GRZYBY
Grzyby są eukariontami wytwarzającymi ściany komórkowe
Nie zawierają chlorofilu i są heterotrofami, wchłaniającymi przez ścianę komórkową i błonę cytoplazmatyczną przetworzone uprzednio substancje odżywcze
Rozmnażają się płciowo i bezpłciowo za pomocą spor (zarodników)
Grzyby mają duże znaczenie ekologiczne
Podobnie, jak bakterie większość grzybów jest reducentami, saprofitami pobierającymi substancje odżywcze z podłoży organicznych
i martwych organizmów
Mikoryza jest związkiem symbiotycznym między grzybami i korzeniami roślin. Grzyb udostępnia roślinie substancje mineralne, a roślina zaopatruje go w niezbędne związki organiczne
Grzyb może być organizmem jednokomórkowym (drożdże)
lub wielokomórkowym, zbudowanym ze strzępek.
Grzybnię (mycelium) tworzą długie, rozgałęzione strzępki.
Sprzężniaki (Zygomycota) mają strzępki nie podzielone septami, czyli poprzecznymi ścianami.
Strzępki pozostałych grzybów mają perforowane przegrody poprzeczne.
Po zetknięciu z odpowiednim podłożem spora grzyba kiełkuje i wytwarza strzępki.
Strzępki przerastają podłoże i rozkładają zawarte w nim substancje organiczne dzięki wydzielanym enzymom hydrolitycznym
.
Strzępki przerastają podłoże i rozkładają zawarte w nim
substancje organiczne dzięki wydzielanym enzymom
hydrolitycznym.
Spory powstają na strzępkach powietrznych.
Grzyby można podzielić na cztery typy:
Zygomycota (sprzężniaki)
w wyniki procesu płciowego wytwarzają zarodniki przetrwalnikowe zwane zygosporami.
Przedstawicielem tej grupy jest rozłożek czerniejący (Rhizopus nigricans), czyli pospolicie występujący grzyb powodujący pleśnienie chleba;
Ascomycota (workowce)
w wyniki procesu bezpłciowego wytwarzają zarodniki zwane konidiami, a w wyniki procesu płciowego - askospory.
Ascomycota obejmują drożdże, smardzie, trufle i zielone „pleśnie”
Basidiomycota (podstawczaki)
proces płciowy prowadzi do wytworzenia bazydiospor.
Podstawczakami są grzyby kapeluszowe, purchawki, rdze i głownie (pasożyty roślin)
Deuteromycota (grzyby konidialne)
większość z nich rozmnaża się bezpłciowo wytwarzając konidia.
Z medycznego punktu widzenia grzyby zostały podzielone na:
· drożdżopodobne;
· pleśniowe (nitkowate);
· dimorficzne;
· dermofity.
Typowym przedstawicielem grzybów drożdżopodobnych jest
Candida albicans
Candida albicans jest niepozornym organizmem z pogranicza świata roślinnego zamieszkującym dolną cześć przewodu pokarmowego od momentu naszego przyjścia na ten świat. Spełnia ona ważna role trawienną pomagając w procesie rozkładu cukru przez organizm.
Jej drugie oblicze jako niszczyciela naszego systemu immunologicznego w przypadku jej przerostu, poznajemy ostatnimi laty chociaż pierwsze przypadki były opisane już przez ojca medycyny Hipokratesa.
Candida jest obecna praktycznie wszędzie w środowisku i dopóki nasz organizm posiada normalne funkcje obronne jest dla nas niegroźna.
Candida albicans to oportunistyczny patogen (czynnik chorobotwórczy).
Jej obecność w przewodzie pokarmowym i układzie wydalniczym jest zjawiskiem fizjologicznym.
Toksyny produkowane przez Candida mogą jedynie powodować drobne podrażnienia, pod warunkiem iż liczba zarazków jest pod kontrolą.
Rzadko obecność Candidy wiąże się z wysoką gorączką, zwiększoną liczbą białych krwinek, jak często ma to miejsce w przypadku innych patogenów.
Wyrożnia się ponad 200 gatunków drożdżaków z rodzaju Candida. Jedynym naturalnym rezerwuarem drożdżaków są ludzie i zwierzęta (ptaki)
Miejscem ich naturalnego bytowani są błony śluzowe dróg oddechowych, przewodu pokarmowego oraz narządów moczowo-płciowych. Noworodek jest kolonizowany podczas porodu szczepami z pochwy matki.
