Kryteria konwergencji to pięć punktów, które musi spełnić kraj członkowski Unii Europejskiej, aby przystąpić do strefy euro. Kryteria konwergencji inaczej nazywane kryteriami zbieżności stanowią II etap tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, rozpoczętej 1 stycznia 1994 r. Celem tego etapu jest koordynacja polityki gospodarczej państw członkowskich. Kraje te przed wstąpieniem do unii walutowej powinny najpierw się do tego odpowiednio przygotować, czyli uzyskać właściwą dojrzałość, która wyrażała by się określonymi efektami rygorystycznej polityki pieniężnej i budżetowej. Kryteria zbieżności sformułowane zostały w art.104/104C oraz 121/109J traktatu z Maastricht (Wójcik 2008).

Pierwszym z kryteriów jest kryterium inflacji lub inaczej stabilności cen. Średnia stopa inflacji odnotowana w ciągu jednego roku nie powinna przekroczyć więcej niż o 1,5 punktu procentowego średniej stóp inflacji w trzech krajach członkowskich o najniższej, nieujemnej inflacji. Obecnie wartość referencyjna inflacji wynosi 3,2% (Orędziak 1999).

Drugie kryterium to stopa procentowa. Średnioroczne, nominalne oprocentowanie długoterminowych (zwykle dziesięcioletnich) obligacji skarbowych kształtuje się na poziomie nie przekraczającym więcej niż 2 punkty procentowe średniej stopy procentowej trzech krajów członkowskich o najniższej inflacji.

Trzecie kryterium to kryterium kursu walutowego. Polega ono na tym, że waluta kraju członkowskiego musi uczestniczyć przez 2 lata w mechanizmie walut ERM II (Europejski Mechanizm Kursowy) i w tym czasie państwo to nie może zdewaluować z własnej inicjatywy swej waluty wobec euro oraz kurs danej waluty powinien utrzymywać się w przedziale wahań +/- 15% wokół centralnego parytetu. Decyzja dotycząca ustalenia poziomu kursu centralnego (parytetu) oraz pasma wahań jest podejmowana na podstawie wspólnego porozumienia miedzy ministrami finansów krajów strefy euro, Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) oraz ministrami finansów i prezesami banków centralnych krajów uczestniczących w ERM II. Decyzja podejmowana jest przy udziale Komisji Europejskiej. Ważne jest, aby ustalony kurs centralny był spójny z fundamentami gospodarki i jednocześnie był postrzegany przez rynek finansowy jako możliwy do utrzymania. Zbyt słaby parytet powodowałby ryzyko wzrostu presji inflacyjnej, ponieważ wtedy np. dobra importowane w przeliczeniu na złotówki byłyby droższe.

Deficyt budżetowy to czwarte kryterium. Nie powinien przekraczać 3% PKB w roku poprzedzającym ocenę. Przyjmuje się tez wyjątkową sytuację wyższego deficytu, ale pod warunkiem, że w ostatnich latach będzie on wykazywał tendencję malejącą (Belka 2001).

Ostatnie kryterium to dług publiczny. Nie może przekroczyć 60% PKB w roku poprzedzającym ocenę. Tak samo jak dla deficytu budżetowego można przyjąć wyższy dług, ale również tylko w chwili, gdy występuje zadowalające tempo jego zmniejszania (Orłowski 2004).

Spełnienie wszystkich kryteriów podlega weryfikacji w formie Raportów Zbieżności, sporządzonych przez Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny.