PODEJMOWANIE INICJATYWY WYDAWNICZEJ ORAZ CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNO-TECHNICZNEJ ZWIĄZANEJ
Z PRZYGOTOWANIEM DO DRUKU OTRZYMANEGO TEKSTU,

JEGO REKLAMA (TYPY REKLAM KSIĘGARSKICH),

MARKETING KSIĘGARSKI.

1. PODEJMOWANIE INICJATYWY WYDAWNICZEJ

 

Chcąc wydać napisaną przez siebie książkę musimy rozesłać ją do jak największej liczby wydawnictw. Przyjmuje się, że w pierwszym rzucie powinno to być około dziesięciu wydawnictw, a w drugim około dwudziestu co zwiększy szansę, że książka zostanie dostrzeżona.

Jako autorowi z pewnością zależy nam na tym by książka dotarła do jak największej grupy czytelników, dlatego powinniśmy zacząć od dużych wydawnictw, które mają rozbudowaną sieć dystrybucyjną i środki na reklamę.

Przed rozesłaniem maszynopisu należy zadbać o stronę językową tekstu. Powieść rojąca się od błędów gramatycznych, stylistycznych i ortograficznych najprawdopodobniej odpadnie po przewertowaniu.

Sam tekst warto opatrzyć pismem przewodnim, w którym zawrzemy to kim jesteśmy i w jakiej sprawie zwracamy się do wydawnictwa. Należy pamiętać także o podaniu wszystkich danych kontaktowych  i załączyć do nich swój życiorys artystyczny, czyli listę dotychczasowych publikacji o ile taki posiadamy, a także streszczenie nadesłanej pozycji.

Własne wydawnictwo

 

        Wbrew pozorom metoda ta jest bardzo dobrą alternatywą nie tylko dla osób które planują szerszą działalność, ale też dla tych, którzy chcą wydać jedną czy dwie książki.

Czy wydawnictwo musi być firmą?

       Zacznijmy od tego, że w prawie podatkowym, nie ma pojęcia „wydawnictwo”. Jest to określenie zwyczajowe, oznaczające firmę, która wydaje książki, ale książkę równie dobrze może wydać osoba prywatna. Różnica między firmą a osobą prywatną polega na tym, że osoba prywatna nie może książek sprzedawać. W tym celu musi już założyć działalność gospodarczą. Jeżeli jednak ktoś planuje wydanie tylko po to, by rozdać książkę rodzinie i znajomym, nie ma żadnych formalnych przeszkód.

 

Jeżeli chcemy książkę sprzedawać, musimy zarejestrować firmę, która w działalność będzie miała wpisane wydawanie i sprzedaż książek. Największym problemem przy działalności na małą skalę jest koszt składek na ZUS, które wynoszą obecnie ok. 800 zł miesięcznie. Dla przedsiębiorcy mającego dochód kilku tysięcy to umiarkowany wydatek. Przy firmie mającej dochód w granicach tysiąca złotych, obciążenie to praktycznie uniemożliwia jej działalność. Mało tego, składki na ZUS muszą być wpłacane, bez względu na to, czy firma ma jakikolwiek dochód, czy też nie.

 

Od sierpnia 2005 r. wprowadzone zostało ułatwienie dla osób rozpoczynających działalność gospodarcza, pod warunkiem, że nie prowadziły takowej w ostatnich pięciu latach; przez pierwsze dwa lata, składka na ZUS obniżona jest o 2/3. Dwa lata to niewiele, ale wystarczająco na wydanie i rozprowadzenie jednej czy dwóch książek. Zwłaszcza, ze firmę możemy zarejestrować dopiero gdy zaczniemy odpłatnie zlecać prace. A po dwóch latach działalność możemy zamknąć.

 

Jeżeli działania te nie pomogą, warto zorientować się, czy wśród rodziny czy znajomych nikt nie prowadzi jakiejś działalności gospodarczej. Może być nawet warsztat samochodowy, bo wystarczy, że osoba ta poszerzy swoją działalność o wydawanie i sprzedaż książek. Nie ma takiego prawa, które nakazywałoby prowadzić tylko pokrewne rodzaje działalności. Wtedy też wydajemy książkę na czyjś rachunek. Można też zarejestrować działalność na członka rodziny w którego przypadku będzie to tańsze, tzn., mającego etat bądź emeryturę.