Wzrost liczby zakażeń grzybiczych zarówno w szpitalu, ja i w warunkach
ambulatoryjnych ma ścisły związek z postępem m.in. chirurgii, wprowadzeniem
inwazyjnej diagnostyki, chemioterapią chorób nowotworowych oraz masowym
stosowaniem antybiotyków o szerokim spektrum działania.
Postęp ten umożliwia przeżycie wielu chorych z poważną zagrażającą życiu
chorobą. Doprowadziło to do wzrostu liczby osób z zaburzeniami układu
odpornościowego. Chorzy ci są bardzo wrażliwi na zakażenie, w tym na zakażenie
zupełnie niezjadliwymi drożdżakami z rodzaju Candida.
Obok drożdżaków spotykane są również zakażenia
Aspergillus, Rhizopus, Mucor. Zakażenia grzybami pleśniowymi
są najczęściej egzogenne (zarodniki).
Drożdżaki z rodzaju Candida mogą powodować
również zakażenia o przebiegu epidemicznym, szczególnie
w warunkach szpitalnych.
Drożdżaki należą do grupy grzybów niedoskonałych (fungi imperfecti).
Charakteryzuja się dimorfizmem, wystepują w postaci komórek
owalnych-blastospor oraz form wydłużonych, nitkowatych tworzacych mycelium
(grzybnię) lub pseudomycelium (grzybnie rzekome). Często podkreśla się,
że forma mycelialna Candida jest inwazyjną i wskazuje na zakażenie, podczas
gdy obecność blastospor wskazuje na kolonizację. Należy stwierdzić, że obydwie
formy morfologiczne drożdżaka są jednakowo zjadliwe i zdolne do wywołania
zakażenia. Obecność formy mycelialnej w preparacie pobranym bezpośrednio
od chorego wskazuje na niezaprzeczalną inwazję.
W sprzyjających warunkach drożdże mogą zacząć rosnąć
w alarmującym tempie. A w miarę jak rozrasta się
Candida, zwiększa się stężenie produkowanych przez nią
toksyn, w końcu nawet najbardziej silne
osoby zaczną odczuwać efekty zakażenia tym
drożdżakiem.
Kiedy dochodzi do wzrostu liczebności populacji Candidy może
wystąpić szeroki wachlarz niekorzystnych objawów: zmęczenie,
niestrawności, wzdęcia, zaparcie stolca, biegunka, depresja,
niepokój i zmniejszony popęd płciowy. Często dochodzi do infekcji
pęcherza moczowego i uszu, różnego rodzaju choroby
skóry (trądzik, egzema) oraz reakcje na perfumy, środki czyszczące,
spaliny itd.
Potężne wrota inwazji Candida stanowi niedokrwiona lub
uszkodzona śluzówka przewodu pokarmowego, często
dochodzi też do kolonizacji zmiany wrzodowej żołądka.
Naturalną barierą zapobiegającą inwazji drożdżaków jest flora
bakteryjna przewodu pokarmowego. Wszystkie antybiotyki, które
zmniejszają liczbę bakterii w przewodzie pokarmowym,
sprzyjajają kolonizacji drożdżakami.
Zakażenia drożdżakami Candida są najczęściej zakażeniami
endogennymi, drobnoustrojami z błon śluzowych przewodu
pokarmowego, dróg oddechowych oraz ze skóry.
Czynników wpływających na podatność i nadmierny rozwój Candidy :
Nadmierna antybiotykoterapia
Spożywanie mięsa zwierząt i drobiu leczonego przy pomocy
antybiotyków
Chlorowanie wody pitnej
Wystawienie na działanie pestycydów, herbicydów, chemikaliów, toksycznych metali (ołów, rtęć)
Leczenie hormonalne (włączając w to doustne środki antykoncepcyjne i leki zawierające kortyzon)
Zła dieta (niedostateczna ilość podstawowych składników odżywczych; nadmierne użycie cukru, węglowodanów, alkoholu)
Candida albicans wywołuje kandydozę błon śluzowych jamy
ustnej, skóry gładkiej, narządów wewnętrznych, ośrodkowego
ukłędu nerwowego i węzłów chłonnych.
