Motylica wątrobowa Fasciola hepatica,przywra Forma dojrzała pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby roślinożerców.Zarażenie latem i jesienią.bezwarunkowy pasożyt( nie może wyst.w formie wolnożyjącej.Osiąga 20-40mm dł 8-15mm szer.Ciało pokryte jest nieorzęsionym, elastycznym oskórkiem, posiada mikroskopijne kolce, które najobficiej występują w przedniej części grzbietowej strony ciała żółtawoszara z lekkim różowym odcieniem. Kształt listkowaty spłaszczony i najszerszy w przedniej części. Przód ciała zwężony jest w krótki stożek, na którego szczycie mieści się otwór gębowy,posiada 2 nieuzbrojone narządy czepnen przyssawki gębową i brzuszną Między przyssawkami, bliżej brzusznej znajduje się otwór płciowy. Na tylnym końcu ciała mieści się pojedynczy otworek wydalniczy. Wór skórno-mięśniowy zbudowany. Komórki nabłonka są rozproszone i pogrążone w parenchymie, gdzie leżą tuż pod warstwą mięśni.Budowa wewnętrzna Przyssawka gębowa w sąsiedztwie otworu gębowego prowadzącego do umięśnionej gardzieli, następnie do przełyku i rozgałęzionego jelita. Nie występuje otwór odbytowy.Układ wydaliniczy ma charakter protonefrydialny. W tylnej części ciała znajduje się ujście przewodu wydalniczego.Układ nerwowy z 2 małych zwojów mózgowych, połączonych poprzecznym spoidłem nadprzełykowym. Od zwojów mózgowych odchodzi kilka pni nerwowych. Najlepiej rozwinięte są parzyste pnie brzuszne, oddające na boki kilka krótkich gałązek nerwowych.obojnakami. Każdy osobnik posiada jądra, nasieniowody, jajowody, jajniki, żółtniki, przewody żółtkowe, macicę (nierozgałęzioną, tworzącą sploty), ootyp i gruczoł Melisa (otaczający ootyp).Cykl życiowy:Postać dojrzała-żywiciel ostateczny-jajo-woda-miracidium-slimak z rodzajku Galba-sporosysta-redia-cerkaria-woda rosliny wodne-metacerkaria. Fasciloza: ogólnymi zab trawienia, funkcji wątroby – urazowe ostre zap wątroby,przekrwienie watroby zap otrzewnej powieksz w.ch. marskość wątroby ropne zap przewodów żółciowych niedokrwistość kraje arabskie- jako halzoun obrzęku i zap błony śluzowej gardła i jamy ustnej z bólem, krwawieniem i obfitym wydzielaniem śluzu^. Motyliczka wątrobowa (Dicrocoelium dendriticum przywra. U żywiciela ostatecznego żyje w przewodach żółciowych. Zwykle nie atakuje człowieka.Budowa zewok4–12mm dl 15–25mm szer Ciało spłaszczone,lancetowate,najszersze w tylnej cz.Posiada2 nieuzbrojone narządy czepne:przyssawki – gębową i brzuszną, druga jest większa.Budowa wew otwor gębowy prowadzący do umięśnionej gardzieli, następnie do przełyku rozdzielającego się przed przyssawką brzuszną na dwie proste gałęzie.Nie występuje otwór odbytowy.W tylnej cz. ciała znajduje się ujście przewodu wydalniczego. obojnakami. Każdy osobnik posiada jądra (prawie okrągłe, za przyssawką brzuszną), nasieniowody, jajnik (kulisty za jądrami), jajowody, gruczoły żółtnikowe, przewody żółtkowe, macicę (nierozgałęzioną, tworzącą sploty).Cykl życiowy Żywiciel pośredni – ślimak lądowy
Wektor (medycyna) – mrówki
