PRAWO CYWILNE – wszystkie gałęzie prawa są związane z prawem cywilnym ( kodeks cywilny)
PRAWOZNAWSTWO – klasyfikacja nauk prawnych
Prawo wywodzi się z Rzymu, kolebka prawa oparta jest na III filarach
Nauka prawa wywodzi się z rzymskiej jurysprudencji, początkowo dotyczyło tylko znajomości prawa by z czasem badać pewne reguły i zasady prawne ściśle związane z problemami etycznymi i filozoficznymi. Pod koniec XIX wieku wyodrębniono cztery dziedziny(dyscypliny) w naukach prawa.
DOGMATYKA PRAWA – zadaniem dogmatyki jest wyjaśnienie znaczenia norm zawartych w obowiązujących przepisach prawa. Odpowiada wszelkim przedmiotom rozważanym w ramach studiów nad prawem.
III Zadania
I EGZEGEZA – wyjaśnienie przepisów prawnych przy użyciu derektyw interpretacyjnych w celu ustalenia znaczenia zawartych w nich norm. Jest to analizowanie przepisów prawnych i wysnuwanie z nich odpowiednich wniosków.
II SYSTEMATYKA – logiczne porządkowanie norm prawnych wg określonych kryteriów. Jest możliwa w obrębie danej instytucji (up. system umów prawnych) lub danej gałęzi prawa.
III SYNTEZA – ustalanie zasad naczelnych dla danej instytucji prawnej, gałęzi prawa lub całego systemu prawa.
NAUKI FILOZOFICZNE
I FILOZOFIA PRAWA – ogólna nauka o prawie, w jej ramach toczą się sprawy, głównie pomiędzy zwolennikami pozytywizmu prawniczego a rzecznikami teorii prawa naturalnego lub innych koncepcji antypozytywistycznego. Rozpatruje prawo w relacji do problemów wiążących się z samą satysfakcją człowieka lub do podstawowych wartości w jego życiu.
Przedmiotem dociekań nie są wówczas obowiązujące przepisy ale prawo w ogóle poszukiwanie prawa naturalnego, istoty sprawiedliwości.
II TEORIA PRAWA – zajmuje się formułowaniem ogólnych twierdzeń o prawie, jego istocie jako zjawisku społecznym, celach i funkcjach, podstawach obowiązywania, sposobach interpretacji, zasadach stosowania a także przyjmowanych ograniczeniach w tym zakresie.
Radbruch – prawem jest wszystko co jest zapisane.
Sądy i organy administracyjne – stosują prawo ( Platon i Arystoteles)
HISTORIA PRAWA
Nauki historyczne, przyjmują, że skoro istniejące ustroje państwowe i systemy prawne stanowią wynik procesów historycznych, to dla pełnego zrozumienia współczesności, niezbędne jest poznanie form wcześniejszych.
Nauki empiryczne – badają realne funkcjonowanie prawa jako, jednego z systemów normatywnych w społeczeństwie a także działania norm prawnych w poszczególnych sferach życia społecznego. (Socjologia prawa, psychologia prawa.)
Nauki pomocnicze dla nauk prawnych :
Logika prawnicza
Ekonomia prawnicza
Etyka prawnicza
Kryminalistyka
Kryminologia
Medycyna prawnicza
SYSTEM PRAWA
Prawo – zespół norm ustanowionych przez władze państwowe z zachowaniem pewnej procedury.
Zespół norm uporządkowanych wg. Określonych właściwości.
Precedensowego (comon law) amerykański, angielski
Kontynentalny (ustawowego)
Hierarchiczne – uporządkowanie norm (konstytucja)
Abstrakcyjności i ogólność norm tworzonych przez organy ustawodawcze.
Organy stosujące prawo (sądy i organy administracyjne) nie tworzą prawa tylko je stosują
KONKRETNY SYSTEM PRAWA – całokształt norm prawnych, obowiązujących w konkretnym państwie w określonym przedziale czasowym.
GAŁĄŹ PRAWA – pewien dział prawa wyodrębniony w konkretnym systemie prawa w wyniku podziału logicznego klasyfikacji lub typologizacji.