Oprócz Candida albicans również inne grzyby drożdżopodobne
(Candida tropicalis, C. krusei, C. pseudotropicalis,
C. guillermon-dii, Trichosporon sp., Cryptococcus sp.)
wywołują podobne grzybice.
PATOFIZJOLOGIA
Candida albicans przez swoje oddziaływanie na ścianę jelita
(leaky gut) powodując jej nieszczelność i wzmożoną
przepuszczalność ścian jelit dla molekuł, które normalnie nie
powinny się pojawić we krwi co może prowadzić do reakcji
układu immunologicznego, np.: alergii na pokarmy.
Przedostające się różne molekuły normalnie nieszkodliwe
mogą powodować różne objawy- alergie o nietypowym
obrazie.
Przedostając się przez barierę krew- mózg mogą
powodować zaburzenie roli neuro-transmitterów co może
prowadzić do różnorodnych objawów i być przyczyną
błędnych rozpoznań choroby układu nerwowego.
Układ immunologiczny zajęty usuwaniem różnych molekuł normalnie nie pojawiających się we krwi zostaję zajęty dodatkową pracą przez co jego normalne funkcje zostają zaburzone i następuje jego osłabienie i niesprawność funkcjonalna.
Natomiast substancje dotychczas obojętne stają się alergenami osoby takie stają się wrażliwe na wiele czynników ze środowiska („environmentally sensitive”)
i dotyczy to nie tylko pokarmów, ale i substancji dostających się drogami oddechowymi.
Dotychczas nieszkodliwe substancje stają się alergenami wziewnymi.
Leaky Gut Sundrome LGS to jeszcze jeden wynik oddziaływania candida na przewód pokarmowy prowadzący do nieszczelność i wzmożoną przepuszczalności ścian jelit dla molekuł.
Candida produkuje około 79 różnych toksyn, stąd ich wpływ
na organizm powoduje tak różnorodne objawy z różnych
narządów – brak wzajemnego powiązania pomiędzy sobą.
Często podobieństwo objawów do zespoły przewlekłego
zmęczenia, alergii pokarmowych, chorób przewodu
pokarmowego IBS (irritable bowel syndrome) zespołów
osłabionej odporności immunologicznej powoduje terapię tych
zespołów i chorób a nie candida.
Przyczyny rozwoju Candida
1. Długotrwałe przyjmowanie antybiotyków, (antybiotyki zabijają pożyteczne bakterie )
2. Niesterydowe leki przeciwzapalne, leki hamujące wydzielanie kwasu solnego H2 blokery przyjmowane dłużej ponad 3- m-ce , (powodują zahamowanie wydzielania kwasu solnego,co podwyższa pH i sprzyja rozwojowi candidy, gdyż nie są zabijane przez kwas solny w żołądku, które powinno być niskie)
3. Dieta bogata w proste węglowodany, nadużywanie cukru - cukier jest
metabolizowany bardzo szybko przez candida, sprzyjając ich szybkiemu rozrostowi, co hamuje rozwój „pozytywnych” bakterii
4. Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i sterydów
5. Stres i wyczerpanie, brak snu i wypoczynku, ogólne osłabienie organizmu
6. Dieta bogata w mięso i mleko zawierające antybiotyki, hormony i sterydy
7. Spożywanie słodzonych i gazowanych napojów i zawartością kofeiny
8. Małe spożycie warzyw i nieoczyszczonej nieprzetworzonej żywności,
chleb z pełnego ziarna
9 . Nadużywanie:alkoholu i nikotyny
10. Przebywanie i praca w pomieszczeniach wilgotnych, zakurzonych,
11. Narażenie na promieniowanie jądrowe, rentgenowskie,
elektromagnetyczne
12. Przewlekłe zaparcia i biegunki , cukrzyca,
13. Jelitowe robaki i pasożyty
14. Toksyczne metale: ołów, rtęć, kadm, amalgamat w plombach dentystycznych
15. Aspartam słodzik, MSG -glutaminian sodu - poprawiacz smaku w sosach, gotowych zupach, przyprawach - powodują zahamowanie rozwoju prawidłowej flory bakteryjnej, osłabiają też odporność immunologiczną co pozwala na rozrost candida i powstawanie zespołu candida.
Przyczyną poważnych infekcji grzybiczych jest Cryptococcus
neoformans. Grzyb ten wywołuje kryptokokozę narządów
wewnętrznych i skóry. Szczególnie ciężki przebieg mają
zakażenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego.
