Ćwiczenie 3

Pomiary i ocena poziomu hałasu na stanowiskach pracy

Przebieg ćwiczenia

Do wykonania ćwiczenia zostanie użyty następujący zestaw pomiarowy:

• całkujący miernik poziomu dźwięku typ SON-50;

• zestaw filtrów oktawowych typ OF-50;

• filtr infradźwiękowy typ FG-50;

• kalibrator akustyczny typ KA-50;

• statyw fotograficzny;

• źródło dźwięku.

Całkujący miernik poziomu dźwięku SON-50 jest przyrządem klasy dokładności 1. Umożliwia pomiar wielkości określających narażenie pracownika na hałas na stanowisku pracy zgodnie z normą PN-94 N-01307. Mierzy także poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 - godzinnego (lub innego ustawianego) czasu pracy.

Pamięć miernika, pozwala zachować wyniki z 40-tu pomiarów oraz umożliwia monitorowanie hałasu tzn. zapis L_eq, L_mx, L_pk do pamięci co określony czas (1 s, 5 s, 10 s, 15 s, 30 s, 1 min). Za pomocą miernika SON-50 można mierzyć różne sygnały akustyczne: ustalone, nieustalone i impulsowe.

Miernik SON-50 umożliwia równoczesny pomiar następujących wielkości:

• L_eq - równoważny poziom dźwięku,

• L_S - chwilowy poziom dźwięku (SLOW) - maksymalna wartość skuteczna za okres 1 s,

• L_f - chwilowy poziom dźwięku (FAST) - maksymalna wartość skuteczna za okres 1 s,

• L_mx - maksymalny poziom dźwięku L od początku pomiaru,

• L_mn - minimalny poziom dźwięku L od początku pomiaru,

• L_pk - maksymalny szczytowy poziom dźwięku za okres 1 s,

• L_MPk - maksymalny szczytowy poziom dźwięku od początku pomiaru

• L_ae - (SEL) ekspozycyjny poziom dźwięku,

• L_ex,t - poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 godzinnego dnia pracy przy dowolnym (ustawianym) czasie ekspozycji,

• czas pomiaru.

Miernik posiada trzy rodzaje pamięci:

• pamięć operacyjną,

• pamięć pomiarów,

• pamięć historii pomiaru.

W pamięci operacyjnej są przechowywane nastawy miernika (zakres, charakterystyka częstotliwościowa, czas pomiaru) oraz wyniki bieżącego pomiaru uaktualniane raz na sekundę.

Po zakończeniu pomiaru użytkownik może zdecydować o zapisaniu wyników w pamięci pomiarów lub usunięciu ich z pamięci operacyjnej. Pamięć posiada 40 komórek.

Każda komórka zawiera następujące wyniki:

• zakres pomiarowy, charakterystyka częstotliwościowa,

• czas pomiaru,

• godzina i data zapisu pomiaru do pamięci,

• L_eq - równoważny poziom dźwięku,

• L_mx - maksymalny poziom dźwięku od początku pomiaru,

• L_mn - minimalny poziom dźwięku od początku pomiaru,

• L_MPk - maksymalny szczytowy poziom dźwięku od początku pomiaru.

Dodatkowo, gdy pomiaru dokonano na charakterystyce A:

• L_ae - (SEL) ekspozycyjny poziom dźwięku,

• L_ex,t - poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 godzinnego dnia pracy.

Włączenia miernika dokonujemy przez naciśnięcie przycisku WŁ/WYŁ .

Po włączeniu miernik posiada następujące ustawienia:

• zakres pomiarowy 75-135 dB,

• stała czasowa detektora wartości skutecznej SLOW,

• charakterystyka korekcji częstotliwościowej wartości skutecznej A,

• charakterystyka korekcji częstotliwościowej wartości szczytowej C,

• ustawiony czas pomiaru 99 h 59 min 59 s - maksymalny czas pomiaru,

• czas ekspozycji na hałas 8h - do obliczenia L_{ex,t l}.

1. Pomiar i wyznaczanie równoważnego poziomu dźwięku A

Gdy mamy do czynienia z hałasem nieustalonym, tj. dynamika zmian jego poziomu jest większa niż 5 dB, wówczas należy przeprowadzić pomiary, wyznaczając statystycznie równoważny poziom dźwięku. Można również, pod warunkiem posiadania całkującego miernika dźwięku, przeprowadzić bezpośredni pomiar równoważnego poziomu dźwięku.