2. PRAWO AUTORSKIE

 

Nieznajomość prawa autorskiego wśród autorów i tłumaczy jest zdumiewająca. Ci wszyscy inteligentni ludzie, nie doceniają się i z góry zakładają, ze ustawa o prawach autorskich to coś niezrozumiałego i interesującego wyłącznie dal prawników. Duży błąd, bo w efekcie nie znają swoich praw, a świadome tego wydawnictwa bez skrupułów oszukują autorów czy też tłumaczy, łamiąc umowy, czy też zamieszczając w nich niedozwolone klauzule. Swoją drogą ciekawe, ilu autorów wie, ze za nie wydanie książki należy im się odszkodowanie?

 

Wydawnictwa zastrzegają sobie czasami prawo, że mogą dokonywać zmian redakcyjnych w książce, bez zgody autora. Taki zapis w umowie jest bezprawny, bo ingeruje w osobiste prawa autorskie, a tych autor nie może się zrzec. Również niezgodne z umową jest rozpowszechnianie utworu ze zmianami, „którymi twórca mógłby się słusznie sprzeciwić”.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli autor uprze się, żeby w powieści pisać „kóra” zamiast „kura”, a wydawnictwo, nie zważając na jego protest, opublikuje swoją wersję, autor przegra sprawę w sądzie, gdy wydawnictwo udowodni, ze „kóra” to błąd ortograficzny. Przegra jednak, jeśli autor udowodni, że „kóra” to żaden błąd, tylko zamysł artystyczny.

 

Opracowanie redakcyjne, to bardzo szerokie pojęcie, obejmuje nie tylko sprawy czysto językowe, ale nawet dotyczące fabuły utworu. Gdyby taki zapis, że poprawki nie wymagają zgody autora, był dopuszczalny, redaktor mógłby zmienić nawet zakończenie powieści, uznając, że happy end byłby lepszy od śmierci bohaterów i autor nie miałby nic do powiedzenia.

Podstawowe zapisy umowy

 

Prawa autorskie dzielą się na osobowe i majątkowe. Osobowe oznaczają, że mamy prawo podpisać utwór swoim imieniem i nazwiskiem bądź pseudonimem i że nikt nie ma prawa wprowadzać w naszym tekście poprawek beż naszej zgody.

Majątkowe prawa autorskie oznaczają, że z naszego utworu uzyskujemy dochody, Każda prawidłowo sporządzona umowa wydawnicza powinna zawierać klauzulę o przeniesieniu majątkowych praw autorskich, jest o niezbędne do tego aby wydawnictwo miało prawo wydawać i rozpowszechniać naszą książkę.

 

Termin wydania książki

 

Kolejny podstawowy zapis umowy to termin wydania książki. Często zdarza się, że wydawnictwa nie wpisują go do umowy, ustnie podając autorowi, że książkę wydadzą w ciągu roku. Tymczasem okazuje się, że jeśli wydawca nie poda w umowie konkretnego terminu wydania książki ma na to aż dwa lata.

Należy także pamiętać, że prawo autorskie mówi o wydaniu, a nie o rozpowszechnianiu książki dlatego najlepiej mieć w umowie zapisane oba terminy gdyż bywają one różnie interpretowane.

Najszybszy termin wydania, jaki wydawnictwa wpisują do umowy to rok. Debiutujący autorzy na ogół zaskoczeni są tak odległym terminem i zdarza się, że popełniają błąd nie podpisując umowy.

Wynagrodzenie i termin płatności

 

Trzeci zapis umowy wydawniczej stanowi wynagrodzenie i termin płatności. Przyjęto, że autorzy otrzymują wynagrodzenie procentowe, a tłumacze ryczałtowe. Stawki autorów oscylują od żenujących 4% do 17% od ceny zbytu, natomiast tłumaczy od 200zł do 600zł za arkusz wydawniczy obejmujący 40 tys. znaków. Cena zbytu to cena po jakiej wydawnictwo sprzedaje książkę hurtowni, jest to zazwyczaj 45-50% mniej od ceny detalicznej. Dla przykładu dla książki z nadrukowaną ceną 20zł, cena zbytu wyniesie 10-11 zł.