KRYTERIA PODZIAŁU SYSTEMU PRAWNEGO :
Ze względu na interes czyli cel prawa ( w aspekcie historycznym)
Prawo publiczne ( to co tyczy państwa, rzeczy publicznych)
Prawo prywatne (dot. Jednostki)
KRYTERIUM PODMIOTOWE :
Między takimi podmiotami gdzie przynajmniej jeden jest organem państwowym( prawo administracyjne)
PRYWATNE :
Między osobami fizycznymi
Równorzędność
z inicjatywy zainteresowanych obywateli
Kryterium sposobu regulacji prawnej stron ( publiczne – nie równorzędność podmiotów - prawo administracyjne)
OCHRONY PRAWNEJ : (publiczne)
Ścigany z inicjatywy prawa
SYSTEM PRAWA.
KONSTYTUCJA
Prawo państwowe ( publiczne) Prywatne
Karne Administracyjne Cywilne Handlowe
KONIECZNE CECHY SYSTEMU:
Hierarchiczna budowa systemu:
- formalne (dynamiczne)
Norma hierarchicznie wyższa, stanowi podstawę obowiązywania normy hierarchicznie niższej, tzw. Powiązanie kompetencyjne.
Norma ogólna stanowi podstawę dla norm szczegółowych w tym sensie, że niejako mieści w sobie te normy szczegółowe – powiązanie treściowe.
Niesprzeczność systemu.
Rodzaje:
SPRZECZNOŚĆ LOGICZNA – jedna norma nakazuje adresatowi w określonych warunkach czynić to czego inna norma mu zakazuje.
PRAKSEOLOGICZNA – jedna norma nakazuje czynić to co daremne miałoby skutek czynności dokonanej zgodnie z inną jednocześnie obowiązującą normą.
AKSJOLOGICZNA – norma prawa pozytywnego nakazuje czynić to co jest sprzeczne z normą etyczną.
ZUPEŁNOŚĆ SYSTEMU PRAWA
LACUNA IURIS (luka w prawie) – jest to taki brak regulacji co do, którego można racjonalnie twierdzić , że nie jest przez ustawodawcę zamierzony np. gdy ustawodawca nie zakończył procesu prawodawczego wbrew wyraźnej zapowiedzi.
LACUNA EXTRA LEGE (luka pozaprawna) – polega na ujemnej ocenie, tego, że normy obowiązującego prawa nie regulują konsekwencji prawnych danego faktu, będącego przedmiotem rozstrzygnięcia.
ANALOGIA IURIS – tworzenie brakujących norm, na podstawie zasad właściwych dla całego systemu.
ANALOGIA LEGIS – posługiwanie się inną normą. Istnieje zakaz stosowania w prawie karnym.
NORMY I PRZEPISY PRAWNE
PRZEPIS PRAWNY – to część aktu normatywnego ( akty normatywne – zbiór przepisów prawnych) wyodrębnionego przez prawodawcę, jako artykuł, paragraf lub w innej postaci są to samodzielne jednostki redakcyjne, zawarte w aktach normatywnych. Są one elementarnymi częściami tych aktów. Ze względów porządkowych, przepisy ujmuje się w formie artykułów lub paragrafów. Artykuły i paragrafy dzielą się na ustawy oraz litery. Przepis nie pokrywa się z normą prawną, gdyż względy techniczno – prawne uzasadniają zamieszczenie pewnych elementów normy w różnych artykułach i paragrafach.
NORMA PRAWNA – dla jej zrekonstruowania, należy skorzystać z wielu przepisów poddanych odpowiedniej wykładni. Jeden przepis natomiast, może zawierać elementy konieczne do zrekonstruowania wielu norm prawnych.
Normy prawne są w pewien najczęściej dość złożony i zawiły sposób zakodowane w przepisach prawnych. Wykładnia zespołu przepisów polega na odkodowaniu zawartych w tych przepisach norm.
Norma prawna – jest jakimś rodzajem, normy postępowania, a więc musi być wypowiedzią formułowaną w określonym języku i zawierać określenie adresata normy. Okoliczności w których znajduje ona zastosowanie oraz czym nakazywanego lub zakazywanego adresatowi w danych okolicznościach.
PRAWO A INNE REGULATORY ZACHOWAŃ
NORMY SPOŁECZNE - funkcjonują we względnie trwały i skuteczny sposób w zbiorowościach ludzkich jako elementy pewnych instytucji, systemów czy organizacji. Zasada współżycia społecznego (art. 5 KK)
Uregulowania zależne, rozbieżne, indyferentne ( czyt. obojętne prawnie)
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE NORM PRAWNYCH
GENERALNA – czyli indywidualna
ABSTRAKCYJNA – czyli niekonkretna
Norma prawna jest ogólną regułą postępowania w określony sposób ( działania lub zachowania) ustanowioną lub usankcjonowaną przez państwo.