U osób z obniżoną odpornością grzyb ten wywołuje nawet
zapalenie opon mózgowych i mózgu.
OBJAWY
ZABURZENIA ZE STRONY PRZEWODU POKARMOWEGO:
-zaburzenia trawienia
niestrawność,
„burczenie” w brzuchu,
-biegunki lub zaparcia bez uchwytnej przyczyny dietetycznej,
-wzdęcia,
-brak tolerancji pokarmów,
-przelewanie i kruczenie w brzuchu,
-pieczenie w brzuchu
-suchość lub pieczenie ustach, naloty i zmiany barwy na języku, pleśniawki
-zespół jelita nadwrażliwego (IBS-ZJN),
ZABURZENIA ZE STRONY UKŁADU MOCZOWEGO:
-kolki
-pieczenie podczas oddawania moczu,
-częstomocz
-nieregularne miesiączki,
-zespól napięcia przedmiesiączkowego,
-upławy,
-nawracające infekcje pochwy,
świąd pochwy i krocza,
u mężczyzn nawracające problemy z prostatą i pęcherzem moczowym.
SOMATYCZNE I ALERGICZNE :
-zdrętwienie,
-palenie albo mrowienie,
-ogólna bolesność,
-obrzęki, sztywność i bolesność stawów,
-bolesne i napięte mięśnie,
-przekrwienie i uczucia zatkania w nosie,
-ucisk w głowie, bóle głowy,
-„zdrętwienie ogólne”,
-mroczki lub plamy przed oczami, szum w głowie, w uszach,
-skrócenie oddechu, ograniczenie możliwości wykonania głębokiego oddechu, kłucie w klatce piersiowej,
-utrata wagi ciała,
-zawroty głowy,
-nadwrażliwość lub uczulenie na związki chemiczne,
-obniżenie popędu seksualnego,
UMYSŁ I EMOCJE:
-chroniczne zmęczenie-brak sił,
-senność,
osłabienie koncentracji i pamięci,
drażliwość,
uczucie utraty siły i energii do życia,
zdezorientowanie, depresja, napady paniki i płaczu,
zaburzenia snu,
uczucie zdrętwienia,
kłopoty z podejmowaniem decyzji,
mentalne zamieszanie,
zmienność nastroju, lęk, napady gniewu.
SKÓRA:
-trądzik,
-zmiany grzybicze na skórze,
-stopa atlety,
-swędzenie skóry i odbytu,
-plamiste- siatkowate zmiany na skórze,
-suchość skóry, egzema, wyprzenia,
-stany zapalne skóry,
-wysypki na twarzy,
-grzybicze i zapalne zmiany paznokci,
-pokrzywka,
-zmiany podobne do tocznia i łuszczycy..
Candida albicans jest najczęstszym sprawcą grzybic skóry i błon śluzowych jamy ustnej.
Jego dziełem są:
zajady w kącikach ust;
grzybice błon śluzowych pochwy, sromu, żołędzi i napletka;
pleśniawki u niemowląt.
Atakuje również:
układ oddechowy;
przewód pokarmowy;
drogi moczowe;
centralny układ nerwowy.
Do tej grupy należą również grzyby z rodzaju Cryptococcus, wywołujące kryptokokozy.
Typowym przedstawicielem grzybów pleśniowych jest Aspergillus, grzyb wywołujący chorobę zwaną aspergillozą, czyli grzybicą kropidlakową.
Dermatofity wywołują różnego rodzaju grzybice powierzchniowe zwane dermatomykozami.
Typowymi dermatofitami są grzyby:
Trychophyton,
Epidermophyton,
Microsporum.
POSTACIE KLINICZNE ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
Zakażenia grzybicze (Candida) dzielą się na powierzchowne
(skóra i błony śluzowe) oraz głębokie (tzw. układowe).
Rozwijają się drogą inwazji drożdżaka do krwi i rozsiewu do
narządów i tkanek. Krwiopochodną kandydozą będzie zatem
kandydemia, czyli obecność drożdżaków we krwi, jak i rozsiana
kandydoza narządowa.
GRZYBICE POWIERZCHOWNE
Zaliczamy do nich grzybice zrogowaciałej warstwy naskóra,
paznokci, włosów, a także skóry i tkanki podskórnej
oraz błon śluzowych.