Żywiciel ostateczny – przeżuwaczeŚlimak zaraża się, zjadając jaja zawierające miracidium. W jego jelicie larwa wykluwa się i wędruje do wątrobotrzustki, gdzie przekształca się w sporocystę., potem cerkaria. następnie są usuwane z jego organizmu ze śluzem. Są zjadane razem z roślinami, na których się osadzą, przez mrówki (Formica fusca, W organizmach mrówek jedna cerkaria wędruje w stronę mózgu, przekształca się w metacerkarię i tworzy cystę Wpływa na zachowanie mrówki, powodując, że ta wchodzi na szczyty źdźbeł traw, co zwiększa szanse zarażenia następnego żywiciela. W postaci metacerkarii są zjadane razem z trawą przez przeżuwacze. Osiedlają się w ich przewodach Dikrocelioza bezobjawowo.Przywra krwi (Schistosoma haematobium) Pierwszym stadium rozwoju jest miracidium. wnika do ślimaka.przekształca się w sporocystę. następnie cerkarie, opuszcza ciało ślimaka do wody-furocekrakia i wwiercają się w skórę żywiciela ostatecznego.Wędrują z krwią do płuc, potem do serca a na koniec do dużego obiegu krwi. osiągają dojrzałość. Po kopulacji samice wędrują do naczyń włosowatych pęcherza moczowego i tam składają jaja. Jaja posiadają kolec, dzięki któremu dostają się do wnętrza pęcherza moczowego, a potem z moczem do wody, gdzie wykluwa się z nich miracidium. Samice dł 1-2,5cm samce 1.5-2cm nitkowate.oskórek samca pokryty brodawkami u samicy tylko na końcach Przyssawka gębowa,brzuszna. Jelito rozdzielone na 2 ramiona lączą się w slepo zakończony odcinek. Schistosomatoza:pęcherza mocz, narządów rodnych i jelita. Mech uszkodzenia scian pęcherza przez jaja. Krwiomocz zap i owrzodzenie narządów, zap nerek rak pęcherza furocerkaie –swedzace plamy rumieniowe. Bad moczu i kalu na jaja.Opisthorchis viverrini przywra kociaWiększość asymptomatyczna. W łagodnych przypadkach objawia się dyspepsją, bólem brzucha, biegunkami i zaparciami dłużej trwającej infe obj b.nasilone: hepatomegalia i niedożywienie rzadko zap dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego i rak dróg żółciowychOwsik ludzki Enterobius vermicularisjest nicieni barwy białawej samica ok.1cm zaostrzony koniec samiec 0,5cm koniec zagięty w str brzuszną samica narzady rozrodcze poażyste samiec poj. Wulwa w 1/3 dl od przodu ciala samicy. Jaja 50-60x20-30um spłaszczone z jednej str 3-warstwowa skorupka zbudowana z warstwy lipidowej wew srod-chitynowej i zaw białkowej.Otwór gębowy otaczają3 wargi dymorfizm płciowy Pasożytuje on wyłącznie w organizmie człowieka, w j grubym, wyrostku robaczkowym oraz końcowym odcinku j cienkiego.Żywi się wyssaną treścią oraz substancjami zawartymi w treści jelitowej.Samice żyją około 4 tygodni, a samce giną zaraz po zaplemnieniu. samica składa 8000-12000 jaj, zawierających larwy pasożyta. W4-8h larwy osiągają zdolność inwazyjną.owsica. zależy od liczby pasożytów i odporności żywiciela. Chore dzieci z powodu silnego swędzenia w okolicy odbytu źle sypiają. bóle brzucha, zaburzenia wypróżniania, nudności, zapalenie skóry, wysypka. Przy nasilonej infestacji, zahamowań rozwoju fizi-psych kosmopolitycznyTrichocephalus trichiurusWłosogłówka kosmopolityczny jelito grube, torebka gębowa zaopatrzona w sztylet cz. Przednia cienka i nitkowata gardziel z krotszą cz. Gębową i dalsza gruczołową ze schizontami. Dymorfizm płciowy samica 3,5-5cm dl posiada wulwe na granicy cz. Włosowatej i grubej poj. N. płciowe samiec 3-4,5cm tylny koniec spiralnie zwinięty jajo 50-60x20-30um kształt beczułkowaty 2 jasne czopy na biegunach. Jelito cienkie z jaja-larwa ta do grubego samica sklada jaja zarodek rozwija się w ziemi zanieczyszczonej kałem. Włosogłówczyca-trichurioza bezobjaw. Zab p-p Glista ludzka Ascaris lumbricoidesBudowa 20-60 cm dł.obły kształt ciała bladoróżowej.Wzdłuż