Budowa normy prawnej – na jej budowę składa się hipoteza, jest to część normy określająca krąg adresatów do których norma się odnosi i okoliczności w jakich ma zastosowanie.
Wyodrębnia się w niej:
Elementy podmiotowe i przedmiotowe:
Podmiotowe
Wskazują adresata normy prawnej oraz jej cechy, określają cel działania podmiotu prawa, mogą opisywać sposób działania.
Przedmiotowe
Określają stany, zjawiska lub wydarzenia zewnętrzne w stosunku do adresata, np. pewne zachowania ludzkie, działania praw przyrody, funkcjonowanie gospodarki, miejsce działania. Na ogół hipoteza stanowi najbardziej rozbudowany element normy prawnej.
DYSPOZYCJA NORMY - część normy wyznaczająca sposób postępowania w sytuacji gdy, spełnione zostały warunki przewidywane w hipotezie. Sprowadza się to, bądź do zachowań będących obowiązkami podmiotów prawa, bądź też do zachowań stanowiących ich uprawnienia. Obowiązek prawny polega na tym, że norma prawna określa nakaz lub zakaz danego zachowania się, powstrzymanie się od zachowania nakazanego dyspozycją normy prawnej nosi nazwę zaniechania i jest sankcjonowana.
SANKCJA – wyraża konsekwencje prawne, zachowania niezgodnego z obowiązkiem prawnym. Mówi o tym jak zareaguje państwo na nie zastosowanie się adresata do wskazań zawartych w dyspozycji o ile zaistniały okoliczności określone w hipotezie.
H – D - S
KOMPETENCJA NORM SPRZĘŻONYCH
Składają się na nie dwie normy:
Norma sankcjonowana – określa adresata i warunki w jakich jest mu nakazane, bądź dozwolone coś czynić oraz treść tego nakazu, zakazu, bądź dozwolenia.
Składają się na nią:
Hipoteza
Dyspozycja
Norma sankcjonująca – stanowi, iż w przypadku naruszenia normy sankcjonującej, zostanie zastosowana dolegliwość, której rodzaj i stopień jest wyznaczony w treści tej normy. Dyspozycja normy sankcjonującej, przewiduje obowiązek ponoszenia skutków naruszenia normy sankcjonowanej oraz upoważnienie dla organów prawa do realizacji tych skutków.
Sankcja karna – polega na wymierzaniu odpowiedniej dolegliwości za przekroczenie normy prawa karnego. Sankcje te w świetle Kodeksu Karnego dzielą się na:
Kary
Środki karne
Kara – orzekany przez Sąd wobec sprawcy przestępstwa, środek przymusu państwowego stwarzający dla niego osobistą dolegliwość i wyrażający społeczne potępienie dla popełnionego przestępstwa.
Taki jak : grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności, dożywotnie pozbawienie wolności.
Środek kary – dodatkowa dolegliwość wymierzana sprawcy przestępstwa obok lub niekiedy zamiast kar.
Sankcja egzekucyjna – występuje w normach prawa cywilnego i administracyjnego. Polega na przymusowym wykonaniu tego co stanowiło niedopełniony obowiązek adresata. Może również polegać na przymusowym unicestwieniu tego co zostało przez adresata uzyskane wbrew zakazowi.
Sankcja nieważności czynności prawnej – jest typowa dla norm prawa cywilnego i rodzinnego:
Bezwzględna – następuje z mocy samego prawa (ex lege) bez potrzeby dokonywania dalszych czynności. Unieważnia ona czynności od samego początku oznacza to, że czynność taka nie wywołała, żadnych skutków prawnych, a te, które wywołała muszą być unicestwione np.: przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego. Ma ona miejsce w następujących przypadkach:
gdy czynność prawna została wywołana przez osobę, która w żadnym razie nie mogła jej dokonać.
gdy czynność prawna została wykonana bez wymaganej przez prawo organów władzy państwowej.
gdy czynność prawna została wykonana, bez zachowania odpowiedniej formy zastrzeżonej przez prawo pod rygorem nieważności.
Nieważność względna – ma miejsce, gdy określona osoba wystąpi zgodnie z prawem z wnioskiem do odpowiedniego organu o stwierdzenie nieważności. W takim przypadku czynność jest nieważna dopiero od momentu orzeczenia jej przez kompetentny do tego organ.
Skutki czynności prawnej pozostają w mocy od momentu wydania wyroku.
Rodzaje:
IUS COGENS – bezwzględnie imperatywne, kategoryczne, bezwzględnie stosowalne. Ich zastosowanie nie może być wyłączone lub zmienione decyzją stron, jak również odmiennym zwyczajem.
