19.02.2012 – WYKŁAD 1 – ZJAZD X

METODYKA REHABILITACJI OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ

ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE ĆWICZEŃ

1. Pojęcie rehabilitacji, jej zakresy, funkcje, zadania.

2. Rehabilitacja jako proces interpersonalny.

3. Zjawisko dyskryminacji, wsparcie społeczne, pomoc i samopomoc.

4. Systemy rehabilitacji – ich specyfika.

5. Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną - wspieranie ich rozwoju, zaspokajanie i rozwój potrzeb psychofizycznych.

6. Metody zabawowe w rehabilitacji dzieci – wybrane propozycje.

Literatura

1. Kowalik S. „Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych” rozdziały 3, 4

2. Kapczyńska – Butrym Z. „Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej” strony 30 -38

3. „Rewalidacja” czasopismo nr 1(3)1998

4. „Rewalidacja” czasopismo nr 1(15) 2004

1. Metody rehabilitacji poprzez zabawę, właściwości terapeutyczne zabaw, relacje dziecko – terapeuta w czasie zabawy, metoda Jernberg.

2. Metoda ruchu rozwijającego w terapii dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną (wg Sherborne)

3. Terapia zajęciowa – właściwości terapeutyczne zajęć wykorzystujących sztukę.

4. Metoda terapii wspomnieniami.

5. Bajka terapeutyczna – rozmowa na dobranoc.

Literatura

1. Piszczek M. „Terapia zabawą, terapia przez sztukę” cz 1 i 2 do strony 73, artykuł Piszczek w suplemencie.

2. Kościelska M. „Oblicza upośledzenia” rozdział 1, str. 9 – 41

3. Bogdanowicz M. „Metoda W. Scherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka” cz. 1 rodział II.4 do rozdziału IV włącznie

4. Olechnowicz A. „Dziecko własnym terapeutą” rozdziały 7 – 10

5. Kozaczuk L. „Terapia zajęciowa w DPS” rozdziały 3, 4

6. Zabłocki K. J. „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i w terapii” rozdziały 4,6,7

7. Olechnowicz H. „Jaskiniowcy zagubieni w XXI w.”

1. Metody rehabilitacji osób niepełnosprawnych intelektualnie i z mózgowym porażeniem dziecięcym.

1. Metoda dwuczłowieka Kowalika,

2. Metody i zasady ich stosowania dla dzieci z m.p.dz.

3. Metoda hipoterapii, dogoterapii (wartość, skuteczność, zakres działania)

Literatura:

1. Zabłocki „Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i praktyce” rozdział II

2. Strumińska A. „Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii” rozdział 1, 2, 5, 10, 12

1. Metody rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, z autyzmem i zaburzeniami psychicznymi

1. Charakterystyka wybranych metod rehabilitacyjnych:

• Metoda rehabilitacji sensorycznej,

• Muzykoterapia,

• Metoda Knillów,

• Metoda Apollgel,

• Metoda wczesnej interwencji Lorasa,

• Terapia Holdiny

Literatura:

1. Danielewicz D., Pisula E. „Terapia i edukacja osób z autyzmem” cz. II – Kozłowski, Jutrzyma, cz. III – Chotkowska,

2. Błaszczyński „Wspomaganie rozwoju osób z autyzmem” artykuły Jutrzyma, ? – Sefa, Bożek – Błaszczyński

EGZAMIN – 45 min, pisemny, 2 pytania, literatura, materiały z wykładów

ZALICZENIE NA OCENĘ – obecność, własne notatki, aktywność

REHABILITACJA JAKO PROCES

Rehabilitacja – pochodzi od słów rehabilitos – zręczność, sprawność,

Rehabilitacja – to zawsze przywracanie określonej zręczności,

Rehabilitacja – złożony proces, obejmuje oddziaływania lecznicze, terapeutyczne, społeczne i zawodowe, a jeśli idzie o dzieci to oddziaływania pedagogiczne zmierzające do przywrócenia sprawności utraconych, umożliwienia samodzielnego życia w społeczeństwie, tej osobie, która takich możliwości nie ma lub je utraciła

Współczesna i nowoczesna rehabilitacja ma charakter kompleksowy, tzn. łączy różnych specjalistów z wielu dziedzin, medycyny, pedagogiki, psychologii, socjologów.

Rehabilitację można dzielić na:

• Leczniczą,

• Pedagogiczną,

• Psychologiczną,

• Społeczną, zawodową

Podstawowe cele rehabilitacji w ogólnym ujęciu:

• Usprawnianie fizyczne,

• Usprawnianie psychiczne, czyli adaptacja psychiczna jednostki do określonych sytuacji,

• Usprawnianie społeczne – przystosowanie jednostki do wymagań życia codziennego, rodzinnego

• Przystosowanie środowiska społecznego do współdziałania, współżycia z osobą niepełnosprawną,

• Przystosowanie środowiska fizycznego do potrzeb osoby niepełnosprawnej poprzez zniesienie barier architektonicznych.

Trudno oddzielić wychowanie, nauczanie i rehabilitację, zwłaszcza na poziomie metod, gdyż te same metody mogą mieć na celu służenie celom wychowawczym, ale też dydaktycznym jak i rehabilitacyjnym. Zabawa jest zawsze metodą, służy danym celom.

