Ekologia

1. ANABIOZA

anabioza (vita minima) – odwodnienie i przejście w stan życia

utajonego przez organizm; stan, w którym odwodnienie następuje bez

naruszenia struktury koloidalnej organizmu; dotyczy bezkręgowców:

pierwotniaki (orzęski), płazińce (wypławki), nicienie i wrotki

Warunki sprzyjające anabiozie: zbyt wysoka albo niska temperatura, niedostatek tlenu czy też wody
*Wykorzystanie w medycynie- umożliwia długie przetrzymywanie białek bez zmiany właściwości biologicznych.

2. MIKOTOKSYNY

Mikotoksyny – pochodzą od grzybów

a) drugorzędowe produkty przemiany materii

b) wydzielane do środowiska

c) produkowane przez wyższe grzyby pleśniowe i grzyby niedoskonałe

(Aspergillus, Penicillum, Fusarium)

d) zróżnicowana budowa chemiczna

e) niska masa cząsteczkowa

f) dobrze rozpuszczane w H2O

g) fitotoksyczne, mutagenne, karcynogenne, teratogenne

h) najważniejsze mikotoksyny:

- aflatoksyna – najsilniejsza; wyróżniamy B1, B2, G1, G2, M1; w

produktach zbożowych, orzeszkach ziemnych, ryżu, fasoli;

zaburzenia funkcji wątroby i nerek ostre lub przewlekłe,

nowotwory wątroby; Aspergillus, np. A. flavus

- ochratoksyna – Penicilium i Aspergillus uszkodzenie nerek,

rakotwórcza

- trichotecyna – Fusarium jedna z najbardziej toksycznych,

karcynogenna

- zearalenon – Fusarium najsilniej na układ rozrodczy, gdyż

strukturalnie podobny do estrogenu

- fumozynina – Fusarium produkty zbożowe i trawy, ma

znaczenie weterynaryjne; niskie dawki powodują nowotwory

przełyku

-cytrynina – żółte kryształy na Penicillium (szczególnie P.

notatum) i Aspergillus; działa rozkurczająco na naczynia i

powoduje uszkodzenia nerek

- patulina (wyst. W owocach) – Aspergillus i Penicillium działa neurotoksycznie na UN

3. ANTYBIOZA

ANTYBIOZA – interakcja międzygatunkowa antagonistyczna, wytwarzanie

przez mikroorganizmy i rośliny związków chemicznych o działaniu

bakteriobójczym lub bakteriostatycznym

a) antybiotyki (wykazują selektywną toksyczność)

b) mikotoksyny

c) fitoncydy(lotne związki o charakterze olejków eterycznych, dodatkowo działanie grzybobójcze)

4. MUTUALIZM

Mutualizm - interakcja protekcjonistyczna między populacjami, obopólne korzyści, prowadzi do wzajemnego uzależnienia obu populacji.
Przykłady:
- przeżuwacze i ich bakterie jelitowe
- rośliny motylkowe i bakterie brodawkowe
- mikoryza
POROSTY: wynik symbiozy grzybów z glonami asymilującymi, w których grzyb jest dominujący. Są
organizmami wskaźnikowymi. Np. płucnica islandzka, wzorzec geograficzny

5. FITONCYDY

Fitoncydy – lotne cząstki o charakterze olejków eterycznych, wytwarzane

przez rośliny wyższe (naczyniowe)

a) działają bakteriobójczo, bakteriostatycznie, grzybobójczo i

wirusobójczo

c) stosowane w leczeniu drogą inhalacyjną głównie górnych dróg

oddechowych, chorób skóry i układu pokramowego

d) wykazują synergizm z antybiotykami

e) działanie na układ trawienny i kojąco na układ nerwowy

f) chrzan (Amoacia lepathifolia) i cebula (Allium cepa)

g) czosnek (Allium sativum), działanie:

- obniżenie poziomu cholesterolu we krwi

- obniżenie ciśnienia krwi

- zapobieganie chorobom serca

- zwalczanie infekcji dzięki immunostymulacji

- bakteriobójczo i -statycznie na bakterie Gram „+” i „-”