IUS DISPOSITIVUM – tzw. normy względnie wiążące. Znajdują zastosowanie, gdy strony odmiennie nie uregulowały konsekwencji prawnych od dyspozycji w braku odmiennej umowy. Funkcja tych norm polega najczęściej na uzupełnieniu treści stosunku prawnego w zakresie nieuregulowanym przez stronę.
NORMY SEMIIMPERATYWNE
Jednostronnie, bezwzględnie obowiązujące. Przewidują minimalny zakres ochrony jednej strony.
DEFINICJE LEGALNE (USTAWOWE) – przepisy, które w sposób wiążący określają sens używanych w akcie prawnym słów lub zwrotów.
PRZEPISY ODSYŁAJĄCE – ich treść zawiera ten sens, że przy ustalaniu treści normy X, zawsze należy uwzględnić przepis, który ustanawia normę Y.
PRZEPISY NIEDOOKREŚLONE (zawierające zwroty) – ich funkcją, jest pozostawienie pewnego luzu decyzyjnego organom stosującym prawo.
KLAUZULE GENERALNE – zwrot niedookreślony, zawarty w przepisie prawnym, oznaczający pewne oceny funkcjonujące w jakiejś grupie społecznej do, których odsyła ów przepis przez zakaz uwzględnienia ich przy ustalaniu stanu faktycznego kwalifikowanego pod daną normę.
Art. 5 KK
PRZEPISY, KTÓRE PEŁNIĄ OKREŚLONĄ FUNKCJĘ W PROCESIE LEGISLACYJNYM:
Przejściowe – intertemporalne - występują w dwóch postaciach:
o charakterze kolizyjnym - regulujące nadmiar prawa, gdzie odnoszą się one do stanów, gdy pewne sytuacje istotne prawnie, powstałe pod rządami wcześniej obowiązujących przepisów obecnie już uchylonych trwają i są kontynuowane pod rządami nowych przepisów, które bezpośrednio zastąpiły przepisy dawne.
o charakterze at hoc – przepisy te, regulują jakiś stan rzeczy tymczasowo przez niedługi z góry określony czas np. : w czasie stanu wyjątkowego.
Przepisy derogacyjne – uchylające, określające, który dotychczas obowiązujących aktów normatywnych lub przepisów wchodzących w skład tych aktów zostaje uchylony wraz z wejściem w życie nowego aktu normatywnego.
Przepisy wprowadzające – zawierają postanowienia co do terminu i trybu wejścia w życie nowo ustanowionego aktu normatywnego.
Reguły prawne wyznaczają zachowania powiązane w taki sposób , że adresat może spełnić nałożony obowiązek lub go naruszyć, jeżeli zachowa się odmiennie
Tertum non datur - trzeciej (możliwości) nie ma - wyrażenie charakteryzujące sytuację, w której są tylko dwie możliwości.
Definicja zasad prawnych – kategorie norm, które wskazują na określenie wartości jakie powinny być realizowane przez prawo. Są to ogólne założenia wyrażające istotne dla danej gałęzi prawa idee przewodnie. Im wyższa ranga w hierarchii źródeł prawa zajmuje akt prawny, tym regulacja w nim zawarta jest bardziej ogólna. Regulacje ustroju państwowego nie jest nigdy regulacją pełną i nie zawiera norm szczegółowo określających powinne zachowania. Ogranicza się ono tylko do określenia podstawowych instytucji ustroju państwowego oraz podstawowych zasad ich organizacji o funkcjonowaniu.
Zasada autonomii woli stanu – każda strona ma swoją autonomiczną wolę i nikt nie może narzucać jej swojej. Szczególnie w zasadzie swobody umów, byleby to było zgodne ustawami i zasadami życia społecznego.
Zasada ochrony osoby ludzkiej – dobra osobiste, część mienia, dobre imię. Jeżeli poczujemy się czymś dotknięci, możemy wnieść sprawę o naruszeniu naszych dóbr osobistych.
Zasada ochrony dobrej wiary – jeżeli ktoś w dobrej wierze dokonał czynności cywilno – prawnej jest to chronione.
Zasada dziedziczenia – oznacza, że zarówno majątek jak i długi przechodzą na spadkobierców.
Zasada odpowiedzialności za długi i odpowiedzialność osobista i rzeczowa
Osobista – odpowiadamy całym majątkiem
Rzeczowa – odpowiedzialność idzie za rzeczą (hipoteka)
Zasada odpowiedzialności za szkodę – na zasadzie winny, ale jest ona uzupełniona zasadą ryzyka bądź słuszności.