Znanych jest około 40 różnych gatunków grzybów wywołujących
grzybice powierzchowne, przy czym najczęściej z zakażeń
u człowieka izolowanych jest ok. 10 gatunków.
Postacie kliniczne:
grzybica skóry głowy
grzybica woszczynowa
grzybica tułowia
grzybica skóry okolicy łonowej i narządów moczowo-płciowych
grzybica stóp
grzybica rąk
grzybica paznokci
grzybica rogówki
KANDYDOZA POWIERZCHOWNA
Najczęściej za zakażenia odpowiedzialny jest gatunek Candida
albicans, choć spotykane są także inne gatunki.
Drożdżaki z rodzaju Candida charakteryzują się dimorfizmem,
tzn. występują w postaci komórek owalnych lub tworzą wypustki
(pseudomycellium). Warto pamiętać, że drożdżaki z rodzaju
Candida wchodzą w skład flory fizjologicznej jamy ustnej,
przewodu pokarmowego oraz pochwy.
Drożdżaki z gatunku Candida albicans rzadko wystepują
w środowisku zewnętrznym, podczas gdy inne gatunki,
np. Candida tropicalis mogą wystepować w ziemi.
Zakażenia drożdżakami z gatunku Candida albicans
należą do zakażeń endogennych, tj. własną flora,
a w wyjątkowych przypadkach (noworodki) mogą to być
zakażenia egzogenne ( np. florą matki)
Postacie kliniczne kandydozy
1. zakażenia jamy ustnej
- ostra rzekomobłoniasta (niemowlęta osoby starsze)
- ostra zanikowa (najczęściej po przewlekłej antybiotykoterapii)
- przewlekła zanikowa (protezy)
- przewlekla hiperplastyczna (może transformować w zmianę nowotworową)
- przewlekła skórno-śluzówkowa
2. kandydoza pochwy: Candida albicans (80%), Candida glabrata (5%),czynniki sprzyjające: ciąża, cukrzyca, antybiotykoterapia
3. kandydoza narządow płciowych u mężczyzn
4. kandydoza skóry (przestrzenie wilgotne) i błon śluzowych
5. kandydoza paznokci i wału paznokciowego- szczególnie u osób często moczących ręce (Candida albicans, Candida parapsilosis)
6. grzybica ucha- zakażenia kanału zewnętrznego: Candida albicans, Candida tropicalis
GRZYBICE GŁĘBOKIE ( UKŁADOWE )
Mogą dotyczyć każdego narządu lub tkanki. Najczęstsza postacią
jest grzybica dolnych dróg oddechowych (grzybicze zapalenie płuc).
Do zakażenia dochodzi drogą inhalacji zarodników grzybów
szeroko rozpowszechnionych w przyrodzie (ziemia).
Drobnoustroje odpowiedzialne za zakażenia układowe dzielą się na dwie odrębne grupy:
GRZYBY PATOGENNE: Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis
Mogą się rozwijać w tkankach osoby zdrowej bez istnienia szczególnego
czynnika usposabiającego.
GRZYBY OPORTUNISTYCZNE: Aspergillus, Candida, Cryptococcus,
Mucor
Są to zakażenia, które rozwijają się u chorych w przypadku
zaistnienia szczególnie sprzyjających warunków
np. niedobór odporności, cukrzyca,
choroby nowotworowe i inne.
KANDYDOZA GŁĘBOKA
W zależności od przebiegu wyróżnia się postać ostrą i przewlekłą.