- konserwuje żywność

6. Metody oceny wpływu czynnika abiotycznego na populację

1. CL50- stężenie substancji przy której pół osobników ginie, DL50- dawka substancji przy której pół osobników ginie.

2. Metody ustalania- DL50 - metoda Reed'a i Muench'a,

3. CL50 metodą może być: wyznaczanie krzywej przezywalnosci organizmow w roznych stezeniach szkodliwej substancji

4. Wzór matematyczny w metodzie: CL50= C1śr + 1/b (50 - N1śr)

7. OCENA PARAZYTOLOGICZNA GLEBY

Sanitarna ocena gleby

 obecność drobnoustrojów jelitowych:

 E. coli – świeże zanieczyszczenie

 Enterobacter aerogenes – starsze

 Clostridium perfingens – w formie przetrwalników, najstarsze

 miano coli, miano perfingens – najmniejsza masa gleby, w której stwierdza się

jeszcze obecność bakterii grupy coli lub przetrwalników perfingens

 badanie helmintologiczne – czy występują stadia rozwojowe następujących

pasożytów: Echinococcus, Taenia, Ascaris, Toxocara, Ancylostoma, Necator, Trichuris

wykrywanie metodą:

 flotacyjną – na powierzchni wody, która zalała próbkę badanej gleby

 sedymentacyjną – w osadzie wody, która zalała próbkę badanej gleby

8. Wymaganie mikrobiologiczne dot. jakości wody do spożycia

W 100 ml nie może być Enterococcus, bakterii grupy coli i bakterii coli typu kałowego lub E. coli. Także Clostridium perfringens (redukujące siarczany)

Miano coli: liczba cm^3 wody na którą przypada jedna pałeczka okrężnicy E.coli lub pokrewnych bakterii jelitowych np. Citrobacter sp., Enterobacter sp.. Dla wody pitnej wskaźnik ten wynosi powyżej 50cm^3

9. Zanieczyszczenia aerosfery

Norma drobnoustrojów w pomieszczeniach zamkniętych

wskaźnik: biologiczny indeks zanieczyszczeń

 metoda ilościowa – wzór Omeliańskiego

gdzie: a – liczba kolonii drobnoustrojów na płytce; r – promień płytki

- metoda jakościowa – sedymentacja, różne podłoża

brak norm w Polsce określających liczbę drobnoustrojów dopuszczalną na 1 m3 w

pomieszczeniach zamkniętych ( w Wielkiej Brytanii A = 360)

Gatunki potencjalnie grozne dla człowieka w powietrzu :
-zarodniki Alternaria sp. -> alergen
- Cladosporium sp. -> alergen
-Aspergillus Niger
- Penicilium notatum

10. Organizm jako układ regulacji

3 sposoby oceny - Określenie szybkości działania układu regulującego, Określenie największego odchylenia wielkości regulowanej od normalnego poziomu równowagi, Zbadanie czasu powrotu wielkości regulowanej do normy po wybiciu układu ze stanu równowagi

Homeostaza – zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewn. Mimo wielokierunkowych zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym.

Przykłady układów reg. W organizmie człowieka:
zdrowego- termoregulacja, regulacja pH osocza, regulacja poziomu cukru we krwi
chorego- odpowiedź immunologiczna (???)

układ adaptujący - inaczej przetwornik pamięci, który pamięta poziom, jaki był zadany i ma zdolność zmiany regulatora

na inny parametr (wyższy poziom normy)

11. Testy wysiłkowe

 statyczne – dokonywane na pacjencie nie poddanemu wysiłkowi

 dynamiczne bez określenia maksymalnego zużycia tlenu (próba

- Ruffiera(Test polega na oznaczeniu tętna spoczynkowego, a następnie wykonaniu 30 przysiadów w ciągu 1 minuty i dwukrotnym oznaczeniu tętna: bezpośrednio po próbie i po 1 minucie wypoczynku siedząc.)
- Mastera(wchodzenie na 23cm schody w rytmie metronomu. Próba trwa 90 s, bezpośrednio po jej zakończeniu mierzymy i notujemy częstość skurczów serca, natomiast natomiast w przypadku badań kardiologicznych rejestrujemy EKG. Pomiary te powtarza się po 2 i 6 min.)

 dynamiczne z zastosowaniem bezpośrednich i pośrednich metod

oznaczania maksymalnego zużycia tlenu.

Podczas wysiłku pojawia się wzrost tętna, ciśnienia skurczowego, wytwarzanie kwasu mlekowego.
Testy te pozwalają ocenić wydolność krążeniowo-oddechową organizmu.
Wysiłek wpływa na metabolizm człowieka, przyspiesza go (spalanie tkanki tłuszczowej, zwiększenie wydolności krążeniowo-oddechowej, zwiększenie zapotrzebowania na tlen, itd. Itp. logiczne kurwa)

12. Utrzymanie stałości pH krwi człowieka

utrzymywanie prawidłowego pH krwi → 7,35-7,45

􀝌􀜪 > 7,45 → alkaloza (zasadowica)

􀝌􀜪 < 7,35 → acydoza (kwasica)

 przy pH krwi poniżej 6,9 lub powyżej7,9 następuje śmierć organizmu

 układy buforujące są odpowiedzialne za utrzymanie stałości pH; we

krwi bufory: wodorowęglanowy, hemoglobina, albuminy osocza,

kwas fosforanowy (w przestrzeniach międzykomórkowych)

 acydoza

- nadmiar CO2, niedobór HCO3

- nadmiar jonów H+ lub upośledzone ich wydalanie (zaburzona praca nerek)

- metabolizm tkankowy, wysiłek fizyczny, ketoza w przebiegu

cukrzycy → wytwarzanie kwasu

- niedotlenienie (zapalenie, rozedma płuc, utrudnione

usuwanie dwutlenku węgla)

 alkaloza

- nadmiar HCO3 , niedobór CO2

- hyperwentylacja może obniżyć zawartość dwutlenku węgla

- wymioty – usuwanie kwasu żołądkowego i wzrost

zawartości wodorowęglanów

- występuje rzadziej niż acydoza

13. Komórka Traubego

 chemiczna struktura błony półprzepuszczalnej imitującej organizm żywy

 układ regulacji z dodatnim sprzężeniem zwrotnym

 wrzucamy do roztworu CuSO4 kryształek żelazocyjanku potasu, który zaczyna

pęcznieć

 po przewyższeniu ciśnienia wewnątrz układ rozpada się
Przykład sprzężenia zwrotnego dodatniego w org. Człowieczka: proces powstawania skrzepu lub patologiczny np.: rozwój nadciśnienia tętniczego.

Komórka Traubego jest układem regulacji(ściślej Sprzężeniem zwrotnym dodatnim polegającym na tym, że układ ten dąży do zmiany wartości parametru w jednym kierunku, w którym nastąpiło odchylenie od "zadanej" wartości. Następuje zatem narastanie odchylenia, czyli ciągły wzrost komórki, aż do jej rozpadu.

Genetyka

14. FENYLOKETORURIA

Fenyloketonuria(locus 12q)

Jest to wrodzona choroba metaboliczna, dziedziczona w autosomalnie recesywnie. Brak enzymu hydroksylazy fanyloalaninowej(fenyloalanina nie jest rozkładana).

Wykrywanie:
badanie stężenia fenyloalaniny w teście obciążeniowym po doustnym podaniu Fen w ilości 0,1 g/kg masy ciała; stężenie u homozygot dominujących po godzinie wzrasta do ok. 8 mg/100 cm³, w ciągu następnej godziny spada do 6 mg/100 cm³, zaś po upływie 24 h wraca do normy; w analogicznym teście obciążeniowym stężenie Fen u heterozygot po 2 h wzrasta do ok. 9 mg/100 cm³, a następnie wolniej niż u homozygot dominujących wraca do normy;

badanie stężenia tyrozyny w teście obciążeniowym - doustne podanie Fen w ilości 0,1 mg/kg masy ciała powoduje u homozygot dominujących trzykrotny wzrost stężenia Tyr w ciągu pierwszej godziny, następnie stopniowy spadek i powrót do normy w ciągu 24 h; w analogicznym teście obciążeniowym stężenie Tyr u heterozygot nieznacznie wzrasta, a w ciągu 24 h powraca do wartości wyjściowej;

Wykrywanie fenyloketonurii- test pieluszkowy, test guthreiego i przesiewowym (skriningowym) na suchej kroplii krwii.