To, że autor dostaje procentowe wynagrodzenie, a tłumacz ryczałt, jest zwyczajem, a nie prawem, więc można domagać się innej formy wynagrodzenia. W przypadku wynagrodzenia procentowego autor dostaje płatna z góry zaliczkę, a resztę po sprzedaży, w przypadku ryczałtowego po przyjęciu książki lub po jej wydaniu.

Wydawnictwa zazwyczaj płacą autorom nie od sprzedanych egzemplarzy, tylko od tych, za które dostały pieniądze. Jest to istotne ponieważ hurtownie płacą  wydawnictwom po 60-120 dniach od wysłania faktury.

Termin dostarczania tekstu

 

Równie istotny jest zapis dotyczący terminu dostarczenia tekstu. Jeśli autor / tłumacz nie dostarczy tekstu w terminie, wydawnictwo może wyznaczyć mu dodatkowy termin i dopiero po jego przekroczeniu odstąpić od umowy. Jeśli to my proponujemy wydawnictwu termin dostarczenia tekstu powinien on uwzględniać spory zapas na nieprzewidziane sytuacje i na negocjacje. Jeśli po rozplanowaniu pracy ustaliliśmy, że książkę napiszemy / przetłumaczymy w pięć miesięcy, powiedzmy wydawnictwu, że potrzebujemy siedmiu miesięcy. W trakcie negocjacji wydawnictwo zbije to do sześciu, a my tym samym będziemy mieć miesiąc zapasu.

Egzemplarze autorskie

 

Zgodnie z prawem autorskim autorowi / tłumaczowi należą się egzemplarze autorskie, ale ich liczbę musi określić umowa. Niekiedy wydawnictwa usiłują pominąć ten przepis, zwłaszcza od momentu kiedy urząd skarbowy domaga się odprowadzenia od niego podatku co zmusza wydawnictwo do poniesienia dodatkowych kosztów. Tradycyjna liczba egzemplarzy autorskich oscyluje miedzy 2. a 10.

Przyjęcie bądź odrzucenie utworu

 

Kolejny zapis w umowie wydawniczej dotyczy przyjęcia bądź odrzucenia utworu. Prawo autorskie przewiduje, że wydawca ma sześć miesięcy na przyjęcie utworu, ale zazwyczaj wpisują do umowy krótsze terminy do 1 miesiąca.

Często wydawcy zapisują w umowie, że przyjęcie utworu może być uzależnione od wprowadzenia zmian „określonych przez wydawcę”. Taki zapis jest jednak nie do przyjęcia gdyż wydawca po zaakceptowaniu przez nas tego zapisu może wprowadzić znaczące zmiany w fabule, np zamiast nieszczęśliwego zakończenia, w którym umiera główny bohater mamy happy end z gatunku i żyli długo i szczęśliwie po wsze czasy. Utwór może zostać odrzucony, jeśli jest niezgodny z umową. Na przykład powieść jest dwa razy grubsza, niż miała być, albo w tłumaczeniu zostały opuszczone całe fragmenty.

Prawa zależne

 

Ostatni element umowy wydawniczej stanowią prawa zależne. Prawa zależne to prawa do opracowania oryginału, na przykład przetłumaczenia książki na język obcy czy nakręcenie na jej podstawie filmu. Wydawnictwa zazwyczaj zastrzegają sobie w umowie, że to one udzielają zezwolenia na wykorzystanie tych praw i z tym można się zgodzić, kwestią jest podział zysków za te prawa oraz zapisanie jej w umowie.

