11. Współczesne wyzwania wychowawcze.

-Wychowanie do wartości- w dzisiejszych czasach łatwo zauważyć obojętność wobec uniwersalnych wartości (prawda, dobro, piękno), zaprzeczanie im i sprzeniewierzanie się. Wychowanie do wartości w społeczeństwie pluralistycznym nie jest proste. Trwa tu nieustanna walka o pozyskanie ludzi dla różnych wartości, w tym też takich, które nie zawsze zasługują na akceptację ze społecznego i moralnego punktu widzenia. Celem pracy wychowawczej z dziećmi powinno być przyswajanie i uwewnętrznianie wartości. Mamy różne wartości, tj. materialne, moralne, poznawcze, obyczajowe, religijne, witalne, hedonistyczne. Na szczególną uwagę w procesie wychowania zasługują wartości duchowe, ponieważ są trudniejsze do przyjmowania i akceptowania przez wychowanków oraz dlatego, że dzięki uwewnętrznianiu wartości duchowych wartości materialne uznawane przez wychowanków nabierają właściwego wymiaru. Wychowywać należy według wartości uniwersalnych i ponadczasowych.

-Altruizm jako problem pedagogiczny- altruizm można określić jako bezinteresowną, świadomą i dobrowolną troskę o dobro innych ludzi. Jednym z celów wychowania o zasięgu uniwersalnym, czyli możliwym do zastosowania przez każdego nauczyciela jest altruizm jako szeroko pojęta troska o dobro drugiego człowieka. Altruizm to wartość w sensie moralnym ale też warunek wszelkiego ładu społecznego i poczucia bezpieczeństwa w kontaktach interpersonalnych i międzygrupowych. Współcześnie wychowanie do altruizmu utrudnia:

-konsumpcyjny styl życia, który staje się głównym celem dążeń współczesnego człowieka; różnorodne formy reklamy, które osłabiają zdolność do racjonalnego wyboru, służą koniunkturze gospodarczej a nie rozwojowi moralnemu;

- przecenianie wartości materialnych;

- wzrost anonimowości w kontaktach międzyludzkich;

- instytucjonalizacja życia społecznego;

- braki w spójności i trwałości życia rodzinnego.

Warunki skutecznego wychowania:

-Podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży jest warunkiem skutecznego wychowania. Humanistyczne podejście do nich, zapewnienie im prawa do bycia w miarę samodzielnymi i niezależnymi, ponoszenie odpowiedzialności za swe postępowanie i kierowanie własnym rozwojem. Poszanowanie godności osobistej dzieci i młodzieży czyli umacnianie w nich poczucia własnej wartości.

- Umiejętne porozumiewanie się z dziećmi i młodzieżą. Błędem dorosłych w porozumiewaniu się z dziećmi i młodzieżą jest rozkazywanie, komenderowanie, nakazywanie, ostrzeganie, grożenie, moralizowanie, osądzanie, krytykowanie, obwinianie.

-Autorytet w wychowaniu. Wychowawca powinien dążyć w swoim postępowaniu i traktowaniu uczniów do tego, aby stał się w ich oczach autorytetem.

-Korzystanie z informacji zwrotnych przez nauczycieli i wychowawców. Informacje od dzieci na temat tego co czują i myślą o swoich nauczycielach i wychowawcach i o prowadzonych przez nich zajęciach.

- osobowa relacja nauczycieli z uczniami. Powstaje w toku współżycia i współpracy z uczniami. Wyrazem takiej relacji jest akceptacja, szacunek, wzajemne zrozumienie bezinteresowne pomaganie sobie.

- Akceptacja dzieci i młodzieży.

- Demokratyczny styl kierowania wychowawczego.

Trudności wychowawcze w szkole-warunki przezwyciężania ich:

- uświadomienie kim jest uczeń trudny i jakie przyczyny złożyły się na jego nieprzystosowanie społeczne,

- nabywanie i pogłębianie określonych umiejętności psychopedagogicznych, możliwie częste odwoływanie się do nich w pracy z uczniami w ogóle, a uczniami nieprzystosowanymi społecznie w szczególności,

-troska o pozytywną motywację uczenia się uczniów,

-aktywizowanie uczniów w działalności społecznej,

- współdziałanie nauczycieli i rodziców.

Na lekcji należy przekazywać wiedzę ale jednocześnie wychowywać, wówczas będzie to nauczania wychowujące. Aby lekcja była wychowującą należy spełnić warunki:

- aktywizacja uczniów w poznaniu i myśleniu,

-wdrażanie ich do działalności praktycznej,

- pozytywna motywacja uczenia się,

- demokratyczna postawa nauczyciela,

- racjonalna organizacja pracy uczniów,

- dyskretne uświadamianie wartości.

Mieczysław Łobocki, Wybrane problemy wychowania nadal aktualne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2004.