FINANSE PUBLICZNE – 10.12.2013

Najistotniejszy podział podatków jest to podział dokonywany według źródła podatkowego.

Źródło podatkowe – substancja z której płaci/uiszcza się podatek; 2 źródła albo dochód albo majątek

Podatki sięgające do dochodu:

• W toku powstawania – PIT, CIT (sposób ostateczny)

• W toku wydatkowania – konsumpcyjne (przy zakupie rzeczy), np. akcyza, VAT

Podatki sięgające do majątku:

• w stopniu statycznym – sam fakt posiadania majątku jest już opodatkowany; np. podatek od nieruchomości

• W stopniu dynamicznym – np. podatek od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych nabycie prawa własności (samochodu), w tym:
  *Przyrost substancji - podatek od spadków i darowizn
  *Przyrost wartości – podatki związane z budową autostrad i działek w ich pobliżu; (nie ma takiego odrębnego podatku, pod uwagę bierze się aktualne ceny rynkowe)

Zobowiązania podatkowe mogą powstawać w sposób automatyczny bądź wskutek doręczenia nakazu. Dużo więcej jest sposobów wygasania zobowiązań podatkowych. Zobowiązanie podatkowe może wygasnąć w sposób efektywny lub nieefektywny. Wygasanie efektywne (napływ w postaci środków) polega na zapłacie tego podatku. Wygasanie nieefektywne - zobowiązanie wygasa bez efektu finansowego (Skarb Państwa pozostaje niezaspokojony).

Nieefektywne wygasanie następuje w drodze przedawnienia albo w drodze umorzenia zobowiązania podatkowego. Jeśli chodzi o umorzenia zobowiązań podatkowych, to generalnie te umorzenia mogą być przyznane przez odpowiednie władze skarbowe, m.in. naczelnika urzędu skarbowego;
Ordynacja podatkowa wskazuje, że mogą być 2 powody umarzania zobowiązań podatkowych/zaległości.
1) ważny interes publiczny
2) ważny interes podatnika.

Ważny interes podatnika – organ skarbowy I instancji; jeżeli nie uzyska ma prawo podatnik wystąpić do wyższych organów – II instancji. Jeżeli i te nie będą łaskawe wtedy występuję do Sądu Najwyższego.

Umorzenia dużych zaległości podatkowych to są umorzenia, które różne przedsiębiorstwa miały. Przedawnienie – zobowiązanie podatkowe przedawnia się na skutek upływu czasu. Najczęściej po pięciu latach (Urząd Skarbowy ma 5 lat na ściąganie zobowiązań – jeśli nie uda mu się przez 5 lat ściągnąć podatku, zobowiązanie przedawnia się; trzyletni termin przedawnienia – jeśli po 3 latach od wyliczenia podstawy opodatkowania do należności podatkowych Urząd Skarbowy zapomni naliczyć podatku, następuje przedawnienie)

Efektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych:

1) zapłata podatku

2) potracenie wzajemnych należność Skarbu Państwa względem podatnika i odwrotnie (cesja należności podatkowych)

3) przejęcie majątku dłużnika podatkowego

Podatek dochodowy od osób fizycznych. (3 uproszczone formy)
Podatek dochodowy od osób prawnych

Mamy 2 formy opodatkowania na zasadach ogólnych. Jest to podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych. Wyjątkowo w Polsce, podatnicy będący osobami fizycznymi, którzy prowadzą działalność mogą wybrać w zakresie obciążenia dochodu uzyskiwanego z niej, formę najbardziej dla siebie odpowiednią spośród 4 możliwości:

1. Podatek dochodowy od os. fizycznych

2. Stawka proporcjonalna 19%

3. Tzw. Karta podatkowa

4. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Piątą formą uproszczoną jest podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.

Ad.1)

Podatek dochodowy od osób fizycznych został wprowadzony (ustawa przy końcu 1991 r.) 1/01/1992. Wprowadzenie tego podatku zastąpiło 5 dotychczas obowiązujących w okresie socjalizmu podatków. Był to już podatek w konstrukcji opartej na zasadzie triady podatkowej. Oznacza ona, że system podatkowy składa się z 3 podatków, które stanowią podstawę całego systemu podatkowego państwa (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych oraz podatek VAT).
W konstrukcji tego podatku znalazło się wiele rozwiązań podobnych do państw unijnych. Podatek dochodowy od os. fizycznych jest podatkiem powszechnym podmiotowy i przedmiotowy. Powszechny podmiotowy – obejmuje w zasadzie wszystkie osoby fizyczne uzyskujące dochód z określonych w ustawie źródeł. Powszechny przedmiotowy – przedmiotem opodatkowania jest dochód uzyskiwany przez osobę fizyczną, który uzyskuje z 4 grup dochodów.