Potocznie uważa się, że cokolwiek robi się z dzieckiem z niepełnosprawnością intelektualną to jest to rehabilitacja, terapia, a więc jeśli dziecko bawi się w wodzie, to jest to traktowane jako zabawa w wodzie, ale też relaks, jeśli to samo będzie robiło dziecko z niepełnosprawnością to potocznie uznamy to za rehabilitację.

Należy unikać takiego zjawiska, gdyż jest to naznaczanie, odbieranie naturalnego rytmu życia, aktywności.

Wiadomym jest, że każda aktywność zawiera w sobie elementy rehabilitacji.

Dla specjalisty, pedagoga metoda służy zawsze zadaniu, a nie odwrotnie, a więc najpierw wybrać zadanie a potem dopasować metody, w zależności od tego czemu metoda służy, metodę możemy uznać jako służącą nauczaniu, leczeniu

Tym się różni specjalista od niespecjalisty, że wie czym się to różni

Podstawy rehabilitacji osób z niepełnosprawnością (czyt. Kościelska – Oblicza niepełnosprawności) – sposoby wspierania

Podstawą do rozważania na temat osób z niepełnosprawnością są problemy związane z wizerunkiem tej osoby, oczekiwaniami rodziny, też problemy związane z wyzwaniami współczesnej rehabilitacji.

Wizerunek osoby z niepełnosprawnością intelektualną ulegał przemianom a wraz z przemianami przeformułowane były cele rehabilitacji, a także wsparcie społecznego dla tych osób.

Wizerunek ten zmieniał się od obrazu osoby biernej, w pełni zależnej od rodziny, środowiska, aż po wizerunek maksymalnie autonomiczny, kreatywnej, są dwa skrajne wizerunki, pierwszy już nieaktualny, niezgodny z wymogami czasu, drugi mało klarowny, ale za to ideologicznie nośny.

Obraz osoby z niep. int., która ma przyzwolenie na integrację społeczną z góry zakłada warunkowość i stopniowalność. Można wyróżnić cztery stopnie niepełnosprawności intelektualnej, charakteryzuje się ona zróżnicowanymi postaciami klinicznymi, a więc możliwości i szanse rozwojowe, proces integrowania się z pełnosprawnymi, są istotnie zróżnicowane.

Ustalenie modeli przyszłościowych tak w odniesieniu do osób z niep. int., wsparcia rodzin, musi posiłkować się wymogami czasu, a z drugiej strony realiami życia. Trudno jednoznacznie stwierdzić, który model okaże się najlepszy i pozytywnie zweryfikowany w przyszłości. Przygotowanie osób z niep. int. Do jutra, którego nie możemy przewidzieć, zawsze będzie zawierać dozę niepewności. W dotychczasowym systemie rehabilitacji osób z niep. int. jest wiele pozytywnych aspektów dotyczących nie tylko jego organizacji, ale też celów, metod. Proponując nowe rozwiązania, cele, należy odwoływać się do tych dawnych, sprawdzonych.

Do ważnych spraw należy zaliczyć:

• Oczekiwania społeczne względem osób z niepełnosprawnością intelektualną,

• Cele i treści rehabilitacji

Współczesny system wartości zakłada, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną – powinny w maksymalny sposób funkcjonować wg obowiązujących wszystkich członków norm.

Do wyrównywania szans służy karta praw osób upośledzonych umysłowo, ale też proces normalizacji warunków życia bardzo wyraźnie realizowanych w systemie pomocy społecznej.

Z powyższych przekonań wynika podstawowy cel rehabilitacyjny, którym jest:

Przygotowanie osób z niepełnosprawnością intelektualną do maksymalnie samodzielnego funkcjonowania w społecznej integracji z ludźmi normalnie rozwiniętymi, taki cel stanowi oś programów ośrodków rehabilitujących, szkół specjalnych, integracyjnych i niektóre nowoczesne domy pomocy społecznej. Te placówki proponują też mniej lub bardziej bogate oferty rehabilitacji specjalistycznej, np. logopedyczną, rehabilitację fizyczną, psychiczną ..

Przytoczone cele ściśle powiązane z realizowanymi na zajęciach treściami na ogół są akceptowane przez rodziców owych dzieci. Nieco inny profil funkcjonowania rehabilitacyjnego posiadają warsztaty terapii zajęciowej, które poza ogólnym usprawnianiem akcentują sprawność artystyczną.

Z punktu widzenia wartości rozwojowej, perspektywy życia osób z niep. int. na poziomie realizacji celów i treści istnieje wiele problemów oraz niekonsekwencji. Wiele do życzenia pozostawiają metody pracy rehabilitacyjnej, gdzie pęd za nowością wypacza sens samej rehabilitacji.

Pierwszy problem to zjawisko integracji osób z niep. int. i normalnie rozwiniętych. W obliczu współczesnych ideologii humanistycznych system placówek specjalnego kształcenia nie odpowiada już rodzinom, które znużone są etykietowaniem, małą akceptacją ich dzieci. System integrowania w kształceniu wyzwala nadzieję na odmienną rzeczywistość i tworzy szansę na określony normalizacją i kartą praw kształt życia osób z niep. int. Doświadczenia w zakresie praktyk integrowania niep. int. z pełnosprawnymi wykazały, że proces zaczyna się i kończy wyłącznie na szansach i deklaracjach.

Najpoważniejsze uchybienia praktyk integracyjnych to:

1. Bezrefleksyjne organizowanie placówek zajęć o charakterze integracyjnym, które ..