Blok metaboliczny – przerwanie pewnego szlaku metabolicznego (ciągu reakcji) w komórkach, jako wynik braku enzymu katalizującego to przekształcenie.

15. ALKAPTONURIA

- brak lub niedobór enzymu oksydazy homogentyzynianowej stąd brak przemiany kwasu homogentyzynowego do kwasu fumaryloacetooctowego

- kwas homogentyzynowy jest wydalany moczem, w obecności powietrza

utlenia się; mocz zmienia barwę na ciemnobrązową

- w 2-3 dekadzie życia pojawiają się objawy ochronozy: ciemnienie tkanki

łącznej

- stany zwyrodnieniowe

16. ANALIZA RODOWODÓW

Rodowód – graficzne przedstawienie pokoleń danej rodziny oraz danych klinicznych

dotyczących występowania cechy; umożliwia określenie sposobu dziedziczenia ryzyka

genetycznego wystąpienia czy powtórzenia się choroby w rodzinie

 metody tworzenia:

 retrogresywna – poszukiwanie przodków, analiza do tyłu od wnuków

 prospektywna – poszukiwanie przodków na podstawie wcześniejszych

pokoleń

 utrudnienia w analizie rodowodów:

 heterogenność genetyczna

 fenokopie → oddziaływanie środowiska

 rzadkie przypadki w mało licznych rodzinach

 niepewność ojcostwa

 cecha dominująca → dziedziczenie pionowe, a recesywna → poziome

17. Układy grupowe krwi AB0

 układ AB0 (locus 9q)

 regularne izoprzeciwciała A ,B , H– przeciwciała naturalne z grupy IgM , przez całe życie bez kontaktu z antygenem

 cząsteczki krzyżowo reagujące z antygenami układu AB0 znaleziono w

komórkach bakterii, roślin, zwierząt, np. w surowicy końskiej znajdują się

przeciwciała aglutynujące krwinki człowieka

 aglutynacja – metoda identyfikacji antygenów grupowych krwi oraz

skierowanych przeciwko nim przeciwciał (zlepianie się erytrocytów)

 występowanie zależy od liczby i lokalizacji antygenów na powierzchni

erytrocytu, stężenia odpowiednich przeciwciał w surowicy

 na powierzchni erytrocytu występuje ok. 1mln przeciwciał

 lektyny – białka roślinne (występują też u bezkręgowców) reagujące swoiście

z antygenami krwinek czerwonych powodując ich aglutynację

 zastosowanie lektyn:

badanie grup układu AB0

 anty-A → Dolichus biflorus (gałązka z pojedynczymi kwiatami)

 anty-H → Ulex europeaus (dużo żółtych kwiatów)

badanie grup układu MNS

 anty-N → Vicia graminea (mizerna roślina z białymi kwiatkami)

Układ Rh (locus 1 p)

 określenie fenotypu Rh nie zawsze pozwala na ustalenie genotypu

 przeciwciała układu Rh należą do klasy IgG i powstają w wyniku immunizacji

 przeciwciała odpornościowe nabywamy w wyniku nieprawidłowej transfuzji

 występują śródbłonowo ok. 500 000 wyłacznie w erytrocytach

Obecność reszt kw.palmitynowego zamiast reszt cukrowych

Każdy haplotyp składa się z 3 alleli: 8 różnych kombinacji

 przeciwciała : anty-D, anty-C, anty-Cw, anty-c, anty-E, anty-e

- Wykrywanie z użyciem ciał monoklonalnych- metoda probówkowa w środowisku NaCl za pomocą odczynników zawierających przeciwciała monoklonalne anty-D. Po dodaniu przeciwciał następuje aglutynacja u osobników Rh+, gdyż posiadają oni antygeny D.

18. Oznaczanie antygenu D układu Rh.

1. Wykrywanie z użyciem ciał monoklonalnych- matoda próbówkowa w środowisku NaCl za pomocą odczynników zawierających przeciwciała monoklonalne anty-D. Po dodaniu przeciwciał następuje aglutynacja u osobników Rh+, gdyż posiadają oni antygeny D.

