USTAWA O KONTROLI SKARBOWEJ
Ustawa ta jest specyficzna, spotyka z szeroką krytyką (zdaniem dra Stanisławiszyna – słuszną).
Pierwsza próba wtłoczenia tej ustawy do Ordynacji podatkowej w 2001 r. , ale się nie udaje – pytanie – czy jest sens utrzymywać dwie odrębne ustawy?
Duża nowelizacja z 2010 r., która wprowadziła wiele dobrego; wiele zmian wynikających z innych ustaw;
Oprócz tego TK niemiłosiernie tą ustawę pociął, co wynika z wyroku TK z 17.6.2008 r. – organy mogły także podsłuchiwać (wywiad skarbowy)1;
Ustawa ta ma ponad 20 lat;
Zakres jej jest zupełnie inny niż Ordynacji podatkowej i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – o wiele szerszy zakres działania organów;
Do urzędu kontroli skarbowej nie można wejść tak po prostu – to wskazuje już na to, że jest to organ „wzmożony”.
Art. 1 ustawy o kontroli skarbowej
Ust. 1;
Ust. 2 – organy, które mają uprawnienia prokuratorskie; inspektor w postępowaniu uproszczonym może występować bez żadnego upoważnienia ze strony dyrektora (inspektor jest samodzielny w tym zakresie).
Art. 2 ustawy o kontroli skarbowej
Ust. 1 – zadania – 18 podpunktów; znajduje się tu wszystko – podatki komunalne, automaty do gry, audyt, cło, gospodarka finansowa w jst, …; najbardziej istotne:
pkt 1 – kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania;
pkt 2 – ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej;
pkt 3 – kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
pkt 4 – na jego podstawie pojawił się ciekawy kazus – ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych zawiera podobny zapis, jeśli chodzi o ich zadania ustawowe może dojść do zbiegu pozytywnego, a ich rozstrzygnięcia wzajemnie się wykluczały; urzędy kontroli skarbowej wycofały się z czynności określonych w pkt 4 i zostawiły to regionalnym izbom obrachunkowym; ale ten pkt 4 został;
pkt 7 – audyt;
pkt 6 – urzędnicy mogą kontrolować praktycznie wszystko;
pkt 14 – kontrola oświadczeń o stanie majątkowym osób obowiązanych do ich składania;
pkt 16 – rezydenci i nierezydenci;
pkt 18 – współpraca z Służbą Celną;
pkt 11 – kontrola zgodności wykorzystania środków, których spłatę poręczył lub gwarantował Skarb Państwa, z ich przeznaczeniem;
pkt 12 – w zakresie przepisów celnych;
W przypadku pkt 4 i innych może dojść do sporów pozytywnych może dojść do konfliktu ze Służba Celna, jednostkami nadzorującymi jst itp.
Nie uczyć się, co wchodzi w skład tego artykułu.
Zobowiązanie podatkowe i wszystkie inne wymienione są środkiem publicznym, więc ma legitymację do tego, by być przedmiotem zainteresowania urzędu kontroli skarbowej;
Pytanie powraca – czy należy utrzymywać odrębny organ do tych zadań? Argumenty za i przeciw (pomysł wtłoczenia tych kompetencji do urzędów i izb skarbowych); ale póki co istnieją 2 piony – organ skarbowy i podatkowy;
Ciekawostki – niebezpieczny przepis – ust. 2 i 2a – rozszerza pewne zagadnienia, ale tylko w zakresie pkt 1 – 3 ust. 1 – badanie rzetelności itp. – rozszerzenie kompetencji organów;
Ust. 2a – również przestępstwa i wykroczenia w zakresie własności intelektualnej;
Art. 3a ustawy o kontroli skarbowej – audyt
Jest wykonywany nie tylko przez urzędy kontroli skarbowej i wyodrębnienie komórki organizacyjne – ust. 5;
Dodane w 2010 r.;
Ust. 6 pkt 1 i 2 – formalne zakończenie postępowania w sprawach audytu.
Art. 4 ustawy o kontroli skarbowej
Zakres podmiotowy kontroli skarbowej – praktycznie wszyscy, którzy mają kontakt ze środkami publicznymi;
Ust. 1 pkt 1 – nie „zobowiązania publiczne”, tylko „świadczenia”;
O wiele szerszy zakres niż w Ordynacji podatkowej albo art. 66-67 ustawy o finansach publicznych.