ciała biegną4podłużne linie.Linia grzbietowa i brzuszna są cienkie i białe, a linie boczne brunatne i grubsze. Otwór gębowy otoczony jest trzema wargami: wargą grzbietową i dwiema wargami przybrzusznymi-narząd czepny i wyposażone są w brodawki wargowe -narządów dotyku.2 mm od przedniego końca-na strbrzusznej otwór wydalniczy 2mmod tylnego końca ciała,str brzusznej, otwór odbytowy.U samców nazywany jest otworem stekowym, też funkcję otworu płciowego.Uk płciowy samicy uchodzi na zew odrębnym otworem płciowym-szparą sromową.Wór skórno-mięśniowy złożony jest z elastycznego oskórka (cuticula), Pod oskórkiem naskórek (hypodermis) o charakterze syncytium. Oskórek i naskórek tworzą razem skórę, pod którą znajduje się warstwa mięśni podłużnych. Mięśnie rozdzielone są za pomocą wałków hypodermalnych na cztery pasma, z których dwa leżą na stronie grzbietowej, a dwa na brzusznej.Otwór gębowy gardzieli do jelita środkowego,w jelito proste, uchodzące na zew. otworem odbytowym. Układ wydalniczy z trzech ogromnych komórek. Dwa podłużne kanały biegnące po środku wałków hypodermalnych zbiegają się na przodzie we wspólny przewód wyprowadzający. Układ nerwowy z pierścienia nerwowego otaczającego gardziel, 6 powrózków nerwowych odchodzących ku przodowi od pierścienia okołogardzielowego i 8 pni nerwowych odchodzących od tego pierścienia ku tyłowi. rozdzielnopłciowa, samice mogą mieć do 40 cm długości i są dłuższe od samców, których długość zawiera się w granicach 10-32 cm. Narządy rozrodcze samca są nieparzyste - jądro, nasieniowód i przewód wytryskowy, a samicy parzyste - dwa jajniki, dwa jajowody i dwie macice, łączące się we wspólną pochwę..Cykl rozwojowy Dorosłe samice żyją w jelicie cienkim. Składają dziennie do 200 tysięcy jaj, które z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. Po kilku tygodniach w jajach rozwijają się larwy i w takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela. Ponieważ glista jest pasożytem monoksenicznym kolejnym żywicielem jest również człowiek. W jelicie człowieka larwy wydostają się z osłon jajowych. Uwolnione larwy przez ścianki jelita przedostają się do naczyń krwionośnych i rozpoczynają wędrówkę do płuc. Jest to konieczne, ponieważ do dalszego rozwoju potrzebują tlenu. Docierają więc do pęcherzyków płucnych. Tam dwukrotnie linieją. Po osiągnięciu 2 mm długości zaczynają wędrówkę w górę przez oskrzeliki, oskrzela, krtań do tchawicy, skąd odruchowo przełknięte, dostają się do żołądka i stąd do jelita. Tu dorastają. Po ok. 2 miesiącach od zakażenia zaczynają w jelicie rozmnażać się płciowo Glistnica: ogólnym osłabieniem, zawrotami głowy, obrzękami twarzy, nadmierną pobudliwością chorego i reakcjami alergicznymi zap płuc, eozynofilia, zasp. Złego wchłaniania, może dochodzić do całkowitego braku drożności jelit można się zarazić jedząc niedomyte warzywa, które były nawożone ludzkimi fekaliami, lub pijąc zanieczyszczoną wodę.Strongyloides sterocostalis węgorek jelitowy strefie tropikalnej, Azji Południowo-Wschodniej, Afryki subsaharyjskiej i Brazylii. Larwy mogą żyć w glebie jako larwy filariopodobne. Do człowieka przez skórę lub błony śluzowe->drogą krwi do płuc->przez oskrzela do jamy ustnej-> jelita cienkiego,dojrzewają. Samice wytwarzają na drodze partenogenezy jaja, z których powstają larwy rabditopodobne, które bądź zostają wydalone