2. PRZECIWCIAŁA MONOKLONALNE: 1984r Nobel w dziedzinie medycyny za metodę otrzymywania przeciwciał monoklonalnych – N.K.Jerne, C. Milstein, G.J.F. Kőhler; wykazują specyficzność wobec pojedynczej determinanty antygenowej; produkowane są in vitro przez pojedynczy hybrydowy klon limfocytów B (hybrydoma); hybrydoma powstaje w wyniku fuzji limfocytu B wytwarzającego przeciwciała z komórką nowotworową (szpiczaka), dzieki czemu hybrydoma zyskuje zdolność nieograniczonego namnażania się i nieśmiertelność;

3. zastosowanie:

• lokalizacja i leczenie nowotworów;

• wykrywanie i określanie stężenia leków, enzymów, hormonów;

• wykrywanie antygenów mikroorganizmów;

• serologia – badanie antygenów układów grupowych;

20. Fitoaglutynimy erytrocytów ludzkich

1.Charakterystyka: Lektyny- białka roślinne, które w odpowiednim rozcieńczeniu reagują swoiście z pewnymi antygenami krwinek czerwonych, powodując ich aglutynację (mają zdolność wiązania odpowiednich reszt cukrowych);

2.2 przykłady:

Dolichos biflorus – anty-A

Ulex europaeus – anty-H

Vicia graminea – anty N

3. znaczenie- Dzięki nim możemy odróżnić od siebie grupy krwi. Np. Dolichotest , który pozwala odróżnić grupę krwi A1 od A2.

21. Zaburzenia w prawidłowym widzeniu barw

1. Rodzaje:

Protanopia- ślepota na czerwień, deuteranopia- na zieleń(zieleń i czerwień jako żółty), tritanopia- na niebieski(niebieski jako zielony).

Protanomalia- niedowidzenie czerownej, deuteranomalia- zielone i tritanomalia- niebieskiej. .

2. Sposób dziedziczenia: Gen niebieski na chromosomie 7, gen zielony i czerwony na X. Do badań wad bierzemy tablice pseudoizochromatyczne.

Sposób dziedziczenia- jest to cecha recesywna sprzężona z płcią.

3. Badane tablice pseudoizochromatyczne- na ich podstawie można stwierdzić jedne z zabrzużeń prawidłowego widzenia. Badania polegają na odczytywaniu symboli cyfr z okrągłe tablicy o różnych kolorach

22. Chromatyna płciowa żeńska

1. Definicja:

Ciałko Barra to część chromatyny, która w pierwszych dniach rozwoju zygoty została inaktywowana (lionizacja). Jest to mechanizm, dzięki któremu wyrównuje się ilość inf genetycznej w jądrze; inaktywacja chromosomu X obejmuje większość, ale nie wszystkie jego geny. Inaktywacji nie podlega grupa genów zlokalizowanych na końcu ramion krótkich chromosomu X (region koniugacyjny z chromosomem Y PAR)

ciałko Barra – w jądrze komórkowym nabłonka jamy ustanej;

pałeczka dobosza – w jądrze granulocytu obojętnochłonnego;

2. w jądrach interfazowych komórek żeńskich wybarwia się ciemniejsza grudka zasadochłonnej chromatyny

ciałka Barra są obecne w komórkach niemal wszystkich tkanek

u człowieka bada się je najczęściej w rozmazach jamy ustnej i komórkach płynu owodniowego

Nigdy nie stwierdza się obecności ciałek Barra w 100% badanych komórek, norma  20-60%; wynik dodatni minimum 15%

3. Znaczenie metod:

Niski odsetek ciałek Barra w bioptatach z tkanek nowotworowych świadczy o złośliwości guza

Obecnie mała wartość diagnostyczna tego badania, wykorzystywana w jednak w medycynie sądowej (mała ilość dostępnego do badania materiału genetycznego).

23. Chromatyna płciowa męska

1. Definicja: ciałko Y – jasno fluoryzująca plamka (dystalne części ramion długich chromosomu Y ) w jądrze limfocytu, plemnikach.

2.Metody wykrywania: metoda fluorescencyjna.