3. PROCES WYDAWNICZY

 

Jeżeli książka przeznaczona jest do sprzedaży, powinna mieć nadrukowany kod kreskowy EAN. W celu uzyskania prawa do niego, należy zarejestrować się w Bazie Wydawnictw GS1 Polska. Koszt rejestracji to 100 zł. Sam kod kreskowy bez problemy wykona nam grafik robiący okładkę (kod umieszcza się na 4 stronie okładki). W przypadku książki kod EAN jest taki sam jak ISBN.

Uzyskiwanie numeru ISBN

 

ISBN od 2007 r. to 13 cyfrowy kod. W Polsce nadaje go Biblioteka Narodowa. Przydzielane numery są bezpłatne i może je dostać każdy; zarówno firma jak i osoba prywatna. To istotne, bo firmy oferujące wydawanie książek na zlecenie wprowadzają klientów w błąd, sugerując, że tylko dzięki ich pośrednictwu, książka będzie miała numer ISBN.

Procedura przyznawania numeru, wygląda tak, że występujemy pisemnie z wnioskiem do Krajowego Biura ISBN. Odpowiedni formularz znajdziemy na stronie BN. Wniosku nie trzeba ani uzasadniać, ani podawać planowanych tytułów. Wystarczy zgłosić chęć wydania książki.

 

Jeśli później się rozmyślimy, nie wiąże się to z żadnymi konsekwencjami. BN przyznaje pulę numerów, które sami nadajemy książkom. Po wydaniu książki oznaczonej którymś z tych numerów, musimy przesłać Bibliotece informacje o jego wykorzystaniu. Nadanie książce ISBN nie jest obowiązkowe.

 

Zakup praw autorskich

 

Jeżeli wydajemy tłumaczenie, musimy uzyskać do niego prawa autorskie- majątkowe, czyli prawo do publikacji danej książki w języku polskim. Okres ochrony praw autorskich to 70 lat od daty śmierci autora, ale zaczyna liczyć się dopiero od pierwszego dnia nowego roku.

Jeżeli prawa wygasły, nie musimy uzyskiwać niczyjego pozwolenia, możemy taką książkę swobodnie wydać. Dotyczy to np. dzieł Mickiewicza (zm. 1855)- może wydać je każdy. Trzeba tylko pamiętać, ze sprzedaż obłożona jest para-podatkiem 5-8% który wydawca musi odprowadzić na Fundusz Promocji twórczości.

 

Jeżeli nie minęło jeszcze 70 lat od daty śmierci, wydawca musi uzyskać zgodę spadkobierców na wykonanie tłumaczenia. O zakup praw autorskich występujemy do wydawnictwa zagranicznego, lub agencji reprezentującej autora.

 

Musimy być przygotowani na to, że tą samą książką zainteresują się większe wydawnictwa, a zatem będące w stanie więcej zapłacić i wydać większy nakład, także raczej z nim nie wygramy. Okoliczność ta, w żadnym razie nie jest wystarczającym usprawiedliwieniem, by publikować bez zezwolenia – będzie to piracka próba, ze wszystkimi jej konsekwencjami.

Redakcja

 

Mając gotowy teksy, zlecamy redakcję. Polega ona przede wszystkim na sprawdzeniu tekstu ze strony językowej i merytorycznej. Redaktor ma nie tylko poprawić błędy, ale i zaproponować lepsze sformułowania, tam gdzie uzna to za wskazane. Redakcja przekładu musi obejmować tzw. kolacjonowanie, czyli porównanie przekładu z oryginałem. Większość wydawnictw pomija ten ważny etap redakcji, a to zdecydowanie obniża jakość wydawanego przekładu. Rzetelna ocena wymaga jednak specjalistycznej wiedzy i jest czasochłonna. Zajmują się tym ośrodki akademickie, a nie recenzenci.

 

Małe wydawnictwa są pod tym względem rzetelniejsze, bo i tak zlecają pracę na zewnątrz. Idealny do redakcji przekładu, będzie polonista, znający język. 