Art. 7 ustawy o kontroli skarbowej
Ust. 1 – obowiązek współdziałania organów;
Ust. 2 – wstęp do tego, co się później dzieje;
Ust 2a i 2b – poszczególne zagadnienia – przesyłanie w systemie informatycznym;
Art. 7c , 7d i 7e ustawy o kontroli skarbowej
Por. art. 43a ustawy o kontroli skarbowej – kara pieniężna;
Reakcja na orzeczenie TK;
Art. 7c i 7d są bardzo podobne art. 2 ust. 2 pkt 1-3 ustawy o kontroli skarbowej (magiczne punkty) – także bez wiedzy i zgody, ale tylko i wyłącznie w tych punktach, ale tak naprawdę można tam wsadzić praktycznie wszystko (bo zawsze można powiedzieć, ze prowadzi się postępowanie w celu ujawnienia nieujawnionych przychodów);
Art. 7b – uchylony przez orzeczenie TK;
Art. 7c ust. 2 – termin i forma udostępnienia informacji określone przez organ; uzasadnienie postanowienia; zażalenie;
Art. 7e – przepisy Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio – np. jest firma produkująca kapcie i skarpety, zostaje wydane wobec niej postanowienie organu kontroli skarbowej o podaniu transakcji, co można zrobić? Jest zażalenie do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej; trzeba najpierw sprawdzić, co jest w uzasadnieniu decyzji, bo jest to modyfikacja art. 210 Ordynacji podatkowej; np. firma ta nie zgadza się z postanowieniem, bo nie było podanego terminu (ale nie można ściągać haraczu od organu za podanie informacji, bo to jest nieodpłatne) – trzeba zbadać uzasadnienie z art. 7c ust. 2 ustawy o kontroli skarbowej żeby nie odpowiadać za ujawnienie danych osoby; jeśli uzasadnienie nas nie przekonuje, to można „zażalić”;
Art. 7e – odesłanie tylko do 3 rozdziałów Ordynacji podatkowej (rozdziały 14-16) – regulacja postanowienia, odwołania i zażalenia – komu więc trzeba doręczyć na przykład postanowienia, jeśli podmiot w trybie art. 7c ustawy o kontroli skarbowej ustanowi pełnomocnika (bo nie ma odesłania do działu IV Ordynacji podatkowej, gdzie są doręczenia)? Ewidentnie z tych rozdziałów wynika, że doręcza się stronie (nie można nie doręczyć postanowienia); czy pełnomocnikowi powinno się doręczać także inne pisma- np. zażalenia?
Drugi problem – art. 7d – uprawdopodobnione informacje o posługiwaniu się rachunkiem bankowym w celu prowadzenia niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, uzyskiwania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych albo przychodów nieujawnionych w złożonych deklaracjach – odpowiednie stosowanie art. 33b ust. 1 i 2 ustawy o kontroli skarbowej – wiele ciekawych instytucji, np. SKOK-i, fundusze – jak się ma ten przepis do tajemnicy bajowej? Problemem nie jest to, że czegoś urząd kontroli skarbowej chce, ale to, że banki muszą chronić tajemnicę bankową bardzo skrupulatnie; naruszenie tej tajemnicy jest ścigane karne; idea organów polega na tym, żeby jeszcze nie wszczynać postępowania kontrolnego w trybie art. 13 ustawy o kontroli skarbowej, ale zwraca się do podmiotów z art. 33b ustawy o kontroli skarbowej o wyjawienie informacji; art. 105a ust. 4 Prawa bankowego – bardzo często trzeba by było weryfikować wszystkie banki w okolicy, wiec urząd kontroli skarbowej wymyślił tak, że można wykorzystać działalność tzw. Biura Informacji Kredytowej – bardzo dobra konstrukcja; BIK to podmiot stworzony po to, żeby banki przekazywały tam wszystkie informacje i mogą z tego korzystać inne banki „skarbówka” wie o tym, że istnieje BIK i jeśli mamy art. 7d ustawy o kontroli skarbowej w związku z art. 7e ustawy o kontroli skarbowej, to po co mamy męczyć wszystkie banki, zwrócimy się do BIK-u, zaoszczędzimy sobie czasu, bankom czasu; tam są wszystkie dane, podstawa prawna do tego także jest – problem jest, że art. 33b ustawy o kontroli skarbowej nie wskazuje na BIK – reakcją BIK-u są więc zażalenia do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, który wszystkie postanowienia uchylił, jako że BIK nie jest wskazany;
Art. 7d ust. 2 – tajemnica dziennikarska jest ewidentnie ograniczana;
Art. 7c, 7d, 7e – był problem odpłatności i nieodpłatności – bo banki żądały opłat, bo kosztuje to czas, druki, itp. – art. 33 ust. 6 ustawy o kontroli skarbowej – nieodpłatnie, ale następuje odesłanie do art. 33b następuje tylko w zakresie przedmiotowym/podmiotowym; na razie wszyscy przekazują nieodpłatnie – w art. 7d ustawy o kontroli skarbowej powinien być ustęp mówiący, że informacje te powinny być udzielane nieodpłatnie.
