USTAWA O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Rozdział 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

• Art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – rozwiązanie bardzo chwalone w swoim czasie – usankcjonowanie stanu, który jest i funkcjonował już od dawna w rzeczywistości; określa przesłanki zawieszenia działalności gospodarczej;

• Ustawa ta nie ma nic wspólnego z prawem podatkowym, ale instytucja zawieszenia działalności gospodarczej nie pozostaje bez związku z prawem podatkowym;

• Co się dzieje z zawieszeniem działalności po 24 miesiącach, gdy jest się biernym albo gdy przedsiębiorca jest bierny po upływie terminu zawieszenia? Przyjmuje się, że podjął działalność (dla VAT-owca oznacza to, że każdą transakcję musi rejestrować na kasie fiskalnej);

• Art. 14 a ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – określa, czego nie można w czasie zawieszenia (przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej);

• Art. 14 ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – co jednak można? Pkt 7 – ma związek z dzisiejszymi zajęciami: „może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą”;

  • Podjęcie czynności w czasie zawieszenia – np. wystawienie korekty FV wydanej przed zawieszeniem – może tego dokonać, ba, nawet ma obowiązek, bo to było przed zawieszeniem działalności;

  • Jeśli usługa była dokonana przed zawieszeniem, a zapłata wpłynęła w czasie zawieszenia – pkt 2: „ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej”;

  • Ma też obowiązek złożyć deklarację VAT np. za sprzedaż środka trwałego w okresie zawieszenia (pkt 3: „ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie”), a przy podatku dochodowym jest jeszcze możliwość, by ująć ten przychód w deklaracji rocznej („I co – ma się teraz odwiesić na 1 dzień, żeby złożyć deklarację?”);

• „Zawieszenie to ni pies, ni wydra. Nie wiadomo, co to jest. Chcieli dobrze, ale nie wyszło”;

• Osoba prowadząca działalność gospodarczą w okresie zawieszenia płaci raty, leasing, czynsz, media, ochronę – formalnie zawieszony, ale z punktu widzenia podatkowego tak nie jest;

• Działalność może także zawiesić osoba prawna, „co jest śmieszne”;

• Przedsiębiorca – VAT-owiec – może odliczyć VAT należny od VAT-u naliczonego – jak to działa w czasie zawieszenia działalności gospodarczej? Ustawa ta na ten temat milczy (jedynie art. 99 ust. 7a ustawy o podatku od towarów i usług¹);

• Zawieszenie działalności gospodarczej z punktu widzenia prawa podatkowego jest działalnością bardzo ryzykowną;

• Nie ma gwarancji, że po okresie zawieszenia, ta działalność zostanie podjęta (np. „zawiesiłem działalność, bo mi nie szło i nie jestem wróżką, nie wiem, jak będzie za rok lub za dwa lata”); a te deklaracje i odliczanie VAT-u należnego od naliczonego jest możliwe tylko po warunkiem, że działalność zostanie podjęta – orzeczenie²;

• Lepiej pociągnąć działalność gospodarczą jeszcze 2 miesiące i dojść do ładu z VAT-em;

• Ustawa o podatku od towarów i usług – jedynie przepis art. 99 ust. 7a odnosi się wprost do zawieszenia działalności gospodarczej – ewidentne odesłanie do ustawy o swobodzie gospodarczej. „Nie mają obowiązku” – czyli mogą zachować bierność, ale jest to dla nich niekorzystne, bo będą w plecy o nieodliczoną wartość należnego VAT-u (VAT można pomniejszać tylko przez dwa kolejne okresy rozliczeniowe, inaczej będą płacić VAT jak ostateczni odbiorcy – jak my);

Zawieszenie działalności a VAT – kazus-marzenie na egzamin.

• Zawieszenie działalności gospodarczej ma sens dla przedsiębiorcy jednoosobowego – osoby fizycznej, który nie jest podatnikiem VAT;

• Jak niepozorny przepis art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej namieszał w prawie podatkowym?

Rozdział 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy

• „Kolejny pasztet w tej ustawie”;

• Ustawodawca pomylił ustawy, procedury (w pewnym momencie pojawia się regulacja Kodeksu postępowania administracyjnego);

• Rozdział ten wyprzedza Ordynację podatkową (dział VI Ordynacji podatkowe – art. 291c Ordynacji podatkowej);

Art. 77 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

• Art. 77 ust. 4 i 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – dodatkowa ochrona w zakresie dochodzenia roszczeń w zakresie odszkodowania:

„4. Przedsiębiorcy, który poniósł szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, przysługuje odszkodowanie.

5. Dochodzenie roszczenia, o którym mowa w ust. 4, następuje na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach”.