Korekta autorska

 

Wszystkie poprawki redaktorskie, muszą zostać zaakceptowane przez autora/ tłumacza i to jest kolejny etap pracy nad książką. Autor/ tłumacz przegląda redaktorskie poprawki, akceptując je lub też nie. Decyzja autora/ tłumacza jest ostateczna. Oczywiście, jeżeli redaktor uzna, ze niektóre odrzucone przez autora poprawki, należałoby jednak uwzględnić, to nic nie stoi na przeszkodzie, by je jeszcze raz przedyskutować. Natomiast samowolna zmiana tekstu bez zgody autora, jest złamaniem prawa i może skończyć się sprawą w sądzie i koniecznością wypłaty odszkodowania.

 

Autor ma nie tylko prawo, ale i obowiązek odczytania przynajmniej jednej korekty i dania zgody na druk dzieła [„wolno drukować”] dokumentując własnym podpisem. Po zakończeniu druku, autor dokonuje jeszcze jednej lektury całości, celem uchwycenia błędów i przeoczeń. Ostateczne sprostowanie umieszcza się na oddzielnej karcie jako <errata>, czyli sprostowanie omyłek.

Skład i łamanie

 

Tekst po korekcie autorskiej trafia do obróbki technicznej, czyli do składu i łamania.

ŁAMANIE polega na zmianie w odpowiednim programie układu tekstu, by uzyskał postać taką, jaką będzie miał w gotowej książce. Na tym etapie podejmuje się decyzję o formacie książki.

 

Do łamania przekazujemy nie sam tekst książki, lecz uzupełniony już o stronę redakcyjną, i np. reklamy wydawcy, jeśli takie chcemy dać. Na stronie redakcyjnej zamieszcza się zazwyczaj: tytuł oryginały (jeśli to przekład), noty copyright, nazwiska wszystkich osób pracujących przy książce: grafika, redaktora, korektora, tłumacza, dane kontaktowe wydawnictwa, ISBN, nr wydania i ewentualnie nazwę drukarni.

Korekta

 

Tekst po łamaniu należy dać do korekty. Korekta polega na sprawdzeniu, czy w tekście właściwym nie ma literówek i innych drobnych błędów, których nie wyłapał redaktor.

 

 

Każda z prac jakie zlecamy, wiąże się z kosztami. Aby trochę zaoszczędzić, niewątpliwie korekta jest najbardziej pod tym względem opłacalna. Nie wymaga ona specjalnych umiejętności, tylko uważnego oka. Może do niej więc przystąpić każdy kto czuje się a siłach.

Autor/ tłumacz mogą wykonać korektę samodzielnie. Ponieważ wszystkie te osoby wezmą tekst do korekty dopiero po pewnym czasie od ostatniej z nim styczności, będą miały świeże spojrzenie, które pozwoli wyłapać niezauważone wcześniej błędy.

Przygotowanie okładki

 

Zasadą jest, ze projektujący okładkę, wykonuje również stronę przedtytułowa i tytułową.

Na stronie przedtytułowej podaje się autora i tytuł, również na stronie tytułowej wraz z tłumaczem, nazwą wydawnictwa, miejscem i rokiem wydania. Na czwartej stronie okładki (czyli z tyłu) powinien być numer ISBN i kod kreskowy

 

Jeżeli nie mamy zaufanego grafika i nie chcemy ryzykować, najlepszym sposobem znalezienia wykonawcy okładki jest konkurs. Wystarczy dać ogłoszenie na portalach odwiedzanych przez grafików z prośbą o nadsyłanie propozycji okładki wraz z ich wyceną.

Druk

 

Decyzja, jaką formę druku wybrać, cyfrową czy offsetową, zależy od wysokości nakładu. Przyjmuje się, że taką graniczną wielkością jest 300 egzemplarzy. Zazwyczaj poniżej, bardziej opłacalny jest druk cyfrowy, powyżej – offsetowy.

 

Warto zwrócić się przynajmniej do kilku drukarni ,a decyzji nie należy podejmować na podstawie samego kosztorysu. Należy zajrzeć do drukarni i poprosić o pokazanie książek, które drukowali wcześniej.

