Emisja głosu- to skoordynowany zespół czynności: oddychania, artykulacji, fonacji oraz powstającego zjawiska rezonansu; pokonanie głosem pewnej przestrzeni od odbiorcy do nadawcy; oboje muszą mieć zdrowy narząd słuchu i mowy
Doskonałych głosów nie ma!!!!!!!!!!
Każdy głos może być poddany procesowi kształcenia, polega on na wyrabianiu nawyków prawidłowego uruchamiania mięśni, za pomocą których wydobywamy i formułujemy dźwięki oraz odczuwania właściwych napięć mięśniowych związanych z ich wydobyciem. Głosów posiadających z natury piękną barwę, siłę, skalę i wytrzymałość jest mało, bo jak ma piękną barwę to nie ma siły,… Każdy głos oprócz cech dodatnich posiada pewne braki, które wynikają najczęściej z niewłaściwej techniki mowy. Jednakże za pomocą odpowiednich ćwiczeń, każdy głos można w mniejszym lub większym stopniu poprawić i udoskonalić.
Cecha barwy głosu: barwa głosu jest bezcenna!!!!!!
Postawienie głosu- proces ustawiania głosu, którego ostatecznym wynikiem jest prawidłowa emisja, polega na: usuwaniu wad głosu i utrwalaniu jego cech dodatnich.
Czynność (praca) fałdów głosowych
ŚPIEW MOWA
- czynność fałdów głosowych jest - czynność fałdów głosowych jest
okresowa tzn., że drgania fałdów zawsze nieregularna w skutek
odpowiadają częstotliwości dźwięku czego powstające fale głosowe
śpiewanego, którą można łatwo zamiast regularności cechuje
określić przypadkowość; określenie
wysokości wymawianych głosek
nie jest sprawą łatwą
- wysokość i jakość dźwięku są - nie podlega w tym stopniu kontroli
podporządkowane nadrzędnej mózgu co śpiew, co powoduje,
roli kory mózgowej to jest jej że wysokość dźwięku ulega ciągłym
ośrodkowi słuchowemu co wahaniom i nie można precyzyjnie
umożliwia utrzymaniu dźwięku określić wysokości
o określonej wysokości
- automatyzm mowy: półautomatyczny charakter mowy: mowa człowieka wykształca się w okresie dzieciństwa, od momentu nauczenia się mówić mówimy półautomatycznie do końca życia; każdy ma pewien zasób słów, którym się posługujemy bez zastanowienia, inaczej jest w śpiewie, bo trzeba kontrolować dźwięki (jego wysokości i barwę)
Najmniejszą jednostką mowy wyobrażeniową dźwięku w umyśle człowieka jest fonem.
- obydwa fałdy głosowe drgają - można zauważyć wyraźne odchylenia
jednocześnie i w jednakowy sposób drgania każdego z fałdów
zauważona jest symetria (lewy
i prawy fałd drgają tak samo)
Mowę należy wokalizować tzn. uśpiewniać się- przedłużenie jakiejś samogłoski bądź połączenie wyrazów w sposób śpiewny.
Typy oddychania
ŻEBROWE BRZUSZNE TYP 1 + TYP 2
Występuje wtedy, gdy zachodzi wówczas, gdy w tzw. oddech pełen,
praca mięśni momencie wdechu ruch całościowy,
dolno- żebrowych przeważa dolnych żeber jest dolno- przeponowo-
nad pracą mięśni brzucha, minimalny, a przepona żebrowy
w skutek tego żebra rozsuwają kurcząc się i
się na zewnątrz nieco ku górze, przesuwając ku dołowi
a klatka piersiowa poszerza się powoduje wydatne
w poprzek, pociągając za sobą przesunięcie ściany
znaczne spłaszczenia się brzusznej ku przodowi,
przepony (jej kopuł); jest to klatka piersiowa poszerza się
typ pół oddechu charaktery- w przód i w tył; jest to
styczny dla pań oddech charakterystyczny dla
panów
RODZAJE ODDYCHANIA
STATYCZNE DYNAMICZNE
To takie, w którym faza wdechu i wydechu to takie, w którym faza
są sobie równe, np. spoczynku we śnie wydechowa i faza wdechowa nie są sobie
równe, np. może być szybki wdech,
powolny wydech lub odwrotnie; w sporcie
PRZEPONA- jest to najsilniejszy mięsień oddechowy w kształcie dzwonu wysklepionego ku górze, gdzie większa kopuła znajduje się nad wątrobą, a mniejsza nad żołądkiem. Mięsień ten oddziela narządy klatki piersiowej od narządów jamy brzusznej, czyli oddziela płuca od trzewi, od góry ograniczony błoną opłucną, a od dołu błoną otrzewną. To mięsień płaski pozbawiony czucia, stąd też nie mamy nad nim świadomej kontroli.
