Geologia złóż-gałąź geologii zajmująca się kompleksowym badaniem występowania oraz rozmieszczenia surowców w skorupie ziemskiej

Złoże o znaczeniu gospodarczym to naturalne nagromadzenie w skorupie ziemskiej minerałów, skał użytecznych, a ich wydobycie przynosi korzyść gospodarczą

-na minerał lub skałę po wydobyciu lub po przerobieniu na surowiec mineralny istnieje zapotrzebowanie, czyli ma rynek zbytu

-rynek zbytu pokrywa wszystkie koszty związane z eksploatacją, przeróbką i transportem surowca do odbiorcy oraz zapewnia pewien zysk dla przedsiębiorstwa bądź kraju wydobywającego daną kopalinę

-zasoby są na tyle duże, że gwarantują pełne i pewne wykorzystanie danego zakładu górniczego oraz towarzyszących mu obiektów przez cały okres eksploatacji złoża

Kopalina główna -kopalina użyteczna, która tworzy złoże i o której wydobywaniu zadecydowano o budowie zakładu górniczego

Kopalina towarzysząca- inna kopalina użyteczna znajdująca się w otoczeniu kopaliny głównej, która jest mniej cenna

Skały płonne(odpadowe) – towarzyszą kopalinie użytecznej i znajdują się w jej bliskim sąsiedztwie, lecz nie posiadają żadnej wartości użytecznej

Podział kopalin :

-ze względu na kształt

• Kopalina o kształcie prawidłowym
  - pokład pojedynczy lub wiązki pokładów

- żyła pokładowa

- żyła kontaktowa

- żyła soczewkowa

• Kopalina o kształcie nieprawidłowym

- gniazda

- soczewki

- pnie

- wiązki drobnych żył

- złoża okruchowe

- impregnacje

-ze względu na genezę powstania

• Złoża o pochodzeniu magmowym

- złoża magmatyczne

- złoża pomagmowe

- złoża wulkanogeniczne

• Złoża hipergeniczne( powstałe w wyniku procesów fiz-chem)

- złoża wietrzeniowe

- złoża osadowe

- złoża biogeniczne

• Złoża metamorficzne(przeobrażone)

-złoża zmetamorfizowane

-złoża metamorficzne

-ze względu na użyteczność

• Złoża surowców energetycznych ( węgle, ropa)

• Złoża surowców metalicznych (rudy żelaza, miedzi)

• Złoża surowców skalnych (piaski, żwiry)

• Złoża surowców chemicznych (sole, siarka)

• Złoża kamieni szlachetnych i półszlachetnych (diament, fosforyt)

Pokład – jest to złoże przeważnie osadowe, które tworzy warstwę kopaliny użytecznej wśród warstw innych skał osadowych tej samej formacji geologicznej

Jednopokładowe – gdy występuje pojedynczo

Wielopokładowe – gdy występują złoża kilku bądź kilkunastu pokładów i są one najczęściej porozdzielane warstwami skał płonnych

Wychodnia- miejsce, w którym pokład wychodzi na powierzchnię

- obnażona (bezpośrednio na powierzchnię

- ukryta (przykryta nadkładem)

Żyła – złoże powstałe w wyniku nagromadzenia się minerałów użytecznych w szczelinach skał płonnych. Charakteryzuje się dużą zmiennością kierunku, grubości oraz zawartości danego minerału użytecznego

Gniazda – różnią się od żył jedynie kształtem oraz większymi rozmiarami (powstały nie w szczelinach, a już w pieczarach czy wyrobiskach skał płonnych), w zależności od kształtu wyróżnia się : soczewkowi, słupy, pnie

Impregnacje- drobne nagromadzenia substancji mineralnej rozproszonej w skale płonnej. Przykłady to rudy metali nieżelaznych, metale szlachetne i inne

Złoża okruchowe – nagromadzenia ziaren/ okruchów minerału użytecznego zmieszanego z okruchami skał płonnych. Powstały one w wyniku wietrzenia skał zawierających materiał użyteczny, a następnie niesione przez wiatr czy wodę znalazły miejsce w złożu. Przykłady : piaski złotonośne czy platynonośne

Strop- warstwa skalna występująca nad pokładem

Spąg- warstwa skalna występująca pod pokładem

Kąd nachylenia pokładu- kąd zawarty między płaszczyzną spągu, a płaszczyzną pozniomą

-poziome do 10 stopni

- słabo nachylone od 10 do 35 stopni

- silnie nachylone od 35 do 45 stopni

- strome powyżej 45 stopni

Rozciągłość pokładu – kierunek krawędzi przecięcia się płaszczyzny spągu bądź stropu z dowloną płaszczyzną poziomą

Linia nachylenia- linia biegnąca prostopadle do rozciągłości

Wznios – linia nachylenia biegnąca od ustalonej płaszczyzny poziomej w górę

Upad – linia nachylenia biegnąca od ustalonej płaszczyzny w dół

Grubość pokładu – odległość między spągiem, a stropem pokładu i prostopadła do płaszczyzny stropu bądź spągu : cienkie do 1m, średnie od 1m do 3m, grube od 3m

Pofałdowania – powodują osłabienie warstw skalnych poprzez obniżenie ich spoistości, a nawet spękania czy szczeliny

Uskok- przerwa w ciągłości pokładu. Wymaga stworzenia przekopu lub szybiku lub obu naraz. Bardzo niebezpieczne bo czasem w szczelinach uskokowych znajduje się woda, która może zalać daną kopalnię

Zmiany grubości pokładów – spowodowane są nierównomiernym naciskiem skał sąsiednich na bardziej plastyczny od nich węgiel : ścieśnienia ( do zera do wyklinienie) oraz zgrubienia

Przerosty – warstwy skał płonnych, gdy ich grubość wzrasta wówczas pokład rozszczepia się na dwa lub więcej cieńszych pokładów

Wymycie i rozmycie- zniszczenie pokładu na skutek erozyjnej działalności wody