8. TYPOLOGIA GRUPU SPOŁECZNYCH
Grupa społeczna jest podstawowym typem zbiorowości, a ponieważ jest dużo rodzajów grup trzeba je odpowiednio sklasyfikować. W związku tym za podstawę klasyfikacji przyjmuje się różne kryteria:
Rodzaj struktury grupy
Struktura grupy uznana jest za podstawowe kryterium klasyfikacyjne i pozwala podzielić grupy na małe i duże. Małe grupy tworzą strukturę prostą zw. mikrostrukturą, której zasadniczymi elementami są poszczególni członkowie (np. rodzina). Takie grupy liczą nie więcej niż kilkanaście osób. Duże grupy mają złożoną strukturę, zw. makrostrukturą i składają się z różnych podgrup.
Dominujący typ więzi
To kryterium pozwala wyróżnić grupy pierwotne i wtórne. Grupy pierwotne charakteryzują się z więzią opartą wyłącznie na stycznościach osobistych i podstawach emocjonalnych (np. rodzina, naród). Natomiast grupy wtórne cechuje więź bazująca na interesach i wynikająca przede wszystkim na stycznościach rzeczowych (studenci).
Stopień sformalizowania instytucji występującej w danej grupie.
Wg tego kryterium grupy możemy podzielić na formalne i nieformalne. Grupy formalne mogą stopniowo upodabniać się do grup nieformalnych i odwrotnie.
Stopień trudności wejścia do grupy
To kryterium pozwala wyróżnić grupy inkluzywne (np. PCK) czyli o łatwym sposobie uzyskania członkowstwa oraz ekskluzywne czyli o charakterze zamkniętym, które przyjmują tylko niektóre kategorie jednostek, które spełniają rygorystyczne warunki.
Oprócz tych podziałów wyróżnia się również grupy terytorialne (np. wieś, gmina, parafia) oraz powstałe na podstawie wspólnych wartości kulturowych (np. wszystkie grupy etniczne na czele z narodem).
Niezależnie od tej typologii wyróżnia się też grupy celowe, czyli takie które zorganizowano dla realizacji jednego celu (przykładem takich grup są partie polityczne, różne organizacje). Podstawowym czynnikiem tworzącym grupy- najbardziej widocznym w przypadku grup celowych –są potrzeby. W procesie kształtowania się grup celowych ważnym momentem jest uświadomieniem sobie przez pewną liczbę osób, że ich potrzeby stwarzają podobieństwo lub wspólnotę interesów. Grupy celowe mogą powstawać na zasadach dobrowolności bądź mogą być też przymusowe (np. armia). Grupa celowa powstaje zawsze p to b realizować odpowiednie cele, a tym samym bronić interesów jednostek, zbiorowości.