3.11.2014

WYKŁAD 6

UKŁAD DOPEŁNIACZA

1. Dopełniacz = Complement

• ok. 30 białek surowicy i płynów ustrojowych

• Rola:

• niszczy komórki tworząc w ich błonie kanały

• indukuje fagocytozę

• wywołuje degranulację komórek tucznych

• białka dopełniacza tracą nieodwracalnie aktywność po ogrzaniu surowicy przez 30 min w temp. 56 stopni celcjusza

• Drogi aktywacji dopełniacza:

• klasyczna

• zależna od przeciwciał

• aktywują ją kompleksy antygen - przeciwciało

• alternatywna

• niezależna od przeciwciał

• aktywują ją składniki ściany komótrk

• lektynowa

• niezależna od przeciwciał

• inicjują ją białka wiążące mannozę

1. ETAPY AKTYWACJI DOPEŁNIACZA

• faza rozpoznania

• faza aktywacji

• faza ataku

1. KLASYCZNA DROGA AKTYWACJI DOPEŁNIACZA

• obejmują składniki C1- C9

• uruchamiane przez kompleks immunologiczny

• rozpoczyna się od C1

1. Komplesy aktywujące drogę klasyczną:

• antygen + 2 przeciwciała klasy IgG

• antygen + 1 przeciwciało klasy IgM

• Składniki C1 tworzą oddzielnne od siebie białka

• C1q, C1r, C1s - po połączeniu tworzą esterazę C1

• C1 rozkłada składniki:

• C4 na C4a i C4b

• C2 na C2a i C2b

• C2a i C4b – tworzą kompleks na powierzchni komórki konwertazą C3

• konwertaza C3 rozkłada składniki C3 na C3a i C3b

• C3b łączy się z błoną powstaje kompleks Cub2a3b (konwertaza C5)

• konwerstaza C5 rozkłada składniki C5 na C5a i C5b

• Na tym etapie kończy się aktywacja enzymatyczna

• C5b przylega do komórki; C5a jest poza nią

• Do fragmentu C5b przyłącza się kolejno C6,7,8,9

• przyłączenie C8 umożliwia uszkodzenie błony

• od C9 następuje powiększenie kanałów. Wielkość kanału zależy od ilości przyłączonych fragmentów C9 (do 14 monomerów)

• średnica kanłu 0,7 -12 nm

• przez kanały wypływają jony a wpływają lizozym, woda

1. Kontrola drogi klasycznej

• inhibitor esterazy C1

• inhibitor składowej C3b

1. Alternatywna droga aktywacji dopełniacza

• niezależna od przeciwciał

• ważna we wczesnej fazie infekcji

• omija składwe C1, C2, C4

• uczestniczą nowe składowe: B, D, H, I, P

• zaczyna się od składowej C3

1. Czynniki inicjujące drogę alternatywną

• LPS ściany bakterii

• wirusy i zakażone przez nie komórki

• pierwotniaki

• niektóre komórki nowotworowe

• białko C- reaktywne

• składniki C3 rozkłada się na C3a i C3b

• aktywny skłądnik D rozkłada czynnik B na: Ba i Bb

• powstaje kompleks C3bBb czyli konwertaza C3 drogi alternatywnej

1. Amplifikacja – wzmocnienie

• czynnik P (properdyna) chroni konwertazę C3 przed działaniem czynników : H i J

• czynnik H wiąże składnik C3b i (..) uwrażliwia je na inaktywację przez czynnik I

• nowy kompleks C3bBb3b czyli konwertaza C5 rozkłada składnik C5

1. Lektynowa droga aktywacji dopełniacza:

• inicjowana przez białka wiążące mannozę

• wiązanie węglowodorów na powierzchni komórek

• droga neizależna od P/c

1. MBL:

• wiąże:

• fruktozę

• mannozę

• N-acetylogalaktozaminę na powierzchni mikroorganizmów

ułatwia makrofagą fagocytozę, bo mają receptor dla MBL (lektynofagocytoza)