 

Układ ilustracji w książce powinien być rozpatrywany w dwóch perspektywach: ilustracja a książka, oraz ilustracja a tekst. W pierwszej sytuacji materiał ilustracyjny bywa rozmieszczany tak, aby przede wszystkim, poprzez swe walory, eksponować książkę. Druga perspektywa to taki układ, w którym ilustrację lokuje się w obrębie kompozycji dzieła i topografii strony druku.

4. MARKETING KSIĘGARSKI

Jak działa reklama?

              Okazuje się, ze najbardziej oddziaływującą na czytelników reklamą, jest ta umieszczona w prasie. Reklama, jako narzędzie promocji ma na celu ukształtować w świadomości potencjalnych czytelników fakt istnienia danej książki na rynku, a następnie zmotywować do jej kupna. Punktem wyjścia jest opracowanie efektywnego sloganu reklamowego i oprawy wizualnej. Tekst powinien być krótki a obraz przejrzysty, tak by zainteresować potencjalnego klienta do zapoznania się z książką. Zadanie to jest niezmiernie trudne, gdyż jak wynika z przeprowadzonych badań, przeciętny czytelnik patrzy na ogłoszenie przez 2,5 sekundy.

Uzyskiwanie klientów.

              Jedną z najważniejszych form komunikacji księgarskiej są organizowane co roku targi książki. Oryginalność, gra kolorów, technologia multimedialna, spotkania z autorami, konkursy, obniżki to niezbędne elementy udanego przedsięwzięcia.

 

Innymi popularnymi metodami „przekształcania” nabywców w stałych klientów:

- Kluby czytelników (członkom klubu oferowane są rozmaite korzyści w postaci upominków, rabatów, kart członkowskich)
 

- programy lojalnościowe ( w zamian za częste kupowanie, czytelnik zostaje nagradzany)

Potęga podświadomości

              „Opakowanie” produktu, czyli okładka książki, to jedno z najskuteczniejszych narzędzi marketingowych. Głównym celem okładki jest kształtowanie wizerunku książki poprzez wykorzystanie koloru, kształtu, grafiki, tekstu oraz jakości papieru. Jedynie projekt wyróżniający się na półce sklepowej ma szansę zostać zauważonym. Dobrym sposobem na przyciągnięcie uwagi jest wykorzystanie kadrów filmów na okładkach promujących przeboje kinowe, np. „Dziennik Bridget Jones” czy „Quo Vadis”

 

              Najważniejszymi elementami oddziaływującymi na zachowania nabywcze klienta, stają się miejsce sprzedaży oraz kontakt ze sprzedawcą. Dobra lokalizacja sklepu, przyjazny wystrój wnętrza, właściwie wyeksponowany asortyment oraz profesjonalizm obsługi decydują o dokonaniu zakupów w największej ilości.

Promocja, sprzedaż.

              Dobrym pomysłem na promocję książki, jest wysłanie zapowiedzi np. do branżowego czasopisma „Nowe książki”. Drukowana zostaje wkładka w której zamieszczone są informacje o zapowiedziach i nowościach otrzymane od wydawnictw wraz z ich danymi kontaktowymi. Zapowiedź należy wysłać w dniach 1-10 danego miesiąca, aby ukazała się w następnym. Zamieszczenie tej informacji jest bezpłatne.

              Spotkania autorskie, prasa, Internet, to kolejne sposoby reklamowania i sprzedaży produktu. Przy większym nakładzie, dystrybucje powinny prowadzić większe hurtownie. Nie jest to jednak takie proste, gdyż niechętnie biorą one książki od małych wydawnictw, a jak już biorą, to często wcale ich nie rozprowadzają. Na dodatek nie kupują od wydawcy książek, tylko biorą je w komis. Upust jakiego żądają to 45-50% ceny detalicznej.

 

Obowiązkowym punktem na naszej drodze sprzedaży jest księgarnia internetowa wydawnictwa. Zapewniamy dostęp do danej książki, każdemu kto będzie jej szukał. W dzisiejszym świecie, w dobie rozwoju Internetu i komputerów jest to najbardziej popularny rodzaj dokonywania jakichkolwiek zakupów.

http://docs7.chomikuj.pl/452265035,PL,0,1,inicjatywa-wydawnicza.doc