Rozdział 2 – są wskazane organy kontroli.
Art. 8 ustawy o kontroli skarbowej
Nic się nie mówi o inspektorach – ale w art. 42 i nast. ustawy o kontroli skarbowej inspektorzy zostali wyposażeni w kompetencje, które dają im możliwość działania w tym zakresie.
Art. 9a ustawy o kontroli skarbowej
Nie jest do końca do wykonania;
Mnóstwo problemów – m.in. ust. 2 – występują wyjątki we właściwości wynikające z art. 10 ustawy o kontroli skarbowej itp.
Rozdział 2a – Uprawnienia kontroli skarbowej oraz zasady użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej
Art. 11a ustawy o kontroli skarbowej
Machnął się ustawodawca w tym artykule;
Legitymowanie, zatrzymywanie pojazdów itp.;
Ust. 1a – „niezły kalafior” – powinny być wymienione punkty 1-3, a są tylko 2 i 3 – to w ogólnie nie ma sensu;
Ust. 4 – kto to jest kobieta o widocznej ciąży? Co to jest podeszły wiek? Ustawodawca tworzy różne ciekawostki; „takie pierdoły są w ustawie, a powinny być w rozporządzeniu wykonawczym”.
Uzasadnienie wyroku – dowód rzeczowy nr … itp. – nie należy pisać, jaki to dowód.
Art. 15-23 ustawy o kontroli skarbowej – dzieło TK
Art. 33 ustawy o kontroli skarbowej – Prawo bankowe zawiera przepisy uchylające tajemnicę bankową na rzecz art. 33 i nast. ustawy o kontroli skarbowej
Art. 33b ustawy o kontroli skarbowej
ochrona wrażliwych tajemnic – dostęp przysługuje tylko inspektorowi prowadzącemu postępowania trzeba nadać inną klauzulę, np. niższego stopnia;
Ust. 2 – problem prawny – radca prawny nie może się zapoznać z tymi aktami, choćby urząd kontroli skarbowej chciał jego pomocy – tak daleko system chroni informacje.
Art. 33a ustawy o kontroli skarbowej – brak korelacji – kasy pancerne a odpowiednie pomieszczenie.
Art. 36 ustawy o kontroli skarbowej
Wywiad skarbowy;
Można podsłuchiwać.
Dziennikarze to idioci nie rozmawia się z nimi przez telefon; ani o rzeczach, o których nie powinno się rozmawiać; wiele innych organów może podsłuchiwać; trzeba się pilnować ;)
Za 2 tygodnie – podatek od spadków i darowizn; art. 4a; czy teściowa to rodzina?
W dniu 17.6.2008 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 7b ustawy o kontroli skarbowej z art. 51 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (sygn. akt. K 8/04).Zaskarżony przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepis utracił moc w dniu publikacji orzeczenia w Dzienniku Ustaw (tj. 26.6.2008 r.). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w znaczny sposób ogranicza dotychczasowe uprawnienia organów kontroli skarbowej w zakresie pozyskiwania informacji o podatnikach. Zgodnie bowiem z zaskarżonym art. 7b ustawy o kontroli skarbowej organy kontroli skarbowej miały prawo „zbierać, wykorzystywać i przetwarzać informacje, w tym dane osobowe, w celu realizacji ustawowych zadań, także bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą”. Art. 7b ww. ustawy nakładał również na administratora danych obowiązek „udostępnienia danych osobowych na podstawie imiennego upoważnienia organu kontroli skarbowej, okazanego przez inspektora lub pracownika wraz z legitymacją służbową”. Należy zauważyć, że powyższy przepis wyposażał organy kontroli skarbowej w bardzo szeroki zakres kompetencji. Na uwagę zasługuje stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, który podkreślił, że gromadzenie przez państwo innych danych o osobach niż te, które są niezbędne w danej sprawie jest sprzeczne z Konstytucją. W świetle art. 51 ust. 2 Konstytucji „władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym”. Należy zauważyć, że zaskarżony przez Rzecznika Praw Obywatelskich art. 7b ustawy o kontroli skarbowej sformułowany został w sposób zbyt ogólny, gdyż przyznawał organom kontroli skarbowej w praktyce niczym nieograniczone możliwości uzyskiwania oraz wykorzystywania informacji o osobach (będących podatnikami). Trybunał Konstytucyjny uznał, że pozyskiwanie danych o obywatelach jest możliwe i dopuszczalne, ale tylko w jasno określonych sytuacjach i precyzyjnie opisanych warunkach. Zaskarżony art. 7b ustawy o kontroli skarbowej nie spełniał zaś tych warunków.↩