z kałem na zewnątrz lub przez błonę śluzową okrężnicy lub skórę okolicy odbytu, mogą ponownie przedostać się do krwi i powtórzyć swój cykl życiowy.Węgorzyca:Niepowikłana bezobjawowy lub bólami brzucha obj skórnymi - wzdłuż drogi wędrówki larw, linijne,rumieniowe, swędzące zmiany, szerzące się z szybkością 10 cm/h powikłane: biegunka, wymioty, nudności, zapalenie jelita grubego, objawy krwawienia z przewodu pokarmowego utraty mc.wyniszczenia. rzadko układ oddechowy. Włosień kręty Trichinella spiralis nicien.jednym z najgroźniejszych pasożytów człowieka - wywołuje chorobę włośnicę trychinozę która niekiedy śmiercią poliksemiczny Zakażenie następuje po zjedzeniu zakażonego mięsa świni lub dzika albo jego przetworów zawierających inwazyjne larwy włośnia krętego, nie poddanych odpowiedniej obróbce termicznej.W żołądku człowieka, pod wpływem enzymów trawiennych, otorbione larwy wydostają się z otoczek przedostają się do jelita cienkiego gdzie wgryzają się w ścianki.Tam w ciągu 48-72 godzin osiągają dojrzałość płciową i kopulują. Samice rodzą żywe larwy, każda samica około 1500.Z węzłów chłonnych larwy do krwi, z nią do mięśni poprzecznie prążkowanych. Po wniknięciu do włókna mięśniowego zwijają się spiralnie i otorbiają. Niektóre giną, inne zachowują zdolność do zarażania nawet przez kilka lat.Włośnica:Obj uzależnione są od stopnia inwazji wysoką gorączką, bolesnością mięśni, bólami brzucha, biegunką i charakterystycznym dla ludzi obrzękiem twarzy (reakcja alergiczna). We krwi stwierdza się wysoką leukocytozę i eozynofilię. Choroba może być śmiertelna Możliwe są ciężkie powikłania: zapalenie mięśnia sercowego zapalenie płuc zapalenie mózguRzęsistek pochwowy Trichomonas vaginalis kosmopolityczny, monoksemiczny pochwa, cewka moczowa szyjka macicy napletek żołędzi gr krokowy występuje w postaci trofozoidu jest polimorficzny 4-40um duze wrzecionowate jądro blisko przedniego bieguna kom. Pod jądrem skupienie 5 kinetosomów z których wychodzą 4 wici wolne-przednie i jedna wic tylna-sterowa biegnaca nad grzbietem blony falującej. Pelta-struktura mikrotubularna polksiezycowata otaczajaca kanał około wiciowy u nasady bł. Falującej-włokno usztywniające tzw Kosta. W zdłuż ciala pałeczka osiowa (aksostyl) na biegunie tylnym wystaje w postaci kolca. Ziarnistości parakostalne i paraksostylne. Rozmnaża się przez podzial podłużny. Postacia inwazyjna jest trofozoid. Dr uk moczowo-pł Trichomonoza:upławy świąd krocza, zap napletka żołędzi cewki, pecherzastany przedrakowe szyjki macicy.Toxoplasma gonidii kosmopolityczny trofozoid kształt banana d-łum jeden biegun zaokrąglony drugi zaostrzony centralne jądro. Tworzy pseudocysty o Sr 500um zawierające zgrupowania trofozoidów oraz cysty o śr 20-200um. Zarazenie per os uszkodzona skóra pseudocysta lub sporozoitami z wydalin kota. U człowieka rozwoj bezp.-schzogonia. Bytuje wew tkanekpseudocysty najczęściej w makrofagach trofozoidy w makrofagach nosza nazwe tachyzoiyów. Droga krwi lub limfy rozprzestzreniaja się w org. W cystach znajduja się również bradyzoity (rzadszy podział kom) rozmnazanie płciowe i sporogonia u kota sporozoity->schizonty ->merozoity->gametocyty->mikro i makrogamety->zygota->oocysta->sporocysta wew niej wytwarzaja się sporozoity. Toksoplazmoza nabyta bezobj chyba ze AIDS t. wrodzona triada zwapnienia mikrocefalia, zap siatk.