1. Skutki aktywacji dopełniacza :

• liza komórek

• chemotaksja leukocytów

• opsonizacja drobnoustrojów (zjawisko polegające na tym, że określone cząsteczki mogą przyłączać się do powierzchni patogenu i następnie ułatwić fagocytozę

1. Wpływ dopełniacza na leukocyty:

• chemotaksja

• aktywacja komórek żernych

1. Mechanizmy obrony przed dopełniaczem:

• wirusy opryszczki blokują C3b

• E.coli, krętek blady mogą aktywować inhibitory dopełniacza

• niektóre pierwotniaki usuwają ze swojej powierzchni komplesy ataku razem z kawałkami błony

• u niekótrych bakterii dopełniacz aktywuje się na długich wypustkach

• proteazy wydzielane przez niektóre patogeny rozkładają składniki dopełniacza

• Wirus Epsteine – Barra wykorzystuje receptor CR2, aby wniknąć do naszych komórek

1. Niedobory dopełniacza

• może sprzyjać chorobą kompleksów immunologicznych (toczeń)

• niedobór C3 – nawracające zakażenia ropne, ale nie zwiększa się podatność na zakażenia wirusowe

Temat : FAGOCYTOZA

1. Proces w którym komórki żerne pochłaniają, a anstępnie niszczą w swoim wnętrzu: komórki, różne substancje.

2. Komórki fagocytujące:

• granulocyty obojętnochłonne

• makrofagi/ monocyty

1. Etapy fagocytozy:

• chemotaksja

• endocytoza

• faza trawienia

1. Chemotaksja

• w ciągu kilku sekund po odebraniu sygnału komórki żerne podejmują wędrówkę w kierunku antygenu

• Ważniejsze czynniki chemotaktyczne:

• składniki C3a, C5a powstają podczas aktywacji D

• peptydy uwalniane przez bakterie

• defensyny wytwarzane przez komórki nabłonka

• cytokiny uwalniane przez monocyty i makrofagi

• białko C-reduktywne (CRD)

• fragmenty fibryny

1. Etapy przechodzenia krwinek białych przez naczynia

• toczenie się

• aktywacja

• ścisła adhezja

• diapedeza

1. Selektyny

• P (trombocyty, śródbłonek )

• E ( śródbłonek)

• L ( leukocyty)

1. Endocytoza:

• komórka żerna – rozpoznanie i wiąznie komórek docelowych bezpośrednio i pośrednio

• to właściwa fagocytoza

• Komórka żerna rozpoznaje i wiąże komórkę docelową :

• bezpośrednio

• pośrednio

• biorą udział opsoniny

• to inaczej fagocytoza ułatwiona

• immunofagocytoza

• lektynofagocytoza

• Do opsonin należą:

• p/c ( głównie IgG)

• niektóre składniki dopełniacza np. C3b

• Aby komórka żerna mogła wykorzystać opsoniny musi mieć receptory dla :

• IgG (FcR)

• składniki C3b (CR)

1. Faza trawienia

• sfagocytowana komórka jest niszczona

• Sposoby zabijania drobnoustojów przez komórki żerne:

• mechanizmy tlenowe

• Proces endocytozy w ciągu kilku sekund wywołuje w komórkach żernych :

• pobudzenie procesów tlenowych

• powstanie tzw. reaktywnych form tlenu tj. :

• tlen singletowy

• chloraminy

• nadtlenek wodoru

• utlenowane halogenki

• rodnik hydroksylowy

• Losy sfagocytowanego drobnoustroju :

• zostaje zabity i strawiony

• zostaje zabity i niestrawiony

• nie zostaje zabity bo posiada mechanizmy obronne

• Gdy mikroorganizm przetrwa :

• może wykorzystać fagocyta do dalszego namnażania

• może być rozproszony po całym organizmie

• mechanizmy beztlenowe

• przez enzymy i białka