3. Znaczenie metody: możemy określić czy chromatyna osobnika była chromatyna płciowa męska czy żeńska.

24. Morfogram

1. Definicja- wykreślony na podstawie kilku cech morfologicznych (długościowych i szerokościowych) pozwala na ocenę proporcji między odcinkami ciała.

2. Opis siatki: Na siatce znajdują się punkty A(wysokość), B(długość kończyny dolnej), C(szerokość barków) , D(szarokość międzykrętarzowa),E(obwód klatki).

3. Pomiary w medycynie:

wzrost: basis-vertex (linia frankfurcka równoległa do postawy; linia frankfurcka – linia przebiegająca poziomo, stycznie do dolnej krawędzi oczodołu i górnej krawędzi otworu słuchowego zewnętrznego);

długość kończyny dolnej: trochanterion-basis;

szerokość braków: acromion-acromion;

szerokość międzykrętarzowa: trochanterion-trochanterion;

obwód klatki piersiowej: w spoczynku, poziomo w bezdechu na poziomie punktu xiphion;

25. Dziedziczenie zdolności umysłowych

1. Sposób dziedziczenia- jest to cecha ilościowa wieloczynnikowa.

2. Def dla dzieci i dorosłych. Dla dzieci- jest to stosunek wieku umysłowego dziecka do wieku dziecka razy 100. Pozwala określić stopień zaawansowania rozwoju umysłowego dziecka. Dla dorosłych- tak naprawdę nie jest to iloraz. Za wartość średnią uważa się wyniki 100 z odchylenie 15 pkt. Mimo iż nie jest to iloraz to pozwala na porównanie osobnika do reszty społeczeństwa. Jest to tzw. dewiacyjny iloraz inteligencji.

3. IQ- opisane wyżej.

26. Powierzchnia ciała człowieka

1. Uwarunkowania genetyczne- uwarunkowana jest przez poligeny ilościowe. Zarówno masa jak i wzrost to cecha dziedziczona poligenowo ilościowo.

2. Sposób liczenia wskaźnika- ważymy i mierzymy osobnika. Następnie na podstawie wzoru PC= (P+dH)/100 +1 obliczamy powierzchnie ciała i porównujemy z normą.

P – masa ciała (kg)

dH – różnica wysokości ciała w stosunku do 160cm

3. Znaczenie w medycynie:

• informacja o wydolności organizmu i jego możliwościach termoregulacyjnych;

• stosowany do określenia podstaw przemiany materii – metabolizmu niektórych leków;

• wykorzystywany jako jeden z mierników, stanowiących punkt odniesienia dla oceny wyników sportowych;

27. Pojemność czaszki głowy człowieka

1. Podstawy genetyczne- Sposób dziedziczenia- gany róznych par, zajmujące różne loci. Wpływające na tą samą cechę. Dziedziczenia następuje w sposób ciągły.

2. Metody obliczania poj. Czaszki: metoda Brocka i metoda Lee Persona.

3. Porównanie czaszek: U człowieka przewaga mózgo czaszki na trzewio i gorilla i Pan ples odwrotnie. U człowiek ortognatyzm, u reszty odwrotnie. I człowiek kość nosowa wydatna u reszty nie. U człowieka największa pojemność czaszki.

28. Wskaźnik szerokościowo-długościowy głowy

1. POMIARY ANTROPOMETRYCZNE GŁOWY:

• należy pamiętać o takim jej ustawieniu, aby linia frankfurcka (prosta przebiegająca poziomo, stycznie do dolnej krawędzi oczodołu i do górnej krawędzi otworu słuchowego zewnętrznego) była równoległa do podstawy;

• DŁUGOŚĆ GŁOWY (G-OP):

• G – GLABELLA – punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej;

• OP – OPISTHOKRANION – punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej;

• SZEROKOŚĆ GŁOWY (EU-EU):

• EU – EURYON – punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej (najczęściej na kości ciemieniowej lub skroniowej);

• WYSOKOŚĆ GŁOWY (T-V):

• T – TRAGION – punkt położony na górnej krawędzi guzka ucha;