Zasada ryzyka – odpowiada przedsiębiorca, który ma słupy wysokiego napięcia i nie umieścił na nich ostrzeżeń.
Zasada słuszności – jeżeli trudno ponieść zasady winy i ryzyka i linia uzasadnienia jest wątpliwa, wtedy mówimy o zasadzie słuszności .
Stosunki prawne:
Stosunek prawny - jest to kwalifikowana postać stosunku społecznego, gdzie zachowanie się jednego podmiotu względem drugiego zostaje wyznaczone przez normę prawną.
Stosunki rodzinne – wiele norm prawnych ma tu zastosowanie. Nie tylko normy społeczne.
Elementy stosunku prawnego.
Podmiot
Przedmiot
Modalność (uprawnienia i obowiązki)
Fakty, czyli zdarzenia prawne.
Źródła stosunku prawnego.
Zdarzenie prawne to fakty to fakty z którymi norma prawna łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego.
I. Skutki zdarzeń prawnych mogą przejawiać się w postaci powstania stosunku prawnego, zmiany jego podmiotu, zmiany treści lub zniesienie stosunku prawnego.
wydarzenie świata zewnętrznego niezależne od ludzkiej woli. (zdarzenie)
wydarzenie zależne od ludzkiej woli. (działanie)
Czynność zmierzająca do wywołania skutków prawnych (czynność konwencjonalna)
Takie zachowanie w którym istniejące normy nadają specyficzne znaczenie inne niż to, które wynikło z psychofizycznego przebiegu tych czynności i skutków
przebicia na aukcji – dana osoba przebiła dany przedmiot
głosowanie – co oznacza, że ktoś podniósł rękę do góry
Czynności prawne wymagające oświadczenia woli zmierzające do wywołania skutków prawnych podejmowanych przez osoby fizyczne lub prawne.
Orzeczenia sądowe mające charakter konstruktywny prawno – kształtujący.
Konstruktywne akty administracyjne organów administracji państwowej lub samorządowej.
Decyzje a wywłaszczenia - muszą być spełnione dwie przesłanki:
Musi się to odbyć ze słusznym odszkodowaniem (cechy rynkowe)
Decyzja musi być podjęta na podstawie ustawy.
II. Inne czyny – działania z którymi norma prawna wiąże określony skutek prawny, niezależnie od tego czy wola osoby działającej była pokierowana na wywołanie takiego skutku:
Czyny bezprawne – zachowanie podmiotów, które naruszają zakaz wynikający z normy prawnej z którymi norma prawna wiąże negatywne dla tego podmiotu skutki prawne.
Czyny zgodne z prawem nie są czynnościami zmierzającymi do wywołania skutków prawnych i nie są też czynnościami bezprawnymi. Są to:
Przejawy woli podobne do oświadczeń woli np. wezwanie dłużnika do świadczenia
Zawiadomienie o pewnych stanach , o wadach rzeczy nabytej tzw. Zaświadczenie.
Czynność faktyczna – znalezienie rzeczy i należne znależne.
RODZAJE PRAWA PODMIOTOWEGO:
Skuteczne wobec wszystkich (erga omnes) są skuteczne w stosunku do każdej osoby bez względu na to, czy strony zawarły jakąś umowę czy też nie.
Skuteczne (inter partes) tylko między określonymi podmiotami np. między stronami umowy.
RODZAJE PODMIOTÓW STOSUNKÓW PRAWNYCH W ZALEŻNOŚCI OD GAŁĘŹI PRAWA:
Prawo konstytucyjne – (podmioty) –państwo reprezentowane przez organy władzy publicznej ( sejm, rada ministrów)
Jednostki samorządu terytorialnego, reprezentowane przez ich organy ( radę gminy, prezydenta miasta, burmistrza)
Naród – jako zbiorowość lub mniejszości narodowe reprezentujące interesy etniczne.
Ludzie – jako obywatele, bądź w szczególnych rolach publicznych ( wyborców, radnych, posłów)
Prawo karne- (podmioty) – państwo reprezentowane przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości.
Sprawcy czynów
Prawo Cywilne – ( wyróżniamy podmioty: osoba fizyczna, os. prawna) –w prawie cywilnym na podmiotowość prawna składają się dwa pojęcia:
Zdolność prawna - prawna to właściwość polegająca na tym, aby być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.