Czynnikami etiologicznymi są:
- Candida albicans,
- Candida tropicalis ( w neutropenii),
- Candida parapsilosis (przy żywieniu parenteralnym)
- Candida globrata (oporne na leki p. grzybicze)
- Candida lusitaniae (oporne na leki p. grzybicze)
- Candida krusei (oporne na leki p. grzybicze)
Na tę postać kandydozy narażeni są szczególnie:
- chorzy z neutropenią ( choroby nowotworowe)- źródło
zakażenia to przewód pokarmowy,
- chorzy po zabiegach chirurgicznych, oparzeniach- zakażenie
rozwija się na skutek uszkodzenia barier mechanicznych,
sprzyja to przedostawaniu się drożdżaków do krwi
Czynniki ryzyka:
- operacje na sercu
- operacje na przewodzie pokarmowym
- przeszczepy narządów
- naświetlania
- kortykoterapia
- antybiotykoterapia
- środki uszkadzające śluzówkę jamy ustnej oraz żołądka
- cewnikowanie naczyń
- żywienie pozaustrojowe
Postacie kliniczne kandydozy głębokiej:
- zapalenie przełyku
- kandydoza przewodu pokarmowego
- kandydoza płuc
- kandydoza OUN
- zapalenie wsierdzia
- zapalenie mięśnia sercowego
- grzybica nerek i układu moczowego
- kandydoza watroby i śledziony
- zakażenia wewnątrzmaciczne
- zapalenie kości i szpiku
- zapalenie gałki ocznej
kandydoza rozsiana-wieloogniskowa
POSTACIE SZCZEGÓLNE:
- kandydoza u wcześniaków: zapalenie opon m-r, zapalenie kości, szpiku, zapalenie stawów, posocznica
- kandydoza u narkomanów
- kandydoza u chorych zakażonych HIV (zapalenie przełyku, zapalenie opon m-r, zapalenie gałki ocznej)
LECZENIE
U chorych z wysokim ryzykiem zakażenia grzybiczego należy rozważyć
profilaktyczne podawanie leku przeciwgrzybiczego.
W zasadzie uważa się, że w takich sytuacjach najlepiej rozpocząć leczenie,
ponieważ diagnostyka jest trudna i mało czuła, a opóźnienie leczenia inwazyjnej
postaci zakażenia grzybiczego rokuje niepomyślnie.
KANDYDOZA JAMY USTNEJ:
Nystatyna (roztwór do ssania-5 razy na dobę )
Nystatyna w postaci zawiesiny do jamy ustnej
(1000 000 j.m./ml, 4-5 razy/dobę )
3.Klotrimazol- 10mg saszetki powoli rozpuszczać w jamie ustnej, 4-5 razy/dobę
4.Ketokonazol- 0,2 g (1-2 tabl./dobę)
5.Flukonazol- 0,1 g ( 1 tabl/dobę)
CZAS LECZENIA 7-14 DNI
KANDYDOZA PRZEŁYKU:
POSTAĆ LEKKA:
Klotrimazol (proszek, saszetki) 5 razy na dobę
Nystatyna roztwór (10-30 ml) –5 razy na dobę do ssania,
a nastepnie do połknięcia
POSTAĆ CIĘŻSZA
Flukonazol- 0,1-0,2 g/dobę
Itrakonazol- 0,05-0,2 g/dobę
NAWRACAJĄCA KANDYDOZA
PRZEŁYKU
Amfoterycyna B- dożylnie 0,25-0,3 mg/kg/dobę
KANDYDOZA SROMU I POCHWY:
Flukonazol- 0,15 g- jednorazowo
Klotrimoksazol- dopochwowo, na noc- 7 dni
Tetrakonazol- na noc/3 dni a następnie
4. Ketokonazol 0,1 gna dobę lub
5. Flukonazol 0,1 g jeden raz na tydzień lub
6. Klotrimoksazol 0,5 g dopochwowo
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU IZOLACJI CANDIDA Z PŁYNU Z JAMY OTRZEWNEJ
Leczenie rozpoczyna się wówczas, gdy występuje:
- - ostre zapalenie trzustki
- - perforacja
- - przeciek zespolenia
- - pooperacyjne zapalenie otrzewnej
- - dodatni wnik posiewu krwi
- - ciężki stan chorego
- - obfity wzrost z pierwotnego posiewu
Leczenie: Amfoterycyna B +/- Flucotyzyna
POSTEPOWANIE W PRZYPADKU IZOLACJI CANDIDA Z KOŃCOWKI CEWNIKA ŻYLNEGO
Inwazyjna kandydoza:
wdrożenie leczenia (amfoterycyna B, Flukonazol)
2. Pacjent bezobjawowy:
- jako skutek zanieczyszczenia końcówki podczas usuwania cewnika z żyły lub
jako wynik kolonizacji cewnika
Zastosowanie leku przeciwgrzybiczego uzależnione jest od stanu
klinicznego pacjenta. Pacjenci gorączkujacy, od których
wyodrębniono Candida z dwu odległych, nie związanych ze sobą
anatomicznie miejsc oraz z dodatnim wynikiem posiewu końcówki
cewnika, obarczeni są dużym ryzykiem inwazyjnej kandydozy.