• V – VERTEX – najwyżej położony punkt na głowie ustawionej w płaszczyźnie frankfurckiej, będący górną granicą wzrostu osobnika;

• WYSOKOŚĆ CZASZKI (BA-BR):

• BA – BASION – punkt leżący na przednim brzegu kości potylicznej w linii środkowej;

• BR – BREGMA – połączenie szwu wieńcowego ze strzałkowym w linii środkowej;

2. WSKAŹNIK SZEROKOŚCIOWO-DŁUGOŚCIOWY GŁOWY:

3. Znacznie biologiczne:

• ocena ukształtowania czaszki w różnych populacjach;

• ocena ewolucyjnych zmian w kształtowaniu się głów;

29. Wskaźnik Rohrera

Jest to wskaźnik określający proporcje wzrostowo-wagowe. Pozawala ocenić: ogólną budowe ciała, zmiany proporcji ciała wraz z wiekiem, stopien odżywiania, wpływ czynników środowiska na rozwój osobniczy człowieka.

co do wartości: $\frac{masa\ (g)}{{wysokosc(cm)}^{3}}$ x 100

Klasyfikacja Woman Men

- smukły x - 1,24 x – 1,37

- średni 1,25 – 1,36 1,38 – 1,58

- tęgi 1,37 – x 1,59 – x

30. Dermatoglify

1. Sposób dziedziczenia- Wzór lini – dziedziczenia wieloczynnikowe jakościowe. liczba listewek skórnych dziedziczy się jako cecha ilościowa; układ linii papilarnych uwarunkowany jest prawdopodobnie przez 3 pary genów współdziałających, zlokalizowanych na różnych chromosomach;

2. Charakterystyka cechy prawa galtona- WYZNACZNIKI:

linia Galtona – łączy środek wzoru ze środkiem delty;

indeks RC – liczba linii papilarnych przeciętych przez linię Galtona;

indeks TRC - suma indeksów RC;

3. Figury układów papilarnych: łukowy (bezdeltowy), pętlicowy (jednodeltowy), wirowy (dwudeltowy). Poza ze wsględu na rozmieszcznie mamy położenie: radialne, ulnarne i środkowe wzoru.

4. Linie papilarne sa niezniszczalne, niepowtarzalne i charakterystyczne dla kazdego osobnika.

31. Mutacje spontaniczne

1. Def- zmiany dziedziczne powstałe nagle, skokowo, wskutek zmiany genu w nowy allel;

najmniejsze zmiany (tzw. mutacje punktowe) dotyczą tylko jednego nukleotydu;

prowadzą do największych zmian jakościowych;.

2. Częstość występowania-

Dla cech dominującyh : m=1/2 * (1-f) *a a= częstość cechy

Dla recesywnych : m= (1-f) *a

Dla chromosomu X Xm= 1/3 * (1-f) * a a- częśtość cechy u facetów

3.Metody wykrywania:

Metody bezpośredniej- stosowana wyłącznie do cech autosomalnych dominującyh o dużym stopniu penetracji. Polega na obserwacji przypadków cechy dominującej dzici, rodziców którzy tej cechy nie mają.

Metoda pośrednia- w populacji zachodzi równowaga pomiędzy przyrostem częstości genów spowodowanych mutacjami,a zmniejszczeniem częstości smutowanego allele po przez selekcje. W tej metodzie konieczna jest znajomośc adaptacji biologicznje.

Adaptacja biologiczna(f)- stosunek średniej liczy dojrzałych płciowo potomków mutanta do średnij liczy osobników z cechą występującaą przed mutacją

32. Dryf genetyczny

1. Def- losowe zmiany częstości genów w małych izolowanych populacjach; może doprowadzić do utrwalenia jednego z alleli i wykluczenia drugiego, niezależnie od ich wartości adaptacyjnych; bezkierunkowy;

2. Warunki konieczne do wystąpienia- Mało liczna populacja izolowana.

3. Wzór dla allela Dom i rec. To chyba każdy zna. Sq i sp.

S_q= $\pm \sqrt{\frac{q\left( 1 - q \right)}{2N}}$ N – liczebność populacji

$S_{\text{p\ }} = \pm \sqrt{\frac{\text{pq}}{2N}}$ q, p – częstości alleli