Zdolność do czynności prawnych, którą Kodeks Cywilny przyznaje każdemu człowiekowi i każdej osobie prawnej – to możność nabywania tych praw i obowiązków własnym działaniem ( we własnym imieniu).
NASCITURUS – to dziecko poczęte, ale nienarodzone
18 lat – pełna zdolność do czynności prawnych
13 – 18 lat – ograniczona zdolność do czynności prawnych
Początek zdolności prawnej osoby fizycznej na gruncie kodeksu cywilnego – art. 8 KC
Człowiek nabywa zdolność prawną w chwili urodzenia, wyjątkiem jest sytuacja prawna nasciturusa, który warunkowo uzyskuje zdolność prawną w okresie prenatalnym. Urodzenie się dziecka żywego stanowi warunek przyjęcia zdolności prawnej. O zdolności prawnej dziecka urodzonego jako martwe nie może być mowy.
Zdolność prawna jest atrybutem przysługującym, każdemu człowiekowi, nie można się jej zrzec ani też jej ograniczyć lub przenieść na inną osobę w drodze czynności prawnej.
Koniec – zdolność prawna ustaje z chwilą śmierci.
Pełna (nieograniczona) zdolność do czynności prawnych
Brak zdolności do czynności prawnych.
Ograniczona zdolność do czynności prawnych
1.1
Pełną zdolność prawną nabywa się z chwilą pełnoletności. Osoba mająca taką zdolność może w zasadzie dokonywać wszelkich czynności z zakresu prawa cywilnego..
Pełną zdolność do czynności prawnych os. fizyczna może utracić tylko w wyniku ubezwłasnowolnienia. Dopóki do niego nie dojdzie ma ona pełną zdolność, chociaż byłaby chora psychicznie. Oświadczenie woli złożone przez taką osobę ( psychicznie chorą, lecz nieubezwłasnowolnioną) może być uznane za nieważne, ale nie z braku pełnej zdolności do czynności prawnych, lecz z powodu wady oświadczenia woli (art. 82 KC).
Na skutek zawarcia małżeństwa osoba niepełnoletnia uzyskuje pełnoletność, nie traci się pełnoletności w razie unieważnienia małżeństwa.
2.1.
Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły 13—tu lat, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
2.2.
Osoba, której dotyczy postępowanie o ubezwłasnowolnienie jest chora psychicznie, niedorozwinięta umysłowo lub też dotknięta innego rodzaju zaburzeniami psychicznymi w szczególności pijaństwem lub narkomanią. W skutek tej choroby nie jest w stanie kierować swym postępowaniem .
Skutki ubezwłasnowolnienia:
Oddanie ubezwłasnowolnionego pod opiekę opiekuna czy też pozostawienie go pod władzą rodzicielską jednego lub obojga rodziców.
Zakaz zawierania związku małżeńskiego. Od zakazu zawarcia małżeństwa nie ma wyjątku, nie wchodzi więc w grę zezwolenie sądu opiekuńczego. Orzeczenie ubezwłasnowolnienia nie może wystąpić na czas określony, obowiązuje ono aż do jego uchylenia.
Czynności dokonane przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnych są w zasadzie nieważne. Nieważność czynności prawnej, takiej należy do tzw. – bezwzględnych., może powoływać się na nią każda zainteresowana osoba, nie może ona być konwalidowana czyt. uzdrowiona – potwierdzona później. Gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba, że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnej.
3.1.
Ograniczenie zdolności do czynności prawnej (13-16 lat) art. 15 KC
Ograniczona zdolność do czynności prawnej mają małoletni, którzy ukończyli lat 13, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Oprócz zaburzeń natury psychicznej osobie ograniczonej zdolności do czynności prawnej potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
Skutki ograniczenia.
Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną zdolności do czynności prawnych, bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną do czynności prawnej, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Staje się wolna po upływie określonego terminu.
Jeżeli osoba ograniczona zdolności do czynności prawnej, dokonała sama jednostronnej czynności prawnej jest nieważna, jednak może ona bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego. Może również, rozporządzać swoim zarobkiem, chyba, że Sąd Opiekuńczy z dalszych ( ważniejszych) powodów inaczej postanowi. Może również rozporządzać przedmiotami majątkowymi, oddanymi jej do swobodnego użytku przez przedstawiciela ustawowego (czyli rodzina).
Konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej, niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową . Ochronie konsumentów służą tzw. Klauzule abuzywne (art. 385 KC). Nieważne są w umowie te postanowienia, które naruszają prawa konsumenta.