1.1. Bezpośredni pomiar równoważnego poziomu dźwięku A

Kolejność czynności:

• nacisnąć przycisk USTAW i strzałkami ⇓ ⇑ nastawić zakres pomiarowy na 75-135 dB;

• ustawić charakterystykę korekcji częstotliwościowych na A (strzałka ⇐);

• ustawić stałą czasową na SLOW (strzałka ⇒);

• nacisnąć przycisk CZAS, żeby ustawić czas pomiaru na 1 min (strzałka ⇒); strzałkami ⇓ ⇑ ustawić żądaną wartość godzin, minut i sekund (strzałki ⇐⇒); zatwierdzić ↵;

• włączyć badane źródło hałasu i przeprowadzić pomiary poziomu dźwięku A z czterech stron urządzenia. Przyrząd pomiarowy umieszczać w odległości od urządzenia na wysokości , kierując mikrofon w stronę badanego źródła dźwięku. Po każdym pomiarze odczytać równoważny i maksymalny poziomu dźwięku A oraz wartość dźwięku szczytowego C i porównać je z wartościami dopuszczalnymi;

• nacisnąć przycisk POMIAR, pomiar rozpoczyna się po naciśnięciu klawisza POMIAR. Koniec pomiaru jest sygnalizowany jest na ekranie napisem PAUZA;

• wyniki pomiarów zapisujemy w tabeli 1

Włączyć badane źródło hałasu i przeprowadzić pomiary poziomu dźwięku A z czterech stron urządzenia. Przyrząd pomiarowy umieszczać w odległości od urządzenia na wysokości , kierując mikrofon w stronę badanego źródła dźwięku.

Po każdym pomiarze odczytać równoważny i maksymalny poziomu dźwięku A oraz wartość dźwięku szczytowego C i porównać je z wartościami dopuszczalnymi.

Tabela 1

Wyniki pomiarów poziomu dźwięku w dB(A)

	Punkt pomiarowy	Średnia
	1	2
LAeq
LAmax
LC,peak

2.2. Wyznaczanie równoważnego poziomu dźwięku A drogą analizy statystycznej

Kolejność czynności:

• nacisnąć przycisk USTAW i strzałkami ⇓ ⇑ nastawić zakres pomiarowy na 35-95 dB;

• ustawić charakterystykę korekcji częstotliwościowych na A (strzałka ⇐);

• ustawić stałą czasową na SLOW (strzałka ⇒);

• nacisnąć przycisk CZAS, żeby ustawić czas pomiaru na 6 min (strzałka ⇒); strzałkami ⇓ ⇑ ustawić żądaną wartość godzin, minut i sekund (strzałki ⇐⇒); zatwierdzić ↵;

• nacisnąć przycisk POMIAR i odczytywać chwilowy poziom dźwięku (L_AS)

• odczyty przeprowadzamy co 5 s w ciągu 6 minut, czyli przeprowadzamy 72 odczyty.

• mierząc chwilowe wartości poziomu dźwięku ustalonego i nieustalonego w określonych odstępach czasu można wyznaczyć równoważny poziom dźwięku ze wzoru (5.11).

• wyniki pomiarów L_AS zapisujemy w tabeli 2

Mimo, że uzyskane wyniki mogą zmierzony hałas kwalifikować do kategorii ustalonego, wyniki należy opracować jak dla hałasu nieustalonego.

Tabela 2

Wyniki pomiarów poziomu dźwięku przy hałasie nieustalonym w dB (A)

Lp.	LAS	Lp.	LAS	Lp.	LAS	Lp.	LAS	Lp.	LAS	Lp.	LAS
1		13		25		37		49		61
2		14		26		38		50		62
3		15		27		39		51		63
4		16		28		40		52		64
5		17		29		41		53		65
6		18		30		42		54		66
7		19		31		43		55		67
8		20		32		44		56		68
9		21		33		45		57		69
10		22		34		46		58		70
11		23		35		47		59		71
12		24		36		48		60		72

W następnej kolejności należy wyznaczyć częstość występowania dźwięku w i-tym przedziale poziomów i wstawić do tabeli 3. Przyjąć szerokość przedziałów równą 2 dB.

Na podstawie wzoru (5.11) wyznaczyć równoważny poziom dźwięku A i zapisać go w tabeli.

Tabela 3

i	Przedział w dB(A)	Częstość występowania w przedziale
1
2
3
Razem	72 odczyty
LAeq =

2. Wyznaczanie charakterystyki częstotliwościowej hałasu

Do miernika podłączyć filtr pasmowy, oktawowy typ OF-50, o częstotliwościach środkowych z zakresu 31,5-8 000 Hz. W tym celu po naciśnięciu klawisza USTAW należy strzałką ⇐ ustawić korekcję na EXT. Czas pomiaru należy ustawić na 10 s.

Zmierzyć poziom dźwięku jak w rozdz. 5.3.3 w dwóch pasmach oktawowych włączając je przez kolejne wciskanie odpowiednich klawiszy. Pomiary należy przeprowadzić z dwóch stron urządzenia. Wyniki zapisać w tabeli 4

Tabela 4

Wyniki pomiaru poziomu składowych hałasu w pasmach oktawowych.

Nr pomiaru	Częstotliwość w Hz
	31.5
1
2

4. Pomiar infradźwięków

Do miernika podłączyć filtr infradźwiękowy typ FG-50. Po naciśnięciu klawisza USTAW należy strzałką ⇐ ustawić korekcję na EXT. Czas pomiaru należy ustawić na 10 s.

Wykonujemy 3 pomiary w jednym miejscu. Wpisujemy wyniki i obliczamy średnią.

L _GS = 1…………2…………3…………

L _{GS śr} = ……………

Wnioski: