• Z podatkiem od czynności cywilnoprawnych będziemy się często spotykać, nawet jeśli podatkowym nie będziemy się zajmować;

• Ordynacja podatkowa – w 2013/2014 będzie nowa Ordynacja podatkowa.

Podatki coraz bardziej odchodzą w swoją bajkę. Poszło już tak daleko, że prawo podatkowe będzie obok prawa finansowego .

• Zawsze, gdy zawieramy pewne umowy czy opiniujemy pewne decyzje, powinna się zapalić lampka, czy z tego nie powstanie obowiązek zapłąty podatku od czynności cywilnoprawnych;

• Przed tym podatkiem ciężko uciec – szeroki katalog czynności podlegających opodatkowaniu;

Może się zdarzyć kazus z pcc na egzaminie;

• Zwrócić uwagę na art. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – co podlega wyłączeniu; wiele elementów wspólnych jeśli chodzi o opłatę skarbową i podatek od czynności cywilnoprawnych;

• Wiele wyłączeń o zakresie przedmiotowym;

• Pojawiają się też wyłączenia o charakterze mieszanym, np. art. 2 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych trzeba daleko sięgnąć do aktów typu ustawa o Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, o gospodarce nieruchomościami, o ustroju rolnym itp.;

• Najwięcej problemów pojawia się w zestawieniu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli chodzi o spółki kapitałowe; mówi się o ust. 2 – stosowanie odpowiednio; ta ustawa w sposób zupełnie oderwany – tylko na swoje potrzeby – definiuje takie pojęcia jak spółka czy umowa zmiany spółki (np. art. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – spółka cywilna to spółka osobowa); rozróżniana jest siedziba spółki (to, co jest w umowie spółki) i rzeczywiste miejsce zarządzania (czyli miejscowość) tylko w odniesieniu do spółek kapitałowych;

• Art. 1 ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – przedmiotowe podejście do tego, co się uznaje za zmianę umowy spółki; nigdy nie wolno zapominać o podatku od czynności cywilnoprawnych; bardzo szerokie pojęcie zmiany umowy spółki (i to każdej spółki);’

• Restrukturyzacja spółek – także odmienna regulacja;

• I inne regulacje i definicje też odchodzą od prawa handlowego; albo w ogóle ich w prawie handlowym nie ma;

• Doprecyzowanie – art. 1 ust. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – siedziba lub rzeczywiste miejsce zarządzania;

• Art. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – spółka europejska – zrównana ze spółkami kapitałowymi;

• VAT – także szerzej definiowany – art. 1a pkt 7 o podatku od czynności cywilnoprawnych;

• Art. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – wyłączenia; najczęściej spotkamy się z pkt 4, 5 i 6 z racji częstotliwości występowania tych sytuacji;

• Jeśli przynajmniej po jednej stronie mamy VAT-owca, to nie będzie podatku od czynności cywilnoprawnych;

• Ale jest wyjątek – art.2 pkt 4 ppkt b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – mogą być stosunki o charakterze wielostronnym; chyba że jedna ze stron jest zwolnienia z podatku od towarów i usług (wskazuje to, jakie wystawia faktury – zwykłe czy z dopiskiem „zw” – zwolnienia);

• Bez względu na to, czy jest zwolnienie czy nie, to zawsze w przypadku sprzedaży i zamiany podlega to opodatkowaniu;

• Art. 2 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – wprowadzone na obszar celny;

• Art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – umowy spółki związane z pewnymi kwestiami (np. łączenie spółek kapitałowych, a więc także europejskiej odwołujemy się do Kodeksu spółek handlowych); ppkt c – najistotniejszy – wkłady/podniesienie kapitału sposób omijania podatku od czynności cywilnoprawnych;

• Nie mówi się tu nic o spółdzielniach;

• Najwięcej problemów stanowi zestawienia art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, definicji z art. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dyrektywą.