Dlaczego nie mówimy:
1. weź ten oddech na przeponę?
2. weź ten dźwięk na przeponę?
Ponieważ przepona jest mięśniem pozbawionym czucia!!!!
KRTAŃ- stanowi rodzaj rury znajdującej się między gardłem a tchawicą nasadzonej na tchawicę jak lejek na szyjkę butelki. Jest to górne zakończenie tchawicy, a za pomocą silnych wiązadeł łączy się od góry z kością gnykową, która leży tuż pod żuchwą.
Najważniejsze mięśnie:
1.zewnątrz krtaniowe są to mięśnie:
a. pierścienno- tarczowe: napinają wiązadła głosowe, jeśli mięśnie te są nieczynne głos się obniża i podnoszenie skali głosu jest utrudnione. Zmiany wysokościowe głosu są niemożliwe
b. mostkowo- tarczowe, leżące na przedniej ścianie krtani: pociągają krtań ku dołowi dzięki czemu zmniejsza się napięcie wiązadeł głosowych i głos się obniża
Mięśnie te mają następujące zadania:
a. ustalanie położenia krtani
b. podnoszenie jej w górę
c. obniżanie jej ku dołowi
d. przesuwanie jej ku przodowi
e. cofanie
Ruchy krtani, które możemy świadomie kontrolować wiążą się z ruchami języka, żuchwy i miękkim podniebieniem. Wpływają one na barwę głosu.
Mówiący powinien starać się przyjąć nisko ustalona pozycję krtani. Głos jest wówczas ciemniejszy i pełniejszy. Ta pozycja obniżonej krtani może prowadzić długotrwały wysiłek głosowy. Ta pozycja zabezpiecza też głos przed przeciążeniem.
2.mięśnie wewnętrzne: umożliwiają zmianę położenia wiązadeł głosowych oraz ich napinanie i drganie. Stanowią główne mięśnie fonacyjne. Na szczególna uwagę zasługuje mięsień wchodzący w skład fałdu głosowego tzw. muskulusvocalis (mięsień głosowy). Włókna jego mają szczególne kierunek podczas gdy w każdym mięśniu przebiegają one wzdłuż mięśnia to w mięśniu głosowym biegną wzdłuż, poprzek i na ukos. Zwiększa to jego elastyczność, siłę i sprawność, a także umożliwia kurczenie się tylko części mięśnia. Fakt ten ma istotne znaczenie dla fonacji.
Fonacja- każdorazowa praca fałdów głosowych odbierana/ słyszana w postaci dźwięku
Mięśnie krtaniowe zawdzięczają swoją zdolność ruchową to jest zdolność do napinania, rozluźniania i drgania- zakończeniem nerwowym- ruchowym i uczuciowym, których ośrodki znajdują się w korze mózgowej.
Najważniejsze chrząstki:
Szkielet krtani stanowią ruchome chrząstki różnej wielkości połączone ze sobą i z sąsiednimi narządami za pomocą stawów, wiązadeł i mięśni.
Największa jest chrząstka tarczowata, która stanowi od przodu osłonę dla wnętrza krtani. Składa się z dwóch blaszek lub płytek, które tworzą ze sobą kąt rozwarty ku tyłowi. Przedni kąt chrząstki zarysowuje się szczególnie u mężczyzn jako uwypuklenie tzw. jabłko Adama.
Poniżej chrząstki tarczowatej znajduje się chrząstka pierścieniowa w kształcie sygnetu, którego pierścień zwrócony jest do przodu, a tarcza do tyłu.
Na górnym brzegu chrząstki pierścieniowej umieszczone są 2 chrząstki nalewkowe (prawa i lewa). Mają kształt małych piramidek i wraz z tarczą sygnetu stanowią tylną ścianę krtani.
Chrząstka nagłośniowa, czyli nagłośnia położona jest najwyżej i ma kształt podłużnego liścia. Podczas oddychania i wydawania głosu nagłośnia jest wyprostowana ku górze, odsłaniając wejście do krtani. Natomiast w czasie połykania przechyla się ku tyłowi, zamykając wejście do krtani i uniemożliwiając wpadnięcie do krtani pokarmu (czynność obronna). Ruchy nagłośni wiążą się ściśle z ruchami języka.
3 czynności krtani:
a. oddechowa: mówimy w tym sensie, że wiązadła głosowe w czasie milczenia są szeroko otwarte i pozwalają na swobodne wdychanie i wydychanie powietrza. Czynność tę wykonują mięśnie pierścieniowo- nalewkowe tylneb. obronna: polega na tym, że nagłośnia zasłania wejście do krtani, broni drogi oddechowe przed wpadaniem pokarmów i innych ciał obcych
c. fonacyjna+ . Krtań jest ponadto narządem głosu (organem fonacyjnym) o bardzo szerokiej skali częstotliwości drgań wiązadeł głosowych.
