycyjnym od razu nastąpi destrukcja

• Nie ma sztywnego kręgosłupa, sztywnych wartości

• Zmienność w czasie, jeśli chodzi o systemu wartości (innowacje zmieniają pewnie kwestie, ale ten główny element ideologii, np. autorytaryzm pozostaje) ->Singapur

• Fundamentalny aspekt, że społeczeństwo może wchłaniać innowacje

Praktyka laboratyzacyjna – to nauka daje rzeczywisty obraz świata (zdanie jednych badany), nauka w połączeniu z pewnymi praktykami wywodzącymi się spoza świata naukowego, w związku z czym powstanie system utrwalania innowacji (zdanie innych badaczy) – pojawia się innowacja technologiczna nienaukowa – warunek jak musi być spełniony by ona obowiązywała: musi zostać zmieniony świat zewnętrzny. Bez zmiany świata zewnętrznego innowacje techniczne nie mogłyby działać.