Obowiązek podatkowy

• Analogicznie jest przy opłacie skarbowej;

• Katalog zawarty w art. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych;

• Co do zasady – z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej;

• Spółki – z chwila podjęcia uchwały (a nie wpisania do KRS);

• Hipoteka – z chwila złożenia oświadczenia;

• Czy czynność prawna jest dokonana zgodnie z prawem, należy odwołać się najczęściej do prawa cywilnego (art. 3 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych art. 155 Kodeksu cywilnego – umowy o podwójnym skutku itp.);

• Kwestia warunków zawieszających, rozwiązujących – są to czynności cywilne, ale art. 3 na ten temat milczy, więc pojawiają się pewne orzeczenia na ten temat;

• Czynności fiducjarne – dotyczące zabezpieczenia; przewłaszczenia na zabezpieczenie itp.;

• Wyłączenia traktujemy wąsko;

Kazus: Art. 7 + art. 3 + art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – stawki sankcyjne – pojawia się 20 %

• Z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej + art. 7 ust. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (czynności sprawdzające); NSA rozstrzygał ten problem – fakt powołania się przez podatnika; tego elementu nie może wywoływać postępowanie kontrolne czy inne czynności; może się tylko powołać na to podatnik – dr Stanisławiszyn nie zgadza się z orzeczeniem; ta konstrukcja jest często używana przy braku udokumentowania źródeł nieujawnionych; w podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi ta stawka 75 % „20 % a 75 % to gra warta świeczki” (jak ta stawka kształtuje się przy spadkach i darowiznach?); w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest tak jasno określone, kiedy ten obowiązek powstał; jest to droga ucieczki, ale trzeba to sprytnie zrobić: pożyczka, ale nie np. od brata, który dopiero co skończył studia; trzeba argumentować pod osoby, które mogą taki majątek wykazać; trzeba też pamiętać o odpowiedzialności karnej za składnie fałszywych oświadczeń;

• Art. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – obowiązek podatkowy – umowa sprzedaży – kazuistyka (ciąży na sprzedającym, składającym oświadczenia itp); pkt 9 – mści się fakt, że spółka cywilna jest uznawana za osobową (np. jeśli jest 13 wspólników, to obowiązek ciąży na 13 wspólnikach); pkt 5 – nie jest to proste przy dziale spadku czy zniesieniu współwłasności – trzeba przedpole wyczyścić cywilistycznie;

• Na niektóre okoliczności nie mamy żadnego wpływu – np. akt notarialny czy dokumentacja w KRS, ale inaczej można główkować;

• Obowiązek ciąży na podatnikach (brawurowe sformułowanie art. 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych);

• Pojawia się element solidarności w rozumieniu Ordynacji podatkowej;

• Ciekawy kazus: rozdział 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 10 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych) – deklaracja, termin 14 dni, bez wezwania do zapłaty podatku; notariusze są płatnikami; problem czy można dokonać korekty deklaracji (art. 81 Ordynacji podatkowej) która składa płatnik, jakim jest notariusz? art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; notariusz robi to przez zawiadomienie właściwego organu (określonego w ustawie o dochodach jst); jednak czy podatnik może dokonać korekty deklaracji złożonej przez płatnika? Odpowiedzialność jest taka sama – art. 26 Ordynacji podatkowej wyraźnie to wskazuje; sąd uznał, że podatnik jako uczestnik/strona tego stosunku, zawsze ma prawo złożyć korektę; jednak rola płatnika już kończy się; ale kto ponosi odpowiedzialność za to, że nie został podatek dopłacony już po złożeniu korekty deklaracji?

Trik: podatnik uznał wynik kontroli, ale nie zapłacił; dwa dni przed przedawnieniem złożył korektę tej deklaracji, w której uznał wynik kontroli; a jak złożył korektę tej korekty deklaracji, to wynik kontroli upada i zobowiązanie się przedawnia; taki myk, z którym nie da się nic zrobić; organ nie zdąży doręczyć decyzji; „i takie Suwałki to wymyśliły”.

• Art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – sprecyzowana podstawa opodatkowania; wartości rynkowe lub różnica między nimi; rzeczy ruchome – ciekawa konstrukcja: tam, gdzie jest większy podatek (gdzie ustawodawca może więcej ściągnąć); ust. 1 pkt 8 – umowa spółki; podobnie jak przy spadkach – wartość usługi razy ileś tam;

• Stawki podatków – może się okazać, że podatek od czynności cywilnoprawnych jest korzystniejszy niż płacenie (w kręgu grupy I) podatku od spadków i darowizn;

• Art. 8 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – zwolnienia;

• Art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; pkt 10 lit b kwestia grupy zerowej (regulacje obu ustaw są zharmonizowane); pkt 11 – umowa spółki.