Fałdy głosowe- definicja, długość czynności położenia
Patrząc na krtań z góry widzimy w jej wnętrzu 2 fałdy głosowe, których drgania są źródłem powstawania głosu. Fałdy głosowe są rozpięte poziomo to jest prostopadle do tchawicy, od przodu krtani ku tyłowi.
Wewnątrz każdego fałdu znajduje się mięsień zwany mięśniem głosowym, a część zewnętrzna fałdu stanowi elastyczne pasemko tkanki łącznej tzw. wiązadło głosowe pokryte błoną śluzową (jak jama gardłowa, ustna, nosowa).
Fałd głosowy stanowią więc 2 elementy: mięsień głosowy i wiązadło.
Fałdy głosowe stanowią rodzaj wałka mięśniowego. Możemy podwyższać sprawność mięśniową mięśnia głosowego. Chociaż wydolność mięśniowa człowieka wraz z wiekiem człowieka maleje, to wydolność mięśniowa głosu stale rośnie.
Długość wiązadeł głosowych u człowieka jest różna i powiększa się od dzieciństwa wraz z ogólnym rozwojem krtani aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej. U chłopców zwiększa się w trakcie dojrzewania dwukrotnie w skutek czego głos obniża się o oktawę. Nazywamy to mutacją.
Głos kobiecy brzmi o oktawę wyżej od głosu męskiego.
W okresie dojrzewania musimy zwrócić uwagę na głosy nam powierzone, czyli na dzieci szczególnie na głosy chłopców, ponieważ zaburzony przebieg mutacji może pozostawić do końca życia głos żeński u chłopca lub spowodować powstanie głosu chwilowilnego chwiejnego- przeskakującego z męskiego na żeński nawet wpół słowa. Nie wolno forsować głosu w czasie dojrzewania, stąd też nie wystawiamy głosów do konkursów recytatorskich, chórów, w inscenizacjach.
Uciszamy dzieci/ młodzież i nie wystarczy powiedzieć: bądź cicho, trzeba uzasadnić- jeśli będziesz krzyczeć to zostanie ci głos żeński do końca życia. Uciszamy także na przerwach.
Należy unikać hałasu dla własnego zdrowia, jest stresogenny i rakotwórczy.
Długość wiązadeł głosowych u kobiet wynosi od 14 do 21mm, a u mężczyzn od 18 do 25mm.
Na ogół głosy wysokie mają krótkie wiązadła- soprany żeńskie, tenory męskie.
Długie wiązadła- basy męskie i alty żeńskie.
Nie jest to jednak regułą.
Przestrzeń utworzona między wiązadłami nazywamy głośnią.
Zbliżone do siebie wiązadła głosowe przyjmują pozycję fonacyjną, to jest głosową. Głośnia jest wówczas zwarta. Wiązadła oddalone od siebie umożliwiają swobodny przepływ powietrza oddechowego, czyli przyjmują pozycję oddechową, czyli głośnia jest wówczas otwarta.
Powstanie głosu uwarunkowane jest każdorazowo drganiem wiązadeł głosowych na wskutek dochodzących do nich impulsów nerwowych, płynących z mózgu do odpowiednich mięśni krtani.
Drgania te polegające na bardzo prędkich rytmicznych ruchach oddalania i zbliżania się wiązadeł do siebie, przecinają słup powietrza nagromadzonego pod zwartymi wiązadłami głosowymi i dają początek fali głosowej, co potocznie nazywamy wydawaniem tonu czy dźwięku lub po prostu głosu.
Źródłem dźwięku są drgania, a powietrze jest środowiskiem tychże drgań. Drgania nie przebiegają w płaszczyźnie pionowej jak w każdej drgającej strunie instrumentu muzycznego lecz poziomo to jest poprzecznie do długości fałdów.
Dźwięk powstały w krtani na wiązadłach zawiera już 3 spośród elementów charakteryzujących gotowy dźwięk muzyczny, są to:
Wysokość zależna od ilości drgań wiązadeł głosowych
Czas trwania zależny od czasu trwania drgań
Natężenia uwarunkowanego siłą ciśnienia podgłośniowego. To natężenie jest jednak niewielkie co sprawia, że łącznie z brakiem czwartego elementu- barwy- ten wątły i nikły jak gdyby pusty dźwięk byłby dla nas praktycznie bezużyteczny. Właściwej mocy i barwy nabiera dopiero w przestrzeniach rezonacyjnych (gardło, jama ustna, zatoki, nos) i nad krtaniowych.