Świdrowiec gambijski Trypanosoma gambienseOsiąga wielkość 15 - 35 μm^[1]. Występuje w środkowej i zachodniej Afryce. Pasożytuje we krwi, chłonce i płynie mózgowo-rdzeniowym człowieka w postaci trypomastigota. Rezerwuarem są zarażeni ludzie Postać trypomastigota jest wrzecionowata, w osoczu krwi tworzy postacie krótkie, szerokie, z krótką wicią oraz długie, wąskie, z długą wicią wolną, układające sie w kształt litery V, C, lub S. Porusza się za pomocą wici, która tworzy falującą błonę długości komórki.Trypomastigota rozmnaża się przez podział podłużny, rozpoczynający się od podziału kinetosomu i jądra. Zarażenie następuje przez skórę. Wywołuje u ludzi śpiączkę afrykańską, jest przenoszony przez muchę tse-tse. Objawy zakażenia: gorączka, powiększenie węzłów, pobudliwość. W drugim stadium choroby- zaburzenia psychiczne i okresy pobudzenia z okresami śpiączki i apatii. Nie leczona choroba prowadzi do śmierci. Profilaktyka: higiena osobista, zwalczanie much tse-tse, wczesne wykrywanie i leczenia choroby.Trypanosoma cruzi: narządy miąższowe krew limfa występuje w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej. U ludzi i zwierząt wywołuje pasożytniczą chorobę Chagasa: głownie niemowlęta i dzieci wzrost temp. Obrzek powiek twarzy węzły ch hepatosplenomegalia zap m. sercowego omr mozgu W postaci trypomastigota <trypanosoma> występuje w osoczu krwi człowieka, natomiast w postaci amastigota występuje w komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego. Rezerwuar stanowią tutaj zwierzęta dzikie jak i domowe. Przenosicielem są pluskwiaki - to poprzez kał tych pasożytów zawierający postać trypomastigota zaraża się człowiek wcierając go przez spojówkę, uszkodzoną skórę bądź błonę śluzową jamy ustnej. Istnieje także zagrożenie wystąpienia zakażenia u noworodków poprzez ssanie mleka karmiącej matki.Leichmania donovani:Leiszmanioza jest roznoszona poprzez ukąszenie samic muchówek, możliwe jest też zarażenie poprzez rozgniecenie owada i wtarcie go do rany. Pasożyty są wprowadzane do krwi w postaci promastygotów. Ślina moskitów zawiera składniki powstrzymujące krzepnięcie krwi - peptydy rozszerzające naczynia krwionośne oraz enzymy o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwkrzepliwych oraz znieczulających. Substancje te odgrywają dużą rolę przy transmisji pasożytów i spełniają rolę czynników wspomagających. Tzw. rezerwuar zarażenia stanowią zwierzęta dzikie (np. małpy, gryzonie) oraz domowe (najczęściej psy), chociaż w niektórych regionach rezerwuar stanowi też człowiek.leiszmanioza trzewna - gorączka (z okresami nasilenia), obfite pocenie się, nudności, obrzęki, uczucie rozbicia, obecność płynu w jamie otrzewnej, spadek masy ciała, anemia i szary odcień skóry. Charakterystyczne jest też duże zwiększenie objętości śledziony. Skóra przybiera szare zabarwienie (stąd nazwa czarna febra). O przypadku leiszmaniozy trzewnej świadczy w szczególności gorączka trwająca dłużej niż dwa tygodnie i brak poprawy po zastosowaniu leków przeciwmalarycznych. leiszmanioza skórna - owrzodzenia skóry, martwica tkanek pozostawiająca blizny po dłuższym czasie, trudno gojące się rany. Zmiany chorobowe obejmują najczęściej twarz, szyję, kończyny (generalnie odkryte części ciała). leiszmanioza skórno-śluzówkowa - zniekształcenia twarzy, uszkodzenia tkanek miękkich, chrząstek i kości nosa.