• Art. 77 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: „Dowody przeprowadzone w toku kontroli przez organ kontroli z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jeżeli miały istotny wpływ na wyniki kontroli, nie mogą stanowić dowodu w żadnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym, karnym lub karno-skarbowym dotyczącym kontrolowanego przedsiębiorcy” – np. art. 274 Ordynacji podatkowej – na podstawie legitymacji i w ciągu 3 dni należy doręczyć upoważnienie; przepis bardzo dobry, ale łatwo go obejść – przykład: wykorzystanie akt podatkowych w postępowaniu karnoskarbowym;

• Art. 77 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – cokolwiek to znaczy;

• Melezini, Zalewski – „Kontrola podatkowa przedsiębiorcy” (Białystok) poleca się!;

Uprawnienia/obowiązku przedsiębiorcy w czasie kontroli – pytanie pewnik na egzaminie

Art. 79 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

• Art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – wątpliwości, jak się powinno ten przepis interpretować; ustawodawcy chodzi o to, żeby „wpaść znienacka” do przedsiębiorcy, który „kręci wałki”; wszystkie stany faktyczne można pod to podciągnąć; nie tylko przestępstwo, ale także wykroczenie;

• Podobnie art. 80 ust.1 pkt 2, art. 82 ust. 1 pkt 2 … ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – więc te uprawnienia przedsiębiorcy są naprawdę ograniczone; przepisy te są bardzo szerokie i wyłączają wiele przepisów – terminy, upoważnienia, równoczesne kontrole itp. ;

• W art. 79 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest więcej wyłączeń, ale pkt 2 ustępu 2 jest najbardziej niepokojący;

• Zawiadomienie jest istotne – bo przedsiębiorca ma pewien czas, żeby coś wyczyścić, co jednak nie należy do przedmiotu kontroli – ustęp 4: „ Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia”; jak przyjdzie kontrola, to już niczego nie można poprawiać czy zmieniać;

• „KKS to już kopanie leżącego, bo póki ma pieniądze, to płaci”;

• Art. 79 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – ni stąd, ni zowąd pojawia się Ordynacja podatkowa;

• Art. 79 ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – 7-30 dni, ponowne zawiadomienie;

• Art. 79 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – pkt 4 – zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli zawiera wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli! Pkt 3 – złe oznaczenie przedsiębiorcy = zawiadomienie nieskuteczne.

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, bo przedsiębiorcami są wspólnicy; podatek dochodowy – rozliczają się wspólnicy, ale przy VAT i akcyzie podatnikiem jest spółka; więc kogo zawiadomić w przypadku kontroli? Zależy od tego, jaki podatek jest poddawany kontroli.

Następny tydzień – zestawienie przepisów Ordynacji podatkowej i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej na temat czasu trwania kontroli oraz miejsca wykonywania kontroli.

---

1. „W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji (…) za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy”.↩

2. „W okresie zawieszenia co do zasady podatnik nie wykonuje czynności opodatkowanych. Nie oznacza to jednak, iż podatku z faktury za telefon odliczyć nie może. Zdaniem autora bowiem, jeżeli przed zawieszeniem działalności odliczenie podatku VAT z faktur za telefon podatnikowi przysługiwało i będzie ono przysługiwać także po wznowieniu tej działalności, to w czasie zawieszenia odliczenie to także przysługuje. Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 17 marca 2009 r., nr ITPP1/443-1114/08/KM, odliczeniu podlega podatek, „(…) który jest związany z transakcjami opodatkowanymi, tj. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego. Istotny jest więc związek tego podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi, gdyż to do realizacji czynności opodatkowanych mają być wykorzystywane towary i usługi, od których podatek naliczony może zostać odliczony od podatku należnego. (…)” Żaden przepis nie wskazuje natomiast, że związek ten musi wystąpić w tym samym okresie, w którym wystąpił podatek naliczony. Takie postępowanie Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w powyższej interpretacji: „(…)Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dotyczących comiesięcznych opłat za abonament telefoniczny firmowych telefonów: stacjonarnego i komórkowego oraz opłaty za Internet wykorzystywany w firmie - o ile umowy z odpowiednimi operatorami zawarte zostały przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej i nastąpi wznowienie działalności gospodarczej, w ramach której przedmiotowe usługi będą związane z czynnościami opodatkowanymi.(…)”

   A kiedy odliczenia tego należy dokonać? Ustawa o podatku od towarów i usług wskazuje, iż podatnik ma trzy okresy rozliczeniowe, w których może wykazać podatek naliczony. W przypadku mediów są to: okres, w którym przypada termin płatności faktury bądź jeden z dwóch kolejnych. Nie ma żadnych wyjątków w tej kwestii dla przedsiębiorców, którzy zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej”.↩